Научная статья на тему 'МАХСУС ИҚТИСОДИЙ ЗОНАЛАРДАГИ КОРХОНАЛАРГА БЕРИЛАЁТГАН СОЛИҚ ИМТИЁЗЛАРИ'

МАХСУС ИҚТИСОДИЙ ЗОНАЛАРДАГИ КОРХОНАЛАРГА БЕРИЛАЁТГАН СОЛИҚ ИМТИЁЗЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Социальная и экономическая география»

CC BY
22
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Махсус иқтисодий зоналар / эркин иқтисодий зона / cолиқ / инвестиция / мол-мулк солиғи / ер солиғи / сув ресурслари / божҳхна / технологик ускуналар / электр энергия / газ / йўл.

Аннотация научной статьи по социальной и экономической географии, автор научной работы — Давлаев Ғ.А.

Мазкур мақолада Махсус иқтисодий зоналар тушунчаси ва уларнинг турлари, корхонларга берилаётган солиқ имтиёзлари ва Махсус иқтисодий зоналарда яратилган шарт-шароитлар асосий ўринни эгаллайди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «МАХСУС ИҚТИСОДИЙ ЗОНАЛАРДАГИ КОРХОНАЛАРГА БЕРИЛАЁТГАН СОЛИҚ ИМТИЁЗЛАРИ»

Давлаев F.A.

Тошкент давлат Ицтисодиёт университеты

мустацил изланувчисиси

МАХСУС ЩТИСОДИЙ ЗОНАЛАРДАГИ КОРХОНАЛАРГА БЕРИЛАЁТГАН СОЛЩ ИМТИЁЗЛАРИ

Аннотация. Мазкур мацолада Махсус ицтисодий зоналар тушунчаси вауларнинг турлари, корхонларга берилаётган солиц имтиёзлари ва Махсус ицтисодий зоналарда яратилган шарт-шароитлар асосий уринни эгаллайди.

Калит сузлар: Махсус ицтисодий зоналар, эркин ицтисодий зона, солиц, инвестиция, мол-мулк солиги, ер солиги, сув ресурслари, божухна, технологик ускуналар, электр энергия, газ, йул.

Davlaev G'.A.

Tashkent State University of Economics independent researcher

TAX BENEFITS GIVEN TO ENTERPRISES IN SPECIAL ECONOMIC

ZONES

Abstract. In this article, the concept of Special Economic Zones and their types, tax incentives given to enterprises and the conditions created in Special Economic Zones occupy the main place.

Key words: Special economic zones, free economic zone, tax, investment, property tax, land tax, water resources, customs, technological equipment, electricity, gas, road.

Махсус ицтисодий зоналар фаолия самарадорлигини ошириш, уларнинг юксалиши ва тараккий этиши хамда махсус ицтисодий зона худудида фаолият юритиш истаги ва ташаббуси билан чиккан инвесторларга кулайликлар яратиш, уларнинг махсус иктисодий зоналар дирекциялари ва давлат ташкилотлари билан хамкорлик жараёнларини автоматлаштирилган ва ахборотлаштирилган тизимга утказилган.

Бугунги кунда, Махсус иктисодий зоналардаги корхоналарга катта эътибор берилиб бир канча солик ва мажбуриятлардан имтиёзлар хам берилган. Тегишли худудни жадал ижтимоий-иктисодий ривожлантириш учун чет эл инвестициялари ва махаллий инвестицияларни чалиб этиш оркали юкори сифат самарадорликка эришиш, бу худудларда юкори технологиялар хамда бошкарув тажрибасини куллаш, инновацион технологияларни жалб этиш максадида махсус ажратилган, белгиланган чегараларга ва махсус хукукий режимга эга булган худудга айлантирилган.

ШУ мaкcaдлapни aManra oшиpиш УЧУН мyлжaллaнгaн aлoxидa oлингaн жoйлapни Maxcyc иктитодий зoнa дeйилaди. Xoзиpги кyндa мaмaлaкaтимиздaги 21 тa Maxcyc иктишдий зoнaлapдa 715 тaдaн opras; кopхoнaлap фaoлият юpитиб кeлмoкдa.

2023 йил 1 июл холатига кура худудлар кесимида Махсус иктисодий _зоналар 48._

№ Виолятлар номи Сони

l ^opaкaлпoFиcтoн Pecпyбликacи 2

2 Aндижoн вилoяти l

3 Бyxopo вилoяти 2

4 Жиззax вилoяти 2

5 Qaшкaдapё вилoяти -

6 Нaвoий вилoяти l

l Нaмaнгaн вилoяти 2

8 Сaмapкaнд вилoяти l

9 CypxonAapë вилoяти 2

lO CnpAapë вилoяти 2

ll TomRem вилoяти 4

l2 ФapFOнa вилoяти l

l3 Xopa3M вилoяти l

l4 Tomкeнт maxpи -

Жами: 21

Maxcyc иктишдий зoнaлap кyйидaги тypдa тaшкил этилиши

49

мумкин49:

- эркин ицтисодий зоналар;

- махсус илмий-технологик зоналар;

- туристик-рекреацион зоналар;

- эркин савдо зоналари;

- махсус саноат зоналари.

Maxcyc иктишдий зoнaлapнинг иштиpoкчилapигa киpитилгaн инвecтициялap xaжмигa кapaб, мoл-мyлк coлиFидaн, ep coлиFидaн ßa cyß pecypcлapидaн фoйдaлaнгaнлик учун ^лик^н, Узбeкиcтoн Pecпyбликacи Пpeзидeнтининг Maxcyc «apop ßa фapмoнлapи билaн Ma^nyM мyддaтгa oзoд килиш тapтиби жopий этилгaн.

Maxcyc иктитодий зoнaлapнинг иштиpoкчилapигa ^лик coлишнинг Узиш xoc xycycиятлapи Узбeкиcтoн Pecпyбликacи кoнyнлapи ßa Узбeкиcтoн Pecпyбликacи Пpeзидeнтининг Maxcyc rçapop вa фapмoнлapи билaн бeлгилaб бepилгaн.

48. Maxcyc иктиcoдий зoнaлap coни yлapнинг иштиpoкчилapи 6улшн кopxoнaлap бyйичa шaкллaнтиpилгaн.

49 .Узбeкиcтoн Pecпyбликacининг 2020 йил 17 фeвpaлдaги "Maxcyc иктиcoдий зoнaлap тyFpиcидa"ги УP^-604-coнли ^нуни 9-MoAAa.

Кузда тутилган имтиёзлар киритилган инвестициялар хажмига караб 3 йилдан 10 йил муддатгача50, жумладан:

300 минг АКШ долларидан 3 млн. АКШ долларигача хажмдаги инвестициялар — (мол-мулк солиги, ер солиги, сув ва бошка ресурсларидан фойдаланганлик учун солик имтиёзлари) 3 йил муддатга;

3 млн. АКШ долларидан 5 млн. АКШ долларигача хажмдаги инвестициялар — (мол-мулк солиги, ер солиги, сув ва бошка ресурсларидан фойдаланганлик учун солик имтиёзлари) 5 йил муддатга;

5 млн. АКШ долларидан 10 млн. АКШ долларигача хажмдаги инвестициялар — (мол-мулк солиги, ер солиги, сув ва бошка ресурсларидан фойдаланганлик учун солик имтиёзлари) 7 йил муддатга;

10 млн. АКШ доллари ва ундан юкори — (мол-мулк солиги, ер солиги, сув ва бошка ресурсларидан фойдаланганлик учун солик имтиёзлари) 10 йил муддатга берилади.

Бундан ташкари, Махсус иктисодий зоналарнинг иштирокчилари фойда сол^ини51 тулашдан узи киритган инвестициялар хажмига караб хам маълум муддатларга озод этилади ва куплаб имтиёзлар берилади. Улар:

3 млн. АКШ долларидан 5 млн. АКШ долларигача булган микдордаги инвестициялар учун — 3 йил муддатга;

5 млн. АКШ долларидан 15 млн. АКШ долларигача булган микдордаги инвестициялар учун — 5 йил муддатга;

15 млн. АКШ доллари ва ундан юкори микдордаги инвестициялар учун — 10 йил муддатга озод этилади.

Иктисодиёт ва молия вазирлиги, Давлат солик кумитаси махсус иктисодий зоналарнинг иштирокчиларига ортикча кушилган киймат солиги суммасини етти кун ичида коплаб бериш мажбуриятини хам уз зиммасига олади.

Республикада ишлаб чикарилмайдиган ва инвестиция битимига мувофик инвестиция лойихасини амалга ошириш учун курилиш даврида белгиланган тартибда олиб кирилган курилиш материаллари учун божхона туловларини (бундан кушимча киймат солиги ва божхона расмийлаштируви учун йигимлар мустасно) тулашда хам жуда катта имтиёзлар белгиланган.

Тасдикланган руйхат буйича технологик ускуналарнинг ухшаши Узбекистон Республикасида ишлаб чикарилмайдиганини олиб киришда божхона туловларини (бундан божхона расмийлаштируви учун йигимлар мустасно) амлга оширадилар.

Махсус иктисодий зоналар иштирокчилари томонидан ишлаб чикариш ва махсулотларни экспортга реализация килиш учун фойдаланадиган хом ашё, материаллар ва бутловчи кисмлар Узбекистон

50 Узбекистон Республикасининг янги тахрирдаги Солик Кодексининг (30.12.2019 йилдаги) 68-боб, 473-474 моддаларида.

51 Узбекистон Республикасининг 2022 йил 12 июлдаги УРК-783-сонли Конуни хамда янги тахрирдаги Солик Кодексининг 473-моддаси, 2-кисмига мувофик.

Республикаси худудига олиб кирилганда божхона туловлари (бундан божхона расмийлаштируви учун йигимлар мустасно) туланмайди.

Шу билан бир каторда, Эркин иктисодий зоналар худудига кадар етарли кувватдаги коммуникация ва инфратузилма шарт-шароитлари (электр энергия, газ, йул, окава сув, канализация) билан таъминланади.

Махсус иктисодий зоналарнинг ташкил этилиши натижасида мамлакат иктисодиётини ривожланиши, экспорт салохиятини ошиши, ахоли бандлигини таъминлаш, ахоли турмуш фаровонлигини равнаки ва иктисодиёт баркарорлиги, энг асосийси жахон хамжамиятига интеграциялашиб уз мавкиега эга булишига олиб келади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Узбекистон Республикасининг 2022 йил 12 июлдаги УРК-783-сонли Конуни хамда янги тахрирдаги Солик Кодекси.

2. Узбекистон Республикасининг янги тахрирдаги Солик Кодексининг (30.12.2019 йилдаги).

3. Узбекистон Республикасининг 26.10.2016 йилдаги ПФ-4853-сонли Фармони.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 14 сентябрдаги "Махсус иктисодий зоналар иштирокчиларини янада куллаб-кувватлаш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-5243 сонли карори.

5. Узбекистон Республикасининг 2020 йил 17 февралдаги "Махсус иктисодий зоналар тугрисида"ги УРК-604-сонли Конуни.

6. Узбекистон Республикаси Президентининг «Махсус иктисодий, кичик саноат, ёшлар саноат ва тадбиркорлик зоналари фаолияти самарадорлигини оширишнинг кушимча чора-тадбирлари тугрисида» 2022 йил 13 июндаги ПФ-153-сон Фармони.

7. The challenge of Free Economic Zones in Central and Eastern Europe.P

8. Друзик С.Я. Свободные экономические зоны в системе мирового хозяйства: учебетлар. Пособие. Мн.: «ФУА.информ», 2000.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.