CC BY
0UDK:636.592:591.1:615
KURKALAR QONIDAGI LEYKOSITLARNING FAGOTSITAR FAOLLIGIGA GOSSIPREN IMMUNOMODULYATORINING TA'SIRI
Eshimov D
dotsent ilmiy rahbar Ibragimov D., Salimov SH.
Magistr Samarqand davlat veterinariya meditsinasi, chorvachilik va biotexnologiyalar universiteti
Annotatsiya. Ilmiy maqolada kurkalar qonidagi leykositlarning faolligiga gossipren, Biosupervit NEO, Xitozan 50-50 gidrooksi apatit immunomodulyator-larining kurkalar qonidagi leykositlarning fagotsitar faolligiga ta'siri o'rganilgan.
Kalit so'zlar: Jo'ja, kurka, qon, leykosit, fagotsitoz, guruh, immunomodulyator, vitaminli kompleks.
Kirish. Respublikamizda chorvachilikning yetakchi tarmoqlaridan biri kurkachilik bo'lib hisoblanadi. Chunki, Respublikamizda ko'pgina xo'jayliklar yaylovga yaqin joylarda joylashganligi uchun ularni boqish ancha qulaydir. Masalan, bahor oylarida 30 ta kurka jo'jasini olib kuzga qadar boqganimizda ulardan taxminan 150-180 kg gacha kurka go'shtini olishimiz mumkin. Kurka go'shti parxez go'sht bo'lib uning tarkibida B guruh vitaminlari ko'proq mavjud bo'lib xalisterin miqdori kamroq. Kurkalar yuqori sifatli go'sht mahsulotlari olish uchun va ularni sog'lom o'stirish borasida immunostimulyatorlik xususiyatiga ega bo'lgan preparatlardan foydalaniladi. Bulardan tashqari , kurkalar organizminining rezistentligini oshirish maqsadida respublikamizda o'simliklar kimyosi ilmiy tadqiqoq institutining olimlari tomonidan paxta bargini sintezlash yo'li bilan olingan gossipren preparatining kurkalar qonidagi leykositlarning fagotsitar faolligiga ta'sir doiralarini o'rganishni o'z oldimizga maqsad qilib qo'ydik.
Materiallar va metodlar. Laboratoriya tajribalari uchun Mahaliy o'zbek kurka zotidan 40 bosh jo'jalar olinib ulardan 4 ta guruh tuzuldi. Har bir guruhda 10 boshdan simli kataklarga joylashtirildi. Ulardan 1-guruh qiyosaiy nazorat guruhi bo'lib, ular xo'jaylik ratsioni asosida tajriba oxirigacha oziqlantiriladi. 2-tajriba guruhi jo'jalari ozuqasi tarkibiga gossipren immunomodulyatoridan 500 mg/kg miqdorida ozuqaga qo'shib tajriba oxirigacha beriladi. 3-tajriba guruhining jo'jalariga esa Biosupervit NEO vitaminli kompleksidan 0.3 ml/l suv bilan 10 kun davomida ichiriladi va 4-tajriba guruhiga esa O'zbekiston polimerlar kimyosi va fizikasi institute olimlari tomonidan pilla qurtining poi'chog'idan sintezlash yo'li bilan olingan Xitozan 50-50 gidrooksi apatit kukunidan kunlik ozuqasiga 5 mg/kg qo'shib tajriba oxirigacha beriladi.
122
Tajribada qo'llanilgan preparatlarning kurka jo'jalari qonidagi leykositlarning fagotsitoz faolligiga ta'sir doirasini o'rganish uchun tajribaning 7 va 15 kunlari qanot osti venasidan qon olinib V.S. Gostiva usulida leykositlarning fagotsitar faolligi aniqlanadi.
Olingan natijalar. Laboratoriya tajribalarini amalga oshiorish uchun Qashqadaryo viloyatining Qamashi tumaniga qarashli shaxsiy fermer yordamchi xo'jayliklaridan mahaliy o'zbek zotli 15 kunlik jo'jalaridan 40 bosh olib kelinib uy sharoitida 4 ta simli katakchalarga har biriga 10 boshdan qilib joylashtiriladi va xo'jaylik ratsioni asosida boqiladi. Ulardan 20 kunlik bo'lganlarida 2-tajriba guruhi ratsioniga gossipren preparatining kukunidan 50 mg/kg ozuqasiga qo'shib tajriba oxirigacha berildi. 3- tajriba guruhi jo'jalariga esa biosupervit NEO vitaminli kompleksidan 0.3 ml/l suv bilan 10 kun davomida ichirildi. 4- tajriba guruhi jo'jalariga esa xitozin 50-50 gidrooksi apatit kukunidan 5 mg/kg ozuqasiga qo'shib tajriba oxirigacha berildi. Shunday qilib tajribaning 7-15 kunlari kurka jo'jalarining qanot osti venalaridan qon olinib leykositlarning fagotsitoz aktivligi tekshirilganda 2-guruh jo'jalarda 5%dan 9.7%gacha, 3-guruh jo'jalarda 4.3%dan 8.8%gacha , 4-guruh jo'jalarda %%dan 8.1 %gacha qiyosiy nazorat guruhidagi jo'jalarning qon ko'rsatkichlariga asosan yuqori ekanligi aniqlandi. Olingan natijalar jadvalda keltirilgan (M±m).
1-jadval
Guruhlar nomi Preparatlar nomi Tajribaning 7 kuni Tajribaning 15 kuni
T/r Dozasi Fagotsitar faolligi (%) Fagotsitar indeks Fagotsitar faolligi (%) Fagotsitar indeks
1 Qiyosiy nazorat - - 43.4±1.5 3.0±0.081 44.2±1.8 3.01±0.09
500
2 Tajriba Gossipren mg/gr ozuqa bilan 45.6±1.3+5 3.01±0.025 48.5±1.5+9.7 3.02±0.010
3 Tajriba Biosupervit NEO 0.3ml/l suv bilan 10 kun 45.3±1.7+4.3 3.00±0.67 48.1±8.8 3.01±0.037
4 Tajriba Xitozan (XZGA 5050) 5 mg/kg ozuqa bilan 44.9±1.6+3.4 3.00±0.073 47.8±8.1 3.02±0.041
Xulosa. Laboratoriya tajribalaridan olingan malumotlarga asoslanib quyidagicha xulosaga keldik. Gossipren immunomodulyatori biosupervit NEO vitaminliu kompleksi va xitozan 50-50 gidrooksi apatit immunomodulyatori kurka jo'jalariga berilganda , ularning qonidagi leykositlarni fagotsitar faolligini oshirar ekan. Shu bilan birga organizm rezistentligini oshishiga ijobiy ta'sir ko'rsatar ekan.
123
Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Земсков В.М. Оценка бактерицидной активности фагоцитирую- Цих клеток. - Лабораторное дело, 1975, 9.565 0.
2. Бухарин О.В., Волков А.Н. Влияние комплексной терапии с применением антибиотиков, сульфаниламидных и стимулирующих препаратов на естественную резистентность организма больных дизентерией. -Антибиотики, 1980, $ 3, C.226.
3. Векслер И.Г. Сравнительное изучение влияния некоторых неспецифических стимуляторов на иммунный ответ организма. Бол. экепер, биол., 1980, №7, 0.64-67.
