Научная статья на тему 'КИЧИК ТАДБИРКОРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЖАҲОН ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ МАСАЛАЛАРИ'

КИЧИК ТАДБИРКОРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЖАҲОН ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
мулк / капитал / корхоналар / кичик бизнес / корпорациялар. / собственность / капитал / предприятия / малый бизнес / корпорации

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Азизова Сайера Хамидуллаевна

Кичик корхоналар нафақат истеъмолчилик соҳасида, балки ишлаб чиқарилиши йирик корхоналар учун фойдали бўлмаган пировард маҳсулотлар, алоҳида қисм ва механизмлар, ярим фабрикатлар ва бошқа унсурлар ишлаб чиқаришда зарур ишлаб чиқарувчилар сифатида ҳам самаралидир.Буларнинг ҳаммаси иқтисодиётда кичик корхоналарнинг ўрни ва ролини белгилашга комплекс ёндошиш зарурлигини асослайди

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ISSUES OF USING WORLD EXPERIENCE IN SMALL BUSINESS DEVELOPMENT

Малые предприятия эффективны не только в потребительском секторе, но и как необходимые производители при производстве конечной продукции, отдельных деталей и механизмов, полуфабрикатов и других элементов, производство которых бесполезно для крупных предприятий.

Текст научной работы на тему «КИЧИК ТАДБИРКОРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЖАҲОН ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ МАСАЛАЛАРИ»

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

Азизова Сайера Хамидуллаевна

ALFRAGANUS UNIVERSITY "Щтисодиёт" кафедраси катта у^итувчиси

КИЧИК ТАДБИРКОРЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЖА^ОН ТАЖРИБАСИДАН ФОЙДАЛАНИШ МАСАЛАЛАРИ ВОПРОСЫ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ МИРОВОГО ОПЫТА В РАЗВИТИИ

МАЛОГО БИЗНЕСА ISSUES OF USING WORLD EXPERIENCE IN SMALL BUSINESS

DEVELOPMENT

Аннотация: Кичик корхоналар нафа^ат истеъмолчилик сох,асида, балки ишлаб чи^арилиши йирик корхоналар учун фойдали булмаган пировард мах,сулотлар, алох,ида ^исм ва механизмлар, ярим фабрикатлар ва бош^а унсурлар ишлаб чи^аришда зарур ишлаб чи^арувчилар сифатида х,ам самаралидир.Буларнинг х,аммаси и^тисодиётда кичик корхоналарнинг урни ва ролини белгилашга комплекс ёндошиш зарурлигини асослайди.

Калит сузлар: мулк, капитал, корхоналар, кичик бизнес, корпорациялар.

Аннотация: Малые предприятия эффективны не только в потребительском секторе, но и как необходимые производители при производстве конечной продукции, отдельных деталей и механизмов, полуфабрикатов и других элементов, производство которых бесполезно для крупных предприятий.

Ключевые слова: собственность, капитал, предприятия, малый бизнес, корпорации.

Abstract: Small businesses are effective not only in the consumer sector, but also as necessary producers in the production of final products, individual parts and mechanisms, semi-finished products and other elements, the production of which is useless for large enterprises.

Keywords: property, capital, enterprises, small business, corporations.

Кичик тадбиркорлик - куп жих,атдан и^тисодий усиш суръатларини,

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

ах,оли бандлигининг х,олати, ялпи ички мах,сулотнинг таркиби ва сифатини белгиловчи етакчи сох,алардан биридир. Кичик бизнеснинг ривожланиши эгилувчан аралаш и^тисодиёт шаклланиши, рафбатли бозор механизми ва йирик, урта ва кичик ишлаб чи^аришларни давлат томонидан тартибга солишнинг мураккаб синтези юзага чи^адиган турли мулк шакллари ва уларга хос хужалик моделлари бирлашишининг умумжах,он тенденцияларига жавоб беради. Агарки йирик бизнес - бу х,озирги замон и^тисодиётининг фвурfаси булса, у х,олда кичик ва урта тадбиркорлик бутун турли-туманлигида хужалик организмининг жонли танасидир.

Кичик тадбиркорлик - маълум белгиланган ^онунларда давлат органлари ёки бош^а ваколатли ташкилотлар томонидан бу тушунчанинг мох,иятини белгилайдиган мезонларда юзага чи^адиган тадбиркорлик фаолиятидир.

Республика и^тисодиётида кичик корхоналар билан бир ^аторда, шахсий ва оилавий ме^натга асосланган фаолиятлар х,ам амалга оширилмовда.

Корхоналар кулами тармо^ узига хослиги ва уларнинг технологик хусусиятларига бо^и^ булади. Катта капитал сиfимкорлиги ва катта ишлаб чи^ариш х,ажмлари билан узаро боfланган х,амда йирик корхоналар талаб ^илинмайдиган, аксинча, кичик корхоналарга устуворлик бериладиган тармо^лар мавжуд.

Жах,он тажрибаси курсатишича, асосий мезон курсаткич, биринчи навбатда, х,исобот даврида корхонада банд булган ишловчиларнинг уртача сони х,исобланиб, унинг асосида турли ташкилий - аду^ий шакллардаги корхоналар кичик тадбиркорлик субъектларига киритилади. ^атор илмий ишларда кичик бизнес, деганда унча катта булмаган шахслар гурух,и ёки бир мулкдор томонидан бош^ариладиган корхона томонидан амалга ошириладиган фаолият тушунилади.Одатда корхоналар кичик бизнесга киритиладиган умумий мезон ходимлар сони, устав капитали х,ажми, активлар мивдори, оборот (фойда, даромад) х,ажми х,исобланади.

Умумжах,он банки маълумотларига кура, корхоналар кичик тадбиркорлик субъектларига киритиладиган курсаткичлар умумий сони 50 тадан ошиб кетади. Биро^ энг куп ^улланиладиган мезонлар юфрида келтирилганларидир. Амалда барча мамлакатларда х,исобот

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

даврида ишловчилар сони белгиловчи мезон х.исобланади1.

ЕИ мамлакатлари даражасида кичик бизнес субъектларини ^уллаб-^увватлаш тадбирларини ани^лашда бош^а курсаткичлар х,ам ^улланилиши мумкин, ЕИ га кирувчи мамлакатлар эса корхоналарни кичик корхонага киритишда уз курсаткичларидан х,ам фойдаланишлари мумкин.

Щтисодий жих,атдан ю^ори даражада ривожланган мамлакатлар кирадиган И^тисодий х,амкорлик ва ривожланиш хал^аро ташкилоти (ОЭСР) 19 кишигача бандлар сонига эга булган корхоналарни "жуда кичик" корхона сифатида, 99 кишигача банд булганларини "кичик" сифатида, 100 дан 499 кишигачасини "урта" сифатида ва 500 кишидан орти^ларини эса "йирик" сифатида белгилайди2.

Кичик корхоналар дунёнинг барча мамлакатлари и^тисодиётида мух,им роль уйнайди. Охирги бир неча йил (2000-2015 йй.) Гарбий Европа мамлакатлари, А^Ш ва Японияда кичик бизнес куп сонли кичик ва урта корхоналар мажмуи сифатида тавсифланди. Уларнинг асосий ^исми ишловчилар сони 20 кишидан куп булмаган кичик корхоналардир. Кичик корхоналар янги ишчи уринлари усимининг 2/3 ^исмини таъминлайди, бу эса мазкур мамлакатларда ишсизликни анча ^ис^артириш имконини беради.

Кичик корхоналар нафа^ат истеъмолчилик сох,асида, балки ишлаб чи^арилиши йирик корхоналар учун фойдали булмаган пировард мах,сулотлар, алох,ида ^исм ва механизмлар, ярим фабрикатлар ва бош^а унсурлар ишлаб чи^аришда зарур ишлаб чи^арувчилар сифатида х,ам самаралидир.Буларнинг х,аммаси и^тисодиётда кичик корхоналарнинг урни ва ролини белгилашга комплекс ёндошиш зарурлигини асослайди.Кичик тадбиркорликда республика и^тисодиётида самарали ^уллаш мумкин булган катта зах,иралар мавжуд.

И^тисодиёти ривожланган мамлакатларда корхоналарни кичик корхоналарга киритиш ва кичик бизнесни ривожлантиришнинг жах,он тажрибаси ^андайлигини куриб чи^амиз3.

1 Шулятьева Н .А. Малый бизнес в условиях рынка. // "Деньги и кредит", 1992, N 1.

2 Брунева И. Малое предпринимательство, как экономическая категория. // Общество и экономика, 1999 год, №9.

3 Афанасьев В. Малый бизнес: проблемы становления. // Российский экономический журнал", 1993.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

Буюкбританияда корхоналарни кичик бизнес субъектларига киритиш оборот маълумотларига ва бандлар сонига (и^тисодиёт тармо^лари буйича турлича булган) асосланади. Майдаро^ корхоналарга бандлар сони 1 тадан 25 кишигача булган, кичик корхоналарга 25 тадан 99 кишигача булган корхоналар киритилади. Бунда ^айта ишлаш саноатида 200 кишидан кам бандлар сонига эга булган фирмалар кичик корхоналар х,исобланадилар, айни ва^тда савдода бу йиллик обороти 400 минг фунт стерлингдан кам булган корхонадир. Буюкбританиянинг "Компаниялар туfрисида" ги ^онунига кура, кичик корхона ^уйидаги мезонлардан иккитасига мос келиши зарур: обороти 2,3 млн.доллардан; активлари 1,5 млн. доллардан орти^ булмаган; бандларнинг уртача сони эса 50 кишигача булган корхоналардир4.

Францияда бандлар сони 500 кишидан ошмайдиган ва жамловчи балансни ёпиш пайтида бах,оланган соли^ ундирилгунга ^адар булган йиллик обороти 200 млн.доллардан кам булган корхоналар кичик корхона х,исобланади.Турли тармо^лар буйича эса фирма х,ажми турлича бах,оланади. Агар ^ишло^ хужалиги ва ози^-ов^ат саноатида 200 кишидан орти^ бандларга эга фирмалар йирик х,исобланишса, ускуналар ишлаб чи^ариш тармо^ларида эса бандлар бусаfавий мивдори 500 кишини ташкил этади.

Швецияда корхоналарни кичикка киритиш тизими французларники билан ухшаш, аммо у ерда усиш бос^ичлари, тармо^ мансублиги, фаолиятнинг географик сох,аси, мулкдорлар ва бош^арувчиларнинг (аёл тадбиркорлар, чет элликлар) узига хос тавсифлари, корхона учун хос муаммоларнинг турлари каби курсаткичлар х,ам амал ^илади.

Германияда кичик бизнес туfрисида маълум тушунча мавжуд эмас, аммо федерал вазирлик таснифлашига мувофи^, 49 кишигача бандлар сонига ва 1 млн. маркалик йиллик оборотга эга булган фирмалар кичик хужаликларга киритилади. Кичик ва урта фирмалар - бу аду^ий жих,атдан муста^ил бош^ариладиган, бевосита ишлаб чи^аришда ^атнашадиган, и^тисодий таваккалчиликни тули^ уз зиммасига оладиган ва уз фаолиятини, одатда кредит маблаfларини жалб ^илмаган х,олда молиялаштирадиган фирмалардир.

4 Брунева И. Малое предпринимательство, как экономическая категория. // Общество и экономика, 1999 год, №9

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

А^Ш да кичик бизнес туfрисидаги федерал ^онун билан кичик фирма - бу бир ёки бир неча мулкдорларга эга булган, бандлар сони 50 кишидан, активлар мивдори 5000000 доллардан орти^ булмаган, йиллик фойдаси 2000000 доллардан куп булмаган фирмадир. Ёлланган ишчилар сонидан келиб чи^иб, А^Ш даги барча корхоналар ^уйидагича таснифланади: жуда кичик - 1 тадан -24 тагача бандлар; кичик - 25-99 тагача; орали^ - 100-499 тагача; йирик - 500-999 тагача; жуда йирик -1000 ва ундан орти^ бандлар5.

Бу ерда шуни таъкидлаш керакки, куплаб бош^а мамлакатларда булганидек, корхоналарнинг тармо^ таркиби хам роль уйнайди. Бир тармовда бандлар сони (^айта ишловчи ва ундирувчи саноат), бош^аларида эса оборот мивдори (^урилиш, савдо, хизматлар) белгиловчи роль уйнайди. Мезонлар меъёри А^Ш и^тисодиётининг турли сохаларида ишловчи корхоналар учун турлича.

А^Ш да оилавий ва уй кичик бизнеси купро^ ривожланишга эга. Бунда "уй" тушунчасининг узини жуда ^ис^артирилган холда тал^ин ^илмаслик керак. Тадбиркорлик фаолиятининг бутунлай уй шароитида бажариладиган турлари мавжуд, уй тартибига фа^ат ^исман тушадиган турлари хам мавжуд. Х,ар ^андай вазиятда хам оила ва уй бизнеси -кичик бизнеснинг куринишларидандир6.

Шуни таъкидлаш жоизки, илмий-техника тараэдиёти уйда ишни ташкил ^илиш имкониятлари доирасини анча кенгайтириб юборди.Х,озирги пайтда уй, оилавий бизнеснинг 200 дан орти^ фаолият турлари саналмовда. Бунга анъанавий уй бизнеси, маиший хизмат, хунармандчиликнинг хар хил турлари, таълим ва ишбилармонлик хизматлари хам киритилади. Шунингдек, А^Ш да барча уй корхоналарининг атиги 4,4% и хунармандчилик билан; 11,8% и чакана савдода банд; молиявий, бухгалтерия, маслахат ва компьютер хизматлари бутун уй бизнесининг 30% ини ташкил этади; каттаро^ салмо^ - 53,8% ^урилиш, кучмас мулк, таълим, ху^ий ва

w 7

соfломлаштириш хизматларига т^ри келади7.

5 Уша ерда.

6Курс предпринимательства: учебник для вузов/В.Я. Горфинкель, В.А.Швандар, Е.М. Купряков и др.; Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, проф. В.А. Швандара. - М.: Финансы, ЮНИТИ, 1997г., с.147.

7 Организация предпринимательской деятельности: Учеб. пособие для вузов / Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, Акад. Г.Б. Поляка, проф. В.А. Швандара. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2004, с.100-123.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454

Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

А^Ш да муста^ил мулкдорлар томонидан бош^ариладиган ва товарлар бозорларида хукмрон мав^ени эгалламайдиган корхоналар кичик корхона х,исобланади.

Кичик ва урта фирмалар йирик серияли ишлаб чи^аришлардаги концернлар субпудратчилари сифатида чи^адиган ихтисослашган шах,обчани ташкил этади. Гарбий Европада ^айта ишловчи саноат мах,сулотининг тахминан ярми кичик ва урта корхоналарда тайёрланади. Монопол х,исобланмаган *олда улар бутун кучларини ишлаб чи^ариш ва сотиш ички шароитларига мослашишга йуналтирадилар. Трансмиллий корпорациялар оммавий ишлаб чи^аришга кейин узлари утишлари учун уларга биринчи булиб янги мах,сулот ишлаб чи^аришни синаб куриш имкониятини беради. Хонавайрон булган кичик фирмаларнинг урнини янгилари эгаллайди, яъни уларнинг такрор ишлаб чи^арилиши юз беради.

Х,озирги замон и^тисодиёти учун ишлаб чи^ариш куламлари буйича турлича: монопол тузилмаларни ташкил ^илиш тенденциясига эга булган йириклари ва яратилиши куплаб омиллар билан белгиланадиган кичиклари булган мураккаб уйfунлик хос. Бир томондан, ишлаб чи^ариш концентрацияси илмий-техника тараэдиётининг бар^арор тенденцияси ^исобланади. Айнан йирик фирмалар катта моддий, молиявий, мех,нат ресурсларига, малакали кадрларга эга. Улар мух,им технологик силжишларни белгилайдиган йирик куламли илмий-техник ишланмаларни олиб боришга х,ам лаё^атлидир8.

Бош^а томондан, охирги ва^тда айни^са, катта капиталлар, катта х,ажмдаги ускуналар ва куплаб ишчилар кооперацияси талаб ^илинмайдиган сох,аларда кичик ва урта тадбиркорликнинг усиши ани^ланди. Бу айни^са, фан силимли тармо^лар х,амда истеъмолчилик товарлари ишлаб чи^ариш билан бо^и^ тармо^лар учун хосдир.

Кичик тадбиркорликнинг самарали амал ^илиш имконияти йирикларига Караганда, ^атор афзалликлар билан белгиланади: мах,аллий бозорларга я^инлиги ва мижозлар талабларига мослашиши; кичик партияли ишлаб чи^аришлар, бу эса йирик фирмаларда фойдасиздир; бош^арувнинг орти^ча буfинларини истисно ^илиш ва х,.к. Ишлаб чи^ариш ва шахсий истеъмол сох,асидаги талабни

8Курс предпринимательства: учебник для вузов/В.Я. Горфинкель, В.А.Швандар, Е.М. Купряков и др.; Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, проф. В.А. Швандара. - М.: Финансы, ЮНИТИ, 1997г., с.147.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

таба^алаштириш ва яккалаштириш кичик ишлаб чи^аришларнинг ривожланишига ёрдам беради9.

Шуни таъкидлаш лозимки, кичик ва урта ишлаб чи^аришларнинг ривожланиши и^тисодиётни соfломлаштириш учун ^улай шароит яратади: ра^обат мухити ривожлантирилади; ^ушимча ишчи уринлари яратилади; таркибий ^айта ^уриш фаолро^ боради; истеъмолчилик сохаси кенгаяди. Кичик тадбиркорликнинг ривожланиши бозорнинг товарлар ва хизматлар билан тулдирилишига, экспорт салохиятининг усишига, махаллий хом ашё ресурсларидан яхши фойдаланилишига олиб керади.

Узбекистонда кичик корхоналарнинг и^тисодиётни соfломлаштиришдаги хиссаси бугунги кунда ошиб бормовда. Бу ишлаб чи^ариш сохасида фаолият курсатаётган корхоналарни давлат томонидан ^уллаб-^уватлаш тизимининг такомиллашиб бораётганлиги билан хам изохланади. Шу билан бир ^аторда, бозор тебранишларига тортилган тадбиркорлик тузилмаларининг алохида ^уллаб-^увватланаётганлиги билан хам белгиланади. Кичик бизнеснинг ривожланиш омилларидан бири кредитлашга берилаётган эътибордир. Республика банклари томонидан уз ишини бошлаётганларга, айни^са, ёшларга паст фоизли, имтиёзли кредитлар ажратилаётганлиги бу борада мухим роль уйнамовда.Бунинг натижасида корхоналарнинг молиявий ахволи бар^арор ва ю^ори ани^ликка эга булиб бормовда, корхоналар капиталлашув даражасининг ошиб бориши эса кредитларнинг ^айтарилувчанлигини оширади. Кичик тадбиркорлик ахборот хизматига, кадрлар тайёрлаш ва бош^а масалаларда ёрдамга мухтожлик сезадилар.

Кичик бизнесни давлат томонидан бевосита ва кафолатланган заёмлар ор^али молиявий-кредит жихатдан ^уллаб-^увватлаш тажрибаси эътиборга лойивдир. Бевосита заёмлар кичик фирмаларга маълум муддатга паст фоиз ставкалари билан берилади. Шундай ^илиб, давлат тижорат банкларини, савдо ва саноат корпорацияларини, сугурта компанияларини, пенсия фондларини кичик фирмаларга капиталлар тавдим ^илишда ^изи^тиришга харакат ^илади.

Х,озирги ва^тда кичик тадбиркорликни давлат томонидан ^уллаб-^увватлаш тизими ^уйидагиларни ташкил ^илади:

9Уша ерда.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454

Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

- кичик тадбиркорликни ^уллаб-^увватлаш ва ривожлантиришга ^аратилган давлат меъёрий-ху^ий хужжатлари;

- кичик тадбиркорликнинг ривожланишига жавобгар, давлат институционал тузилмалари мажмуини узида мужассамлаштирадиган, бу сохада давлат сиёсатини амалга оширишни таъминлайдиган ва кичик тадбиркорлик сохасини тартибга солишни ва уни ^уллаб-^увватлаш инфратузилмасини бош^аришни амалга оширувчи давлат аппарати;

- фаолияти давлат томонидан ташкил ^илинадиган, раfбатлантириладиган ва ^уллаб-^увватланадиган хамда амалга оширишга мулжалланган давлат иштирокида ёки унинг иштирокисиз ташкил ^илинган тижорат ва нотижорат ташкилотини уз ичига оладиган кичик тадбиркорликни ^уллаб-^увватлаш давлат инфратузилмаси.

Кичик тадбиркорликни давлат томонидан ^уллаб-^увватлашнинг бош^а шакллари хам мавжуд: (агар зарурият тулилса) давлат буюртмаси билан таъминлаш, саноат суст ривожланган ^оло^ сохаларда ташкил ^илинадиган корхоналарга алохида имтиёзлар тавдим ^илиш ва б10.

Кичик тадбиркорлик шаклларини ривожлантириш хозирги пайтда воситачилик сохасида ва катта капитал ^уйилмалар талаб ^илмайдиган тармо^лар - савдо, умумий ов^атланиш, фу^аролик объектлари ^урилиши, техника ва машиналарнинг майда таъмирлашида, ^ишло^ хужалигида юз бермовда. Шу билан бир ^аторда, илмий-техник янгиликлар ва ахборотлар сохаси сингари кучли бозорлар етарли узлаштирилмаяпти. Бир томондан, бу кичик илмий-техник бизнеснинг ривожланишини таъминлайдиган ху^ий хужжатларнинг мавжудмаслиги билан белгиланса, бош^а томондан, илмий сохани молиялаштириш бутун хажмини узида мужассамлаштирган давлат илмий-техника институтлари билан бир ^аторда, хусусий молиявий ташкилотларнинг ривожланмаганлиги билан белгиланади. Натижада бу илм-фанда давлат секторининг монополизмига ва моддий сохада

10 Организация предпринимательской деятельности: Учеб. пособие для вузов / Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, Акад. Г.Б. Поляка, проф. В.А. Швандара. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2004, с.111.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

амалиётга жорий этиш тузилмаларининг мавжудмаслигига олиб келмовда11.

Бугунги кунда Узбекистон Республикаси хукумати томонидан кичик бизнесни ^уллаб-^увватлаш ва янада ривожлантириш ма^адида олиб борилаётган и^тисодий ислохотлар ушбу секторнинг миллий и^тисодиётдаги урнини янада мустахкамлаш хамда самарадорлигини оширишга йуналтирилмовда. Ушбу ислохотлар ^уйидаги чора-тадбирларни узичига олади:

- тадбиркорлик субъектларини руйхатдан утказиш тизимини осонлаштириш ва руйхатга олиш муддати хамда харажатларини камайтириш;

- тадбиркорлик субъектларининг маълум бир фаолият тури билан шуfулланишлари учун бериладиган рухсатнома ва лицензиялар олиш тизимини такомиллаштириш;

- кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектларини солила тортиш тизимини такомиллаштириш, яъни соли^ юкини камайтириш ва соли^ тулашнинг соддалаштирилган тизимини жорий ^илиш;

- кичик бизнес убъектларини текшириш борасида олиб борилаётган ислохотлар;

- молиявий институтлар ва кичик бизнес субъектларининг узаро муносабатлари;

- кичик бизнес субъектларининг таш^и и^тисодий операцияларида фаол иштирок этишини таъминлаш;

- кичик корхоналарда кадрлар сиёсатини такомиллаштириш;

- кичик бизнесни ^уллаб-^увватлашда нодавлат ташкилотларнинг ролини ошириш ва б.

Адабиётлар:

1. Афанасьев В. Малый бизнес: проблемы становления. // Российский экономический журнал", 1993.

2. Брунева И. Малое предпринимательство, как экономическая категория. // Общество и экономика, 1999 год, №9.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

3. Курс предпринимательства: учебник для вузов/В.Я. Горфинкель, В.А.Швандар, Е.М. Купряков и др.; Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, проф. В.А. Швандара. - М.: Финансы, ЮНИТИ, 1997г., с.147.

11 Курс предпринимательства: учебник для вузов/В.Я. Горфинкель, В.А.Швандар, Е.М. Купряков и др.; Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, проф. В.А. Швандара. - М.: Финансы, ЮНИТИ, 1997г., с.158.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

4. Организация предпринимательской деятельности: Учеб. пособие для вузов / Под ред. проф. В.Я. Горфинкеля, Акад. Г.Б. Поляка, проф. В.А. Швандара. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2004, с.100-123.

5. Шулятьева Н .А. Малый бизнес в условиях рынка. Ж. "Деньги и кредит", 1992, N 1.

6. N.G. Muminov, F.T. Egamberdiyev, B. Elmonov, T.V. Kim (2018). NONSTANDARD SOURCES OF BUSINESS FINANCING: THE EAST ASIAN APPROACH. Scientific Journal "National Academy of Managerial Staff of Culture and Arts Herald", No 3 ISSN 2226-3209, ISSN 2409-0506. DOI: 10.32461/2226-3209.3.2018.173580

7. Муминов Н.Г., Хамидова Н.М.К. Хуацяо как специфическая форма развития предпринимательства в Восточной Азии. Вопросы экономики и управления. 2018. № 3 (14). С. 4-7.

8. Регулирование деятельности субъектов малого предпринимательства в начале XXI века: мировой опыт : Абулкосимов Х.П., Бегжанов Э.О., Богомазова И.В., Бондарева Я.Ю., Вдовиченко Л.Ю., Владыка М.В., Волосюк М.В., Гумилевский А.Б., Ефимова А.В., Жанназарова Г.К., Ильина Т.Г., Каз Е.М., Каз М.С., Кашпур В.В., Климова Т.Б., Куклина Т.В., Кулик А.М., Монакова Е.А., Маковеева В.В., Макушина А.Ю. и др.- Томск : Издательский Дом Томского государственного университета, 2020. - 332 с.

9. Nozim Muminov, Gulnora Rakhimova. (2020). THE WAYS OF IMPROVEMENT OF BUSINESS ENVIRONMENT BY ORGANIZING PUBLIC PROCUREMENT SYSTEM IN UZBEKISTAN. International Journal of Advanced Science and Technology, 29(7s), 607 - 614. Retrieved from http://sersc.org/journals/index.php/IJAST/article/view/9907

10. Хайдаров М.Т., Муминов Н.Г. Тадбиркорлик фаолиятининг назарий асослари ва вазифалари // Экономика и финансы (Узбекистан), 2022. № 10. Б. 10-18. DOI: 10.34920/EIF/VOL_2022_ISSUE_10_2

11. Хайдаров М.Т., Муминов Н.Г. Замонавий во^елик шароитида тадбиркорлик даромади функциялари // Экономика и финансы (Узбекистан), 2022. № 11. Б. 2-7. DOI: 10.34920/EIF/VOL_2022_ISSUE_11_1

12. Бровко Н.А., Муминов Н.Г. Коммерциализация как основной фактор конкурентоспособности инновационных систем. Новое качество и новые возможности экономического роста: инновации, активное

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 3 | Issue 14 | April, 2023 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org

предпринимательство и поддержка прогрессивных технологий. Международная электронная конференция. Алматы - Бишкек -Екатеринбург - Харьков - Ташкент. Май 2018 года. С.7-10.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.