Научная статья на тему 'Khamsanavisi in Uygur literature'

Khamsanavisi in Uygur literature Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
761
107
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЛИТЕРАТУРНЫЕ СВЯЗИ / ЛИТЕРАТУРНОЕ ВЛИЯНИЕ / ПЕРСИДСКО-ТАДЖИКСКАЯ ЛИТЕРАТУРА / УЙГУРСКАЯ ЛИТЕРАТУРА / АБДУРРАХИМ НИЗОРИ / «ХАМСА» / “KHAMSA” / LITERARY TIES / LITERARY INFLUENCE / PERSIAN-TAJIK LITERATURE / UYGUR LITERATURE / ABDURRAKHIM NIZORI

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Муроди Низомиддин

ХVIII-ХIХ вв. считаются периодом прогрессивного развития для уйгурской литературы, так как в это время традиции персидско-таджикской литературы укоренились в Кашгаре на долгое время. Великие произведения, написанные классиками уйгурской литературы в традициях с персидской литературы, обогащали восточные рукописи. Поэт Абдуррахим Низори являлся одним из творцов такого источника, так как был автором произведения «Хамса», написанного в подражание персидско-таджикской литературе.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The XVIII-th XIX-th cc. are considered as a period of progress for the Uygur Literature as at this time the traditions of the Persian-Tajik literature evolved in Kashgar for a long time. The great productions written by the classics of the Uygur literature in correlation and mutual ties with the Persian-Tajik literature enriched the original treasury of Oriental manuscripts. Poet Abdurrakhim Nizori was one of the creators of this source being the author of “Khamsa”, the work composed in imitation to Persian-Tajik literature. Touching upon the issue of mutual relations of literatures N. Murodi as a researcher points to the drawbacks of misunderstanding in reference to literary ties.

Текст научной работы на тему «Khamsanavisi in Uygur literature»

ФИЛОЛОГИЯ

Низомиддин Муроди,

докторанти ДДХ ба номи акад. Б.Fафуров

ХАМСАНАВИСЙ ДАР АДАБИЁТИ УЙFУР

Робитахои адабй бахши умдаи адабиётшиносии муосирро ихтисос дода, андеша ва чустучу дар ин самт таваччухи мухаккикони алохидаро ба худ чалб кардааст. Пажухиш дар робитахои адабй казияи адабиёти чахонй буда, дар ин бобат суханшиносони ватанй ва донишмандони хоричй фаъолияти густурда доранд.

Тахкики робитахои адабй, яъне равобити муштараки адабии ду халку ду миллат ё бештар аз он, хусусиятхои хаёти фархангиву маданй ва хатто сиёсиву ичтимой ва мазхабии тарафайнро возех ва равшан месозад. Баъзан ба назар мерасад, ки шахси мухаккик мехохад дар аснои омузиши равобити адабии ду миллат якеро таъсиргузор ва дигареро таъсирбардор карор дихад. Чунин усули мукоиса хамон вакт бо адолати илмй сурат мепазирад, ки меъёри санчиш муайян гардад. Яъне комилан наметавон гуфт, ки дар асоси таъсири адабиёти як миллат адабиёти дигаре ба вучуд омада бошад. Чунин усули андеша илмй ва инсофй нахохад буд. Санчиши хакикй ва мукоиса дар робитахои адабй бо шинохти арзишхои хос ва мансуби худи миллати дигар бояд ба эътибор гирифта шавад. Яъне меъёри аввал шинохти сархади таъсири адабиёт аст. Дар акси хол, арзиш ва махсусияти миллии ин ё он адабиётро метавон гайримунсифона бахо дод.

Масъалаи дигар дарки сахехи таъсири адабиёт аст. Масалан, агар таъсири адабиёти форсу точикро ба адабиёти дигар омухтанй бошем, зарур нест, ки хатман аз он порчахои манзум ва мансури форсиро чустучу кунем, чунон ки баъзе дар ин бобат андешахои галатро сохибанд. Шарти пайравй он нест, ки шоир хатман дар он забон шеър сарояд. Баръакс, агар мо бо ин акида пажухиш карданй бошем, доираи тахкику интишори адабиёти форсиро дар чахон танг хохем кард. Аммо ин кор харгиз ба расолати адабиётшинос рост наояд. Пай бурдан мушкил нест, ки амсоли ин нуктаи назархо натичаи бетавфикй дар илм аст.

Таъсири хакикй ва хамешагии ду адабиёт, ин пеш аз хама, таъсири чахони андеша, илхом аз хувияти адабиёт ва ибрат аз расолати он аст. Яъне меъёри

дУюм на шакл, балки пайдо кардани маънй аст. Аз ин бармеояд, ки меъёри аввал агар эхтироми махсусиятхои адабй-миллии халки дигар бошад, меъёри дуюм боло гузоштани таъсири маънавй аз таъсири шаклист. Дар навбати худ, метавон гуфт, ки меъёри дуюм нишондихдндаи асли таъсиру таассури адабиёти ду миллат аст ва он ду аломатро дорост: яке айнй ва дигаре зехнй. Аз ин хотир, агар хохем ки тахаввули анаъанахои вокеии адабиёти худро, масалан, дар адабиёти классикии уйгур мушохида кунем, метавон дар асоси хамон ду аломат тахкикро огоз кард. Агар суханварон тавонистанд, ки дар лахни форсй мероси хаттй (хатто як байт) аз худ бокй гузоранд, ин тахаввул ё таъсири айнии адабиёти форсй аст ба адабиёти уйгур. Аммо, агар мушохида кунем, ки дар асари ин ё он адибу шоир мазомини дар осори классикии форсу точик махфузбуда ба назар мерасад, ин, хамоно, таъсири зехнй аст. Пас аз мутолиоти густурда ва ручуи амик дар таърихи адабиёти ду миллат ва хоссатан дарку шинохти чараёнгирии рушди тамаддун дар Кошгари кадим ё Туркистони шаркй, наметавон гуфт, ки суханварони уйгур аз адабиёти форсй бебахраву дур будаанд.

Силсилаи тахкикоти арзишманд перомуни робитахои адабй маълум меку-над, ки андешахои фавкй асосхои илмй доранд. Кутуби мухаккикони маъруф Голтс Т.М. («К проблеме влияния таджикско-персидской литературы на русскую литературу в 20-30 гг. ХІХ в.». -Душанбе, 1980), Дехоти Р.А. («Изучение Хафиза и интерпретация его творчества в Германии первой половины ХІХ в.». -Душанбе, 1984), Валй Самад («Аз каъри Хазар то авчи Зухал». -Душанбе, 1992, (оид ба робитахои адабиёти точику озар), Шокир Мухтор («Персидско-таджикская классическая поэзия во Франции». -Душанбе, 2003), Гейзер А.Р. («Золотой венец». -Хучанд, 2011 (аз таърихи робитахои адабии точикон бо Аврупои Fарбй ва Русия), Давронов А. («Зелёная книга времён». -Душанбе, 2012, (робитахои адабии точику арман) метавонад милоку усули тахкик оид ба робитахои адабй дар Точикистон бошад. Fайр аз ин, аз чониби мухаккикони хоричй низ дар ин бобат изхори назар аст. Чунончи навиштахои Бартолд В.В. («История изучения Востока в Европе и России». -Ленинград, 1925), Бельская Л. («Персидские письма» Есенина и лирика Востока». -Алма-ата, 1964), Белкин Д.И. («Концепция Востока в творчестве Пушкина». -Маскав, 1970), Белан В. («Первые переводчики Хафиза». -Маскав, 1971), Шодиев Э. («Традиция двуязычия в творчестве Ходжентских поэтов ХІХ века». -Ташкент, 1973), Минасян А. («Армянские переводчики Фирдоуси», -Ереван, 1980), Буяновская С.М. («Основные этапы освоения персидской поэзии на Западе (на материале наследия Хафиза)». -Москва, 1987) ва амсоли инро метавон рохнамо дар пажухиши робитахои адабй ва шинохти мутакобилаи ду тамаддуну фарханг муаррифй кард.

Агар рушду чилваи адабиёти миллии точикро дар асри ІХ марбут ба сиёсати одилона ва маърифатчуёнаи давлати Сомониён донем, чунин густариш дар адабиёти миллии уйгур ба асри ХVI мувофик афтод. Замоне ки давлати Саидия сари кудрат омад ва шароити фарохам ба вучуд овард, то дар каламрави Кошгар, дар тамоми мактабхо (мадрасахо) аз чумла адабиёти форсу араб чун фанни таълимй чорй карда шавад. То ин замон, мутаассифона, худуди 500 сол

адабиёти уйгур натавонист, ки ба сабаби нооромихои сиёсии минтакавй мустакил тараккй кунад. Дар ин фосила хар чи дастрас буд, кисме дар чангхои дахшат асрхои дароз ва то истилои комили чинихо нобуд шуда, кисми дигар ба хорич «сафар» кард. Имрузхо нодиртарин сарчашмахо, дастхатхо ва ёдгорихоро аз таъриху адабиёти мардуми уйгур дар осорхонаву китобхонахои Русия, Г ермания, Франсия, Англия, Х,индустон, Япония ва кишвархои дигар низ метавон пайдо кард (12) .

Аз ин чихат, имрузхо чун мухаккикони уйгур аз адабиёти классикии худ харф мезананд, факат бо номи чанд нафар шахсиятхои маъруфи таърихиашон амсоли Юсуф Хос Хрчиб, Махмуд Кошгарй, Ахмад Югнакй (асрхои ХІ-ХІІ) иктифо мекунанд. Чунки идомаи адабиёти классикии уйгурро метавон аз асри ХVI чустучу кард.

Имрузхо ин мардум машхуртарин симохои илму фарханги гузаштаи худро дар катори классикони адабиёти миллии худ номбар мекунанд, ки Мухаммад Эмин Хиркатй, Мухаммад ибни Абдуллохи Хароботй, Билол Нозим, Мухаммад Залилй, Абдуррахим Низорй, Навбатй, Обид Кумулй, Амоннисохон, Мулло Фозил, Аязбек ^ушчй, Шохмахмуд Чурас ва дигарон аз чумлаи онхоанд.

Агар давлати миллии Саидия дар замини уйгур хукуматро сохиб намешуд, мушкил мебуд, ки осори бузургмардони адабиёти форсу точик, монанди, Фирдавсй, Амир Муиззй, Низомй, Саъдй, Убайди Зоконй, Амир Хусрави Дехлавй, Х,офизи Шерозй, Абдуррахмони Ч,омй, Фонй, Бедил мавриди мутолиаи ин мардум карор гиранд. Х,амон аср буд, ки мутафаккирони уйгур бо афкори тасаввуф ва чараёни накшбандия низ ошно шуданд. Дар ин амр метавон Рохи бузурги абрешимро ном бурд, ки гайри тичорат, мубодилоти илмию фархангиро низ байни давлатхо таъмин мекард. Бо мазхаби ханафия ошно ва мусаллах шудани мардуми уйгур низ хидмати таърихии Рохи бузурги абрешим аст. Яъне вуруди мазхаби ханафияи мактаби суннй дастрасии осори классикони форсу точикро ба ин минтака бештар ва бехтар сохт. Х,атто як идда суханварони уйгур худро идомадихандагони кори Бахоуддини Накшбанд дар саросари Кошгар медонистанд. Fайр аз ин, донишмандон бар он икроранд, ки «Бо вучуди Туркистони Шаркй ном доштанаш, ахолии Кошгар дар асрхои ХVШ-ХІХ пурра ба забони точикй харф мезаданд» (6, 197).

Чун адабиёти форсй ба ин минтака бештар ворид шуд, ахли назму наср кушиш карданд, то махз дар бардошт аз ин адабиёти асил осори худро ба мерос гузоранд. Барои суханварони уйгур адабиёти форсу точик илхомбахши эчод ва чун оинаи ибрату хикмат асрхо хидмат кард. Масалан, ононро даст дод, то анъанаи девоннигории форсиро риоя кунанд, анвои адабии сокинома, сафарномаро идома диханд, дар вазни аруз ва тамоми анвои шеърй - фарду рубоию газалу касидаю маснавию мухаммас хунари хешро намоиш диханд ва ашъори тахмидиро (муночоту тавхиду наъту манкабат), ки анъанаи деринаи адабиёти форсист, дар достонхо ба кор баранд ва татаббуоти дилчасп бар газали бузургони адабиёти форсу точик иншо кунанд. Шуаро ва удабои уйгур нафароне буданд, ки шукухи хакикии адабиёти моро дар гарби Чин муаррифй

карданд. Онон маонии баландпояи назми ирфониро, яъне канди порсиро дар коми хдммиллатони хеш нихода тавонистанд.

Дар мисол метавон идомаи анъанаи хамсасароиро дар махди ин тамаддун дучор шуд. Удабои уйгурро даст дод, ки дар пайравй аз достонхои дилангези чахонй, мисли «Хусрав ва Ширин», «Лайлй ва Мачнун», «Вомику Узро», «Толиб ва Матлуб», «Комде ва Мудан» бехтарин шохкорихои адабиёти худро ихтироъ кунанд, ки хдмоно аз онхо накхати хдкикии гулистони хаёли бузургони адаби форсй ба машом мерасад.

Абдуррахим Низорй яке аз онон буд. Ин адиби номвари уйгур тавонист, ки орзуву омоли халкро дар достонхои шухратёри худ «Фарход ва Ширин», «Лайлй ва Мачнун», «Вомик ва Узро», «Махзун ва Гулнисо», «Робиа ва Саъдин» ва дигар манзумахояш инъикос кунад.

Хаёти Абдуррахим Низорй байни солхои 1776 ва 1849 иттифок афтодааст. Сарчашмахо ба як силк баён медоранд, ки Низорй хануз аз хурдй забони форсию арабиро омухта, аз адабиёти форсй осори Фирдавсй, Низомй, Саъдй, Хусрави Дехлавй, Хофиз, Ч,омй ва Бедилро мутолиа мекардааст (7,3; 10,112). У борхо куллиёти Навоиро низ бо хати худ нусхабардорй кардааст, ки яке аз он нусхахо холо дар Осорхонаи давлатии ба номи Навоии Чумхурии Узбекистон тахти раками 136 махфуз аст (10,113). Низорй дар холи хаёт осори худро мачмуъ кард ва онро <^ариблар хикояти» («Хикояти гарибон») ном гузошт. Ба сабаби пайравй аз «Хамса»-и Низомй будани он, асари мазкурро «Хамса»-и Низорй низ гуфтаанд. Он байни солхои 1841-1844 навишта шуда, аз 24000 байт иборат аст. Хокими онвактаи Кошгар Зухуриддин сиёсати нохамвори чинихоро нисбати халки худ дарк карда, барои Низорй ва ду хаммаслаки у Турди Fарибй ва Наврузохун Зиёй супориш кард, то китобе нависанд, ки инъикоскунандаи дарду алами халки ситамдидаи уйгур бошад. Аз он чихат, ки таърихнома ё инъикоси возехи дарду алами он аср номумкин буд, чунон рохро пеш гирифтанд, ки максудро зери достонхои ишкй баён кунанд. Хоким Зухуриддин1 онхоро барои ичрои ин вазифа бо мухайё кардани шароит аз Кошгар ба Турфон фиристод. Байни се сол достонхои Низорй эчод шуд. Fайр аз ин, дар хамкорй бо Зиёй достони «Чор дарвеш»-ро низ навишт. Бо машварати Низорй шоир Зиёй «Масъуд ва Дилором», шоир Fарибй «Шох Бахром»-ро эчод карданд. Холо як нусхаи каламии «Хикояти гарибон», яъне достонхои Низорй дар шуъбаи дастхатхои Донишкадаи шаркшиносии Санкт-Петербург (раками С-165) махфуз аст (8 ,6).

Дар радифи достонхои гиной Абдуррахим Низорй дар пайравй аз осори хикамии Низомй, Саъдй ва Ч,омй соли 1843 маснавии «Зод-ун-начот»-ро навишт. Ин достони ахлокй буда, кахрамононаш Мудбири Худбин ва Мукбили Рушандил мебошанд (Харчанд забони асар уйгурист, аммо кахрамонони маснавй номхои форсй доранд). Яъне Низорй дар нишон додани акидахои ахлокй-дидактикии худ, бешубха, аз бузургони адабиёти форсу точик пайравй

1 Хоким Зухуриддинро сарчашмахо чун шоири хушбаён низ эътироф кардаанд. Аз у девоне бо номи «Девони Зухурй» бокист, ки аз газалхои ирфонй мачмуъ аст. Холо ин девон дар тахкики мо карор дорад) (4).

кард. Ачиб он аст, ки симои Мудбир ва Мукбил баъдан ба адабиёти шифохии точик низ интикол шуд (5, 338-339).

Шоир Низорй бо офаридахои худ ба гановати мероси хаттии шаркй хиссаи арзанда гузошт. У аз аввалин хамсасароёни адабиёти уйгур ба хисоб меравад, ки бо панч достони гиной ба «Хамса»-хо чавобия навишт. Бо ин кораш сахифахои таърихи адабиёти уйгурро мучалло кард. Дар он замоне ки факат осори гиной метавонист аз дасти истибдод дар амон монад ва рухияи мазлумонаи халки уйгурро аз дасти манчурихо инъикос кунад, ин икдоми у барои дигар суханварон сармашки эчод гардид. (Соли 1759 Чин заминхои уйгурро комилан тасарруф кард ва мардуми тахчой истиклолро аз даст дод. Х,амон сол ба ин манотики азими забтшуда Синсзян - «Сархади нав» номгузорй шуд. Ба форсй Шинчон гуянд).

Абдуррахим Низорй бо хидматхои илмй-адабй гояхои осори ниёгони хеш ва адабиёти шифохиро низ дар кутуби худ мачмуъ кард. Чдхонбинии шоир, ки дар достонхои дилангези у тасвир шудааст, аз камолоти маънавй-бадеии вай дарак додаанд. Осори у рухияи ичтимой, иктисодй, сиёсй ва мадании он асрро тачассум кардааст. Метавон дар сатрхои манзуми у чигунагии сохти феодалй, таназзули иктисодй, зиндагии мардум, асорати хурофоти динй ва шиканчаи тохтутозхои чиниро пай бурд ва мушохида кард. Бешак, метавон гуфт, ки сарчашмаи иттилоъ дар бораи хаёти шахсии шоир осори худи у ба хисоб меравад.

Шоир баробари сохибкалам будан дар маснавй, дар дигар анвои шеърй низ хунари мумтози худро зохир кардааст. Аз чумла, мухаммасхои уро дар забони уйгурй мухаккикон бахои баланд додаанд.

Хрдисоти бавучудомадаи ичтимой-сиёсй дар асри ХVШ-ХIХ бозгу мекунад, ки гайри нооромй, надоштани зиндагии осуда ва, ба ин васила, дурии бештари мардум аз сарчашмахои илмй-адабй, хавзахои адабиро хатто аз таъсири адаби форсию арабй дур афканд. Дигар натавонист, ки адабиёти уйгур мисли садсолаи пеш дар партави фарханги Мовароуннахр босамар рушд кунад. Далел он аст, ки таъбироти арабй ва форсй нисбатан камтар ба назар омадааст.

Агар асри ХVI-ХVП такомули зинаи дуюм - зинаи асосии тахаввули анъанахои адабиёти форсу точик дар Туркистони Шаркй бошад, зинаи сеюми онро метавон зинаи таваккуф номид. Зинаи сеюми таъсири адабиёти форсй бошад, огози асри ХІХ, маънии адами гояхои олии адабй нест. Балки он шукуху баракоти адабиёти форсие, ки дар сарзамини уйгур интишор буд, бар он чизе афзуд нагардид. Он мундаричан ру ба сукут овард.

Чун сухан аз меъёри забони эчодиёти Низорй рафт, метавон гуфт, ки сабки шоир сабки асри ХVШ-ХIХ-и адабиёти уйгур ба хисоб меравад. Ин он сабке нест, ки осори Хароботию Залилро ёд оварад. Он дуртар аз лахчаи чигатоии туркист. Сабке, ки ба забони муосири уйгурй наздик аст.

Аз ахволу осори шоири номвари уйгур Абдуррахим Низорй мухаккикони худи уйгур, адабиётшиносони казок ва узбек бо диккати назар ёдовар шудаанд. Китоби дастчамъии «Уйгур эдебиятинин кискиче тарихи» («Таърихи мухтасари адабиёти уйгур»), «Низорий. Достонлар» («Низорй. Достонхо»), «Низорий достонлари» («Достонхои Низорй»), «Низорий. Фархад ва Ширин» («Низорй.

Фарход ва Ширин»)* аз чумлаи онхост. Бо вучуди ин, мероси ин адиби пурмахсул, ки чилвагохи шукухи адабиёти форсу точик дар хавзахои адабии уйгур аст, дар адабиётшиносии муосири точик муаррифй нашуда ва аз хидматхои у зикре пайдо нест. Умед аст, ки шинохту баррасии осори у дар таъсири мутакобила бо адабиёти форсу точик, барои пажухишгарон судманд хохад буд. Тахкики ин казия бошад, бори дигар тавсиаи интишори равобити хавзахои адабии Мовароуннахру Хуросонро дар Кошгар ва Туркистони Шаркй собит хохад сохт.

Вожа^ои калиди: робитахои адабй, таъсири адабиёт, адабиёти форсу тоцик, адабиёти уйгур, Абдуррахим Низорй, «Xамcа»

ПАЙНАВИШТ:

1. Валй Самад. Аз цаъри Xазар то авци Зухал. - Душанбе: Маориф, 1992.

2. Гейзер А.Р. Золотой венец. - Xуцанд: Меъроц, 2011.

3. Давронов А. Зелёная книга времён. - Душанбе, 2012.

4. Зухурй. Девони Зухурй. Мураттиб К..Барот. - Урумчи, 1995.

5. Муродии Xуцандй. Рахнамои xокcорон. - Xуцанд: Ношир, 2010.

6. Hаршаxй. Таърши Буxоро. Мураттибон: F.Fоибов. - Душанбе: Пайванд, 2012. Низорий достонлари. Мураттибон: A.Xоца, И.Юсуф ва диг. - Урумчи: Миллатлар нашриёти, 1985.

7. Низорий. Достонлар. Мураттиб Д.Рузиева. - Тошкент: F.Fулом, 1970.

8. Низорий. Фарход ва Ширин. Мураттиб: Р. Цорий. - Урумчи, 1981.

9. Уйгур эдебиятинин цисциче тариxи. Мураттибон: С.Моллаудов,

У.Маматаxунов ва диг. - Алма-Ата: Наука, 1983.

10. Шодиев Э. Традиция двуязычия в творчестве Xоджентcкиx поэтов XIX века. Автореферат док. филол. наук. - Ташкент, 1973.

11. Шокир Муxтор. Персидско-таджикская классическая поэзия во Франции. -Душанбе: Деваштич, 2003.

12. http:// Воробьева-Десятковская М.И. Научные экспедиции в Восточный Туркестан. - Москва, 2003.

Низомиддин Муроди,

докторант XГУ им.акад. Б. Гафурова

Хамса в уйгурской литературе

Ключевые слова: литературные связи, литературное влияние, персидско-таджикская литература, уйгурская литература, Aбдурраxим Низори, «Xамcа»

XVIII-XIX вв. считаются периодом прогрессивного развития для уйгурской литературы, так как в это время традиции персидско-таджикской литературы укоренились в Кашгаре на долгое время. Великие произведения, написанные классиками уйгурской литературы в традицияx с персидской литературы, обогащали восточные рукописи. Поэт Aбдурраxим Низори являлся одним из творцов такого источника, так как был автором произведения «Xамcа», написанного в подражание персидско-таджикской литературе.

* Ниг.: ба кисмати Пайнавишт.

Автор статьи, затрагивая вопрос взаимоотношения литератур, указывает на недостатки неправильного понимания литературных связей.

N. Murodi

Khamsanavisi in Uygur Literature

Key words: literary ties, literary influence, Persian-Tajik literature, Uygur literature,

Abdurrakhim Nizori, “Khamsa”

The XVIII-th - XlX-th cc. are considered as a period of progress for the Uygur Literature as at this time the traditions of the Persian-Tajik literature evolved in Kashgar for a long time. The great productions written by the classics of the Uygur literature in correlation and mutual ties with the Persian-Tajik literature enriched the original treasury of Oriental manuscripts. Poet Abdurrakhim Nizori was one of the creators of this source being the author of “Khamsa”, the work composed in imitation to Persian-Tajik literature.

Touching upon the issue of mutual relations of literatures N. Murodi as a researcher points to the drawbacks of misunderstanding in reference to literary ties.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.