CC BY
0УДК 69
Куандьщ Е.К.
2 курс магистранты Л.Н. Гумилев атындагы Еуразия ¥лттык Университет (Астана Казахстан)
кеп кабатты шыны энд1ру эд1Стеи
Аннотация: бул мацалада кеп цабатты шыныны внЫру эд1стер1 туралы талцылайтын боламыз.Курылыс индустриясында шыны дэстYрлi mYpde гимараттарда терезе эйнeгi реттде гана цолданылган. Алайда соцгы 30 жыл келемтде нeгiзгi цурылыс материалы реттде таныла бастады. Откен гасырдыц eкiншi жартысында шыны ендiрiсi саласында жеткен жетттжтер адамзаттыц гылыми-техникалыц прогерстде статегиялыц мацызы бар материал реттде цалыптасты. Казiргi уацытта кеп цабатты гимараттарды шыны цасбeтiнсiз елестету циын.Осы тургыдан жогары мелдiрлiктi, дыбыс оцшаулау цасиeттeрi арцылы, ец бастысы цаутЫздт тургысынан алганда кеп цабатты шыныныц езтдт орны бар. Соцгы кезецдерде кеп цабатты шыныга сурыныстыц артуын элемдт статистика арцылы кез жетюзуге болады. Элемдт шыны ендiрiсiнiц 13 %-ы кеп цабатты шыны ендiрiсiнe тиесш болып отыр.
Ключевые слова: кеп цабатты шыны,полимерлер, ПВБ, ЭВА, адгезия, соццыга тезiмдiлiк.
Y: кабатты сыныксыз эйнек (триплекс) мeлдiр жэне серmмдi органикалык заттармен бiр-бiрiне жабыстырылган ею шыны бетшен турады.[1] Ламинатталган эйнектщ курамында бiр немесе бiрнеше белш болуы mym^ : кYЙдiрiлген, езгермел^ катайтылган, боялган, ыстыкка тeзiмдi, капталган немесе сiцiргiш шыны жэне ПВБ, SGP(SentryGlas Plus), ПЭТ немесе этилен винил ацетаты (ЭВА) пленкалары^ш кабатты эйнектiц бетiне соккы берiлген кезде кептеген радиалды немесе концентрлi жарыктар пайда болады,бiрак блогтыц берiк желiмшщ аркасында органикалык тыгыздагыш сынган эйнектщ сыныктарын устайды.
2040
Композиттш материал сынганга дешн де, сынганнан кешн де эйнектщ эрекетш айтарлыктай жакксартады. Сыну алдында, кеп кабатты шыны панель жазыктыктан тыс иiлуге ^шыраган кезде, кабат аралык пленка материалы карама-карсы шыны беттер арасындагы ыгысу кернеулерiн еткiзедi жэне нэтижесшде онын, иiлу каттылыгына эсер етедi : кабат аралык полимер нег^рлым катты болса, кеп кабатты шыны панельдер жазыктыгынан тыс иiлу каттылыгы сог^рлым жогары болады.[2]. Шыны сынган жагдайда, сынган эйнектiц сыныктары аралык кабатка жабысып калады.
Кейбiр жагдайларда, кабат аралык кабаттыц жYктемесi мен каттылыгына байланысты, кабат аралык кабат iргелес закымдалмаган панельдермен жарыктарды жабуы мумкш[3]. Жарыктардыц пайда болуына жэне таралуына себеп болатын колданылатын кYштердi жанама кернеулермен кабаттасатын материалга iргелес закымдалмаган шыны кабаттарына багыттауга болады, б^л жарыкшакты б^гаттау механизмi ламинаттагы жарыктардыц ашылуына жол бермейдi[4]. Осы шнюу касиеттерiнiц аркасында ламинатталган эйнек сынганнан кешн калдык берiктiктiц белгiлi бiр децгейiн керсетедi. Себебi, кабат аралык материал созылу кернеуiнiц белгiлi бiр децгейiн камтамасыз ете алады , ал сынган эйнектщ сыныктары элi де созылу емес , кысу берiктiгiн камтамасыз ете алады. Сондыктан ламинатталган эйнек кэдiмгi эйнекке караганда сынганнан кейiн берiктiк децгейiне ие. Кеп кабатты эйнектщ сынганнан кешнп берштт, баскалармен катар, кабатаралык материалдыц берiктiгiне, каттылыгына, калыцдыгына жэне эйнекпен адгезия децгешне байланысты.
Триплекст полимердЬ арцылы дайындау эд1с1
Б^л эдютщ артыкшылыгы эртYрлi калыцдыктагы шыныларды тYсiне жэне фактураларына карай байланыстыруга болады.Триплекст к¥ю эдiсi аркылы дайындау келес кезецдерден тирады:
1.шыныны эзiрлеу жэне жуу,
2. екi кабатты лента аркылы шыны беттерiн ^стату,
3. Екiншi шыны кабатын орналастыру,
2041
4. Буйымга жYктеме беру,
5. аралык кабатты полимер аркылы толтыру,
6. Полимердщ катаюы,
Шыны кабаттарын дайындау жэне жуу. Жуганнан кейiн, технологиялык процестiц келес кадамына дейiн шыны толыгымен кургак, майсыз жэне бетiнде жугыш заттардьщ, баска заттардыц калдыктары немесе катты бeлшектердiц болмауын камтамасыз ету мацызды. ^уйылган триплекстi дайындау кезiнде алдымен кажегл eлшемдегi жэне конфигурациядагы шыны шыгарылады, содан кейiн олардыц арасына суйык полимер куйылады. Шыны кесу кезшде тек суда еритiн майларды колдануга руксат етiледi.
Ekï жакты желiмдi колдану жэне екiншi шыныны бекiту. Шайырды куюга арналган шыны аралык кещслкл жасау Yшш, шыны ею жакты жабыскак мeлдiр таспа аркылы косылады. Бурышта толтыргыш тесш жасалады. Ол сонымен катар ауаныц шыны арасындагы кецiстiктен шыгуын камтамасыз ету ушш бiр уакытта кызмет етедi. Ekï шыныда периметр бойынша тыгыздалган болуы керек. Шыны аралык кещсиктщ тыгыздалуын жаксарту Yшiн курылымга жYктеме берiледi.
Шыны аралык кещслкл толтыру. Шыны аралык кецiстiктi полимермен толтырар алдында полимердiц кажетл кeлемi есептеледi. Ол Yшiн сыгудан кешн микрометрмен лентаныц калыцдыгы, шыны еш мен узындыгы eлшенедi. Кептiру процес кезiнде шайырдыц шeгу коэффициентi ескершедг Кептiру алдында шайырда ауа кeпiршiктерi жок екенiн тексерiп алу керек. Эйтпесе, катаюдан кейiн бул ^трш^тер шайыр кабатында калады.
Шайырмен катаюы. Эшмнщ жогары сапалы оптикалык касиеттерi суйык шайыр кабаты eнiмнiц бYкiл аумагында бiрдей калыцдыкка ие болган жагдайда алынады. Шайырдыц бiркелкi кабатын жасау Yшiн абсолюттi кeлденец жэне катайту жYргiзiлетiн бет негiзiнiц турактылыгы, сондай-ак УК сэулеленуiмен сэулеленудiц бiркелкi болуы кажет. Осы себептi ^п кабатты шыны (Yш немесе одан да ^п панельдерi бар) бiр кадамда шыгарылмайды, eйткенi шайыр кабатыныц калыцдыгыныц ауыткуы ыктималдыгы жогары.
2042
Ламинатталган шыны eндiрiсшде дэйеки катайту операциялары кабат-кабат орындалады.
Капталган шыны. Кeлемдi боялган немесе капталган эйнекл пайдалану сэулелену режимдерш эзiрлеудi талап етедi, eйткенi мундай шыны ультракYлгiн сэулеленудi блоктай алады. Капталган эйнектi пайдаланган кезде капталган жаты шайыр кабатымен ешкашан жанаспауы керек.
Триплекст дайындауга арналган пленка технологиясы
Бул технологияныц артыкшылыгы - осы технологияны колдану аркылы жасалган ламинатталган эйнек жаксырак оптикалык сипаттамаларга ие.
Пленка технологиясын пайдаланган кезде шыны кабаттарынын, арасына поливинилбутирал пленкасы (ПВБ) салынады, содан кейiн каптама коландерде алдын ала престеуден етед^ содан кейiн оныц соцгы желiмделуi автоклавта жYредi.
Колландер жиналган триплекст каптаманы алдын ала вакуумдауга арналган. Бул курылгы автоматты желiге салынган арнайы камера болып табылады, онда жиналган триплекс орамы 110 - 115 С температурага дейiн кызады жэне шыны кабаттары мен пленка арасындагы ауа резецке роликтер аркылы механикалык тYPде сыгымдалады, бул пленканыц шыныга белгiлi бiр адгезиясы. Каптама мeлдiр дерлiк колландерден тYсiрiледi. Соцгы кезецде соцгы престеу автоклавта +140 С температурада жэне 12,5 Бар кысымда жYргiзiледi.
Эюшшке орай, оныц артыкшылыктарына карамастан, бул технологияны каушшз eндiрiске жаткызуга болмайды. Технологиялык процесте бiрдеце дурыс болмаса, жогары температура мен кысым эйнектiц жай гана жарылып кету каупiн тудырады. ^теген eндiрiстер бул тэуекелге барады, бiрак триплекстi шыны алудыц элдекайда каушшз жолы бар.
Автоклавты емес вндЬру технологиясы
Жогары температурасыз,улкен кысымсыз,адам eмiрi мен жабдыктарга кауiп тeндiрмей. Дэл осы технологияга бiздiц заманымыздыц жетекшi eндiрушiлер колданады. Бул технология ец Yнемдi жэне казiргi уакытта
2043
сураныска ие. Бул автоклавты емес пленка технологиясы. Бул эдютщ артыкшылыгы, пленкалардыц арнайы класын пайдалана отырып, eндiрiлген ламинатталган шыны техникалык параметрлерi бойынша суйык триплекстерден гана емес, сонымен катар поливинилбутирал пленка негiзiндегi классикалык пленкалык триплекстерден де асып тYседi.
Пленка триплексш eндiрудiц кемшiлiгi куйылмалы технологиясымен салыстырганда eнiмнiц жогары куны болып табылады.
Шыныны дайындау:
-алдымен шыны кесшп, оныц шеттерi eцделедi.
-Шыны беттерш дайындау. Шыны арнайы жугыш машинада мукият жуылады жэне изопропил спирлмен eцделедi.
-Пленка тeселедi: Этилен винилацетат полимерлi пленка шыныга, содан кешн келес шыныга жэне т.б. кажетл eнiм конфигурациясы мен кабаттар саны алынганша салынады.
-Дайын дайындаманы вакуумды ламинация кондыргысына салу. Пайдаланылатын триплекст пештiц конфигурациясына байланысты каптаманы мембраналар арасына, вакуумдык капшыкка немесе силикон тацгышка салуга болады.
-Дайын шыны-пленка-шыны пакетiн вакуумдык пакетке косу,
Вакуумдык ламинаттау келес кезецдерден турады:
-Суык вакуум. Бул кезецде вакуумдык соргы косылып, жумыс аймагында вакуум пайда болады. Бул кезецнщ мiндетi дайындамадан ауа кeпiршiктерiн алып тастау жэне оны алдын ала калыптау. Бул жагдайда кол жетюзшетш усынылган вакуум «-0,95» барга дейiн болады. 4+0,4+4 мм капты (M1 шыны, eцделмеген) ламинаттау кезiнде бeлме температурасында устау уакыты шамамен 15-20 минут болады.
-Жылу. Бул кезецде кыздыру 100-130 градус цельсийге дешн, колданылатын пленканы полимерлеуге кажеттi температурага дейiн жYзеге асырылады. Бул кезецде ец бастысы - бYкiл беттi бiркелкi жылытуды камтамасыз ету.
2044
^ркалыпты устау. Бул кезецнщ уакыты алынган ;аптаманыц калыцдыгына байланысты. Шыны кабаттарыныц калыцдыгы мен саны, пленка ;абаттарыныц калыцдыгы мен саны ескершедг Мысалы, 4+0,4+4 мм капшьщты (М1 шыны, шикi) ламинаттау кезiнде белме температурасындагы экспозиция 15-20 минутты ;урайды.
-Сал;ындату. Сал;ындату «-0,95» бар тура;ты вакууммен 55 градус цельсий температурага дейiн жYредi, содан кешн вакуум жойылады жэне эйнек табиги турде 45 градус цельсий температурасына дейiн сал;ындайды. Бул кезецде ендiрiстiк цикл ая;талды.
Бул параметрлер тура;ты емес жэне кажетп нэтижеге жэне материалга байланысты езгеруi мумкш. Параметрлердi дурыс тацдау жэне осы ендiрiс технологиясын са;тау, сондай-а; триплекс y™^ жогары сапалы жабдыщты пайдалану адам емiрi мен жабдык;а ;ауш тендiрмей, ец жогары сапалы енiмдi алуга мYмкiндiк бередi.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:
1. Нагибин Г. В. Основы технологии строительных материалов: [Учебник для техникумов промышленности строительных материалов] Под ред. МИ Матвеева. [Изд. 2-е, доп. и перераб.] // М.:«Высшая школа. - 1969.
2. Serafinavicius T. et al. Long-term laminated glass four point bending test with PVB, EVA and SG interlayers at different temperatures // Procedia Engineering. -2013. - Т. 57. - С. 996-1004.
3. Hidallana-Gamage H. D., Thambiratnam D. P., Perera N. J. Influence of interlayer properties on the blast performance of laminated glass panels //Construction and Building Materials. - 2015. - Т. 98. - С. 502-518.
4. Chen S. et al. A theoretical study on the PI diagram of framed monolithic glass window subjected to blast loading // Engineering Structures. - 2017. - Т. 150. - С. 497-510.
2045
