Научная статья на тему 'Интерактивные особенности “новых медиа”'

Интерактивные особенности “новых медиа” Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
577
75
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
НОВЫЕ МЕДИА / ИНТЕРНЕТ / ОБМЕН / ИНТЕРАКТИВ / NEW MEDIA / INTERNET / EXCHANGE / INTERACTIVE / РАСОНАҳОИ НАВ / ТАБОДУЛ / ФАЪОЛНОКӣ ДАР ИНТЕРНЕТ

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Комилов Каримбой Исломович

В настоящей статье речь идёт о новых медиа как интерактивных электронных изданиях и новых формах коммуникации производителей контента с потребителями для обозначения отличий от традиционных средств массовой информации. Омечается, что функции новых медиа связаны с процессом развития цифровых, сетевых технологий и коммуникации. Автор приходит к выводу, что интерактивные медиа способствуют диалогическому общению, которая позволяет отправителям и получателям информации строить долгосрочное доверие и сотрудничество.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Interactive Features of New Media

In his article the author speaks about new media as interactive electronic publications and new forms of communication between content producers and consumers to highlight differences from traditional one. It is underscored that the functions of new media are associated with the development of digital, network technologies and communication. The author concludes that interactive media promotes dialogic communication and this form of communication allows senders and recipients of information to build long-term trust and cooperation.

Текст научной работы на тему «Интерактивные особенности “новых медиа”»

10.01Л0.РУЗНОМАНИГОРЙ

10.01.10.ЖУРНАЛИСТИКА 10.01.10.JOURNALISM

УДК 002,7 ББК 76,12

МАХСУСИЯТХРИ Комилов Каримбой Исломович, н.и.ф., дотсент, мудири ИНТЕРАКТИВИИ кафедраи журналистика ва назарияи тарцумаи МДТ "РАСОНАХ,ОИНАВ" "ДДХ ба номи акад. Б. Гафуров" (Тоцикистон, Хуцанд)

ИНТЕРАКТИВНЫЕ Комилов Каримбой Исломович, к.ф.н., доцент кафедры ОСОБЕННОСТИ журналистики и теории перевода ГОУ «ХГУ имени "НОВЫХ МЕДИА " академика Б. Гафурова» (Таджикистан, Худжанд)

INTERA CTIVE Komilov Karimboy Islomovich, candidate of philological FEATURES OF NEW sciences, head of the department ofjournalism and translation MEDIA theory under the SEI «KSU named after acad. B. Gafurov» (Tajikistan, Khujand), E-mail: komilov-62@mail.ru

Вожахои калидй: расонахои нав, интернет, табодул, фаъолноки дар интернет

Дар мацола оид ба "расонахои нав " чун нашрияуои электронии интерактиви ва шаклцои нави иртиботии тавлидкунандаи матлаб бо истифодабаранда сухан меравад. Гуфта мешавад, ки давоми чанд дацсолаи охир як силсила воситщои ахбору муоширати электроны зуцур намудаанд, ки мацсади асосии он таъмини иттилоот ва дар замина ба роц мондани муоширати байни корбарони интернет аст, ки ин аз воситауои ахбори оммаи суннати фарц мекунанд. Зикр шудааст, ки вазифацои медиаи нав бо раванди рушди фановарщои рацами, шабакави ва коммуникатсия алоцаманд аст. Муаллиф чунин натица мегирад, ки медиаи интерактиви ба муоширати муколамави мусоидат мекунад. Чунин шакл имкон медщад, ки эътимод ва щмкории дарозмуддат байни тавлидкунандаи матлаб бо истифодабаранда барцарор гардад.

Ключевые слова: новые медиа, интернет, обмен, интерактив

В настоящей статье речь идёт о новых медиа как интерактивных электронных изданиях и новых формах коммуникации производителей контента с потребителями для обозначения отличий от традиционных средств массовой информации. Омечается, что функции новых медиа связаны с процессом развития цифровых, сетевых технологий и коммуникации. Автор приходит к выводу, что интерактивные медиа способствуют диалогическому общению, которая позволяет отправителям и получателям информации строить долгосрочное доверие и сотрудничество.

Key words: new media, internet, exchange, interactive

In his article the author speaks about new media as interactive electronic publications and new forms of communication between content producers and consumers to highlight differences from traditional one. It is underscored that the functions of new media are associated with the development of digital, network technologies and communication. The author concludes that interactive media promotes dialogic communication and this form of communication allows senders and recipients of information to build long-term trust and cooperation.

Пешниходи да;и;и мафхуми "расонаи нав" кори мушкил аст, зеро дар илм доир ба ин масъала хануз консепсияи ягона чой надорад.Бисёр муха;;и;он хангоми шархи мафхуми "расонаи нав" ба хусусияти интерактивии он, яъне муколамаи фаъоли байни одамон ишора мекунанд. Масалан, ба андешаи К. Миллер вижагии умдаи расонаи нав бо истифода аз интернет ва фановарихои мобилй ба муколамаи интерактивй табдил додани иртибот аст(4). Муха;;и;и амрикой ва мушовири медиавй Б.Солис менависад, ки расонахои нав ин "омезиши таркиби и^тимой бо технологияи сатхи баланд хангоми дигарсозии на;л (аз чузъ ба кулл) ва муколама (аз кулл ба кулл) аст" (1). Муха;;и;и дигар Л. Мэтюз дар кори худ "Шабакахои и^тимой ва табодули иртиботи иттиходй" арз медорад, ки расонахои нав ин мачмуи онлайн-технология, услубхо ва захирахо аст, ки инсон дар тахияи матлаб ва муколамаи иттилоот, андешаву мулохизот истифода мекунанд. Ин муха;;и; категорияи

расонахои навро ба таври зайл дастбандй намудааст: 1)торномахо, 2)интранетхо (англ. Intranet дар фар;ият аз Интернет, ин ;исми дохилии шабакаи ташкилот, муассиса ва ё ма;омоти давлатй), 3) подкастхо (зергурух)-ин файлхои овозии аз руи шакл монанд ба барномахои радио дар мавзуи муайян), 4) захирахои маводи чопй ва табодули маводи видеой (YouTube), 5) захирахои маводи чопй ва табодули маводи аксй (Instagram), 6) шабакахои ичтимой (Facebook, MySpace ва диг.), 7)мухити гиперматнй барои чамъоварй ва банизомдарории маълумоти хаттй (Wikipedia), 8)бозисомонахо, 9)торномахои хурд(Twitter), 10) видеоконфронсхо, 11) низоми табодули фаврии хабархо (ICQ, AOL Messenger), 12) низоми маводи чопй ва табодули иттилоот оид ба ходисахо (та;вимхои ичтимой) (Eventful), 13) низоми нигахдорй ва табодули додахо ва ;айдхо (Digg, StumbleUpon), 14) дастгоххо (тачхизотхо) (6).

Маъмулан, бо назардошти мунтазам навгардии фановарии ра;амй, интерактивй, компютерй, иттилоотй ва дигар шаклхои хизматрасонии шабакавй, хама гуна тасниф, наметавонад комил бошад.

Зумрае аз муха;;и;они маъруфи мамолики Fарб бо далелхои ;отеъ захирахои интернетии навро ба сифати ВАО эътироф надоранд. Дар ин маврид далели аз хама арзишмандро мутахассиси сохаи маркетинги электронй Брайан Айзенберг арз намуда, хамчун воситахои ахбори омма напазируфтани шабакахои ичтимоиро бо он асоснок мекунад, ки хама ВАО-и анъанавй ма;сад дорад, ки сараввал ба чомеа иттилооти мухими ичтимой пешниход намоянд, дар холате, ки расонахои нав танхо чун тахкурсй барои иртиботи байни одамон хизмат менамояд. Агар барои ВАО-и анъанавй иттилооти ахамияти ичтимой бартарй дошта бошад, барои шабакахои ичтимой муошират бештар афзалият дошта, мазмуну мундаричаи матн ахамияти дуюмдарача пайдо мекунад.

Муха;;и;и петербургии медиаи ичтимой М.С. Будолак алайхи ин андеша мегуяд, ки расонахои нав шакли нави ВАО-и маъмул аст, ки дар он дилхох истифодабарандаи шабакаи интернетии хатто малакаи барномасозй надошта, метавонад дар раванди тахиянамой, нигохдорй ва пахши иттилооти ахамияти ичтимоии хусусияти давридошта, ки барои доираи васеи истифодабарандагон пешбинй шудааст, иштироки фаъол дошта бошад. Ба андешаи ин муха;;и; шабакахои ичтимой низ мисли ВАО-и маъмул аст, лекин танхо дар шакли электронии ра;амй, бо фаъол будани хам истехсолкунада ва хам истифодабарандаи матлаб амал дорад. Ба хар хол М.С. Будолак расонахои навро "шакли нави ВАО-и маъмул" медонад.

Бо вучуди чой доштани андешахои гуногун атрофи "Расонахои нав" омузишу тах;и;и чиддии ин падидаи тоза ва истифода аз он ба суди чомеа, бахусус илми журналистикаи муосир аст.

Имруз дар олами илми муосир ба "Расонахои нав" вижагихои интерактивй, мултимедиавй, конвергенй (аз чумла а) технологй, б) саноатй/и;тисодй, в) касбй), дигитализатсионй (ра;амикунонии иттилоот) ва ра;амй будани онро мансуб медонанд.

Ин чо мехохем, таваччухро ба мохияти мафхуми калидии интерактив чалб намоем.

Интерактив(й) вожаи англисии interaction буда, маънои "хамкорй"-ро дошта, дар асл аз ду вожа - англисии Интернет (Internet) ва лотинии activus — богайрат, фаъол сохта шудааст, пас бармеояд, ки интерактив маънои фаъолнокй (фаъол будан) дар Интернетро дорад. Он мафхуме аст, ки хислат ва сатхи хамкории байни объектхо ва субъектхоро ифода намуда, маъмулан дар сохахои а) назарияи иттилоот, б) иттилотшиносй, в) барномасозй фаровон дар истифода аст.

Хусусияти интерактивй дар имконияти низоми иттилоотиву иртиботии ба таври фаъол ва мувофи; эътибор додан ба кирдори истифодабаранда зохир мегардад. Ин хислатро одатан низоми "зехнй" мепиндоранд, яъне сохиби интеллект будан аст.

Дар Интернет яке аз иштирокчии фаъоли хамкорй, албатта инсон аст ва эхтимол чунин бо;й монад. Пеш аз он ки дар бораи дигар субъект сухан гуем, месазад, ки ма;садхои дар интернет пайгирифтаи инсонро фахмем. Инсон ба Интернет бо ду ма;сад: дастраснамоии иттилоот ва муошират бо дигар одамон ворид гашта, хамкорй намуда ба субъекти асосии иртибот табдил меёбад. Дар баробари он, ки инсон аз интернет иттилоот мегирад бо истифодабарандагон дар мехвари хамкорй низ ;арор мегирад.

Ин хамкорй, албатта, тавассути а) Интернет ва б) бо инсони дигаре сурат мегирад, ки бо истифодабарандаи мазкур тавассути шабакаи интернет муошират менамояд.

Мавриди зикр аст, ки дар сохаи иртибототи бархат хусусияти интерактивй дар якчанд сатх хувайдо мегирад:

Сатуи поём, дар кори Д.В. Галкин "Техно-манти;и расонахои нав: дар пайдоиши муаммои фарханги ра;амй" унвони "интерфейс инсон-мошин"-ро гирифтааст, ки раванди сирф техникй буда, хамкорй дар он тавассути додани супориш бо кумаки сафхакалид (клавиатура) ва мушак амалй мегардад. Сатуи дуюм - ин "додугирифт"-и маълумотхои гуногун (аудио, видео, матн ва f.). Сатуи сеюм, рабт ба пешниходи хар гуна хизматрасонихо дорад (ин метавонад хизматрасонии иттилоотй бошад ё дигар, масалан муомилоти бонкй, интернет-маFOза). Муомилоти байнихам тавассути суроFаи электронй, хамоишхо, чатхо сатуи чорум махсуб меёбад. Сатуи панцум, аломатхои интерактивии воситахои ахбори омма, ки он дар шакли электронй манзур мегардад (2).

М.М. Лукин ва И.Д. Фамичева дар мачмуаи ма;олахои "Интернет-ВАО: Назария ва амалия" ба масъалаи сатхи иртиботи иртерактивй нисбатан фаррохтар назар андохта, онро ба се сатх ;исмат намудаанд: инсонуо ва санадуо (имкони аз чониби истифодабарандагон бо пешниходи дархост гирифтани маълумоти фаровон дар бораи объекти зарурй), инсонуо ва технология (аз чониби истифодабарандагон барои истифодаи мувофи; ва мусоид мутоби; намудани технология), инсонуо ва инсонуо (татби;и модели муомилоти дучониба аз чониби истифодабарандагон) (3).

Дар иртиботи интерактивй худуди байни ирсолкунандаи иттилоот ва истифодабарандаи он нисбй аст, на;ши онхо хусусияти мутаносибй ва вазифавй пайдо менамояд ва он метавонад иваз шавад. Аудитория дигар истифодабарандаи одй нест, акнун у метавонад дар додугирифт ва истехсоли матлаб фаъолона иштирок намояд. Хдтто барои ифодаи ин холат махсус мафхуми истифодабаранда-истехсолкунанда - prosumer producer +consumer пайдо шудааст.

Нора Пол, муха;;и;и амрикоии Интернет-ВАО хусусияти интерактивиро аз якчанд завия дида баромада, ;айд мекунад, ки ба ВАО-и анъанавй низ хусусияти интерактивй хос аст (масалан, дар тамос будан бо нома ё занги телефонй ба идора). Вале танхо дар "расонахои нав" мушаххасан дар Интернет-ВАО вижагии интерактивй ба чои ;олаби му;аррарии рузнома-почта, радио-телефон ва f. дар як худуд, дар як мухити табий хувайдо мегардад.

Ба андешаи Нора Пол ба интернет-медиа на танхо иртиботи "аз кулл ба кулл", хамчунин дигар шаклхои иртибот низ хос аст. Масалан, иртиботи "аз цузъ ба цузъ" (истифодаи суроFаи электронй барои иртибот бо идораи ВАО); "аз цузъ ба кулл" (масалан, истифодаи паёмакхо, маводи ирсолй); "аз кулл ба цузъ" (иштирок дар хамоишхо) (7,2).

Хусусияти интерактивии "Расонахои нав" тавассути истифодаи якчанд шаклхои муошират пайдо мешавад: мактуби электронй, чат, хамоиш, паёмак. Зиёда аз ин тахминан аз соли 2005 шакли аутсорсингии (англисй - истифодаи захира, матбаъхои берунй,) хусусиятхои интерактивии "Медиаи нав" -торнома ва сомонахои ичтимой фаъоланд.

Имкониятхои интерактивй метавонад чун мавзун (синхронй мусовй, мавзун- он-лайнй) ва номураттаб (асинхронй) бошад. Муомилоти рубару тавассути чатхо, мубодилоти иртиботии мунтасил - бо кумаки хамоишхо, номахои электронй сурат гирад.

Пиромуни рафтори фаъоли интерактивй тад;и;оти озмоишй (эмперикй) хатто дар кишвархои Fарб низ хеле кам ба анчом расидааст. Муха;;и;и амрикой А.Бернофф нобаробарии та;симоти фаъолнокии истифодабарандагонро ;айд карда, аз руи хусусиятхои фаъолнокй шаш гурухи аудиторияро муайян намудааст: созандагон (худ контент месозанд); мунащидон (таваччух ба контентхои тафсирй доранд); коллексионерон (чамъ намудани тэгхо, руйхатхо, овоздихихо контент тавассути RSS,); иштирокчиён (муттахиди атрофи иттиходияхои ичтимой); мушоуидагарон (контент истифода намоянд хам, дар интернет фаъол нестанд); гайрифаъол (контент намесозанд ва онро истифода намебаранд).

Имкониятхои интерактивй якчанд масъалахои асосиро халлу фасл менамоянд: а) вазифаи додугирифти иттилот бо истифодабарандагон (истифодабаранда метавонад иттилооти иловагиро муайян намояд ва атрофи он андешаашро гуяд); б) вазифаи навигатсионй (ёрй ба дарёфти контент, сомонахо); в) вазифаи ба;айдгирй ( аз ;айд гузаронидани истифодабарнадагон, ба рох мондани робитаи байни аудитория ва идораи ВАО); г) вазифаи тичоратй (ташкили корхои тичоратй, масалан, обуна).

Хулоса метавон кард, ки фаъолнокии истифодабарандаи расонаи нав дар амалхои зерин анчом меёбад: а) чустучуи иттилооти зарурй ва табодули он; б) чустучуи иттилооти иловагй;

в) сохтани матлаб бо ;увваи худ, масалан дар торноманигорй ё сомонахои ичтимой; в) иштирок дар такмилу тачдиди матлаби аллакай, дар интернет фаъол.

Хдмин тавр, ба расонах,ои нав вижагихои интерактивй, чандрасонай (мултимедиавй), гиперматнй, хамгирой (конвергенй), ра;амй (дигитализатсионй), расонаи ра;амй будани онхо бевосита рабт доранд.

Хдрчанд хусусияти интерактивй, аз ибтидо ;исмати таркибии интернет-технология махсуб меёбад.

Хулласи калом, расонахои нав мисли падидаи тозаи муоширату муколамаи электронии ра;амй чун раги нави хунгард ба организми журналистика таболули фаъолияти иттилоотию иртиботиро ба вучуд овард, ки он хануз майдони фарози имконияту имтиёзхо буда, ниёз ба омузиш ва тах;и;и хамачонибаи илмию ихтисосй дорад.

Бояд дар анчом гуфт, ки дар доираи як ма;ола баррасии хама пахлухои вижагихои интерактивии расонахои нав аз имкон берун аст. Ин мавзуъдоманадор аст ва тад;и;и он дар журналистикаи точик хануз идома дорад.

ПАЙНАВИШТ:

1. Брайан, Солис. Макротренды в бизнесе. Как стать компанией новой волны, создавая эмоции, привлекающие клиентов. - Режим доступа: https://www.academia.edu /7914848/

2. Галкин, Д.В. Техно-логика новых медиа: к проблеме генезиса цифровой культуры— Режим доступа: https://cyberleninka.ru/article/n/tehno-logika-novyh-media-k-probleme-genezisa-tsifrovoy-kultury

3. Интернет-СМИ: Теория и практика: учеб. Пособие дал судентов вузов/ Под ред. Лукиной М.М. - С. 86, 90.

4. Меллер, К. Сегодняшние новости социальны // Путеводитель по социальным медиа-2013 / Под ред. К. Меллера и М. Стоуна. Вена: Представитель ОБСЕ по вопросам свободы СМИ, 2013. С. — Режим доступа: http://gigabaza.ru/doc/49.html.

5. Новые медиа. Web 2.0 https://ozlib.com/809877/zhurnalistika/novye_media

6. Секретарева, Н.А. Влияние новых медиа на взаимоотношения средств массовой информации и бизнес-структур https://gigabaza.ru/doc/49-pall.html

7. Столярова, Л. В. Роль новых медиа в межкультурном диалоге https://sibac.info/studconf/hum/lxxiii/-129601

REFERENCES:

1. Brian, Solis. Macrotrends in Business. How to become a company of a new wave, creating emotions that attract customers. [Electronic resource). - Access Mode: https://www.academia.edu /7914848/

2. Galkin, D.V. Techno-Logic of New Media: to the problem of the genesis of digital culture. -Access mode:https://cyberleninka.ru/article/n/tehno-logika-novyh-media-k-probleme-genezisa-tsifrovoy-kultury

3. Internet media: Theory and Practice: textbook. The allowance was given by university judges / Ed. Lukina M.M. - S. 86, 90.

4. Meller, K. Today's news is social // Social Media Guide 2013 / Ed. K. Meller and M. Stone. Vienna: OSCE Representative on Freedom of the Media, 2013. S. [Electronic resource]. - Access mode: http://gigabaza.ru/doc/49. html.

5. New media. Web 2.0 https://ozlib.com/809877/zhurnalistika/novye_media

6. Secretareva, N.A. The impact of new media on the relationship of the media and business structures https://gigabaza.ru/doc/49-pall.html

7. Stolyarova, L. V. The role of new media in intercultural dialogue https://sibac.info/studconf/hum/lxxiii/-129601

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.