Научная статья на тему 'ИНСОН ТАНАСИДАГИ МЕРИДИАНЛАРДА ЖОЙЛАШГАН БИОФАОЛ НУҚТАЛАР ЭЛЕКТР ҚАРШИЛИГИНИНГ ҚИЙМАТЛАРИДАН ҚАНДЛИ ДИАБЕТ КАСАЛЛИГИНИ ТАШХИСЛАШ ВА ДАВОЛАШДА ФОЙДАЛАНИШ'

ИНСОН ТАНАСИДАГИ МЕРИДИАНЛАРДА ЖОЙЛАШГАН БИОФАОЛ НУҚТАЛАР ЭЛЕКТР ҚАРШИЛИГИНИНГ ҚИЙМАТЛАРИДАН ҚАНДЛИ ДИАБЕТ КАСАЛЛИГИНИ ТАШХИСЛАШ ВА ДАВОЛАШДА ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
170
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қандли диабет касаллигида қон таркибидаги глюкоза миқдорини ўлчаш / биофаол нуқталар / электр қаршилиги. / measurement of blood glucose in diabetes mellitus / bioactive points / electrical resistance.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — A. Guliev, G. Jo'Raev, U. Turapov

Ушбу мақолада инсон танасидаги меридианларда жойлашган биофаол нуқталар электр қаршилигининг қийматларидан қандли диабет касаллигини ташхислаш ва даволашда фойдаланиш таклиф қилинган. Шу мақсадда биофаол нуқталаридаги электр қаршилиги миқдорини ўлчашга мўлжалланган биоўлчов (биометр) қурилмаси ишлаб чиқилган. Қандли диабет касаллигининг 1,2-турлари билан оғриган беморлар ва соғлом инсонлар биофаол нуқталаридаги электр қаршилигининг қийматлари мазкур қурилмада ўлчанган ва солиштирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — A. Guliev, G. Jo'Raev, U. Turapov

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE USE OF INDICATORS OF ELECTRICAL RESISTANCE OF BIOACTIVE POINTS LOCATED IN THE MERIDIANS OF THE HUMAN BODY IN THE DIAGNOSIS AND TREATMENT OF DIABETES MELLITUS

In this article, it is proposed to use the values of the electrical resistance of bioactive points located in the meridians of the human body in the diagnosis and treatment of diabetes mellitus. For this purpose, a biometric (biometric) device designed to measure electrical resistance at bioactive points was developed. In this device, the values of electrical resistance in bioactive points of patients with type 1, type 2 diabetes mellitus and healthy people were measured and compared.

Текст научной работы на тему «ИНСОН ТАНАСИДАГИ МЕРИДИАНЛАРДА ЖОЙЛАШГАН БИОФАОЛ НУҚТАЛАР ЭЛЕКТР ҚАРШИЛИГИНИНГ ҚИЙМАТЛАРИДАН ҚАНДЛИ ДИАБЕТ КАСАЛЛИГИНИ ТАШХИСЛАШ ВА ДАВОЛАШДА ФОЙДАЛАНИШ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ИНСОН ТАНАСИДАГИ МЕРИДИАНЛАРДА ЖОЙЛАШГАН БИОФАОЛ НУЦТАЛАР ЭЛЕКТР ЦАРШИЛИГИНИНГ ЦИЙМАТЛАРИДАН ЦАНДЛИ ДИАБЕТ КАСАЛЛИГИНИ ТАШХИСЛАШ ВА ДАВОЛАШДА ФОЙДАЛАНИШ

А.А. Гулиев

Жиззах политехника института «Ишлаб чикариш жараёнларини автоматлаштириш»

кафедраси укитувчиси Г.У. Жураев

Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий университети «Ахборот хавфсизлиги»

кафедраси мудири У.У. Турапов

Жиззах политехника институти «Ишлаб чикариш жараёнларини автоматлаштириш»

кафедраси мудири https://doi.org/10.5281/zenodo.7392188 Аннотайия. Ушбу мацолада инсон танасидаги меридианларда жойлашган биофаол нуцталар электр царшилигининг цийматларидан цандли диабет касаллигини ташхислаш ва даволашда фойдаланиш таклиф цилинган. Шу мацсадда биофаол нуцталаридаги электр царшилиги мицдорини улчашга мулжалланган биоулчов (биометр) цурилмаси ишлаб чицилган. Кандли диабет касаллигининг 1,2-турлари билан огриган беморлар ва соглом инсонлар биофаол нуцталаридаги электр царшилигининг цийматлари мазкур цурилмада улчанган ва солиштирилган.

Калит сузлар: цандли диабет касаллигида цон таркибидаги глюкоза мицдорини улчаш, биофаол нуцталар, электр царшилиги. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПОКАЗАТЕЛЕЙ ЭЛЕКТРИЧЕСКОГО СОПРОТИВЛЕНИЯ БИОАКТИВНЫХ ТОЧЕК, РАСПОЛОЖЕННЫХ В МЕРИДИАНАХ ТЕЛА ЧЕЛОВЕКА ПРИ ДИАГНОСТИКЕ И ЛЕЧЕНИИ САХАРНОГО ДИАБЕТА Аннотация. В данной статье предлагается использовать значения электрического сопротивления биоактивных точек, расположенных в меридианах тела человека при диагностике и лечении сахарного диабета. Для этого был разработан биометрический прибор, предназначенный для измерения электрического сопротивления в биоактивных точках. В этом приборе измерялись и сравнивались значения электрического сопротивления в биоактивных точках больных сахарным диабетом 1, 2 типа и здоровых людей.

Ключевые слова: измерение уровня глюкозы в крови при сахарном диабете, биоактивные точки, электрическое сопротивление.

THE USE OF INDICATORS OF ELECTRICAL RESISTANCE OF BIOACTIVE POINTS LOCATED IN THE MERIDIANS OF THE HUMAN BODY IN THE

DIAGNOSIS AND TREATMENT OF DIABETES MELLITUS Abstract. In this article, it is proposed to use the values of the electrical resistance of bioactive points located in the meridians of the human body in the diagnosis and treatment of diabetes mellitus. For this purpose, a biometric (biometric) device designed to measure electrical resistance at bioactive points was developed. In this device, the values of electrical resistance in bioactive points of patients with type 1, type 2 diabetes mellitus and healthy people were measured and compared.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Keywords: measurement of blood glucose in diabetes mellitus, bioactive points, electrical resistance.

КИРИШ

Глюкоза микдорини улчашнинг кон таркибидан намуна олишга асосланган тиббий инвазив усулларидан ташкари турли асбоблар (глюкометрлар) билан улчаш усуллари пайдо булди [1,2,3]. Бундай глюкометрлар ёрдамида уй шароитида глюкоза микдорини ноинвазив усулда мунтазам текшириб бориш мумкин. Кон таркибидаги глюкоза микдорини улчашнинг ноинвазив усули глюкоза даражасини назорат килишнинг стандарт усулига нисбатан хавфсиз, огрик келтирмайдиган, максимал даражада кулай булган усулдир. Ноинвазив усул доимий текширишни осон ва тез амалга ошириш имконини беради. Биринчи марта тадкикотчилар бундан 30 йиллар олдин кондаги глюкоза даражасини аниклашнинг ноинвазив ташхис килиш усуллари билан кизикдилар [4]. Ушандан буён улчашнинг турли хил таъсирларга эга булган 10 дан ортик турлари пайдо булди.

Х,озирги кунда кандли диабет (КД) да кон таркибидаги глюкоза микдорини улчашнинг бир канча ноинвазив курилмалари мавжуд, аммо бу курилмалар нархи юкори булганлиги сабабли республикамизда кенг таркалмаган. Шу боис, юкори самарадорлик билан реал вактда кон таркибидаги глюкоза даражасини ноинвазив улчаш имконини берувчи, нархи хорижий аналогларидан анча паст булган курилмани ишлаб чикиш республикамиз илмий жамияти олдида турган долзарб масалалардан бири х,исобланади.

Биофаол нукталардан фойдаланиб, информатив параметрларни шакллантириш.

Инсон организми мураккаб тизим булиб, унда биофаол нукта (БФН)лар туплами мавжуд. БФНнинг физиологик хусусияти шундаки, орка миянинг тегишли кисмлари оркали х,ар бир биофаол нукта маълум бир органнинг бир кисми ёки функцияси билан узига хос тарзда богланган булади. Агар орган касал булса, у х,олда биофаол нукталар параметрларининг нормал кийматлари узгаради ва унга мос келадиган нукта огрикли булади. Одатда орган билан богланган нукталар туплами "меридиан" ёки "канал" деб номланади. Биофаол нукталардан фойдаланиб, касалликни тасхислаш органлар, меридианларнинг касаллик х,олатини башорат килиш хдмда ультратовуш, ЭКГ ва шунга ухшаш тиббий курилмалар билан боглик клиник текшириш усуллари аниклай олмаган узгаришларни эрта боскичда аниклаш имконини беради.

Хитой анъанавий табоботи. Кадимги Хитой табоботида одам танасида 1000 дан ортик БФН мавжудлиги ва улар 14 та ( шундан, 12 таси симметрик ва 2 таси урта) меридиан (канал)ларга узвий богланган булиб уз биофизик параметрлари нормал х,олатини саклаб туриши, меридианларора энергия окимини бир меъёрда таксимланиши инсон танасида соглом мух,итни шакллантиради деб таъриф берилган [4]. Ушбу меридианлар инсон танасидаги барча ички аъзолар билан узвий богланганлиги уз исботини топган.

Биофаол нукталардан фойдаланиб, ташхис куйишда шифокор БФНда электр токининг утказувчанлигини (каршилигини) улчайди. Ушбу улчовлар меридианларнинг полати ва уларга мос келадиган ички органлар хдкида кизикарли маълумотлар беради.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Фолл усули. Ушбу усул электропунктур диагностика ва даволаш усули булиб, биологик фаол нукталарнинг электр утказувчанлиги хдмда бемор органлари ва тизимларининг функционал х,олати уртасидаги богликликка асосланган [5]. Фолл усули биорезонаннс диагностикаси каби йуналишни пайдо булишига туртки булди ва мазкур усул инсон танасининг электр каршилигини улчаш натижаларига кура ташхис куйиш учун ишлатилади.

Шифокор БФНда электр токининг утказувчанлигини (каршилигини) улчайди. Ушбу улчовлар меридианларнинг полати ва уларга мос келадиган ички органлар хдкида кизикарли маълумотлар беради.

Риодораку (Накатани буйича) тасхислаш тести. Ушбу усул япон шифокори Накатани томонидан 1950 йилда таклиф килинган булиб, Японияда мажбурий профилактик текширувлар руйхатига киритилган. Накатани инсон танасида электр утказувчанлиги юкори булган чизикларни топди, бу чизикларни у «риодораку» деб номлади, бу японча «электр токини яхши утказувчи чизик» маъносини англатади. Тадкикотлар шуни курсатадики, риодораку чизиклари юкорида келтирилган «хитой» меридианлари билан тулик мос келади. Накатани фикрига кура ички органлардаги х,ар кандай узгаришлар, албатта, инсон терисида акс этади. Меридианлар бу узгаришларнинг сезгир курсаткичлари булиб, хавфни ва маълум даражада унинг катталигини билдиради [6].

Риодораку х,одисаси нафакат орган касаллиги билан боглик х,олда кайд этилади, балки унинг физиологик узгаришларини х,ам акс эттиради, шунинг учун «физиологик» ва «патологик» риодораку тушунчалари мавжуд. Электр утказувчанлиги махсус зоналарда улчанади ва олинган маълумотлар риодораку харитасида акс эттирилади. Агар барча курсаткичлар физиологик нормаларга мос келса, у х,олда асаб тизимининг функциялари яхши мувозанатлашган булади, бу эса соглом одамларга хосдир. Орган касалланган х,олатларда курсаткичлар физиологик нормаларга мос келмайди. Курсаткичларнинг физиологик нормалардан сезиларли фаркланиши эса мос функционал тизим ёки органнинг патологиясини ишончли акслантиришини англатади ва унга мос келувчи узгартирилган электр утказувчанлиги чизиги патологик риодоракуни курсатади.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

1-расм. Куп каналли электропунктура диагностика усули курилма^нинг

функционал схемаси.

Хрзирги кундаги мавжуд маълумотлар чукур тах,лил килиниб, ^Дни даволаш учун энг оммавий тарзда ишлатилиб келинаётган БФН аникланди ва улар хдкидаги маълумотлар 1-жадвалда келтирилган.

1-жадвал.

ЦДни даволашда кулланилиб келинаётган биафаол нукталар.

БФНнинг хитойча номи Илмий манбалар

Тай-юань, Хэ-гу, Чун-янь, Тай-бай, Шэнь-мэнь, Цзин-гу, Тай-си, Да-лин, Ян-чи, Сю-сюй, Тай-чун, Вань-гу, Сань-цзянь Ж. Накатани, Е.В. Бойко, И.И. Мягков, Л.М. Вардинец

Пи-шу, Тай-бай, Лэ-цзю, Чи-цзе В.Я. Труфанова, Э.П. Яроская, Е.П. Камышева, B. Viggani, P.A. Lepron

Лэ-цзю, Чань-Цзянь, Тай-бай, Гунь-сунь, Тай-си, Чжао-хай М.В. Вогралик, В.Г. Вогралик, А.В. Туев, Л.В. Савина

Цзу-сань-ли, Пи-шу, Гунь-сунь R De Le Fuyc, М.В. Вогралик

Биофаол нукталаридаги электр каршилиги микдорини улчашнинг биоулчов курилмаси. Муаллифлар томонидан БФНдаги электр каршилик (Э^) микдорини улчашга мулжалланган биоулчов (биометр) курилмаси ишлаб чикилган [7]. Бу биоулчагичнинг функционал схемаси 1-расмда берилган. ^урилмадан фойдаланишда улчаш 1 мкА стабил токда икки диапазонда (1 МоМ гача ва 8 Мом гача ораликдаги) олиб борилади. ^урилма куйидаги блоклардан ташкил топган (1-расм): ток манбаи, улчагичли кучайтиргич, буфер каскади, таккослаш курилмаси, ток генератори, калит, чикиш курилмаси.

^урилма куйидаги тартибда ишлайди: ток манбаи 1 каршилиги R каршиликни кувватлаб, одам танасига 1 мА гача узгармас ток юборади. Улчагичли кучайтиргич-2

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ёрдамида мА (микроамперметр) ток танага кириб чикиб кетаётганда киска туташув натижасида кучланиш тушиб кетиши кузатилади. R да ЭК пропорционал булади, курилмада БФН ни ЭК улчашга эришилади. Коммутатор K1 БФНдаги ЭКни улчашни 2-диапазонда олиб боришга кумаклашади (1-диапазон 1 МоМгача 2-диапазон 8 МоМ-гача). R1 ва R2 резисторлар ЭКни улчаш диапазонини яратиб беради. Буфер каскад 3- оркали чикиш сигнали 4- таккослаш курилмасига тушиб, 5 - Umom га етганда киска туташув х,осил килади, 6 - калитда киска туташув ,7- чикиш курилмаси оркали 8- товуш (сигнал) чикариб БФН топилганлигини аниклаб беради, биз БФНдаги ЭК микдорини улчаш имконига эга буламиз, бу жараён 10-25 секунд талаб этади.

2-жадвал.

Утказилган кузатишлар сони туFрисида маълумот.

Гурух,лар Синф Сони Тажриба сони Вакти

Соглом инсонлар А 80 120 8:30

КД 1 -тури (инсулинга мойил диабетик) Б 200 750 8:30

КД 2-тури (инсулинга мойил булмаган диабетик) В 90 880 8:30

Жами кузатишлар сони 370 1750

2-расм. Уртача ёши 24 ёшгача булган соFлом инсонларнинг информатив биофаол нукталардаги электр каршилиги микдори.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

160 140 120 100 80 60 40 20 0

с-,

m

0 0

<N (M llll

CO O^OJ

^t ^ ^t

1П in in 1П

/^Г d

in

10 ,2 100

ON

8

in

f-

f-

00

ЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУ

Тай - Хэ - Тай- Шэнь - Ван- Цзинь-Тай-си Да- Ян- чи Цю-юань гу бай мэнь гу гу лин сюй

Тай- Цзу- Пи-шу Гун-чун сань- сун

ли

3-расм. Уртача ёши 40 ёшгача булган соFлом инсонларнинг информатив биофаол нукталардаги электр каршилиги микдори.

700

600

500

400

300

200

100

оС

5

6

7 4 4

OS

4

4 4

OS

6

8 4 2

0

6 8 2

6 4

6

OS СП

6 3

6

Tt-

OS

2 3

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

5 4

6, 4,

5 2

OS

5 4

4

<N <4 <N О

о

<N

58 2

6, 4,

5 2

ЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУ

Тай - Хэ - гу Тай- Шэнь - Ван- гу Цзинь- Тай-си Да- лин Ян- чи Цю- Тай-чун Цзу- Пи-шу Гун-сун юань бай мэнь гу сюй сань-ли

0

4-расм. ЦД касаллигининг 1-тур беморларидан олинган информатив биофаол нукталардаги электр каршилиги микдори.

Тошкент тиббиёт академиясининг 1 -чи клиникаси эндокринология булимида ^Днинг 1,2-турлари билан даволанаётган беморлар ва соглом инсонлар учун ушбу курилмадан фойдаланиб, "Риодораку" тизими буйича БФН ларда 1750 та кузатиш олиб борилди (2-жадвал).

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

700

600

500

400

300

200

100

5

OS

6

<N

oC

4 4

<n <o

6 5

^

OS

t- oo g 'so SO ^

4t

<N

41

m

^ 25" ^ ^ ^

52 5

SO,

oC

4 8

4 7 4

2 7

3

3

^ чэ о "i oo S

s ^ 3 4t -

42

ЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУЧУ

Тай - Хэ - гу Тай- Шэнь - Ван- Цзинь- Тай-си Да- Ян- чи Цю- Тай- Цзу- Пи-шу Гун-юань бай мэнь гу гу лин сюй чун сань- сун

ли

5-расм. ^Д касаллигининг 2-тур беморларидан олинган информатив биофаол нукталардаги электр каршилиги микдори.

ХУЛОСА

Кузатиш жараёнида БФН электр каршилиги (кОмда) ва кон таркибидаги глюкоза микдори ортотолуиддин биокимёвий усулидаги курсатгичлар (ммол/л ёки мг% ) тахдили олиб борилди. Тиббиёт мутахассисларининг тавсиясига кура, соглом инсонлар ва беморлар 24 ёшгача, 40-ёшгача ва ундан юкори гурухдарга ажратиб, БФНлардаги параметрларни кийматлари урганилди. Чунки, бу гурухдарда ёш билан боглик информатив параметрлар уртача кийматларининг узгаришларига функционал жараён таъсири кузатилган. Биоулчов маълумотлар натижалари, яъни БФН ЭК соглом одамлардан олинган маълумот 2,3-расмларда ва КДнинг 1,2-турлари буйича олинган маълумотлар 4,5-расмларда келтирилган.

Олинган маълумотлардан куриниб турибдики, информатив БФНдаги ЭК микдори соглом инсонлардагига нисбатан КДнинг 1,2-тур беморларидаги айрим БФНдаги ЭК юкори эканлиги кузатилди. Хусусан, соглом инсонларда ЭК микдори 22,5-139,0 кОм гача кийматларга эга булса, КД касаллиги билан огриган беморлар 1-турида ушбу курсаткич 92,4-659,4 кОм, КДнинг 2-турида эса 251,8-695,4 кОм гача узгариши аникланди. Бу эса беморлар организмида содир булган узгаришлар натижасида уларнинг терисидаги биафол нукталардаги электр каршилигининг узгаришини англатади.

БФН тизими нафакат алох,ида орган, балки бутун организм хдкида ахборот беради. Муайян органнинг фаолиятига жавобгар булган нукта электр каршилигининг киймати нормал кийматдан канчалик катта булса, патологик жараён шунчалик аник булади. Масалан, электр каршилигининг меъёрдан ошиб кетиши организмда таназзул жараёнининг ривожланиши, кариш, тананинг хдётий функцияларининг пасайишини курсатади. Х,ар бир шахс учун назорат килинадиган биофаол нуктасининг электр каршилигини меъёрий киймати индивидуал булиб ва у тукималарнинг электр утказувчанлиги билан характерланади.

0

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

REFERENCES

1. Ahn W, Kim J-T. Blood Glucose Measurement Principles of Non-invasive Blood Glucose Meter: Focused on the Detection Methods of Blood Glucose. Int J Biomed Eng Technol. 2012; 33(3): 114-127. doi: 10.9718/jber.2012.33.3.114

2. Бабенко А.Ю., Кононова Ю.А., Циберкин А.И., Ходзицкий М.К., Гринева Е.Н. Динамика развития методов контроля гликемии от инвазивных к неинвазивным. Актуальные перспективы //Сахарный диабет. 2016. -Т.19, №5. doi: 10.14341/ DM7760. С.397-405.

3. Эльбаева А.Д. Неинвазивные методы диагностики концентрации глюкозы и холестерина в крови // Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. 2016, № 6-2. - С. 301-305.

4. H.M. Heise, R. Marbach, G. Janatsch, J.D. Kruse-Jarres, Determination of Glucose in Whole Blood Attenuated Total Reflection Infrared Spectroscopy,! Anal. Chem. 1989: 61, 2009-2015.

5. Портнов Ф.Г. Электропунктурная рефлексотерапия. - Рига: Зинатне, 1987. -352 с.

6. Nakatani Y., Yamashuta K. Riodoraku Akupunkture. Japan. Tokyo. 1977.

7. Гулиев А.А., Жураев Г.У., Турапов У.У. О создание неинвазивного компьютерного биоизмерителя для анализа биофизических показателей биологически активных точек. Ахбороткоммуникациялар: Тармоклар, технологиялар, Ечимлар. №4(60), Т., 2021. С.20-26.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.