CC BY
52
УДК:811.111:316.422
DOI 10.53065/kaznmu.2021.68.82.045
Р.Р. Турумбаева, А.Ж. Шойбекова, Г.С. Кайракбаева
С.Ж. Асфендияров атындагы улттыцмедициналыцyHueepcumemi Тыдер кафедрасы info@kaznmu.kz
ИННОВАЦИЯЛЬЩ Б1Л1М БЕРУ. TBL -К1Ш1 ТОПТАРДА ШЕТ Т1Л1Н ОКЫТУ ЭД1С1.
Тушн. Мацалада инновациялыц технологияларды оку удерсше пайдалану ерекшелктер1 царастырылган. «Инновация» утымыныц терминджмэнш ашып, аныцтама берген отандыц галымдарыдыц б1р1 - Н. Нурахметов. %аз1рг1 тацда оку удеркте «жаппай» енг1зшп жатцан инновациялыц технологиялар квкейкест1 мэселелердщ тогысында пайда болып, оку удертндег1 эдктемелерге жацаша тургыдан царап, оны узджаз жацгыртуга багытталган. TBL - team based learning - Kmi топтарда шет тшн оцыту эдс жайында айтылган.
Tyumdi свздер: инновация, технология, дагды, ойын, дербесттн жетiлдiру, творчестволыц цабыет, коммуникация.
Юркпе. К^рп замангы гылыми-техникалык; урдю ;арк;ыны бшм беру жуйесшщ алдына о;ыту технологиясын жетiлдiру мшдеттерш ;ойып отыр. Тэуелаз ел1м1здщ болашагы бiлiм беру жуйесше байланысты. Осыган байланысты педагог мамандар о;ытудыц ец тиiмдi эд^-тэсшдерш зерттеп, тэжiрибе ЖYзiнде сынап келедь Бiрнеше о;ыту эдiстерiн салыстыра ;арастыру ар;ылы эр о;ытушы о;ытудыц жаца технологияларын тацдап, ой елегiнен етюзш, ездершщ саба;тарында ;олданады[1]. Сонды;тан б1здщ де, алга ;ойган ма;саттарымыздныц бiрi-о;ытудыц эдiс тэсiлдерiн жетiлдiрiп отыру, к^рп замангы педагогикалы; технологияларды мецгеру жэне инновациялы;, интерактивтiк эдiстемелердi саба; барысында пайдалана отырып, саба;тыц сапалы эрi ;ызы;ты eтуiне ы;палымызды типзу. Акрараттьщ-инновациялы; технологияны пайдалану —к^рп заманныц eмiр талабы. Каза;станда ец алгаш «Инновация» угымына ;аза; тшнде аны;тама берген галым Немеребай Нурахметов. Ол "Инновация, инновациялы; YPДiс деп отырганымыз - бiлiм беру мекемелершщ жацалы;тарды жасау, мецгеру, ;олдану жэне таратуга байланысты бiр белек ;ызметГ деген аны;таманы усынады. Инновациялы; бшм беру - юкерлжтщ жаца TYрi. Инновациялы; ;ызмет оку iсiн дамытуга, пэндердiц мэнiн терецдетуге, о;ытушыныц кэсштж шеберлiгiн арттыруга бас;а жаца технологияларды енпзуге, пайдалануга жэне шыгармашылык; жумыстар ЖYргiзуге багытталган. Мундай технологияларды ;олдану — бiрiншiден, о;ытушы утады, ягни ол саба;ты тиiмдi уйымдастыруга кемектесед^ бiлiм алушыныц пэнге деген ;ызыгушылыгы артады, екiншiден, бiлiм алушы утады, себебi оныц та;ырып бойынша танымы кецейедi. Осылайша бiлiм берудiц ;алыптас;ан эдiстемесiне о;ытудыц жаца технологиясы тургысынан eзгерiстер енгiзiлсе, бiлiм сапасы да арта TYспек.
0зектiлiгi: Ма;аланыц езектшп тiлдiк емес университетте шет тшн о;ытудыц тиiмдi эдiстерiн iздеумен байланысты. Шагын топтарда жумыс жасау эдiсiн ;олдану о;ытудыц тиiмдiлiгiн арттыруга, студенттердщ шыгармашылык; белсендiлiгiн дамытуга жэне о;ытуда жеке кез;арас танытуга MYмкiндiк бердь
Бiлiм берудегi инновациялы; YДерiстiц нэтижес теориялы; жэне тэжiрибелiк жагынан жацалы;тарды ;олдану болып табылады. Бiлiм беру ЖYЙесiнде инновация бiлiм беру ма;сатына жацалы;тар енгiзу, жаца мазмунды жаца тэсшдер мен тэжiрибелер жэне бшм беру формаларын ;айта жасауды, жаца
педагогикальщ ЖYЙенi eHri3y жэне таратуды, MeKTenTi бас;арудыц жаца технологияларын жасауды, дамытуды жэне мектеп жаца бшм беру багытын устанганда, оныц ма;саты, мазмуны, эдiсi жаца талаптарга сай болуын жобалайды. Олардыц дамуын ею факторга бeлiп ;арастырамыз: 1.Объeктивтi факторлар - инновациялы; эрeкeттiц ;ар;ынды дамуына жагдай жасау жэне оныц нэтижелерш ;абылдауды ;амтамасыз ету. 2.Субъeктивтi факторлар - инновациялы; YДeрiс субъeктiсiмeн тыгыз байланысты. Инновациялы; Yдeрiс субъeктiлeрiнe галым-педагогтер, муFалiмдeр жэне бiлiм беру саласында инновацияга багытталган эрeкeттiц бас;а да ;ызметкерлер1 жатады. Инновация дeгeнiмiз — жаца мазмунды уйымдастыру, жацалы; енпзу, жаца Yлгiлeрдiц багытындагы на;ты эрекет, на;тыланган мeлшeрдiц шeгiнeн шыгатын кэсштж ю-эрекеттщ жаца сапалы децгейге кетершу^ жаца нэтижeнi ;амтамасыз eтeтiн жаца теориялы;, технологиялы; жэне педагогикалы; ю-эрекеттщ бiртутас багдарламасы. Кэсiптiк бiлiм беру ЖYЙeсiнiц нeгiзгi мiндeтi - белгш бiр кeлeмдeгi бiлiм берумен шектелмей, алынган кэсiптiк бiлiмдi адам ез ;ажетше, eмiрдiц на;ты жагдайларында ;олдана бiлiп, ;огамга пайдасын кeлтiру.
ХХ гасырдыц eкiншi жартысында гылыми коммуникациялардыц KYрт eсуi бай;алды, бул эаресе Интернет жeлiсiнiц пайда болуымен байланысты. Гылыми идеялармен алмасу Yдeрiсiнiц артуы гылыми-техникалы; прогресс ;ар;ыныныц жeдeлдeтуiн туындатты жэне зерттеу iс-эрeкeтiнiц тиiмдiлiгiн тутастай арттырды. K^азiргi тацда бiлiмдi жеке топтар емес, галымдар жeлiсi ойластырады, KYPДeлeндiрeдi, олар элeмнiц кез келген TYKпiрiндe болуы MYMкiн. Бул эр айма;тыц бeдeлдi мамандарымен пiкiр алмасуга, сол ар;ылы мэсeлeнi шeшiп, бшмнщ тез таралуына сeптiгiн тигiздi. Б1ра; жeлi ар;ылы унивeрситeттeрдiц ;аржыландыру Yдeрiсiнe ы;пал ете алмайды. Галымдардыц айтуынша, гылым жаhанды; ;убылыс, оны ултты; шекарада устап туру MYMкiн емес. Осындай интeрактивтi технологиялардыц бiрi,TBL -team based learning - кШ топтарда шет тшн о;ыту эдiсi.
Мацсаты: Тиiмдi эдiстeрдiц бiрi ретшде шет тiлi сабагында шагын топтарда жумыс ютеуге тиiмдi дэлeлдeрдi талдау, сонымен ;атар топты; жумыс кезшде ;олданылатын типтiк тапсырмаларды КЭрастыру. О;ыту сапасын жогарылату нэтижeсiндe студeнттeрдiц творчестволы; ;абiлeтiн жэне дeрбeстiгiн жeтiлдiру, студенттердщ жеке ;асиетш
аша отырып, азамат eTin тэрбиелеумен катар студенттердщ танымдык; KYшiн калыптастыру жэне бiлiмiн кецейтуге, терецдетуге жагдай жасау болып табылады.
Жаца технологияны мецгеру окытушыныц бiлiмiн жeтiлдiруiнe зор кемепн тигiзeдi. Бундай о;ытушылардан бiлiм алатын студенттердщ де шыгармашылык; K^^r^i арта TYсeдi. Саба; барысында осындай кенднен колданылуы кажет эдютердщ бiрiнe TBL о;ыту эдiсiн ягни ужымдык; о;ыту эдiсiн жат;ызуга болады. Материялдар мен эдктер.
Осы TBL о;ыту эдiсiн бiз KYндeлiктi саба; барысында колданамыз. Мысалы "At a chemist's"так;ырыбын алганда, студeнттeрдi шагын топтарга белiп оларга TYрлi тапсырмалар бeрiлдi. Бiрiншi топка "chemist's department" , eкiншi топка "prescription department" деген такырыпты бере отырып, осы екеушщ айырмашылыгын жэне ерекшелжтерш аныктау керек болды. Yшiншi топка неге аптеканы Америкада "drugstore" деп атайды ал тертiншi топка неге Англияда аптеканы " а chemist's" деп атайды деген суракка жауап беру керектшп тапсырылды. Сура;тарга жауап iздeй отырып, студенттердщ ойлау кабшет, мэсeлeнi шешу кабшет, шeшiм кабылдау, езгелердщ пшрш тыцдау кабшет дамиды жэне топта жумыс iстeугe дагдыланады. Шагын топта жумыс ютеудщ артыкшылыгы :
• тулганын, кызыгушылыгын тугызады;
• эр студенттщ оку процeсiнe катысу белсендшпн кецейтед^
• ынтымактасты; калыптасады;
• оку материалдарын тиiмдi мецгеруге бешмдейд^
• тулгага кепжоспарлы эрекет етуге эсер етед^
• тулганын, пiкiрлeрi мен карым-катынастарын калыптастырады;
• мшез-кульщтын, езгeруiнe кемeктeсeдi.
TBL о;ыту эдютершщ басты eрeкшeлiгi: эр студенттщ кабшетш дамыту, ужымдагы эрбiр MYшeнi о;ыту жэне эркiмгe орта; жумыстагы бiр-бiрiнщ кемeгi, iзгiлiк пен ынтымактасты; болып табылады. Топта багыттап о;ыту эд^тершде окытушы мен студенттщ iс-эрeкeтi алмасып отырады. Окытушыныц te-эрeкeтiн, кызметш ужым аткарады. Ягни, жаца бiлiмдi мецгерту тапсырмаларды орындауда, бiр-бiрiнiц жумыстарын саралап, багалауда, талдауда ездeрi жетекшшж eтeдi. Окытушы уйымдастырушы, а;ыл кецесшг
Шагын топта жумыс ютеудщ ерекшелт -студенттердщ ойлау кабшет^ мэселеш шешу кабшет, шeшiм кабылдау, езгелердщ пiкiрiн тыцдау кабшет жэне топта жумыс ^теуге дагдыланады. Жаца
технологияларды мецгеру окытушыныц кэсштж, адамгершiлiк, рухани, азаматты; жэне бас;а да кептеген адами келбетшщ ;алыптасуына игi эсерiн тигiзедi, e3iH-e3i дамытып,оку тэрбие Yрдiсiн тиiмдi уйымдастыруна кемектеседг
Саба;ты командалы; багытталган о;ыту эдiсiмен (TBL) eткiзу кезiнде о;ытушыныц ат;аратын жумысыныц рeлi мен басымды;тары езгеред^ ол дайын «бшм Ke3i» болудан ;алып, студенттердщ танымды; ;ызметш ынталандырады, олардыц белсендiлiгiн TYпкi ма;сат;а багыттап, топтардагы студенттердщ арасында eзара сенiмдi ;арым-Кдтынастар орнатады. TBL эдiсi бойынша eткiзiлген саба; туралы студенттердщ пшрлер^ жалпы алганда, жа;сы нэтиже бередi деп ойлаймын. Студенттердщ бiр-бiрiмен пiкiр алмасу MYмкiндiгi, eздерiнщ болаша; ;ызметшде кездесетiн жагдайлармен танысып, оларды шешу, практикалы; мэселелердi зертханалы; жагдайларда Yйлестiру жэне т.т. Саба;та ;олданылатын командалы; багытталган о;ыту эдiстемесi студенттерге eздерiнщ кэсiби саласында e3 бетшше шешiм ;абылдау, алдына ;ойылган ситуациялы; есептердi жеке жэне топта шыгаруга дагдыландырып, теориялы; бiлiмдерiн iс ЖYзiнде Кдлай ;олдана бiлу керектiгiн гарсетедг TBL, немесе командалы; багытталган о;ыту дэстYрлi о;ыту эдiстерiне баламалы, эрi тиiмдiлiгi жогары эдiс екендiгi аны;. Бул эдiс ;осымша ;урал-жабды;тарды Кджет етпейдi жэне студенттердщ коммуникативтiк дагдыларын дамытады, материалды жа;сы мецгеруге септтн тигiзедi, студенттердщ кэсiби дагдыларын дамытуга MYмкiндiктер бередi.
Цорытынды. Тiлдi Yйретудiц жаца технологияларын тэжiрибеде кецшен ;олдану студенттердщ белсендiлiгiн арттырып,о;ытушыныц
шыгармашылы; ;абшетш жетiлдiредi. Осындай тиiмдi эдiстердi саба;та пайдалану Yшiн о;ытушы кeп ецбектенш, iзденуi керек. ^азiргi ;огамды; eмiрiмiзде кeрiнiс тап;ан сан - салалы сапалы; eзгерiстер, жацарулар, жацалы;;а бетбурыстар педагогтарды e3 iстерiне сын газбен ;арауга итермелейдi. 6йткенi, студенттерге бершетш бiлiм де, тэрбие де, дYниеге кeз;арас та о;ытушыныц iс- эрекет^ беретiн бiлiмi мен Yлгi-eнегесi ар;ылы ;алыптасады. TBL саба;тарында кездескен тэжiрибе студенттердi eздерiнiц базалы; бiлiмдерiне CYЙенуге жэне алган бiлiмдерiн ;олдануга талпындыратын, байытатын жэне пайдалы о;у ортасын усынады. Бiздiц осы техналогияны усынуымыздын, себебi медициналы; о;у орнында о;итын студенттердi жумыс iстейтiн KYPДелi денсаулы; са;тау ЖYЙесiнiц сураныстарына дайындауга гамектеседг
Т1З1М1
1 Мыцбаева А.К., Садвакасова З.М. «О;ытудын, инновациялы; эдiстерi, немесе саба;ты ;алай ;ызы;ты eткiзуге болады»: Оку ;уралы. - Алматы, 2010. - 215-217 бет.
2 Диханова С. Жацаша бшм беру ЖYЙесiнде белсендi о;ытудыц эдiстерiнiц мацыздылыгы. «ПЕДАГОГТ1Н, КЭС1БИ К¥ЗЫРЕТТ1Л1Г1 - Б1Л1М САПАСЫН К6ТЕРУД1Н ФАКТОРЫ» ТА^ЫРЫБЫНДА ОБЛЫСТЫ^ FbmblM^ ПРАКТИКАЛЫ^ ОНЛАЙН КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛДАР ЖИНАFЫ. Шымкент, 2020 жыл/205-206 бет
3 Жанаспаев, М.А Методика проведения занятий с использованием технологии TBL и CBL / М.А. Жанаспаев // Team Based Learning. Мастер-класс. Астана, 14-17 мая 2012г.»1-3стр.
4 Омарова, К.П. Командно-ориентированный метод обучения (TBL) / К.П. Омарова, С.В. Ким, Г.М. Жармаханова [и др.] // Team-Bazed Learning. - Актобе, 2017.
5 Юй, Р.И. Опыт внедрения TBL - командного метода обучения на кафедре гистологии КазНМУ / Р.И. Юй, Ш.Ш. Мулькибаева // Кдз¥МУ хабаршысы. - 2011. - №2. - С. 98-100.
т
ÄDEBlETTER TIZIMI
1 Mygbaeva A.K., Sadvakasova Z.M. «Oqytudyg innovasiяlyq ädisteri, nemese sabaqty qalai qyzyqty ötkizuge bolady»: Oqu qüraly. - Almaty, 2010. - 215-217 bet.
2 Dihanova S. Jaqa§a bilim beru jüiesinde belsendi oqytudyq ädisteriniq maqyzdylygy. «PEDAGOGTIty KÄSIBl QÜZYRETTILIGI - BILIM SAPASYN KÖTERUDI^ FAKTORY» TAQYRYBYNDA OBLYSTYQ GYLYMl-PRAKTlKALYQ ONLAlN KONFERENSm MATERlALDAR JlNAGY. §ymkent, 2020 jyl/205-206 bet
3 Janaspaev, M.A Metodika provedeniя zanяtii s ispolzovaniem tehnologii TBL i CBL / M.A. Janaspaev //
Team Based Learning. Master-klass. Astana, 14-17 man 2012g.»1-3str.
4 Omarova, K.P. Komandno-orientirovannyi metod obuchenin (TBL) / K.P. Omarova, S.V. Kim, G.M. Jarmahanova [i dr.] // Team-Bazed Learning. - Aktobe, 2017.
5 i, R.l. Opyt vnedrenin TBL - komandnogo metoda obuchenia na kafedre gistologii KazNMU / R.l. i, Mulkibaeva // QazUMU habar§ysy. - 2011. - №2. - S. 98100.
R.R. Turumbayeva, A.Zh. Shoibekova, G.S. Kairakbayeva
Asfendiyarov Kazakh national medical university Department of Language Disciplines
INNOVATIVE TEACHING FOREIGN LANGUAGE IN SMALL GROUPS.
Resume. In the article features the use of innovative technologies in the educational process. Touching on the issue of the content of the term «innovation», was first introduced into scientific by N. Nurachmetov, the author gives examples of «indiscriminate» use of innovative technologies in the educational process in today's globalized society.
The relevance of the article is related to the search for effective methods of teaching a foreign language in a non-
linguistic University. The use of the method of working in small groups made it possible to increase the effectiveness of learning, develop creative activity of students and show an individual approach to learning.
Key words: innovation, technology, critical thinking, strategy, ability, games, communication
Р.Р. Турумбаева, А.Ж. Шойбекова, Г.С. Кайракбаева
Казахский национальный медицинский университет имени С. Д. Асфендиярова Кафедра языковых дисциплин
МЕТОДИКА ОБУЧЕНИЯ ИНОСТРАННОМУ ЯЗЫКУ В МАЛЫХ ГРУППАХ
Резюме. В статье рассматриваются особенности использования инновационных технологий в учебном процессе. Затрагивая вопрос о содержании термина «инновация», введенный впервые в научный оборот Н. Нурахметовым, автор приводит примеры «повального» использования инновационных технологий в учебном процессе в условиях современного глобализирующегося общества. Актуальность статьи связана с поиском
эффективных методов обучения иностранному языку в неязыковом вузе. Использование метода работы в малых группах позволило повысить эффективность обучения, развить творческую активность студентов и проявить индивидуальный подход к обучению. Ключевые слова: инновация, технология, критические мышления, стратегия, умение, игры, способность, коммуникация.
Турумбаева Рыскуль Романовна Тел.87471962004 achmetowa-ryskul@mail.ru Шойбекова Алима Жорабаевна 87772655518 alima-almaty@mail.ru Кайракбаева Гульназ Солтангазиевна 87476609637 gulnaz-kairakbae@mail. ru
