Научная статья на тему 'Influence of water-enhanced water on morphological structure of thyroid gland cells'

Influence of water-enhanced water on morphological structure of thyroid gland cells Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
72
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қАЛқАНША БЕЗі / ФОЛИКУЛАЛАР / ИОД / IODINE / АУЫЗ СУЫ / ЩИТОВИДНАЯ ЖЕЛЕЗА / THYROID / ФОЛЛИКУЛЫ / FOLLICLES / СОСТАВ ВОДЫ / COMPOSITION OF WATER

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Танеева Г.Т., Кыдырбаева Ә.Қ., Жумагул М.Ж.

: В настоящее время заболевания щитовидной железы являются наиболее распространенными заболеваниями не только в Казахстане, но и во всем мире. Несмотря на терапевтические и оздоровительные меры, заболевания щитовидной железы растут. В клинической стадии гипотиреоза, если нет полноценной способности вырабатывать гормон щитовидной железы, прием йодсодержащего препарата является симптоматическим лечением. Исследованы эффекты обогащения йодом на морфологическую структуру щитовидной железы крыс.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ВЛИЯНИЕ ОБОГАЩЕННОЙ ИОДОМ ВОДЫ НА МОРФОЛОГИЧЕСКУЮ СТРУКТУРУ КЛЕТОК ЩИТОВИДНОЙ ЖЕЛЕЗЫ

At present, thyroid diseases are the most common diseases not only in Kazakhstan, but all over the world. Despite therapeutic and anti-medical measures, thyroid diseases are growing. In the clinical stage of hypothyroidism, if the thyroid gland is not capable of producing high levels of the thyroid hormone, the administration of iodine is symptomatic treatment. The effects of iodine enrichment on the morphological structure of the rat thyroid gland are studied.

Текст научной работы на тему «Influence of water-enhanced water on morphological structure of thyroid gland cells»

Вестник Ка^НЖУ №1-2018

K.S. Nurtayeva, R.T. Jumasheva, A.Zh. Moldakaryzova

Asfendiyarov Kazakh National Medical University, Almaty Department of Molecular Biology and Medical Genetics

MODERN STATUS OF THE ROLE OF THE PROTOZOA AND PARASITIC WORMS IN THE HUMAN PARASITHOCENOSIS

Resume: By the nature of the studied phenomena, the work relates to the field of ecology and contains theoretical material about the spread, morphology, biology, development cycle of the simplest and helminths of medical importance. Focuses on the morphological and biological peculiarities of invasions that gave them existence in another organisms, for example, a person with better protective immunogenetic mechanisms. The role accidentally displaced species of fauna outside their natural range into new habitat in the human body. Keywords: morphology, protozoa, parasithocenosis, parasite.

УДК 576.7

Г.Т.Танеева, ЭД. Цыдырбаева, М.Ж. Жумагул

С.Д. Асфендияров атындагы Казац ¥лттыц Медициналыц университетI, Молекулалъщ биология жэне медициналыц генетика кафедрасы

ЦАЛЦАНША БЕЗ1 ЖАСУШАЛАРЫНЫН, МОРФОЛОГИЯЛЬЩ Ц¥РЫЛЫМЫНА ИОДПЕН

БАЙЫТЬ^АН СУДЫН ЭСЕР1

Казiргi тацда цалцанша безi аурулары тек Казахстанда гана емес, букл элемде ец квп тараган ауру болып отыр. ЖYргiзiлген ем жэне сауыцтыру шараларына царамастан цалцанша безi аурулары всу Yстiнде. Гипотиреоздыц клиникалыц кезе^нде, цалцанша безiнiц гормонды тузуге толыццанды мyмкiндiгi болмаганда, йоды бар препаратты цабылдау, симптоматикалыц емдеу жолы болып табылады. Иодпен байытылган суды егеуцуйрыцтарга беру арцылы олардыц цалцанша безi жасушаларыныц морфологиялыц цурылымына эсерi зерттелдi.

ТYйiндi свздер: цалцанша безь фоликулалар, иод, ауыз суы.

Ауыз суы (ига, дэмь мeлдiрлiri, т.б.) жэне химиялык курамы адам организмi ушш каушаз болып табылатын табиги су. Адам денсаулыгы ауыз судыц сапасына тжелей тэуелдь Ауыз суга мемлекеттж санитарлык талаптар койылады. Олардыц непзплер^ ига мен дэм кeрсеткiшi 2 балдан аспауы керек; туа 200-тан темен, мeлдiрлiri 30 см-ден артык; лайлыгы 2 мг/л-ден аз, кермектыга 7 - 100 ммоль болуы керек [1].

Хлормен ауыз суды залалсыздандырады, ейткеш хлор куш^ тотыктыргыш, ауру тугызытын бактерияларды жойып жiберуге кабыетть Алайда ауыз су алынатын езендер мен келдерде агынды сулармен келген кептеген тYрлi заттар болады. Солардыц кейбiрiмен хлор реакцияга тYседi. Нэтижесiнде тYрлi жагымсыз косылыстар тYзiледi, мысалы, хлор мен фенолдыц косылысы, ол суга жагымсыз шс бередi жэне бауыр мен бYЙрекке эсер етедi. Сонымен катар хлор бензолмен, толуолмен, бензинмен косылыс тYзiп диоксинге, хлороформга, хлортолуолга жэне баска да канцерогендi заттарга айналуы мYмкiн.[2].

Иод - адамдар Yшiн жэне жануарлар Yшiн кажетт микроэлемент. Адам агзасында 20 - дан 50 мг - га дешн иод жинакталады. Оныц 10 - 25 мг булшыкеттерде, ал калканша безшде 6 - 15 мг иод жинакталады. Иод агзадан бYЙрек ар;ылы (70 - 80% дейiн), CYт, терi жэне сiлекей бездерi аркылы, аздаган белiгi ет аркылы шыгарылады. Адамныц иодка деген тэулiктiк суранысы 20 - дан 240 мкг -га дешн. Иодтыц жеткшкиз болу проблемасы дYние ЖYзiнеде кептеген азаматтарды алацдатуда. Жер бетiнде иод жеткыжаздганен 1,5 миллиард адам зардап шегуде. Цазакстанда да эсiресе Алматы каласында да иод тапшылыгынан зардап шепп жаткан адамдар кеп. Yнемi иодтыц агзада тапшы болуы тшэт ересек адамдардыц да акыл - ойдыныц аздыгына алып келедi. Бундай адамдар

кебше тез ашуланатын болып келедь сондыктан да жумыста да, жеке емiрiнде де сэтсiздiктерге кеп ушырайды [3].

Ма^саты: иодтыц жеткыжаздганщ алдын-алудыц бiр жолы ретiнде ауыз суын иодпен байыту. Осы мэселеш шешу максатында егеукуйрыктарга иодпен байытылган су беру аркылы, тэжирбие ЖYргiзiлiп, калканша безiнiц жасушаларыныц морфологиялык езгер^терш аныктау. Материалдар мен эдiстер: зерттеу материалы ретшде салмагы 200-220 грамм, жас мелшерi 4-5 айлык Вистар саласына жататын ак егеукуйрыктардыц калканша безi алынды. Экспериментальдi моделдi жасау барысында туракты тYPде егеукуйрыктарга курамы бойынша эртYрлi сулар колданылды. Тэулж сайын тацгы сагаттарда 8-9 саг., 1 ай барысында сулар жацартылып отырды. Жануарларды 3 топка белдж: 1) бакылау тобы, ондагы жануарларга кранныц суы; 2) тассай + йодтыц калыпты мелшерi, 3) тазартылган су бершдь Барлык топтагы жануарлады зерттеу 30 тэулж еткеннен кейiн ЖYргiзiлдi. Зерттеу нэтижелерi темендегiдей болды: калканша безшщ фолликулаларыныц Yлгiсiн зерттеу Yшiн, Майердщ кышкылды жэне гематейнi эдiстерi аркылы Yлгiлер дайындалды [4].

Бiрiншi - бакылау тобы. Кран суы бершген топ егеукуйрыктарыныц калканша безiн морфологиялык зерттегенде келесi езгерiстер аныкталды: калканша безi тiнi фолликулдарыныц пiшiнi кеп жагдайда бiркелкi, кейбiр бiрен-саран фолликулдарда эпителий сылынып тYCкен. Бул жасушалар дистрофия жэне некроз жагдайына ушыраган. Айкын емес стромалык iсiнуi байкалады. Барлык жасушалардыц цитоплазмасы бiркелкi боялган. Кейбiр фолликулдарда бiрен-саран фолликулярлык эпителиялар гиперсекреция жагдайында (сурет-1).

ЮеиЫ1к ХажМММ №1-2018

Сурет 1 - Кран суы берыгенен кешнп 30-куш ;ал;анша безi жасушалары дистрофия жэне некроз жагдайына ушыраган. Эозинмен (МЕ) х 400

Екiншi - Тассай минералды суына KYнделiктi мелшердеп йод ;осылган су. Минералды тассай суы жэне ^нделжэт нормадагы иод бершген топ егеу;уйрык;тарыныц ;ал;анша безш морфологиялы; зерттегенде келесi взгерiстер аны;талды: ;ал;анша безi тiнiнiц фолликулаларыныц эпителиш iсiнген. Фолликулалар негiзiнен бiркелкi келемдь Фолликула аралы; эпителийдiц iсiнуiнен кепшыж фолликулалардыц куысы жабы;. Фолликулалы;

эпителийдщ ядросы базальды мембранага жа;ындаган.

Кейбiр фолликулаларда фолликулалы; эпителийдiц ай;ын десквамациясы бай;алады. Шыгару тYтiктерiнiц кецеюi бiркелкi емес. Бездi эпителийдiц вткiзу жолдары белшектенген жэне куысы жабы;. Осындай вткiзу жолдарындагы эпителий ерiген. Фолликулалардыц базальды мембранасыныц iсiнгендiгi бай;алады. Кейбiр шыгару взектерiнiц шыгыцкы эпителийiнiц оша;ты пролиферациясы бай;алады жэне куыстыц аздаган жабылуы да бай;алады (сурет-2).

щ

V

Ж. • г £ -^ТИ

Сурет 2 - Минералды тассай суы жэне ^нделжт нормадагы йод берiлгеннен кейiнгi 30-^ш ;ал;анша безi жасушалары фолликулаларныц базальды мембранасыныц iсiнгендiгi бай;алады. Эозинмен (МЕ) х 400

Yшiншi - тазартылган су. Дистилденген су берiлген топ егеу;уйрык;тарыныц ;ал;анша безiн морфологиялы; зерттегенде келес взгерiстер аны;талды: ;ал;анша безi тiнiнiц фолликулалары домала; жэне сопа;ша пiшiндi. Ядродагы хроматин бiркелкi емес. Аздаган бвлiгiнде гипохромды ядролар бай;алады. Фолликулалы; эпителий iсiнген. Фолликулалы; эпителий ядросы эртYрлi децгейде орналас;ан: жасуша негiзiнiц ортасында жэне шыгару езегше жа;ын. Квпшiлiк фолликулалардыц куысы езгерген,

;атты тарылган. Фолликулалар негiзiнен бiр - бiрiне тыгыздалып орналас;ан. Кейбiр шыгару взектерiне секрет жинак;талган. Шыгыц;ы эпителийде пролиферация оша;тары бай;алады. Фолликулалы; эпителий жасушаларыныц квпшiлiгiнiц цитоплазмасы дэнект немесе торлы курылысты. Шыгару езектершщ айналасында езек к;абыргасыныц тегiс емес iсiну оша;тары бай;алады (сурет-3).

Сурет 3 - Тазартылган берiлгеннен кешнп 30-^ш ;ал;анша безi жасушалары фолликулаларныц езектершщ ;абыргасы тегiс емес iсiну оша;тары бай;алады. Эозинмен (МЕ) х 400

Цорытынды: бiздiц зерттеу жумысымыздыц нэтижесi ауыз су курамыныц эртYрлi болуы жануарлар ;ал;анша безiнiц уйымдасу курылымына эсер керсететiнiн аны;тады. Цал;анша безiндегi фолликулалар пiшiндерi езгерiске ушырап, секреттер мелшерi ауыт;ыган, кейбiреулерiнде секрет жо;. Секреттi синтездейтiн тироциттердiц пiшiндерi

де езгерiске ушырап, тYлеу процестерi ЖYрген. Ягни, ауыз судыц жагымсыз курамы ;ал;анша безiнiц уйымдасу курылымында морфологиялы; езгерiстер туындатанынын керсеттi. Бiздiц алган мэлiметтерiмiз эдебиетте келтiрiлген мэлiметтермен сэйкес.

Вестник Ка^ЖМУ №1-2018

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Сухоруков Г. Вода и здоровье // Экологическое образование в Казахстане. - 2008. - №1. - С. 27-30.

2 Авчинников А.В. Гигиеническая оценка современных способов обеззараживания питьевой воды // Гигиена и санитария.-2001. - №2. - С. 11-19.

3 Ю.И. Афанасьев Гистология, цитология и эмбриология. - М.: ГОЭТАР«Медицина», 2013. - 497 с.

4 Практические рекомендации по лабораторному исследованию функции железистых органов // Проблемы эндокринологии. -2004. - Т.50, №4. - С. 30-39.

Г.Т.Танеева, Э.Ц. Цыдырбаева, М.Ж. Жумагул

Казахский национальный медицинский университет имени С.Д.Асфендиярова, кафедра молекулярной биологии и медицинской генетики

ВЛИЯНИЕ ОБОГАЩЕННОЙ ИОДОМ ВОДЫ НА МОРФОЛОГИЧЕСКУЮ СТРУКТУРУ КЛЕТОК

ЩИТОВИДНОЙ ЖЕЛЕЗЫ

Резюме: В настоящее время заболевания щитовидной железы являются наиболее распространенными заболеваниями не только в Казахстане, но и во всем мире. Несмотря на терапевтические и оздоровительные меры, заболевания щитовидной железы растут. В клинической стадии гипотиреоза, если нет полноценной способности вырабатывать гормон щитовидной железы, прием йодсодержащего препарата является симптоматическим лечением. Исследованы эффекты обогащения йодом на морфологическую структуру щитовидной железы крыс. Ключевые слова: щитовидная железа, фолликулы, иод, состав воды

G.T. Taneeva, A.K. Kydyrbaeva, M.Zh. Zliumagul

Asfendiyarov Kazakh national medical university Department of molecular biology and medical genetics

INFLUENCE OF WATER-ENHANCED WATER ON MORPHOLOGICAL STRUCTURE OF THYROID GLAND CELLS

Resume: At present, thyroid diseases are the most common diseases not only in Kazakhstan, but all over the world. Despite therapeutic and anti-medical measures, thyroid diseases are growing. In the clinical stage of hypothyroidism, if the thyroid gland is not capable of producing high levels of the thyroid hormone, the administration of iodine is symptomatic treatment. The effects of iodine enrichment on the morphological structure of the rat thyroid gland are studied. Keywords: thyroid, follicles, iodine, composition of water

УДК 577.354.4

Ц.Д. Теленова1, M.C. Кулбаева2 , АД. Иманбай1

1 С.Ж.Асфендияров атындагы Казац улттыц медицина университетi, Молекулалъщ биология жэне медициналъщ генетика кафедрасы 2эл-Фараби атындагы Казак улттыц университетi, Биофизика жэне биомедицина кафедрасы

ЖАС9СШР1МДЕР ОРГАНИЗМДЕР1НЩ КАЛЫПТЫ ЖАFДАЙЫНДА ЖЭНЕ БYЙPЕК ЖЕТ1СПЕУШ1Л1Г1 КЕЗ1НДЕГ1 БИОЛОГИЯЛЬЩ АКТИВТ1 НУКТЕЛЕР1НЩ БИОФИЗИКАЛЬЩ ЦАСИЕТТЕРШ ЗЕРТТЕУ

0p2aHU3MHi^Ka-nbmmbi жагдайындагы жэне буйрек Memicneymrnisi Ke3iHdeei MaœcnipÎMdepdiq жас epeKmeAÎKmepiHe сэйкес биологиялыц aKmuemi HyKme-epiHiq биофизикалыц Kacuemmepi бойынша 3epmme-di. 3epmmeyaeaAbiHraH цатысцан 6yüpeK Memicneymi-iei бар MaœcnipiMdepdiq хроноцурылымдыц napaMemp-epi цалыпты жагдайдагы MacecnipiMdepMeH салыстыргандаайтарлыцтай 83sepseH мэнгe ж болды. Кальтты жэнe бYйpeк жemicneyшiлiгi Ke3iHdesi жacвcnipiмдepдiц бuоaкmuвmi HyKmeAepiHiq meмnepamypaныц тэулктк динамикасыныц мэндepiaшыn KepcemiAdi.

Нэmuжeлep бuоaкmuвmi HYкmeAepдiц бuоыpraкmapындarы хpоноr;\>pыAЫмдыr; napaмempAepiнiц e3sepicKe \>шыpaйmындыrын дэAeAдeй оmыpыn, агзаныц кaлыnmы, жemicneyшiлiк Ke3iHe бeйiмдeлyнe mэyлiкmiк ыpraкmыц хpоноr;\>pылымдыr; napaмempлepiнiц Kaйma кaAыnmacyын mоAЫK mycmyse жэнe capanmayra KeMesiH m^i3edi.

TyrnHÖi евздер: meмnepamypa, ЭAeкmp вmкiзгiшmiк, жacвnipiмдep,бuофuзuкaAЫK, бYйpeк aypyы, биологиялыц aкmuвmi нyкmeAep, динамика.

Денсаулы; — адамныц ец ;асиетт де, ;унды ;айталанбас, жогалса ;айта орнына ;иынды;пен келетш немесе орны толмасасыл ;азынасы[1].

Буйрек аурулары K^ipri тацда жacеcшpiм арасында жш кездесетш аурулар катарына жатады. Буйректердщ организм ушш мацызы ете зор. Олар: бipiншiден, азот зат алмасуыныц ец соцгы енмдерш белш шыгарушы

непзпагзалар болып есептеледь екшшщен, шк орта тура;тылыгын, эаресе к;ышк;ылды-сштш тепе-тецдж^реттеуге тжелей ;атынасады; ушшшщен буйрек шума;тарында (юксто-гломерулалы аппараттарында) ;ан ;ысымын реттейтш ренин белш шыгарылады. Буйректерде эр тYpлi кисталар кездеcедi олapiштен туылган немесе ЖYpе пайда болган себептерге байланысты болуы

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.