IMKONIYATI CHEKLANGAN BOLALARNI MASOFAVIY O’QITISH Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

g

IMKONIYATI CHEKLANGAN BOLALARNI MASOFAVIY O'QITISH

Jur'atbek G'ofurovich Abduraimov

Chirchiq davlat pedagogika universiteti,"Informatika va AT" kafedrasi o'qituvchisi

Hilola Muhiddin qizi Abduhalilova

Chirchiq davlat pedagogika universiteti, "Matematika va informatika" fakulteti

talabasi

Imkoniyati cheklangan bolalar uchun zamonaviy masofaviy o'qitish texnologiyalaridan foydalanish jismoniy imkoniyati cheklangan bolalarning ta'lim olish davrida qo'llanilayotgan pedagogik texnologiyalar, muammaolari va masofadan o'qitishda yuzaga keladigan dolzarb muammolar ko'rib chiqilgan. Bunday o'quv platformalaridan foydalanishda har bir imkoniyati cheklangan o'quvchi o'zi uchun qulay bo'lgan o'rganish traektoriyasini , o'rganish darajasi va usulini tanlashi mumkin.

Kalit so'zlar: masofaviy o'qitish, qulayliklari, kamchiliklari, masofaviy o'qitishni tashkil etish shartlari

Kirish: Barcha mamlakatlarda va jamiyatning har qanday qatlamlarida imkoniyati cheklangan ya'ni nogironligi bo'lgan bolalar mavjud, ular jamiyatimizning ma'lum bir qismini tashkil qiladi. Imkoniyati cheklangan bolalar boshqa sog'lom bolalar bilan bir qatorda ta'lim olishlari va rivojlanishi kerak. "Nogironlik bolani yoshiga mos keladigan ta'lim va pedagogik jarayonlarga qo'shish imkoniyatini keskin cheklaydi va shuning uchun doimiy ravishda qo'shimcha yordam yoki nazorat qilish zarurati tug'iladi" [1].

Imkoniyati cheklangan bolalar uchun masofaviy ta'limni tashkil etish bolaga o'qish joyidan qat'iy nazar, samarali va sifatli ta'lim berish, jamiyatda moslashish uchun zarur bo'lgan tengdoshlari bilan muloqot qilish imkoniyatlarini beradi. Zamonaviy texnalogiyalar muhitida o'qiyotganda, bola bir vaqtning o'zida ko'nikmalarga ega bo'ladi, bu esa kelajakda unga jamiyatda o'zining munosib o' rnini topishda ko'maklashadi. Shu bilan birgalikda masofaviy ta'lim izlanuvchilarga ko'plab qulayliklar yaratadi. Vaqt bilan muamolar bartaraf etiladi, ya'ni o'quvchi istalgan vaqtda platformadan foydalana olish imkoniyatiga ega bo'ladi xoh kunduz, xoh kecha bo'lsin. Hattoki qisqa tanafus

ANNOTATSIYA

vaqtlaridan ham unumli foydalanish mumkin bo'ladi.

October 20, 2023

g

Masofaviy ta'limda axborot texnologiyalari quyidagi vositalar rolini o'ynaydi: + talabalarga masofadan turib ta'lim olishda o'quv materia llar kontenti bilan ta'minlash;

+ talabalarni o'qituvchi bilan, shuningdek, o'zaro aloqa vositalari bilan ta'minlash;

+ o'quv jarayonini boshqarish va nazorat qilish; + samarali mashq simulyatorlar yaratish imkoniyatini ta'minlash. Masofaviy ta'lim texnologiyalaridan foydalangan holda ta'limni qurishning asosiy

elementi o'quv kontentidan cheklovlarsiz foydalanishni imkoniyatini ta'minlashdir. Aynan shu imkoniyat tufayli izohlangan texnologiyalar to'plami masofaviy ta'lim texnologiyalari nomini oldi. [2]

Masofaviy ta'limning asosini masofaviy darslar tashkil qilib, ular ko'magida asosiy mashg'ulotlar olib boriladi. Bunday darslar an'anaviy darslarga biroz o'xshab ketadi. Ular orasidagi asosiy farq masofaviy texnologiyalar orqali o'quvchilarda zarur ko'nikma va malakalarni shakllantirishni ta'minlovchi vositalarning mavjudligidir.

To'plangan tajriba shuni ko'rsatadiki, mavjud amaliyotda masofaviy ta'limni tashkil etishning nafaqat afzalliklari, balki bir qator kamchiliklar ham mavjud bo'lib, ular quyidagilar:

+ o'qituvchi va tinglovchilar o'rtasida yuzma-yuz muloqotning yo'qligi va shuning uchun tarbiyaviy ta'sir;

+ masofaviy ta'lim uchun zarur bo'lgan talabalar o'rtasida motivatsiya va o'z-o'zini intizomni rivojlantirish uchun o'qituvchi tomonidan boshqaruvning etishmasligi;

+ tinglovchilarning masofaviy ta'lim texnologiyalari bilan ishlash bo'yicha dastlabki ko'nikmalari (ko'pincha) shakllanmagan;

+ hamma fanlarda ham tinglovchilarni masofaviy kurslarda samarali tayyorlash mumkin emas. [3]

Masofaviy ta'limda o'quv jarayonining asosi - bu talabaning maqsadli va boshqariladigan intensiv mustaqil ishi, u o'zi uchun qulay joyda, individual jadval bo'yicha o'qishi mumkin hamda maxsus o'quv qo'llanmalari to'plamiga va kelishilgan aloqa imkoniyatiga ega bo'lishi, o'qituvchi bilan telefon, elektron pochta va oddiy pochta orqali bog'lanishi mumkin.

Masofadan o'qitishning yana bir afzallik tomoni unda

oqish muddatini oquvchi ozi belgilaydi, ya'ni talaba ixtiyoriy

October 20, 2023

g

g

paytda oqishni boshlaydi, materiallarni oqituvchi nazoratida ozlashtiradi. Ozlashtirish topshiriqlarni, testlarni bajarishiga qarab aniqlanadi. Oquvchi berilgan programmani qanchalik tez o zlashtirsa, shunchalik tez o qishni tugatadi va guvohnoma oladi. Programmani ozlashtira olmasa, unga mustaqil ishlab, oqishni davom ettirishga imkoniyat beriladi. [4].

Shuni ta'kidlash kerakki, masofaviy ta'lim muhitida samarali hamkorlikni tashkil etish uchun virtual jamoaning har qanday a'zosi quyidagilarni bilishi kerak: f AKT vositalaridan foydalanish; f virtual muhitda muloqot qilish; f axborotni topish va qayta ishlash;

f jamoada samarali munosabatlarni o'rnatish, bu vizual aloqa bo'lmaganda ko'nikmalarni shakllantirishni nazarda tutadi;

f faqat og'zaki vositalardan foydalangan holda jamoaga qo'shiling, o'zingizni tanishtiring va eng yaxshi fazilatlaringizni namoyish eting; f boshqa jamoa a'zolariga qiziqish ko'rsatish;

f boshqa jamoa a'zolarining ish uslubini tezda bilib oling va shunga mos ravishda o'zingiznikini sozlang;

f yuzaga kelgan kelishmovchiliklar va ziddiyatli vaziyatlarni hal qilish; f muammolarni hal qilishda samarali ishtirok eting.

Shunday qilib, o'qituvchilar, psixologlar nogiron bolalarni masofaviy ta'lim bilan o'quv jarayonida kuzatib borishda doimiy ravishda quyidagi muammolarni hal qilishlari kerak:

f vizual aloqa bo'lmaganda o'quv jarayoni ishtirokchilari o'rtasida shaxslararo aloqalarni o'rnatishdagi qiyinchiliklar;

f Internetda amaldagi telekommunikatsiya odob-axloq normalari va qoidalariga rioya qilish;

f Uzoq davom etgan dialog sharoitida o'z fikrlarini ifodalash bilan bog'liq qiyinchiliklar va uni tashkil etishning cheklangan vositalari

Agar nogiron bolalarni psixologik-pedagogik qo'llab-quvvatlashning maqsad va vazifalariga erishish uchun ushbu qoidalarga rioya qilingan taqdirdagina, har bir bola uchun ijobiy natija, individual bo'ladi [2].

Xulosa

Imkoniyati cheklangan bolalaruchun masofaviy ta'limni tashkil etish qulay hamda samaralidir. Bilim olish xohishida bo'lgan nogironligi mavjud bolalar uchun ham ko'plab

October 20, 20231 ©

g

g

imkoniyatlar mavjud. Shu jumladan masofaviy ta'lim ham bunday o'quvchilar uchun ko'plab qulayliklar keltiradi. Ayniqsa harakatlanish imkoniyati cheklangan bolalar uchun juda qulay, ya'ni bola bilim olishi uchun vaqt va makon muammosi bo'lmaydi.

Tarmoq axborot texnologiyalari ta'lim sohasida yangi istiqbollarni ochadi. Imkoniyati cheklangan bolalar uchun axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish nafaqat davr talabi, balki hayotiy zaruratga aylanib bormoqda. Bu esa ta'limni sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish imkonini beradi. Masofaviy ta'lim XXI asr ta'lim tizimi deb aytishimiz mumkin.

REFERENCES

1. Zaguzina N. N. Burmakina N. V. «Primenenie distansionnix texnologiy v obuchenii detey s ogranichennimi vozmojnostyami zdorov'ya» Uchebnometodicheskoe posobie BBK 74.50-279 Kemerovo, 2013. - 159 s.

2. I. U. Xaydarov R. N. Ergashev B. A. Solijonov A. A. Sirojiddinov "Imkoniyati cheklangan nogiron bolalar uchun zamonaviy masofaviy texnalogiyalardan foydalanish" Hosted online from Moscow, Russia Date: 11th November, 2022. - 6 s.

3. Achilova, E. S. (2022). ARTISTIC PSYCHOLOGY ON THE EXAMPLE OF THE WORK "SPRING DOES NOT RETURN". AnInternational Multidisciplinary Research Journal, 11(10), 1991-1994

4. ACHILOVA, E. (2022). SUJET, OBRAZ, USLUB XUSUSIYATLARI. Til va adabiyot ta'limi, 3(1), 26-27

5. Achilova, E. (2022). O'tkir Hoshimovning "Urushning so'nggi qurboni" hikoyasidagi psixologik tasvir. Til va adabiyot ta'limi, 1(1), 40-42

6. ACHILOVA, E. (2021). O'TKIR HOSHIMOV ASARLARIDA BADIIY PSIXOLOGIZM MUAMMOSI. "XALQ TA'LIMI", 5(1), 88-91.

7. Ахмеджонов Дилмурод Гуломович, Нодиржон Носиржонович.Гадаев (2020). Development of irrigation water saving technology using an interpolymer complex screen. Наука и Мир, 6(82), 44-47.

8. Usmonova, R. (2020). Improving Listening Skill in Foreign Languages. International Engineering Journal for Research and Development, 5(1), 197-204.

9. Ахмеджонов Дилмурод Гуломович, Нодиржон Носиржонович.Гадаев (2020). IOP Conf. Series: Journal of Physics: Conf. Series 1425.

October 20, 2023