Научная статья на тему 'Илдиздан ташқари озиқлантиришнинг кузги буғдой барглар таркибидаги хлорофилл миқдорига таъсири'

Илдиздан ташқари озиқлантиришнинг кузги буғдой барглар таркибидаги хлорофилл миқдорига таъсири Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

CC BY
475
49
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тадқиқот / кузги буғдой / хлорофилл / илдиздан ташқари озиқлантириш / суспензия / самарадорлик. / исследование / озимая пшеница / хлорофилл / внекорневая подкормка / суспензия / эффективность.

Аннотация научной статьи по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству, автор научной работы — Абдуазимов Акбар Мухторович, Вафоева Мавлуда Бобомуродовна

Мазкур мақолада илдиздан ташқари озиқлантириш кузги буғдой барги таркибидаги хлорофилл миқдорига таъсири тўғрисида маълумот келтирилган. Илдиздан ташқари озиқлантиришнинг ўсимлика реакцияси хлорофилл доначаларининг миқдори ошишида ҳамда вегетатив массасининг шаклланишида намоён бўлди. Кузги буғдой Ғозғон навининг барглари таркибидаги хлорофилл доначаларининг миқдори назорат вариантга нисбатан 9,4 бирликка ошгани аниқланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству , автор научной работы — Абдуазимов Акбар Мухторович, Вафоева Мавлуда Бобомуродовна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ВЛИЯНИЕ ВНЕКОРНЕВОЙ ПОДКОРМКИ НА СОДЕРЖАНИЕ ХЛОРОФИЛЛА В СОСТАВЕ ЛИСТЬЕВ ОЗИМОЙ ПШЕНИЦЫ

В данной статье приведены данные о влиянии внекорневой подкормки на содержание хлорофилла в листьях озимой пшеницы. Было установлено, что реакция растений на внекорневую подкормку проявилась в увеличении содержания хлорофилла в листьях, активном формировании вегетативной массы. В рамках проведённого исследования определилось, что содержание хлорофилла в листьях озимой пшеницы сорта Гозгон увеличил ось на 9,4 единицы по сравнению с контрольным вариантом.

Текст научной работы на тему «Илдиздан ташқари озиқлантиришнинг кузги буғдой барглар таркибидаги хлорофилл миқдорига таъсири»

ИЛДИЗДАН ТАШ^АРИ ОЗИ^ЛАНТИРИШНИНГ КУЗГИ БУГДОЙ БАРГЛАР ТАРКИБИДАГИ ХЛОРОФИЛЛ МИ^ДОРИГА ТАЪСИРИ

Абдуазимов Акбар Мухторович Вафоева Мавлуда Бобомуродовна

Дон ва дуккакли экинлар илмий-тадцицот институты Цаш^адарё филиали

Мазкур ма;олада илдиздан таш;ари ози;лантириш кузги бугдой барги таркибидаги хлорофилл микдорига таъсири тугрисида маълумот келтирилган. Илдиздан таш;ари ози;лантиришнинг усимлика реакцияси хлорофилл доначаларининг микдори ошишида х,амда вегетатив массасининг шаклланишида намоён булди. Кузги бугдой Гозгон навининг барглари таркибидаги хлорофилл доначаларининг микдори назорат вариантга нисбатан 9,4 бирликка ошгани ани;ланган.

Калит сузлар: тад;и;от, кузги бугдой, хлорофилл, илдиздан таш;ари ози;лантириш, суспензия, самарадорлик.

ВЛИЯНИЕ ВНЕКОРНЕВОЙ ПОДКОРМКИ НА СОДЕРЖАНИЕ ХЛОРОФИЛЛА В СОСТАВЕ ЛИСТЬЕВ ОЗИМОЙ ПШЕНИЦЫ

В данной статье приведены данные о влиянии внекорневой подкормки на содержание хлорофилла в листьях озимой пшеницы. Было установлено, что реакция растений на внекорневую подкормку проявилась в увеличении содержания хлорофилла в листьях, активном формировании вегетативной массы. В рамках проведённого исследования определилось, что содержание хлорофилла в листьях озимой пшеницы сорта Гозгон увеличилось на 9,4 единицы по сравнению с контрольным вариантом.

Ключевые слова: исследование, озимая пшеница, хлорофилл, внекорневая подкормка, суспензия, эффективность.

INFLUENCE OF NORTH ROOT FEEDING ON THE CONTENT OF CHLOROPHYLL IN THE COMPOSITION OF WINTER WHEAT LEAVES

This article presents data on the effect of foliar feeding on the content of chlorophyll in winter wheat leaves. It was found that the reaction of plants to foliar top dressing was manifested in an increase in the content of chlorophyll in the leaves, the active formation of the vegetative mass. As part of the study, in Gozgon winter wheat, the increase in chlorophyll content in leaves increased by 9.4 units compared to the control variant.

Key words: research, winter wheat, chlorophyll, foliar top dressing, suspension, efficiency.

DOI: 10.24411/2181- 0761/2020-10022

Кириш. Ресурс тежамкор технологияларни дехдончиликда куллаш дунёнинг турли минта;аларида кулланилмокда. Бу технологиялар каерда кулланилмасин, узининг анъанавий технологияларга нисбатан афзалликларини курсатмокда. Бу турдаги технологиялар ресурслардан фойдаланишни оптималлаштиради ва экотизимларни х,имоя килади.

Маълумки, ах,олининг ози;-ов;ат билан таъминланиш даражаси ва мамлакат ози;-ов;ат хавфсизлиги масаласи куп жих,атдан кишло; хужалиги сох,асига бевосита богли;. Бугунги кунда дунёда карийб 1 миллиард киши айнан ушбу тармокда

мехнат билан банд. Бундан ташкари, аграр сектор саноатнинг бошка катор кувватлари учун хомашё манбаи хисобланади.

Шу жихатдан бутун дунёда уни ривожлантиришга алохида эътибор каратилади. Бирок юкори хосилдорликсиз кишлок хужалиги самарадор соха була оларми-ди? Ёки угитлар ва усимликларни химоя килиш воситаларини кулламасдан, хосилдорликни доимий ошириб боришга эришиш мумкин-ми деган, хакли савол тугилади. Жахон тажрибасидан маълумки, эндиликда бунинг мутлако иложи йук.

Мутахассисларнинг таъкидлашларича, кишлок хужалигида агрокимёнинг роли бундан буён факат ошиб боради. Зеро, бугунги кунда хосилдорликнинг 60% айнан угитлар, усимликларни химоя килиш ва усувни бошкарувчи воситалар хиссасига тугри келмокда.

Тадкикот максади. Бугунги кунда бозор расталаридан куп сонли турли хил минерал угитларни топиш муаммо эмас. Бирок, уларнинг аник тупрок шароитида самарадорлиги тугрисида маълумотлар этарли эмас. Шу сабабли, тадкикотларимизнинг максади Кашкадарё вилоятининг оч тусли буз тупроклар шароитида барг оркали ишлов беришнинг кузги бугдойга таъсирини аниклашдан иборат эди.

Тадкикот вазифалари. Тадкикот доирасида Кашкадарё вилоятининг оч тусли буз тупроклар шароитида кузги бугдойни барг оркали IFO PZN ва ANKASUPER препаратлари билан ишлов беришнинг кузги бугдой Гозгон нави баргларги таркибидаги хлорофилл микдорига таъсирини кузатиб урганиш ва улардан фойдаланиш самарадорлигини аниклашдан иборат.

Метод ва материаллар. Илдиздан ташкари озиклантиришнинг кузги бугдой баргларги таркибидаги хлорофилл микдорига таъсири ва самарадорлигини аниклаш максадида кузги бугдойнинг Гозгон нави танлаб олинган. Дала тажрибалари Карши туманида жойлашган Дон ва дуккакли экинлар илмий-тадкикот института Кашкадарё филиалининг тажриба майдонида утказилди. Тажриба майдонининг тупроги оч тусли буз тупроклар, кам шурланган, ер ости сувлари 2-2,5 метр чукурликда жойлашган, кам минераллашган (2,5-3 г/л). Тадкикот доирасида IFODA агрокимёхимоя МЧЖ томонидан ишлаб чикарилган IFO PZN ва ANKASUPER барг оркали ишлов бериш (озиклантириш) учун мулжалланган препаратлардан фойдаланилди, уларнинг сарф меъёри 2,0 кг/т хамда 1,0л/т. Назорат вариантга ишлов берилмади. Дала тажрибаси 3 кайтарикда, вариантлар систематик усулда, вариантлар сони 24 та, пайкалчаларнинг умумий сони 72 та, пайкалчалар майдони 50 м2, тажриба майдони 3600 м2, тажрибанинг жами эгаллаган майдони 4320 м2 ёки 0,43 га килиб жойлаштирилган.

Тажрибани жойлаштириш, фенологик кузатишлар, хисоб -китоб ва тахлиллар методологияси (Усимликшунослик институти ВИР 1984), биометрик тахлиллар Давлат нав синаш коммисияси методологияси (1985,1989 й) асосида олиб борилди. Тажриба доирасида урганилаётган усимликлар барги таркибидаги хлорофилл доначаларининг микдори туплаш фазасида АКШ да ишлаб чикарилган SPAD 502 (DL Plus Chlorophyll Meter) ускунаси ёрдамида аникланган ва тахлил килинган.

Олинган натижалар. Кузги бугдойнинг туплаш даврида IFO PZN ва ANKASUPER препаратлари билан суспензия куринишида илдиздан ташкари озиклантириш усимлик барглари таркибидаги хлорофилл микдорига ижобий таъсир килган. Дастлаб хлорофилл доначалари микдори илдиздан ташкари ишлов беришдан олдин аникланган. Сунгра усимлик туплаш фазаси 12 ноябр санасида илдиздан ташкари озиклантириш тадбири амалга оширилди, такрорий улчов ишлари 10 кундан кейин олиб борилди.

Сепишда н олдин Назор ат Сепишда н кейин

IFO PZN + IFO Ankasuper (12.11.2019 й)

Расм. 1. Илдиздан ташкари озиклантиришнинг кузги буFдой баргларги таркибидаги хлорофилл микдорига таъсири

Олиб борилган х,исоб-китобларга кура илдиздан таш;ари ози;лантириш тадбиридан олдин урганилаётган усимликлар барглари таркибидаги хлорофилл доначаларининг уртача ми;дори 32,2 бирликка тенг булган. Назорат (илдиздан таш;ари ози;лантириш олиб борилмаган) вариантда уртача курсаткич 37,0бирликни, илдиздан таш;ари ози;лантириш олиб борилган вариандан эса баргдаги хлорофилл ми;дори 46,4бирликка тенг булгани ани;ланди.

Олинган натижаларга кура, илдиздан таш;ари ози;лантириш олиб борилган вариантда боргдаги хлорафил ми;дори уртача 9,4 бирликка ю;ори булгани х,амда илдиздан таш;ари ишлов беришдан олдин олинган уртача натижалардан 14 ,2 бирликка ю;ори булгани ани;ланган.

Усимликлар барги таркибида хлорофилл ми;дори курсаткичи ю;ори булиши фотосинтез жадаллигига х,амда вегетатив массасини шаклланишига ижобий таъсир ;илади.

Хулоса. Олиб борилган тад;и;от натижаларига кура илдиздан таш;ари ози;лантириш кузги бугдой барги таркибидаги хлорофилл доначаларининг ми;дорига ижобий таъсир ;илгани ани;ланган.

Тад;и;отда синаб урганилган минерал угитларни, кузги бугдой етиштиришда барг ор;али ози;лантиришда ;уллашни тавсия ;иламиз. Ушбу препаратларни кузги бугдойни туплаш фазасида ;уллаш усимлик барги таркибидаги хлорофилл доначаларининг назорат вариантга нисбатан 9,4 бирликка ю;ори булгани ани;ланган. Ушбу холат эса келгуси х,осилнинг ми;дор ва сифат курсаткичларига ижобий таъсирини таъминлайди.

АДАБИЁТЛАР:

1. Пруцков Ф.М., Кузги бугдой. - М.: «КОЛОС» нашриёти 1970 й.

2. Гуляев Б.И. Усимликларнинг фотосинтези ва мах,сулдорлиги: тад;и;отларнинг муаммолари, натижалари, исти;боллари. Маданий экинларининг физиологияси ва биокимёси. 1996 г. - С 15-35.

3. Доспехов Б.А. Дала тажрибаси методикаси /У;ув ;улланма // М.-Агропромиздат. 1985 й. - С 351 с.

4. Мейлиев Акмал Хушвацтович, Болциев Зохид Тоштемирович ЖАНУБИЙ МИНТАКАЛАР ШАРОИТИДА КАТТИК БУГДОЙНИНГ ДОН СИФАТИ ЮКОРИ БУЛГАН ТИЗМАЛАРИНИ ТАНЛАШ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

5. Дилмуродов Шерзод Дилмуродович ЮМШОК БУГДОЙНИНГ МАХАЛЛИЙ МАХСУЛДОР ТИЗМАЛАРИ СЕЛЕКЦИЯСИ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

6. Дилмуродов Шерзод Дилмуродович, Бойсунов Нурзод Бекмуродович РАКОБАТЛИ НАВСИНАШ КУЧАТЗОРИДА ЮМШОК БУГДОЙНИНГ БИОМЕТРИК КУРСАТКИЧЛАРИНИ УРГАНИШ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

7. Абдуазимов Акбар Мухторович, Вафоева Мавлуда Бобомуродовна УСУВНИ БОШКАРУВЧИ ВОСИТА (БИОСТИМУЛЯТОР) ЛАРНИНГ КУЗГИ БУГДОЙ ДАСТЛАБКИ БИОМЕТРИК КУРСАТКИЧЛАРИГА ТАЪСИРИ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

8. Зиядуллаев Зохиджон Файзуллаевич, Абдуазимов Акбар Мухторович БАХ.ОРГИ БУГДОЙ НАВЛАРИДА БОШОК УЛЧАМЛАРИ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

9. Узацов Гуломжон Оцбутаевич КУЗГИ БУГДОЙНИ РЕСУРСТЕЖАМКОР ТЕХНОЛОГИЯ АСОСИДА ЕТИШТИРИЛИШИНИНГ ДОН ХОСИЛДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

10. Амирцулов Отабек Сайдуллаевич, Норов Илхом Чори Угли ТАКРОРИЙ МОШ ЭКИНИ ХОСИЛДОРЛИК КУРСАТКИЧИГА ЭКИШ МУДДАТИ ВА ЭКИШ УСУЛЛАРИНИНГ ТАЪСИРИ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

11. Хазраткулова Шахноза Усмоновна, Тогаева Холида Ражабовна КУЗГИ ЮМШОК БУГДОЙ НАВ ВА ТИЗМАЛАРИНИНГ ИССИКЛИККА БАРДОШЛИЛИГИНИ БАХОЛАШ // Life Sciences and Agriculture. 2020. №1.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.