CC BY
0IJARA MUNOSABATLARINING IQTISODIY-IJTIMOIY AHAMIYATI
VA O'RNI
Qudbiyev Nodir Tohirovich
Farg'ona politexnika instituti, "Buxgalteriya hisobi va audit" kafedrasi, assistenti
nodir.qudbiyev@ferpi.uz
Annotatsiya: Ko'pgina manbalarning ta'kidlashicha, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishida ijara munosabatlarini muhim ahamiyat kasb etadi, zero bunda, mulkdor bo'lmagan shaxslar ham o'z biznesini yaratishi va yuritishi mumkin. Bundan kelib chiqadiki, biz samarali ijara tizimi va munosabatlarini shakllantirish orqali davlatning iqtisodiy rivojlanishi va potensialini yuksalishiga hissa qo'shamiz. Shu boisdan biz ushbu maqolda ijara munosabatlarining iqtisodiy ijtimoiy rivojlantirishdagi roli haqida batafsil ko'rib chiqamiz. Shuningdek ijara munosabatlaridagi muammolar, hukumat siyosati, mulkdan oqilona foydalanish masalalariga alohida e'tibor qaratib ushbu yo'nalishda tadqiqot so'ngida takliflar va tavsiyalar shakllantirildi.
Kalit so'zlar: ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar, zamonaviy iqtisodiy rivojlanish, ijara tadbirkorlikfaoliyati, ijara munosabatlari, xususiy ijara sektori, moliyaviy ijara, uy-joy bozorini rivojlanishi.
ЭКОНОМИКО-СОЦИАЛЬНОЕ ЗНАЧЕНИЕ И МЕСТО АРЕНДНЫХ
ОТНОШЕНИЙ
Кудбиев Нодир Тохирович
Ферганский политехнический институт, ассистент, кафедры "Бухгалтерский
учет и аудит "
nodir. qudbiyev@ferpi. uz
Аннотация: Многие источники утверждают, что арендные отношения приобретают важное значение в развитии предпринимательской деятельности, ведь в них могут создавать и вести свой бизнес даже лица, не являющиеся собственниками. Отсюда следует, что мы способствуем экономическому развитию и росту потенциала государства путем формирования эффективной системы и отношений аренды. Поэтому в данной статье мы подробно рассмотрим роль арендных отношений в экономико-социальном развитии. Также особое внимание было уделено проблемам арендных отношений, государственной политике, рациональному использованию имущества по
итогам исследования в этом направлении были сформулированы предложения и рекомендации.
Ключевые слова: социально-экономические реформы, современное экономическое развитие, арендная предпринимательская деятельность, арендные отношения, частный арендный сектор, финансовая аренда, развитие рынка жилья.
ECONOMIC AND SOCIAL SIGNIFICANCE AND PLACE OF RENTAL
RELATIONS
Qudbiyev Nodir Tohirovich
Fergana Polytechnic Institute, Assistant, Department of Accounting and Audit
nodir. qudbiyev@ferpi.uz
Abstract: Many sources claim that rental relations are becoming important in the development of entrepreneurial activity because even non-owners can create and run their own business in them. It follows that we contribute to the economic development and growth of the state's potential through the formation of an effective rental system and relations. Therefore, in this article, we will consider in detail the role of rental relations in economic and social development. Special attention was also paid to the problems of rental relations, public policy, and rational use of property. According to the results of the study, proposals and recommendations were formulated in this direction.
Keywords: socio-economic reforms, modern economic development, rental business, rental relations, private rental sector, financial lease, housing market development.
KIRISH
Bugungi ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning yangi bosqichida mikro darajada tabiiy ravishda sodir bo'ladigan jarayonlarga qaratilganligi bilan bog'liq. Korxonalarning mustaqilligi, ularning investitsiyalarni jalb etish va shakllantirish bilan bog'liq bo'lib, bozor iqtisodiyoti sharoitida rivojlanayotgan iqtisodiy munosabatlarning xilma-xilligi sharoitida iqtisodiy faoliyatning yangi shakllari va usullarini izlash, o'rganish va joriy etish zarurligini ko'rsatadi.
Zamonaviy iqtisodiy rivojlanishning obyektiv zarurati sifatida ilmiy-texnik taraqqiyotning tezlashishi yangi yuqori samarali uskunalarni yaratishga va uning samaradorligini oshirishga olib keldi. Ushbu uskunaning narxi doimiy va sezilarli darajada oshib bormoqda, bu esa yangilashni qiyinlashtiradi.
Uskunalarning ma'naviy qarish sur'ati tezlashdi, bu asosiy vositalarni davriy almashtirish zarurligini ko'rsatadi. Raqobatning kuchayishi sanoati rivojlangan mamlakatlarning ko'plab firmalarini mavjud ishlab chiqarish vositalaridan intensiv foydalanishga, ularni sotib olish, ishlatish va texnik xizmat ko'rsatishning yanada ilg'or vositalariga murojaat qilishga majbur qiladi. Bunday sharoitda ijara munosabatlarini faollashtirish korxonada iqtisodiy faoliyatni optimallashtirish vazifalariga eng samarali yechim sifatida ko'riladi, turli cheklovchi omillar ta'sirida uskunalar samaradorligini oshirishga yordam beradi va ishlab chiqarishni zamonaviy texnologiyalar asosida modernizatsiya qilishga imkon beradi. Ijara iqtisodiy munosabatlari va biznes shakllari (shu jumladan lizing) O'zbekistonning o'tish davri iqtisodiyotining barcha sohalarida qonuniylashtirilishi va keng rivojlantirilishi kerak. Bu tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishning muhim sharti bo'lib, mulk egasiga o'zi foydalana olmaydigan yoki undan unumli foydalanishni istamaydigan mulkni iqtisodiy muomalaga kiritish imkonini beradi.
Ijara tadbirkorlik faoliyati turlaridan biridir hisoblanadi. Hozirgi vaqtda ko'plab korxonalar balansda juda ko'p miqdordagi moddiy boyliklar, ko'chmas mulk, mashinalar, mexanizmlarga ega, ularning ba'zilari ishlab chiqarish jarayonida doimiy foydalanilmaydi. Boshqa tomondan, ishlab chiqarishni kengaytiradigan kichik (ayniqsa yangi tashkil etilgan) korxonalar ishlab chiqarish va ma'muriy faoliyat uchun qimmatbaho uskunalar, binolar va transportni sotib ololmaydilar. Shuning uchun, bunday vaziyatda ijara munosabatlari mulk egasi uchun ham, ijarachi uchun ham foydali bo'lishi mumkin.
Foydalanilganda tabiiy xususiyatlarini yo'qotmaydigan binolar, inshootlar, uskunalar, transport vositalari, yer uchastkalari va boshqa mol-mulk (ya'ni iste'mol qilinmaydigan narsalar) ijaraga berilishi mumkin.
Ijara munosabatlarini hisobga olish murakkab va ko'p vaqt talab qiladigan tahliliy jarayondir, chunki buxgalteriya hisobida bunday operatsiyalarni aks ettirish uchun me'yoriy hujjatlarning ko'p jihatlari va talablari mavjud. Hozirgi vaqtda ijara aksariyat davlat korxonalarining investitsiya siyosatining muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Ijara munosabatlaridan keng foydalanish mamlakat iqtisodiyoti rivojlanishining o'ziga xos ko'rsatkichlaridan biridir [6].
Ishlab chiqarish quvvatlarini zamonaviy va samarali mashina va uskunalar bilan almashtirish muhim vazifalardan biridir. Moliyaviy ijara shartnomasi bo'yicha zamonaviy va yuqori samarali texnologiyalarni sotib olish dunyoda ushbu muammolarni hal qilishda muhim rol o'ynaydi. O'z navbatida, ijara munosabatlarini ishonchli hisobga olish korxonalar tomonidan ijaraga olingan obyektlardan foydalanish natijalarini obyektiv aks ettirish uchun imkoniyat yaratadi.
Korxonalarda asosiy vositalarni ijaraga olishda ularning narxi, xizmat muddati, holati, yangilanish tezligi, amortizatsiya hisobi, sifati va samaradorligi kabi
ko'rsatkichlar muhim ahamiyatga ega. Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida ijara hisobini xalqaro standartlar asosida takomillashtirish bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biridir.
ADABIYOTLAR TAHLILI
Tadqiqotlar va adabiyotlarni tahlili shuni ko'rsatmoqdaki iqtisodiyot rivojlangan yoki rivojlanmagan muhitdan qat'i nazar, butun dunyo bo'ylab ijara munosabatlari keng tarqalgan va bu boradagi siyosat hamda xizmatlariga hozirda ko'proq e'tibor qaratilmoqda. Shu boisdan biz ijara munosabatlarini tushunishimiz muhim hisoblanadi, normativ hujjatlarga asossan "Ijara shartnoma asosida erga, boshqa tabiiy resurslarga, shuningdek xo'jalik faoliyatini va o'zga faoliyatni mustaqil ravishda amalga oshirish uchun ijarachiga zarur bo'lgan mol-mulkka haq evaziga muddatli egalik qilish va undan foydalanishdan iboratdir. Ijara O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida man etilmagan faoliyatning hamma sohasida mulkchilikning barcha shakl va turidagi mol-mulkiga nisbatan qo'llanishi mumkin" [1].
Shuningdek rus olimi G. I. Alekseyeva ta'biri bilan aytganda "Ij ara-bu investitsiya faoliyatining bir turi bo'lib, unda ko'chmas mulk ijaraga oluvchining ko'rsatmasi bo'yicha ijara kompaniyasi tomonidan sotib olinadi va ijaraga oluvchi tomonidan ijara shartnomasiga muvofiq ma'lum bir haq evaziga, ma'lum muddatga va shartnomada nazarda tutilgan muayyan sharoitlarda sotib olinadi [2].
J.L. Anderson va D.B Bogart "Ijara munosabatlari davomida uy egasi bilan qoladigan mulk huquqi va ijarachiga — sanoat yoki tijorat korxonasiga o'tadigan mulk huquqi (ya'ni o'z xohishiga ko'ra foydalanish huquqi) o'rtasida farq bor" [3]. O'zbekistonning zamonaviy qonunchiligi ijaraga olingan asbob-uskunalar va ijarachining mahsulotlari tannarxiga lizing to'lovlarining tezlashtirilgan amortizatsiyasini qo'llashga imkon beradi, bu esa soliq imtiyozlarini kamaytiradi, shuning uchun xalqaro talablarda lizing tushunchasi bilan almashtirildi, bu esa nol lizingni sotib olishning eng jozibali usuliga aylantiradi ko'chmas mulk.
Korxona nuqtai nazaridan lizing har qanday ishlab chiqarishning moddiy-texnik bazasini rivojlantirishga keng ko'lamli kapital qo'yilmalarni amalga oshirishga imkon beradigan moliyaviy vositalardan eng foydali hisoblanadi. Uskunani sotib olishning boshqa usullari bilan taqqoslaganda (yetkazib berish bo'yicha to'lov, kechiktirilgan to'lov bilan sotib olish, bank krediti va boshqalar.), lizing bir qator muhim afzalliklarga ega.
Birinchidan, bu lizing oluvchiga yuqori xarajatlarsiz va qarz mablag'larini jalb qilish zaruratisiz ishlab chiqarishni kengaytirish yoki modernizatsiya qilish va uskunalarga texnik xizmat ko'rsatishni yo'lga qo'yish imkonini beradi.
Ikkinchidan, cheklangan likvidlik muammosi yumshatiladi, asbob-uskunalarni sotib olish qiymati shartnoma muddati davomida teng taqsimlanadi, boshqa turdagi aktivlarga sarmoya kiritish uchun mablag' ajratiladi.
Uchinchidan, qarzga olingan kapital jalb qilinmaydi va kompaniya balansida o'z kapitali va qarz kapitalining optimal nisbatini saqlashga imkon beradi.
Shu bilan birga, lizing oluvchi bankdan mol-mulk yoki boshqa moliyaviy resurslardan kredit olish mumkin bo'lib qolmoqda. Yana bir qulaylik shundaki, korxona uchun ko'chmas mulkni sotib olish uchun kredit olishdan ko'ra uni ijaraga olish osonroq, chunki bu ijaraga olingan mulk o'zi ijara shartnomasi bo'yicha garov vazifasini bajaradi. Ijara muddati odatda uch yilgacha bo'lishi mumkin, bugungi kunda esa bunday muddatga kredit olish deyarli mumkin emas. Va eng muhimi: lizing sizga sezilarli darajada biznesni soliqqa tortishni qonuniy ravishda minimallashtirishga imkon beradi: lizing to'lovlari xarajatlarga to'liq bog'liq va daromad solig'i bo'yicha soliq bazasini kamaytiradi [4].
METODOLOGIYA
Ushbu maqolada iqtisodiy-ijtimoiy rivojlanishida ijara munosabatlarini o'rni ilmiy abstraksiya usullari yordamida o'rganilib olingan ma'lumotlari qiyosiy tahlil etildi. Shungdek tadqiqotda, tahlil va sintez jarayonida kompleks yondashuv, tizim-funksional yondashuv, retrospektiv yondashuv, qiyosiy tahlil va boshqa usullar keng qo'llanildi, foydalanildi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
An'anaviy ma'noda ko'chmas mulk bozori ijtimoiy taraqqiyotni tavsiflaydi va umumiy iqtisodiy o'sishga hamda aholining ishsizlik darajasiga o'z ta'sirini ko'rsatadi. Ba'zi investorlar rivojlanayotgan bozorlarda daromadlar tengsizligidan foydalanib, qaror qabul qilishga va to'g'ridan-to'g'ri sotish o'rniga mulkni keyinchalik ijaraga berish orqali sarmoya olishga harakat qilishadi.
Xalqaro tajribalar shuni ko'rsatmoqdaki ijara munosabatlari nafaqat iqtisodiy muammolarga samarali yechim balki u ijtimoiy muhitning va masalalarning ham oqilona yondashuvi hamdir. Misol uchun sharhlar xususiy ijara uylari xizmatlarining ko'pligi ushbu fikrini tasdiqladi. Hozirda buni yana bir isboti rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy siyosatida o'zini namoyon etadi, misol tariqasida Buyuk Britaniya hukumati uy-joy ijarasini davlat sektoridan xususiy sektorga o'tkazishni afzal ko'radi. So'nggi yigirma yil ichida Qo'shma Shtatlar bir qator moliyaviy ijara xizmatlarini yaratishga intildi. Bundan tashqari, Italiya hukumati uy-joy xizmatlari turli mintaqalarda taqsimlanishini va nafaqat Markaziy ravishda taqdim etilishini ta'kidlaydigan ijtimoiy aralash siyosatni amalga oshirganda, Italiyadagi investorlar o'z uylarini sotishga undashadi [5]. Xususiy Hind ishlab chiqaruvchilari bo'sh yerlarda qurilish, xom ashyo sotib olish va sotish uchun kvartiralarni taklif qilish kabi uy-joy
bilan bog'liq turli xil faoliyat bilan shug'ullanadilar. Eng ilg'or moliyaviy investitsiya modellaridan, shu jumladan Reitlardan foydalangan holda xususiy loyihalar Xitoy uy-joy bozoridagi barcha arzon uy-joylarda amalga oshiriladi [б].
Yuqoridagilarga asoslangan holda shuni aytish mumkinki xususiy ijaraga munosabatlari dunyo mamlakatlari orasida keng tarqalgan va rivojlangan, biroq bugungi kundagi o'sib borayotgan bozor talablariga mos kelmaydigan muammolar ham mavjud, bu esa uy-joy narxlari aholi uchun qulaylikka teskari bog'liq bo'lishiga olib keladi. Foyda olishni maqsad qilgan xususiy shaxslarning bunday harakatlari kambag'allar uchun nisbatan uy-joy yukini keltirib chiqaradi hamda bozor tengsizligini oshiradi. Xususiy sektorning moliyaviy ko'rsatkichlari uchun potensial xavf, chunki ularning ma'lumotlar manbai noaniq va mavjud emas.
Xususiy ijara sektorining samaradorligi iqtisodiyotning turli tarkibiy xususiyatlari bilan belgilanadi. Iqtisodiyotning ko'p turlari turli xil iqtisodiy tuzilmalarni, iqtisodiy rivojlanishni, siyosiy tizimlarni va umuman ijara, uy-joy imkoniyatlari hamda xususiy sektorni iqtisodiy qo'llab-quvvatlash darajasini o'z ichiga olgan ijtimoiy ta'minot tizimini anglatadi.
Umuman olganda, demokratik mamlakatlar davlat tomonidan tartibga solishdan ko'ra ijtimoiy jihatdan xilma-xil uy-joy fondiga ega bo'lishni afzal ko'rishadi va bu mamlakatlar ham xususiy sektorni tartibga solish tizimlariga ega. Ijara va iqtisodiy tizimlar o'rtasidagi munosabatlar tahliliga ko'ra, ijara taqsimotining usullari turli bozorlardan kelib chiqadigan iqtisodiy siyosat turlariga asoslanadi. Masalan, Shvetsiya ijara har qanday shartnomalar yoki huquqiy baza asosida emas, balki uy-joy va bozor munosabatlarining ichki qiymati asosida aniqlanishi kerak, deb hisoblaydi [V]. Norvegiya, boshqa tarafdan, davlat sektori kelajakda uy-joy subsidiyalar bilan ta'minlash kerak emas, deb fikr tutadi, Norvegiya madaniyat har kim o'z mulkini egalik va boshqalarga tayanib kerak emas, deb ta'kidlaydi [8].
Davlatlar ijaraga beriladigan uy-joylarga sarmoya kiritishning jozibadorligini oshiradigan maqsadli rag'batlantiruvchi tashabbuslarni joriy qilishi mumkin. Soliq imtiyozlari va investorlarning uy-joy qurish harakatlari o'rtasida kuchli salbiy bog'liqlik mavjud. Bundan tashqari, hukumat ba'zi xususiy uy egalariga ijara haqini kamaytirishga urinishda moliyaviy yordam ko'rsatishi mumkin, bu esa ijara uylarining mavjudligini oshiradi. Ba'zi nisbatan kichik individual investorlar kichik boshlang'ich sarmoyasi bo'lgan uy sotib olish uchun qarzga olingan kredit strategiyasidan foydalanishlari mumkin. Masalan, Qo'shma Shtatlardagi HUD (uy-joy va shaharsozlik) kabi davlat uy-joy muassasalari investorlarning kapitali boshqa investitsiyalarga yo'naltirilmasligini ta'minlash uchun pensiya jamg'armasi stavkalarining barqaror diapazonini o'rnatdilar. Bu har ikki tomonni ham qiziqtiradi, chunki individual investorlar o'zlarining kichik kapitalidan barqaror daromad olish uchun foydalanadilar. Biroq, agar shaxslar buning evaziga xavfga duch kelsa,
shartnoma ushbu ishtirokchilar tomonidan majburiyatlarni bajarmaslik xavfiga duchor bo'ladi.
Farovonlikni yaxshilashga yo'naltirilgan ijara uy-joy bozorini rivojlantirish uchun xususiy moliyaviy investitsiyalar, investorlar moddiy aktivlarga sarmoya kiritish o'rniga, ijara uy-joy bozorida moliyaviy vositalardan foydalanishni afzal ko'rishadi. Ko'plab mamlakatlarda uy-joy bozorida savdoni, shu jumladan moliyaviy vositalar yordamida sotish va sotib olishni rag'batlantiradi. U Reitlar butun jamiyat, shu jumladan xususiy investorlar, yakka tartibdagi ijarachilar va hukumat uchun muhim va ishonchli moliyalashtirish manbalarini yaratishga qanday hissa qo'shishini o'rganadi. Ushbu vosita ko'chmas mulk kabi aktivlar savdosining moslashuvchanligini oshiradi, unda siz sarmoya kiritishingiz va moliyalashtirishingiz mumkin.
XULOSA VA TAKLIFLAR
Xulosa qilib aytganda, xususiy sektorning roli natijasida uy-joy bozori faolroq va keng sotilganga o'xshaydi, chunki uylar moliya bozorida sotiladigan moliyaviy vosita sifatida ishlatilishi mumkin.
Bundan tashqari, odamlar, qayerdan bo'lishidan qat'i nazar, ko'proq likvidlikka ega, shuning uchun ko'chmas mulk narxining ko'tarilishi tufayli ular ko'proq bosimni his qilmaydilar. Biroq, xususiy sektorning asosiy maqsadi foydani ko'paytirish bo'lgani uchun, bu harakat aholiga uy-joy xizmatlari sifatining pasayishiga, shuningdek, ular uchun qo'shimcha xarajatlarga olib kelishi mumkin.
Bundan tashqari, ideal va barqaror ijaraga beriladigan uy-joy bozori turli xil tarkibiy siyosat choralariga bog'liq, chunki hukumatning ushbu masalaga turli xil yondashuvlari xususiy uy-joy qurilishini turli darajadagi rag'batlantirishga olib kelishi mumkin. Ushbu jihat xususiy ijara bozorining samaradorligini optimallashtirishning ikkita strategiyasini tavsiflaydi;
Makro darajada hukumat subsidiyalar berish, soliqlarni kamaytirish va investorlarning daromadlarini barqarorlashtirish uchun bir qator moliyalashtirishni belgilash orqali rag'batlantiruvchi muhit yaratishi mumkin;
Mikro darajada, jismoniy shaxslarga taqdim etiladigan Reitlar kabi investitsiya vositalariga oid moliyaviy tanlovlar ularning farovonligini oshirishi va ularni yangi investitsiyalar kiritishga ilhomlantirishi mumkin.
Biroq, investorning kreditga layoqatlilik darajasi va uni moliyaviy vositalar bilan moliyalashtirishning barqarorligi ushbu strategiyalarning qanchalik samarali bo'lishini belgilaydi. Natijada, ushbu jihat xususiy ijaraga beriladigan uy-joy bozori, hatto moliyaviy vositalaridan foydalanadigan yoki davlat nazorati ostida bo'lganlar bo'yicha keyingi tadqiqotlar qat'iy monitoring tizimi va barqaror moliyalashtirish manbalarini hisobga olishni tavsiya qiladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI
1. O'zbekiston Respublikasining "IJARA TO'G'RISIDA" Qonuni, 19.11.1991 yildagi 427-XII-sonli. https://lex.uz/docs/-112328.
2. Алексеева, Г. И. (2020). Стандартизация бухгалтерского учета договоров аренды в России. ББК 65.052 А43, 124.
3. Anderson, J. L., & Bogart, D. B. (2024). Property Law: Practice, Problems, and Perspectives. Aspen Publishing
4. Tohirovich, Q. N. (2024). RAQAMLI IQTISODIYOT SHAROITIDA KORXONALAR O'RTASIDA IJARA (LIZING) MUNOSABATLARI. Raqamli iqtisodiyot (Цифровая экономика), (6), 98-107.
5. Бахрамов Ю. М., Глухов В. В. Финансовый менеджмент: Учебник для вузов. 2-е изд. Стандарт третьего поколения. - " Издательский дом"" Питер""", 2021.
6. Gusakova, N. V. (2020). XVII МЕЖДУНАРОДНА КОНФЕРЕНЦИ СТУДЕНТОВ, АСПИРАНТОВ И МОЛОДЫХ У ЕНЫХ "ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИ ФУНДАМЕНТАЛЬНЫХ НАУК". ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ФУНДАМЕНТАЛЬНЫХ НАУК.
7. Tohirovich, Q. N. (2024). THE ROLE OF RENTAL RELATIONS IN THE FORMATION OF ENTREPRENEURSHIP. Gospodarka i Innowacje., 47, 326-331.
8. Кенжебаева, Г. (2024). Проблемы регулирования и защиты инвесторов в развитии электронной коммерции и пути их решения.
9. Nabiyevich, I. I. (2023). Problems of Accounting in Small Business and Private Entrepreneurship Entities in Accordance with the International Financial Reporting Standards (IFRS).
10. Мамажонова, Г. (2023). KORXONALARIDA ISHLAB CHIQARISH QUVVATLARIDAN FOYDALANISHNING SAMARADORLIGINI OSHIRISH MASALALARI. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари/Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук/Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 3(3), 78-87.
11. Nabievich, I. I. (2023). The Role and Specifics of the Valuation Method in Accounting. Central Asian Journal of Innovations on Tourism Management and Finance, 4(5), 24-31.
12. Зиёдинова, Н. (2023). ИНВЕСТИЦИОН КАРОРЛАР КАБУЛ КИЛИШДА МОЛИЯВИЙ ХИСОБОТЛАРНИНГ УРНИ. Ижтимоий-гуманитар фанларнинг долзарб муаммолари/Актуальные проблемы социально-гуманитарных наук/Actual Problems of Humanities and Social Sciences., 3(S/2), 173-179.
13. Tohirovich, Q. N. (2024). The Role of Performance Assessment in the Personnel Management System. American Journal of Integrated STEM Education, 1(1), 43-51.
14. Kurbonaliyevna, I. G. (2024). Foreign Investments and Their Importance in the Modern Economy. Journal of Intellectual Property and Human Rights, 3(4), 1-7.
15. Kyp60H0Ba, m. (2024). HKTHCO^HËTHH 3PKHTOAfflTHPHm BA £HBEPCHOHKAqH£.ïïAffl mAPOHTH^A H^THCOAHH TA^mnHHHr TYITAH YPHH. Iqtisodiyot va ta'lim, 25(2), 397-402.
