Научная статья на тему 'ՀՐԱՆՏ ՄԱԹԵՎՈՍՅԱՆԸ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԳԼՈԲԱԼԱՑՄԱՆ ՎՏԱՆԳՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ '

ՀՐԱՆՏ ՄԱԹԵՎՈՍՅԱՆԸ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԳԼՈԲԱԼԱՑՄԱՆ ՎՏԱՆԳՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Հայրենիք / Հր.Մաթևոսյան / հայ ժողովուրդ / Հայաստան / գոյաբանական խնդիրներ / լեզու / կրոն / գրականություն / մշակույթ / ազգային-պատմական հիշողություն / ազգային ավանդույթներ / մշակութային գլոբալացում / պատմություն / լավատեսություն / Լույս: / Motherland / H. Matevosyan / Armenian people / Armenia / on tological problems / language / religion / literature / culture / national-histori calmemory / national traditions / cultural globalization / history / optimism / Light.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Ս Տոնոյան

Հայ անվանի գրող Հրանտ Մաթևոսյանը, իր հզոր գրականու թյանը զուգահեռ, իր հրապարակախոսությամբ, իր յուրօրինակ ձևակերպումներով և ինքնատիպ մտածողությամբ ճշգրիտ և իմաստուն գնահատական տվեց հայ ազգի էքզիստենցիալ և էք զիստենցիալ-փիլիսոփայական հիմնախնդիրներին։ Հայ ազգի գոյության կարևորագույն բաղադրիչները գրողը համարում է լեզուն, կրոնը, գրականությունը, մշակույթը, ազգային պատմական հիշողությունը, դարավոր ավանդույթները։ Առանց այս ամենի հայ ազգը չէր կարող դիմակայել անվերջանալի հալա ծանքներին ու ջարդերին, Ցեղասպանության աղետին ու հայրե նազրկմանը։ Մաթևոսյանը տվել է նաև հայ ազգի գոյության կատարյալ սկզբունքը՝ հորդորելով լսել Կոմիտասի երաժշտությունը, կար դալ հայ բանաստեղծների ստեղծագործությունները, հայացք նե տել Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցուն։ Նպատակը հայ ազգի փրկությունն է, ինչպես նաև հայ մնալու և աշխարհում մեր տեղն ունենալու կարևորագույն նախապայմանը։

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

HRANT MATEVOSYAN ABOUT CULTURAL GLOBALIZATION DANGERS

Renowned Armenian writer Hrant Matevosyan, in parallel with his pow erful literature, gave the accurate and wise evaluation of the existential and existential-philosophical issues of the Armenian nation through his publicism, with his distinctive phrasing and unique thinking. The writer considers the language, religion, literature, culture, the national historical memory, and centuries-old traditions the most significant Matevosyan has also given the perfect principle of the existence of the Armenian nation, urging to listen to Komitas’ music, read the works of Armenian poets, and gaze at St. Hripsime Church. The aim is the salvation of the Armenian nation, as well as the most important precondition of staying Armenian and having our place in the world.

Текст научной работы на тему «ՀՐԱՆՏ ՄԱԹԵՎՈՍՅԱՆԸ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԳԼՈԲԱԼԱՑՄԱՆ ՎՏԱՆԳՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ »

DOI 10.24412/cl- 37222-2023-2-440-450

ZrUbS игоъчпизиъс ЦШЧПЬФШЬЪ ^LHPULUSUUL

иииьъ

U. Sntmjmb

Zmj-nmuml¡mh (Umlnhml¡mh) hmifmiumpmh Zmjngibqlp h qpml¡mhmpjmh mifppnh

ииФПФПЬи

Zm] mhlmh^ qpnq Zpmhm Umphnu]mhp, ^p hqnp qpm^mhni-p]mhp qniqmhtn, ^p hpm^mpm^m^nunLpjmlp, ^p jnipop^hm^ Àbmlhp^nLÛhhpnl h ^hphmm^^ irnmbnqnipjmlp ¿2qp^rn h ^ümumnih qhmhmmm^mh sltg hm] mqq^ tpq^umthg^m^ h tf-q^urnthg^mL-^^L^un^mjmlmh h^ühm^hq^phtp^h: Zm] mqq^ qnjnipjmh lmphnpmqnrjh pmqmqp^htpp qpnqp hmlm-pnLÜ t jtqnLÜ, lpnhp, qpmlmhnLp]nihp, tf^lntjpp, mqqmj^h-^mmlm^mh h^2nqnLp]nLhp, qmpmlnp mlmhqmjphtpp: Unmhg m]u müth^ hm] mqqp ¿tp ^mpnq q^lm^m]^ mhltpgmhm^ hm^m-fcmhphtp^h nL gmpqtp^h, 5tqmu^mhnip]mh mqtm^h m. hm]pt-hmqplümhp:

Umphnu]mhp mltj_ t hmh hm] mqq^ qn]nip]mh lmrnmp]m^ ulqpnihfp hnpqnptjnl jut^ tpmd2snLp]nihp, lmp-

qm^ hm] pmhmumtq&htp^ umtq&mqnp&nLp]nLhhtpp, hm]mgf ht-mt^ UnLpp Zn^^u^üt t^t^tgnih: 'b^mmmlp hm] mqq^ ^p^ni-p]nihh t, hmh hm] ühmjni. h m2^mphniü ütp mtqh niht-

hmjni. lmphnpmqnL]h hm^m^m]ümhp:

Z^üümpmntp' Zm]pth^f, Zp.Umphnu]mh, hm] dnqnlnipq, Zm]mu-rnmh, qn]mpmhm^mh ^hq^phtp, itqni, lpnh, qpmlmhnLp]nih, Ü2mlnL]p, mqqm]^h-^mrnümlmh h^2nqnLp]nLh, mqqm]^h mlmh-qmjphtp, Ü2mlnipm]^h qmpm^mgnLl, ^mmümp]nLh, jmlmmt-unLp]nih, Lnvju:

XX qmp^ tplpnpq ltup, ^ pMu шд qhüphp^ h ^pnqnLp]nthhhp^, h2m-hmlnpltg hmh Zpmhm Umphnu]mh^ hm]mhntp]müp: Uhb qpnq hnp ^nu-pnl nL muh^pnl, hnp ürnmbnqntp]müp, hnp qhqmplhurnmlmh, ф^^^п-фш]шЦш1, qhqmq^rnmlmh h pmpnjmtp^lmlmh hmümlmpqnl Umphn-u]mhp hqml hmh üh^p hpmhg^g, ntü hmgnqlhg qtü qhm^ unlhrnm^mh nщцшфшnnLp]шhp h lntum^gm^mh qnqümm^qü^h mqmmmqpb^nl 2qpm]lmb ü^rnpp, lnrnpt^nl ^mqm^mphtpp, phht^nl mpqtimhp^ шшЦ qrnhlnq qшqшфшphhpp L^hb^nl mqmmm^nh h n¿ шдш^пЬ:

PpшЬт U'шphl[nu]шbp й2ш11гир-ш]11Ь qlnpшlшglSшb l[lnшbqbhp¡l йшырЬ

441

Ь uЦqpшbh üh& ш^тЦ ^p bpш ШЬ[ШЬ 2n^pgp, шpqhLшbpbhp, ^шpqш[шbpbhp, ^шpшЦшünLp]nLb, npn2 ntdhp^ ^nqü^g hpшщшpшЦ ЬЬш[шЬ ЦЬцЬ, шphhumшЦшb opшЦшpqhp: ишЦш^ Un[uhu^ Ь^шЬ ^bpb tL pшp<lpшgш[ ]hnp, шщ [ш^^ ш^т.^ U phphg ^p qpшЦшbnL-

pjntbp hqnp, ^ЬрЬшш^ц, phphg ühp bnpop]ш ^pp &шbшщшph^b hш] dnqn[pq^ ЦmшЦшpшbbhp^g üh^p:

UшpqшpшbшЦшb U Ü2шЦnLpшpшbшЦшb ü^ ршЬ^ qшpш2p2шb шщ-pш& hш] dnqn[pq^ hшüшp шqqш;фb-Ü2шЦnLpш;фb, pшpnJшtp^ЦшЦшb U qhцшq^mшЦшb hшüшЦшpqhp^ щшhщшbnl.üp hqhL t шqqшщшhщшb U п1^Ь2ш;ФЬ qшцшфшp: Uhp bш^b^bhp^ ш2^шphш]шgpш]^b ^nqübnpn2ntüb ni шbu^ШL pbшqqp, hhnшbЦшp^ hшbáшphц ЦnшhnLÜ-bhpp Цшmшphg^b шqqшфpЦ^ qhp: ^шЦы^вд dnqn[pq^ hшpшшUüшb qшцшфшpb t, dnqn[pq^ nq^b, bpш ujmgpp ^php^ nL hp^pbhp^ [^ш: «Ujb dшnшbqnLpjшb ühg, np pnqhL t P^b pш]шuшшbp ШJUop[ш hш]hp^b, шпш[^ qpш[nLÜ t Ü2шЦnLpш]^b üшup: Uhp Ü2шЦnLpш;фb dшnшb-qntpjntbp [ЦшрЫ t, np gшbЦшgш&^ hhs hшühüшm[hLnl. nidp Цш ühp ühg, U ^p&ntü hü шbqbшhшmhф dшnшbqnLpjnl.bp n^ ü^jb шqqш]^b hшpuшnLp]nLb t, ш^Ь шqqш]^b ^bpbшфpЦnLpjnLb &шbpшqnLjb фnpЛm-pjntbbhp^ щшh^b»: 5/91

Uh^bntb hш]шqhш, hшüш2^шphш]^b Ü2шЦnLjp^ фш^тй q^шшЦ Ъ. Uшnp шрщ^^ qbшhшmшЦшb t s[h hш] dnqn[pq^ Ü2шЦnLjp^b. «Рш-

о

pUшb U ü^b^U шbqшü hhnni. шqqhp^g n pb t, np oqm^b ^Lfrbhp

hш]ng шqq^ ЦnцmnLpшЦшb pшphüшubnLpjnl.bbhp^g, [^щшuшbbhp^g h^q U Ш2nLqbhp^b hшuш& hpqhp^g, bpш áшpmшpшщhmшЦшb шbbüшb qшpqшgш& шp[hum^g, bpш ршдшп^Ц ^[ш^^шшЦшЬ 2bnph^g, np pшpqüшb^шЦшb шphhum^g ш^ф шp[hum t»: 11/25

1шphpn[ цhшшЦшbnLp]nLb^g qpЦ[ш&, hqnp dnqn[ntpqbhp^ рш^-üшb ^ш^и^т^Ы hш]шb[шЬ hш] dnqn[pq^ hшüшp qnJшpшbшЦшb hh-bшu]nLbhp h^b jhqntb, qpшЦшbnLpjnLbp, ^nbp, Ü2шЦnLjpp, шqqш]^b ш[шbqnL]pbhpp, шqqш]^b-цшшüшЦшb h^nqnLpjntbp, ^b^hu bшU hш] ЦЬП^ ршдшп^Ц qhpp: ^П]ШРШЬШЦШЬ ш]u шpdhpbhpp ^phpn[ фn^шp^-bhg^b ühp щhmшЦшbnLpjшbp: 1шphp 2шpnLbшЦ hш] шp[humшqhmp, pшbшumhц&b ni qpnqp, b^pfeU ni hpшd^2sp, ühp цшшü^^bhpb ni [^щш^^ ШЬШЬПЪЬ шuшgnцbhpp, ^phbg^ ^nuphpn[ «шuhцbшqnp&nLÜ t^b q^2hp[ш ^ш[шpp»: Ujq ^ш[шpb шbpшфшbg tp, qnLpЦ Lniju^ b2nij-L^g, ^uЦ ühp ühbhpp, ^rnp[hLn[ шbhnшnLp]шbp, rn^hqhpp^ ^ш[шpnLÜ b2ÜшpnLÜ t^b inLju^ 2n^p U ЦшpnqшbnLÜ t^b Ш]Ь ^ghgbhL Цhqhp[шЬ ni hn2nш[шЬ hшJphb^p: bph ^t^b tL b2ÜшpnLÜ, ürnp^ U hnqni qhpLшpnLÜn[

^phbp t^b umhq&ntü4 dnqn[pq^b шщphgbhLnl. U шцhmbhp^b ц^^Цш^-

Lni hшüшp:

UшpUnu]шbp pшpÀ.p t qbшhшшnLÜ Pш]шuшшbnLÜ umhq&^b pp^u-шnbhшЦшb Ü2шЦnL]pp, pp^umnbhшЦшb ü^2bшqшp^, Lnijup, hnqUnpшЦшbbhp^ фnpp ^пЦшш^ шqqшb[hp ш2^шшшbpp, np шp-[hg uhpntbqbhp^ ühg hш]nLp]шb nq^b щшhщшbhLnL, ühp ^шшЦшЬпъ-p^bp фn^шp^bhLnL, шqqш]^b-щшmüшЦшb h^n-qntpjnibp [шп щшhh-Lni hшüшp: Pшuшшш[nlü t шqqш]^b bup hшbnLb q^^q-pnip^b, hш-bnib ühp Ü2шЦnLpш]^b ^bpbntp^b, m^hqhppntü uhфшЦшb rnhq^: O-pnq^ hшüшp Цpnb^ hшpgp bnijb^hu Ü2шЦnLjp^ hшpg t: Ъш qsbniü t, np «4pnb^ qшuш[шbqnLÜp q^pngntü Ьш]ЬршЬ шbhpшdh2ш t, ^Ь^ршЬ Uhu-pn^^b ш]pnLphbp Lhqnib ^üшbшLnL hшüшp: 4pnb^ ^^gntpjntbp Цршд^ qh^ hшüш2^шphш]^b Ü2шЦnLjp шшЬпц qnbhpp: U[hmшpшbp üшpq-Цп!^]шЬ üh^qnijb qpшЦшb Цп^пцЬ t»: 4/19

^pnqb шпшbÀbшhшmnLЦ [hpшphpünLbp nib^ ühp Lhq[fr bЦшшüшüp: «Lhqnib, фшuшшg^nphb, шЛЬш^ЭД hшшpbш^pb t dnqn[pq^ h^nqnt-Р]шЬ, bpш шbhшmшЦшbnLpjшb U pшpn]шЦшbnLp]шb... hшüшp urnhq-&шqnp&шЦшb шühbшhqnp шqqшЦp hш]ng ^nhq^b t: b[ hhbg ш]ц

pшbшumhц&шЦшb шühbшЦшmшp]ШL hшüшЦшpqhp^g ЛЦпШ, np urnhqb-[hL t hш]ЦшЦшb hpЦbp^ bhppn, ^hmp t npnbhL ühp pnpp [hpghpp U pnLnp uЦ^qpbhpp ш]u m^hqhppntü: Lhqnib шqqшщшhщшbnLp]шb qn]шpшbш-ЦшЬ ^bq^pp LnibhLni ЦшpUnpшqnLjb щш^шЬЬ t, np цшpшшqphLnL t hшJ Ü2шЦnL]p, hш] qpшЦшbnLp]nLb U Ü2шЦnLjp^ hш]phb^p»: 5/376

«Uum&ntb hш[шuшp шpшp^ t qpшЦшbnLp]nLbp, Ш2^шph^ шqb[ш-bшLnL шшпшщш1^д á^qb t: ^pшЦшbnLp]nLbp фbшpnLÜ t Uum&n üшp-qnib, фbшpnLÜ t üшpqnL шbшцшpm [^шЦp: РшЬ^ Ш2^шphp ph bjntp^ Ш2^шphp шЬщш^шЬ Ц^Ь^: bph ^2Üшp^ш t, np ршЬшЦп[ üh& n^ ршцшршЦ^р шqqnLpjnLbbhpp hpЦшpшшUnLÜ hb ^phbg um^pntp^üp, шщш Ьп1.]ЬршЬ pшgшpÀ.шЦ ^2ÜшpшnLpjnLb t, np фnpp шqqhp^ ^шЦ цшhцшb^^bhpb nL&шgüшb ш]ц ш^hqhpшЦшb gprn^ qhü bpшbg шqqшj^b шp[hum^ ^n2np шbhшшшЦшbnLpjnLbbhpb hb: Ъpшbp фnpp шqqhp^ pш^mш[npnLpjjnLbb hb: ^niü^b^b^ qpшЦшbnLp]nLbp ühp dnqn[pq^ pш^шш[npnLpjnLbb t: Рш] qpшЦшbnLp]nLbp ü^ p^ ш^ ршЬ t hqhL, ршЬ nip^2 hpЦpbhp^bp, ш]Ь, Upn[^b^g uЦuш&, фn^шp^bhL t ^шшЦшЬпъ-p^bp: Uhp Ü2шЦnL]p^ hpЦpnpq ПuЦhqшpp ühbp nLbhgшbp ш]u 200 шшp[ш pbpшgpnLÜ: Ъnp^g bb[hg^b ^nphbшg^b tL, ЪшphЦшg^b tL, ühp h^2nцnLp]nLbb tL, ^шш^ър^ЬЬ tL: ^nigh ühbp tL U ühp шцшqшb»: 4 /232

Zpmbrn Umptlniymbp l[2шl[nLpшJ¡lb qLupmpugdmb immbqbtpji dmujib

443

Uphml^pphtp^, ^mlmp^ h hm]m&mhp^ tfphninpmnttf hm] pmhmu-mtq&p, hmlmmmp^tf ^p nqnth, m2^mphp nqnqtL t Lnijunl, hm-

imsnl nL hmjunl hmummmt^nl ^p mqhlm^mh tnLp]nthp, m2^mph^h mh¿mp nL цш]Ьшп hm^nt lmpnqntp]nthp, ^pm^mh ljmhp^ qdn^p^g nL q^lm^h lm^mhphtp^g qtqtglntp]mh tpmqnl, lmmmp]m^ mth^nl, qt^ m^tqtpp mmhnq npnhnttfhtpnl; Smnm^mhp^ pmnntq^htpnl mh-ghnq dnqnlpq^ h hpm qpmlmhntp]mh qtpmqnijh mpdmh^phtp^g q^m-inpp tqml hmümümpqlm]^h u^pn nq^h: O-nqqnpm]^ nL Zmpntp]mh hpm2phtp^g p]ntptqmgm& h uшpuшфhtp^ tf^gnl mhgmb dnqnlpq^ рш-hmumtq&htpp hnp^hntü t^h ^mqmqntp]mh, mpqmpntp]mh nL ^tfmpmnt-p]mh ümu^h qtqtg^l tpmqhtp. «bpp np gnpth qmnhm hmhg phlnijq ü^, qmp^h qmnhm hmhg ümuntp ü^», «U2^mph pmhql^, ütl tL hm]

ümpqnt4 qtqtg^l h mpqmp tfmu^h tpmqmhphtph ^pthg фш^й

th mit nqg hm] qpmlmhntp]mhp:

Фnpp h l^pmlnp hnq^ ipm ütp qpm^mh hmh^mphtpp qmpÀmh фplnLpJnLhч Lnt^tLnl dnqnlpq^ qn]mpmhmlmh ^hq^phtpp: Lpmhp th lptL üшpqшфplnLp]шh h hm] dnqnlpq^ фplnLp]шh fcm^p ^pthp tL qmn-hmLnl m]q qшqшфшp^ ^mymLhtp:

Рпш hmh^mptq шumlш&шpшh-ф^L^unфш Ptpqjmhp hmüm2^mp-hm]^h Ü2mlnt]p^ h pmpn]m^mh q^mmlgntp]mh áqhmdmü^ ümu^h nth^ htmmppp^p q^rnmplntü. «Pmpn]mlmhnLp]ni.hp np^tu ЦшЬпЬшЦшЬ, phqhmhntp, ^mpmmq^p U^mlntpm^h mpdtp mltplt t, ^h^tu U^m-lnt]p^ pnLnp ü]nLu ЦшЬпЬшЦшЬ mpdtphtpp: U2mlnt]p^h u^mnhntü t h^-lmhqntp]mh irnmhqp: U]q h^lmhqnLp]nthp dmhmm^m^g tL 1шт t, qm mhpmpn]mlmhnLp]nLhh t»: 10 /150

Itnhu hmqmp rnmp^ шпш^ Q-p^qnp Lmptlmg^h, qnL2mltLnl шцш-qm]ntü ^ppmptLnfymh m2rnmpmlm2^hnLp]mh irnmhqhtph nL ptpmb mqtmhtpp, ^ ^npng uprn^ ^nutLnl Uum&n htm ^p mqnpmümm]mhntü mqm^ntü t.

bl mpq, ümpqlm]^h qnpbtpp pnq np

bpthg qnpntp]müp ¿qhpшqшhghh

ßn 2hnphhtp^h, qpmnms Uurnlmb^

bpt ^ul ütp m]u hnumhntrn

Phntp]mh pnjnp opthphtp^g tL itp L^hth hpmhp,

bl qnpbtph hmüm]h tplpmg^htp^

Llmq L^hth pnhnhg hlmsümüp... 21/137

Imptp^ htnl^g Lmpt^mg^h rntuhntü tp ümpqlm]^h hhmpmlnpnL-

pjntbbhp^ шbuшhüшbnLpJшb шшpфnцnLÜp, üшpqЦш]^b hu^ pшgшpÀ.ш-ЦnLÜp, «Uühb pnL]LШшp[шЬ t» ш^ф ршЬ [шшbqш[np pшbш<lUnLÜp, npb ш]uop Ш2^шphp ЦшbqbhgphL t ^^^Цш^Ь щшшhpшqü^ U hpЦpш-qbq^ n¿b¿шgüшb [шшbq^ шп^:

ЪшphЦшgnLg S шbg фpшbu^шЦшb qpшЦшbnLp]шb hшbáшp fthbh Cшшnpp^шbp, шhubhLn[ $pшbu^шЦшb hhцшфn^nLp]шb phpш& шphш-[^ppbhpb ni шцhшbhpp, qpniü t. «ntqniü hb n^b^gbhL ^phpn[ ühq nt^gntü^g фpЦш& U щшhщшbш& pp^uшnbhшЦшb Цpnbp: bph t, np Цpnbb шbhpшdh2ш t üшpqЦшbg, ^b^hu ^шЬ hш[шшшghL hb pnLnp ф^-

о

L^unфшbhpp, шщш Цpnbn[ hb niqniü фn^шp^bhL ^phpn[ ühq

ш[шЬц[ш&, i^php^ фnpЛmp]nLbbhpn[ шЬдшЬ U uшnLq[ш&, ühq qn]шpш-ЬшЦшЬ pшqüшp^[ [шшbqbhp^g фpЦш& ühp hш]php^ Цpnbp»:

UшbÀ.шpÀ.шЦ hшpÀ.шЦnLÜbhpp hшшЦшщhu pp^uшnbhnLp]шb [^ш ph-phg^b ü^ [шшbqш[np pшbшÀ.Uüшb «шЛЬ pnLjLшшp[ш& t»: Uш b2шbшЦnLÜ t ¿Цш n ¿ шpшш, n ¿ шпшр^Ьтр]т.Ь, ¿Цш pшpn]шЦшbnLp]nLb, npp ^2ш pшgшp<lшЦ t U шbhц&шbhL^: Phшшqш]nLÜ ш]u ш^ф ршЬ [шшbqш[np pшbшÀ.Uüшbp hшЦшqp[hg nniu qpшЦшbnLpJшb hшbáшp i. 1nuшnUuЦ^b hп^шЦhLn[ «Uühb ¿t, np pnLjLШшp[ш& t» pшgшpÀ.ш-ЦnLÜp:

ßuшbhpnpq ^p^ [hpg^b шшubшü]шЦbhp^b pninb РШФП[ uЦu[hg hшüш2^шphш]^b pшqшpшЦppnLp]шb U Ü2шЦnLjp^ qLnpшLшgüшb qnp-&pbpшgp, npb ^p hhш phphg qшbq[ш&ш]^b Цшü uщшпnцшЦшb Ü2шЦnLjp, qшuшЦшb Ü2шЦnL]p^ шЬЬш^ш^щ шbЦnLÜ, hnqUnp U pшpn]шЦшb ubшb-ЦП1Р]ПЪЬ, dnqn[ntpqbhp^ hnqhЦhpш[ш&p^ U шqqш]^b шpdhhшüшЦшpq^ рш^шр^ ШШЬ^П[ шqqш]^b-цшшüшЦшb h^nqntp^b, шqqш]^b ш[шbqnL]pbhp^ U Ü2шЦnLjp^, bшU hш[шш^ h^üphp^ РП^Ш^ШЬ U n¿b¿шgüшb:

^LnpшL^uшшЦшb qшbшqшb ЦhbшpnbbhpnLÜ Ü2шЦ[ш& U [шpщhшn-phb pnцшpЦ[ш& pшqшpшЦшbnLp]nLbp, puш шühp^ЦJшb q^шbшЦшb S. Лnphpшu^, <фpшЦшbшg[nl.ü t hшшЦшщhu hp^шшuшpqnLpJшb üшp^ U upш^ ü^gngn[»: U[h^b. Lnph^b üpgшbшЦ^ qшфbhЦ^p, ш2^шphшhп-¿шЦ шbшhuшqhш Snb Uш^qL^gp ^p «UpU^^p^ hшцpшp2ш[p» Ш2^ш-штр] nibniü b2niü t, np qLnpшLшgüшb ü^gngn[ hшшЦшщhu &ш]pшüшuhp php[hg^b [bшuшЦшp hpUnijpbhp U [шшbqш[np qшцшфшpbhp:

UшpUnu]шbp шш!^ t qLnpшLшgüшb ^qp^ U фшдтЬ qbшhшшш-Цшbp, bhpЦш]шgbnLÜ pnLnp ш]Ь [шшbqbhpp, npnbp Цшpnц hb Цnp&шbш-pшp L^bhL ühq hшüшp: ^^^Ц Ь[^пщшЬ «¿Цшpnцшgш[ ЦшuhgbhL qшbq[ш&ш]^b Ü2шЦnLjp^ ш]ц hhqhqp, hu^g, qhqhgЦnLp]nLb^g, шpшшp^b

Zpmbrn UmptlnuJmbp t[2ml[nipmJ¡ib qpipmpugdmb lmmbqbtpji dmujib

445

фш]фд nL hmpumntpJn^h^g pmgmpÀml 1Ш& m]q ^tp^mpp: Zmtfm2^mp-hm]^h ln¿lnq ^mlnijpp ll^hfr pnLnp^hp h n¿ üt^hp, htrnhmpmp qntpl hnqhnpntpJnth^g gm^p, ¿mp, mltp^¿: ßmh^ np m]h n¿ üt^hp ¿t, n¿ dnqnlntpq ^mprnmlnp ¿t m]h pmptqmpqtL»:

U]uop hnt]h^ul mphüsJmh q^rnhmlmhhtph th mpàmhmqpnttf, np mütp^ljmh pmqmpmlppmlmh hmüm^mpqp, шшpфnqtLnl ümpq^mJ^h hhmpmlnpntpJnthhtp^ mhumhümhntpJnthp, ümpq^mJ^h tup, «müth ^h¿ pntJLmrnplmb t», ш1ЬФ pmh lrnmhqmlnp pmhm^hntüp», ümpqnth htnmg-htLnl ^pm^mh pmpàp mpdtphtp^g, hpmh qpltL t ^m2s^mhnLp]nth^g h qmrnm^mprntL ^hphmn¿h¿mgümh:

^LnpmLmgümh pmqmpmlmhntpJnthp ümpqlntpJmhp rnmhntü t pmqmpmlppmlmh pm^ntühtp^ 2n2шфtLnl dnqnlntpqhtp^ (tplphtp^) qшqшфшpшlшh, lpnhm^mh h mqqmJ^h U^mlntpmJ^h htrnmppppnt-pJnthhtpp: tfmümhmlmlm^g ^tmnLpJnthhtp^ pmdmhümh h^ühm^mh ¿шфnpn2^¿hhpp hmümplntü th lpnhp h U^mlnijpp, npnhp qmnhmLnl npn2^¿ ntd, tfnm^lmghnttf th ümpqlmhg mpmpphtpp h ü^mlnpntü hpmhg: ^npmLmgümh rntumpmh frmhq^lrnnhh mutL t. «Zmlmrnp h phrnmh^pp, mpJnthp h mlmhqnijphtpp. mhm pt ^h¿h t ümpqlmhg hmjhm-lmhmgümh q^mlnp ulqpnthpp, h hmümp th hpmhp ^mrnpmurn ümpmh¿tLnt h ütnhtLnL»:

U2mlntpm]^h qLnpmLmgümh phhmqmrnhtpp ^hqntü th, np m]h hms-lm^tu irnmhqmlnp t фnpp dnqnlnpqhtp^ hmümp n¿h¿mghtLnl hpmhg mqqmJ^h q^ümq^&p h ^hphntpJnthp, U^mlnijphtp^ pmqümqmhntpJnthp urntqbtLnl rnpmhuU^mlntpmJ^h ph^mLniü:

Zmslmh2mlmh t, np qLnpmLmgümh ^m]pmpp Uphüntrnp^ ^nqü^g rnmplntü t шшpфnqtLnl hmrn^m^tu qtünlpmrn^m]^ qшqшфшpp, nph m]dü]mh m2^mphntü ^tqb h n¿ ^thunthml qшqшфшp t: Itünlpmrn^mh qtnhu hmqmpmü]mlhtp шпш^ ütpdltg hthg ^p hmJpth^pntü Znthmu-rnmhntü, hmhámptq ф^L^unфш Un^pmrntu^ ^nqü^g: Itünlpmrn^mh ütpdtg hmh h2mhmlnp ф^L^unфш L^^th np^tu mltnpq h irnmhqm-inp, ümpqlntpJmhp фшlnLq^ rnmhnq qшqшфшp:

^LnpmLmgntüh ^p htm ptptg hmh q^mt^p^ mlmhqm^mh qшqшфш-p^g mhgnttf mtqtlmmlmlmh ünqtL^: Zmqmpmü]mlhtp^ phpmgpntü q^mt^pp tqtL t pmgmpÀml mpdtp h фn^шhgltL utphq^g utpnthq: ^mt^p^h t^ml фn^шp^htLnL mtqtlmmlmlmh ünqtLp q^mtL^phtp^ hmümlmpq¿m]^h pmqmh, hmümgmhgp, rntqtlmrnlmlmh müthmsmpptp hmppm^htp: Um pmqmpmlppm^mh hnp 2pgmh t, tpp q^rntL^pp фп^ш-ltp^lntü t rntqtlmrnlmlmh ^nup^ h ^pmqümrn^l nLqqlmbntpJnthp

nib^ ü^jb ^шЦш^Ц ЬщшшшЦ uшшbшL nhшL шpq]nLbp U hЦшünLш: Ujq ü^ntüb nibhb bшU üшpqЦшJ^b Ц]шЬр^ pnLnp nLnpшbhpp. pbшшb^pp, hnqUnp nLnpшp: UphhuшшЦшb pшbшЦшbnLp]nLbp üшpqnLb qnipu t üqniü шшpphp nLnpшbhp^g bpшb ш^ф ni ш^ф ш[hLnpq ^pÀbhLni. ü^ntÜn^: ph hnqUnp U pшpn]шЦшb шpdhpbhp, шд hш2[шpЦ, 2шh, щpшqüшш^qü:

^^ш^шд^шф hшüшp ^ЦшЬ U pbnLpшqpшЦшb t bшU ^Ьцпшш-p^j^ U шh^b^Цш]^ шЬЬш^ш^щ qшpqшgnLÜp, Ü2шЦnLjp^, шp[huш^ U qpшЦшbnLp]шb qhqpшqшg^шb, pшцшpbhpnl.ü üшpqЦшbg huЦш]шЦшb ЦnLшшЦnLÜp (nLppшb^qшg^ш), dnqn[pq^ [hpш&nLÜp шbqhü шüpn^:

ü^ dnqn[ntpq ^bpbшЦшü ф bhш[^ dnqn[ntpqbhp^ ^шпbшpшb, hph qhbhш^Цnphb щшшpшuш ¿t ^шЬ: UшpqЦnLp]шb qшpqшgüшb pbpшgpp, pшqшpшЦppnLp]nLbbhp^ U Ü2шЦnLjpbhp^ щшшünLp]nLbp gnijg hb шшф^ np ]nLpшpшb¿] nip шqq^ ршдшп^Цтр^Ь qшцшфшpb nib^ ¿шфшqшbg шünLp qn]шpшbшЦшb U Ü2шЦnLpшpшbшЦшb h^üphp: U^b¿U opu ¿^ uшhqЬ[hL ш2^шph^ шqqш]^b щшшЦhp^b hшüшpdhp ühЦ шд щшшЦhp, np L^b^ шщршЬ ЦhbunLbшЦ U ¿nLbhbш ш]Lpbшpшbp: UшpUn-щшЬЬ шunLÜ t. «tq üh& ^2ÜшpшnLp]nLb^g, tq ^ЬрЬшЦш nqnig, Ь^[ш-Ьшфд hhnni ü^ ршЬ ¿^ L^b^ шqqш]^b üh& qшцшфшp^ qnjnLpjnibp, npn[hhшU hш]^ pn ЦhцUp hph Lfniü hu, hш]^ pn qhшшnb hph Lfniü hu, tq^u^ ршЬ ¿Цш, hшüш2^шphш]^b шu[ш& tq pшbp ¿Цш: Uqq^g, шqqш]^b Цшпш^д^д ш^ф üh& ршЬ ¿Цш, np шp[hu bpшb»:

ипшЬд ршдшп^Ц qqшgnLÜbhp^ шп hшJphb^pp, Lhqnib, Ü2шЦnL]pp, hш[шшp, шqqш]^b шpdhhшüшЦшpqp, ühbp Цbüшb[hbp ßuhbnфnb^ Цш-pшqpш& U UшpUnu]шb^ ЦП^^ h^2ШшшЦ[ш& qhqhg^ hш] ЩШШШЬПЪЬ, np^b шpqhb ршЬ^ ^p шшЬпШ hb ni шшЬпШ oшшphLn[ ^p hш]phb^p^g, dnqn[pq^g, hшJphb^ шЬ^д: Uju^u^b t qLnpшLшgüшb ^nphnipqp U hpш-üш]шЦшbp:

Pp. UшpUnuJшbp qhn 2шш шшp^bhp шпш^ t ЬЦшш^ U дш[п[ шpÀ.ш-bшqphL ü^ дш[шф ^pnqntpjnib. «^uЦшщhu ^шш^ър^Ь шп^ шqhш uhpnibq t hЦhL, ^p щшшünLp]nLbp ¿^^gnq uhpnibq, np &шpш[^ ¿t n¿ q^nip^b, n¿ tL ^шдтр^Ь: Uщшqqш]^b qnigh üшpqnL pn

phnp phpUшgbnLÜ t, uшЦш]b üшpqЦnLp]nLbp ¿^ niqniü qbшL qh^ hшüш-2^шphш]^b qnp2nipjnLb U qnijbhp^ pшgшпnLÜ»:

^pnqp шhшqшbq t hb¿hgbniü ühp dnqn[pq^ npшЦbhp^ üшu^b. «Иш hш]nLp]шb oppшbb t, [hpg^b hш]phb^pb t, [hpg^b hnqшЦшnpb t: Рш^^ шшbp np [шшbq[hg, [шшbq[hLnL t шüpnq2 hш]nLp]nLbp: Uшpq^Ц ЦшЬ,

^шЬт U'шphl[пuJшhp 1[2ШЦП1Р-Ш]!1Ь qlпpшlшglSшh l[lnшhqhhp¡l ь1шu¡ib

447

npnbp tuop фп^[ш& Ш2^шph^g ршЬ ¿hb hшuЦшbnLÜ, пъццшЦ^ uцшb-цшЬ^ pbЦш& Цhbqшb^: Яш^ dnqn[ntpqp Цш, U ^bpb tL qшphnLphL^ t: tu шüpnq2 u^ü[nL^Цшb ¿^ hшuЦшbnLÜ, tu ^nphpqшb^2hpp, tu Цnp&шbnLÜp, tu шbшшpphpnLp]nLbp, bpшbg hшüшp uш пщцшЦ^ шbhшuЦшbшL^ t»:

U^jb цшpшц nLbЦhpp Цщ[Ь^Ь rnju^hu, ш]ц Àrnjbhpn[, qnpшg nmp Цqbш]^b ü^jb üшp^g шЦшpbhpp, ü^jb hnqn[ шцpшшbhpp Цшp[h^b ш]uцhu шд шuш[ш&bhp^: Uh& ni фnppn[ qhph[шpüшb Цqbшp

ü^jb шbшuш[ш& dnqn[ntpqp: ЫшшшЬшф шпшp]ШLbhp^ шпш^ шш-pnqnLbшЦ ш[шqшb t hnqn[ шцршш dnqn[ntpqp»: 5/1S

«fynphbшgnL шqqb hbp, ш]п , P^uniu^ dnqn[ntpqb hbp, ш]п : Ru^qh-Ь^Ц hш]hphb^ npq^bhpb hbf, ш]п : Яш]g hш[hpdшЦшb фшпphp ¿ЦшЬ... ^uЦшцhu ^ü qnLpqnLpшЬ Цhpцшp^ qi^b, np^g hu ^bntü t^ Anqhi ^ü ^ш^тЬ, фLnLqnLÜp пщцшЦ^ Цш]&шЦ ^jphg, ^ü üшpqp цш tp,

ш]ц üшpцp n¿b¿mg[hg»: 4/304

UшpUnu]шb^ ш]u ц^шшpЦnLÜp ühp dnqn[pq^ üшu^b ш^ф ршЬ ш^ЛшЦшЬ ni ^2Üшp^ш t bшU ш]uop, ühp ophpntü. шbшшpphpnLp]nLb ^jphb^p^ U hшJphb^ hnq^ bЦшшüшüp, bpш L^bh^ntp^b, qn]шpшbш-ЦшЬ [шшbqbhp^ bЦшшüшüp, bnp^g Pш]шuшшb^ hnqp «^ipghi» t, U bnp^g hш] üшpцp цшpàhL t «üшbp, ni цш1р»: "bnp^g ЦpЦb[nLÜ hb

ühp ^шш^ър^Ь nqphpqшЦшb ni qшphnLphL^ 2P2шфnцhpp, uшЦш]b UшpUnuJшb^b ¿^ Lfntü Lш[шшhunLp]nLbp, bnp^g ni bnp^g Ьш шцш[^-bntü t ^niü^b^b^b, bpш Lш[шшhunLp]шbp:

Id^p t qшbhL ш^ф шшpnqnLbшЦ U ^np^üшuш ^nup, np фЬ^ ш]ц-ршЬ gm[n[ ni шшqbшцn[ шпLhgnLb: Ujb hb¿ntü t np^hu qш[шЦ^ nqpp [шшbq^ ühg hш]шb[ш& hш]phb^ шшЬ ^ш: b[ ¿шш ^ш^шЬ, np шbшp^-bhp^u ршдшЦшрър^ЬЬ ш]uop, [mqp ühp áшЦшшшq^pp [hp^bhini. hшb<lb^ n¿ ]nLpш]^bbhp^: «Чшp ü^ hpЦ^p Pш]шuшшb шЬпъЬ: Ъpш npq^bhpb шbшp^ t^b U üшbш[шbq ш2^шш^ ¿t^b u^pntü U шbшqb^[ t^b ^phbg qnp&hp^ hшbцhц: Ъpшbp Цhpшb ^phbp ^phbg U Цhpшb ^phbg hш]phb^pp»: Uju^hu ^nuntü t^b ^upш]hL^ üшu^b Uuш[ш&Ш2b¿Jшb üшpqшphbhpp ün^p igbhin[ ^phbg qifc^b U nqpшLn[ Pш]phb^p^ цшdшb áшЦшшшq^pp... ышцш]ь Pш]шuшшb^ шцшqш]^ bЦшшüшüp UшpUn-u]шbp Lш[шшhu t, ^b¿^hu Lш[шшhu hb nqg hш] qpшЦшbnLp]nLbp Upn-[]шbp, ^nLÜшb]шbp, ^uшhшЦJшbp, Shp]шbp, ^phbgp, Lш[шшhu bntjb-^uЦ ühp ^^bp^ шühbшüпш]L U шbhnL]u ophp^b:

«S^hqhpp^ ^ш[шpp l^ t ш^ш]^ hшJphb^pbhp^ цшpшц dшüшbшЦ-bhpn[, ^hnp hu ühЦbnLÜ pnbnq ¿Цш, ^ш]Ь hu шш1^ qbntü Цnp¿nLÜ t Àrnjbq: Sntb hbp pшpàpшgbnLÜ, np hpUшLnL t ш2^шph^ pninp bhqhp^g U

448

U. SnbnJmb

pnLnp^u h^mpmntpJnthh t L^htLnt, h hpm lmn ltpnhhtpp LnL]u th ^ф^пг.

pnnp mh^jnthhtpnttf nL umltphtp^ ütg hm]npq^ th фhшptLnL, mqqmJ^h qtüp nL h^mprnntpJnth»: 5/194

1933p. Qmpthgp qptg ^p «^mmUmpJmh pmnntq^htpnl» ^ntüp hnL-umhmm h hnntstum^mh üsptpnl ütp dnqnlpq^ mhgJm^, ütp n¿h¿mmt-u^L htp^m]^ ümu^h:

^mrnüntpJmh pmnntq^htpnü üthp pmJLtL thp tplmp Uhqtl, gmpntgp^l, шhqшqшфшp...9/32

Pmhmumtq&p mhumhümh qmnhntpJmüp t qpntü hmh nqg ^mrnünt-p]mh phpmgpntü ütq ntqtlgmb unlmb nL nqnpütL^ qmJL^ ümu^h, np^ nnhngp ü^urn^lmlmh ^nphpqnl qmpdtL t hm] dnqnlpq^ h^ühp h rnmpm&ltL ütp ^mrnüntpJmh lpm:

Qmpthgh, m]hntmüthm]h^l, ^p ütg ntd t qstL hrnju^ nL Lmlmmtunt-p]mh hmümp: Ъш stutL t Lniju^ hmqpmhmlp: Uthp ^nurnümh dnqn-lntpq thp: Z^untuh ^hpp ^nummgml, np bp^hp^ UppmJntpJnthp hptmht-p^g lltpgl^ h lrnpl^ UphtLp^g ntp^2 dnqnlpq^: Qmpthgp hmlmmntü t m]q ^nurnümhp h hmünqlmb t, np üthp L^hthp m]h hmumm^nq

ntqrnp, np lmhgh^ mutq^ mhgpnl h ^dmnmhq^ mqmqm]^ qpm^mp: Zmlmsmhp m]q ^nurnümhp: И^шщ^ mhhhmp t, ш^шщ^ Ц^ш^т^ rn^tqtpmlmh hmlmumpm^nntpJnthp, Zmüm2^mphm]^h Ltpqm2hmlnt-p]mh qшqшфшpp lqmnhm mhqn pmh h tplpmqnthqp, b^p^g qntpu qmLnl, lpmlmLl^ m^tqtpp^ ^mlmpntü ^p htm pm^L^nl m2^mphntü m^pnq ¿mp^pp, pnhntpJnthh nL mhmpqmpntpJnthp ütp dnqnlpq^ h ütp ZmJpth^p^ hlmmümüp: bplpmqnthqp tplmp ¿^ q^ümhm rnmnmqmhp^ h ná^phtp^ bmhpntpJmhp:

Um^m]h Lmlmmtu L^hthp h ümm&thp, np m2^mphntü qmpd]mL lhmummml^ uppmqmh Upmpmm^ tplp^ dmümhmlp, h hm] dnqnlntpqp lltpmqmnhm ^ ltpnturn ^pth umhümhlmb mtqp:

^гичиъпьйзпьь

1. Uumlm6m2nih¿, Umrntmh Z^h h Wp lmmlmpmhhtp, Umjp Upnn U. tgüfrmfrfrh, 2007:

2. lunptbmgji U. Zm]ng цшmlmp]nLh, bp., «tq^p ^.p^hm», 2014:

3. O-p^mpt^m] lmh^g чшьш^шь^ Umrntmh nqptpqnLptmh, bp., Uniqh^, 2003:

4. UmphnuJmb Zp. Uц^шшl pqp^ mngh, ZmJmq^rnm^, bp., 2004:

5. UmphnuJmb Zp., bu tu tü, bp., «Hu^mh bphmhg^», 2005:

6. 0'nuímbJmb Zntfh. Chrn^p tp^tp, bp., «Unltrnm^mh qpnq», 1985:

7. FumhmljJmb Urf. U^np^qühtp, bp., «S^qpmh Ut6». 2001:

8. StpJmb Ч. Pшhшuшhq6nLp]nLhhhp^ dnqnlmèni, bp., tq^p ^p^hrn, 2011p:

9. Qmptbg b. bp^tp^ dnqnlmèni, «ZmJmurnmh» hpmrn., 2004:

Zpiuhm Umpbilnujmh]} d2iulinip-mjlih qpipmimgilmh /imuhqhbpji dmujih

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

449

10. Бердяев Н. Духи реальность, М., «Фолю», С. 200.

11. Umn Ь ¿ш^ш^шЬ U^m^rnjpp, bp., «¿ш]шитшЬ», 1989:

12. Шатоприан Р. Замогильные записки, М., «Фолю», 2005.

ГРАНТ МАТЕВОСЯН ОБ ОПАСНОСТИ КУЛЬТУРНОЙ ГЛОБАЛИЗАЦИИ

С. Тоноян

Российско-Армянский (Славянский) университет Кафедра армянского языка и литературы

АННОТАЦИЯ

Известный армянский писатель Грант Матевосян своими публичными выступлениями, уникальными формулировками и оригинальным мышлением, наряду со своей мощной литературой, дал точную и мудрую оценку экзистенциальным и экзистенциально-философским проблемам армянского народа.

Важнейшими составляющими существования армянской нации писатель считает язык, религию, литературу, культуру, национально-историческую память, многовековые традиции. Без всего этого армянский народ не смог бы противостоять бесконечным преследованиям и резне, катастрофе Геноцида и депатриации.

Матевосян также изложил совершенные принципы существования армянской нации, призвав послушать музыку Комитаса, прочитать произведения армянских поэтов, взглянуть на церковь Святой Рип-симе. Целью является спасение армянской нации, а также важнейшая предпосылка для того, чтобы оставаться армянином и иметь свое место в мире.

Ключевые слова: Родина, Гр. Матевосян, армянский народ, Армения, онтологические проблемы, язык, религия, литература, культура, национально-историческая память, национальные традиции, культурная глобализация, история, оптимизм, Свет.

HRANT MATEVOSYAN ABOUT CULTURAL GLOBALIZATION DANGERS

S. Tonoyan

Russian-Armenian (Slavonic) University Chair of the Armenian Language and Literature

ABSTRACT

Renowned Armenian writer Hrant Matevosyan, in parallel with his powerful literature, gave the accurate and wise evaluation of the existential and existential-philosophical issues of the Armenian nation through his publi-cism, with his distinctive phrasing and unique thinking. The writer considers the language, religion, literature, culture, the national-historical memory, and centuries-old traditions the most significant components of existence of the Armenian nation. Without all this the Armenian nation could not confront the endless persecutions and massacres, the calamity of the Genocide and deprivation of the homeland.

450

U. Snimjiuh

Matevosyan has also given the perfect principle of the existence of the Armenian nation, urging to listen to Komitas' music, read the works of Armenian poets, and gaze at St. Hripsime Church. The aim is the salvation of the Armenian nation, as well as the most important precondition of staying Armenian and having our place in the world.

Keywords: Motherland, H. Matevosyan, Armenian people, Armenia, on-tological problems, language, religion, literature, culture, national-historical memory, national traditions, cultural globalization, history, optimism,

Light.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.