CC BY
10GEOLOGIA | ГЕОЛОГИЧЕСКИЕ НАУКИ
STRUKTURA GEOLOGICZNA I PERSPEKTYWY GAZONOSNOSCI GL^BOKO ZANURZONYCH HORYZONTOW ZAPADLISKA KRUKENICKIEGO
Monczak t.S.
PhD, profesor nadzwyczajny Anikeyev S.G.
PhD, profesor nadzwyczajny Mayevskiy B.Y.
Doctor Hab, profesor Kurovets S.S.
PhD, profesor nadzwyczajny Iwano-Frankiwski Narodowy Techniczny Uniwersytet Nafty i Gazu GEOLOGICAL STRUCTURE AND PERSPECTIVES OF GAS PRESENCE IN DEEP HORIZONS OF KRUKENITSKA DEPRESSION
Monchak L. S., PhD, Associate Professor
Anikeev S. G., PhD, Associate Professor
Mayevskiy B. Y., Doctor of geological sciences, Professor
Kurovets S.S., PhD, Associate Professor
Ivano-Frankivsk National Technical University of Oil and Gas
TRESC
W artykule omowiono perspektywy gazonosnosci dolnej czgsci cigcia neogenskich osadzan i skorupy wietrzenia zalozenia zapadliska Krukenickiego strefy zewngtrznej zapadliny przedkarpackiej. Zgodnie z interpretacjq materialow grawitacyjnych sq polecany konkretne obiekty dla prac poszukiwawczych.
ABSTRACT
The article discusses the prospects of gas-bearing of the Neogene deposits and the weathering crust of Krukenitska depression in the Outer Zone of Carpathians. According to the interpretation of gravity materials specific objects for exploration works are recommended.
Slowa kluczowe: budowa geologiczna, osady neogenu, zapadlisko Krukenicke, obiekty perspektywiczne Key words: geological structure, Neogene sediments, Krukenitska depression, perspective objects
Obecny stan gospodarki ukrainskiej w pilnie potrzebuje wedlug profilow regionalnych alokowano szer^g waznych
taniego zaopatrzenia energetycznego kraju poprzez podluznych rozpadlin, ktore prawdopodobnie odgrywali
przyspieszenie poszukiwania i odkrycia nowych zloz ropy i dominujycy rol^ w tworzeniu tych jednostek strukturalno-
gazu. Dzis aktualnym zadaniem jest poszukiwanie nowych tektonicznych.
zloz gazu w granicach juz opanowanych terenow i wydobycia Jesli chodzi o Krukenickie obnizenie, to w naszym
tych kopalin, w szczegolnosci w granicach zapadliska rozumieniu, ono jest pomi^dzy Mezenicky i Krakowiecky
Krukenickiego. Podstrefa Krukenicka zajmuje polnocno- rozpadliny. Mezenicka rozpadlina wedlug wynikow badan
zachodniy cz^sc Zewn^trznej strefy Kotliny Podkarpackiej, grawimetrycznych i cz^sciowo wedlug wynikow wiercenia jest
i na zachodzie dociera do granicy panstwowej z Polsky. Jej podrzutem lub przesuwem w ciele zalozenia prekambryjskiego
poludniowo-zachodnia cz^sc jest pod nasuni^ciem Stebnickim lub dolnego paleozoiku. Krakowiecka rozpadlina jest
i ciygnie si§ do przedkarpackiej rozpadliny, granica wschodnia typowym rzutem. Zdecydowana wi^kszosc zapadlin w
przechodzi po Horodockim zaburzeniu tektonicznym. roznych schematach tektonicznych przedstawiona w postaci
W wyniku dokonania regionalnych rozpoznawczych badan linii prostych. Rys. 1 przedstawia jich aktualny lokalizacji,
sejsmicznych w granicach ewentualnej strefy skrzyzowania co znajduje odzwierciedlenie w lokalnych anomalii pola
autochtonu strefy Bilcze-Wolickiej z allochtonem strefy grawitacyjnego. Nalezy pami^tac, ze najwi^ksze rozbieznosci sy
Boryslawsko-Pokutskiej, otrzymano material uwaronkowany, w koncepcji lokalizacji rozpadliny Mezenickiej, ktora, zgodnie
ktory wyjasnia budow^ geologiczny skal osadowych do z koncepcji pola grawitacyjnego ma bardzo skomplikowany
gl^bokosci 12-15 km. Wedlug tych danych widac wyraznie konfiguraj Pomi^dzy Krakowiecky i Horodocky rozpadliny
poruszajyce si§ masy kredo-paleogenowego zespolu fliszowych jest nie jedna, jak w przewazajycej mierze przedstawiono na
zloz allochtonu na autochtonne podlorze Karpat na gl^bokosci mapach strukturalno-tektonicznych, a dwie, z ktorych jedna
8-8,5 km. Ponizej przewiduje si§ paraautochtonny megaszarjarz jest nazywana Sudowo-Wyszniansky [1, 2, 3]. do gl^bokosci 12-15 km. W zalozeniu strefy Bilcze-Wolickiej
Rys. 1 Mapa glównych zapadlin i podniesieñ w zalozeniu Krukenickiego obnizenia i terytorium przyleglych zgodnie z interpretaj materialów grawitacyjnych
Zbiornikami gazu w badeñskich i dolnosarmatskich osadach strefy Przedkarpackie zapadliny s^ piaskowce i mulowce. Moc nasyconych gazem warstw piaskowców waha siç od 0,1 do 2,1 m, rzadko do 5 m. Najczçsciej s^ warstwa piaskowca o mocy 5-30 cm .
W obinizeniu Krukenickim porowatosc piaskowców maleje wraz z glçbokosci^ z 32-34% do 3-4%. Tak, jezeli na glçbokosci 500-700 m (tereny Swidnica, Hidnowyczi, Zalurzany) maksymalne wartosci porowatosci w kernu si^gaj^ 28-34%, to na glçbokosci 1900-2000 m (tereny Pyniany, Nowosilky) nie przekraczaj^ 20-22%. Na glçbokosci 3200-4500 m (tereny Majnyczi, Nowosilky i Zalurzany) porowatosc spada do 4,6%. Róznica w skladzie mineralnymi intensywnosci konwersji wtórnej piskowców dolno sarmackich powoduje szeroki zasiçg zmiany ich porowatosci.
Sklad mineralów badeñskich i dolno sarmackich w granicach glçbi 1487-3805 jest podobny. Od okolo 2650-2850 m glçbokosci, jak u badeñskich ta i dolno sarmackich osadach ilosc montmorylonitu gwaltownie spada (rys. A). Glówne miejsce w skladzie czçsci gliniastej zajmuj^ mieszane kulowe tworzenia z jednakow stosunkiem pakietów hydromica i montmorylonitu (g / m = 1,5 / 1). Z glçbokosci^ w skladzie gliny przewaza hydromica - do 80%. Podczas przejscia
mintmorylonitu do hydromica zwalnia siç znaczna ilosc «wody miçdzywarstwowej»» (zawartosc jej u montmorylonitu sklada 24% i hydromica 10%).
Z glçbokosci^ stopieñ katagenetycznych przeksztalceñ zlóz osadowych wzrasta, a zatem gorsz^ siç wlasciwosci filtracji i pojemnosciowe skal kolektorów
Poprzez odwodnienie gçstosc neogeñskich osadów zaczyna rosn^c i oni s^ lityfikowane w argilitopodobnych warstwowych grubosciach. Wytlaczanie z glin wody miçdzywarstwowej i jej lityfikacja towarzyszy tworzeniu u litologiczno ograniczonych zbiornikach nadmiernie wysokiego cisnienia, co prowadzi wraz z przeksztalceniami wtórnymi do tworzenia róznych typów pojemników (zwlaszcza szczelinowanie), a tym samym poprawç filtrowania i pojemnosciowych wlasnosci skal-kolektorów
Aby ocenic perspektywy gazonosnosci obnizenia Krukienickiego rozwazalismy stosunek lokalizacji zlóz gazu w stosunku do lokalnych anomalii grawitacyjnych. Szczególowa analiza charakteru pola lokalnych anomalii pokazala nieco nietypow^, na pierwszy rzut oka, usytuowanie zlóz w stosunku do dodatnich i ujemnych anomalii.
Ujemne anomalie zwi^zane s^ z takich zloz jak Hidnowickie, Sadkowickie, Piniañskie, Zalurzañskie, polozonych lañcuchem
w poblizu nalecialosci strefy Samborskiej na stref; zewn^trzny, a raczej sy one na wschód od nalecialosci Merzenickiej, gdzie zalozenie jestu usytuowane w wi^kszej gl^bokosci i osady negoeñskie osiygajy znaczny grubosc. Przyroda faldowania jest zwiyzana z procesem osuwiskowym.
Ze wzgl^du na ty zaleznosc sy nieposzukiwane dzialki ujemnych anomalii lokalnych polozonych w poludniowo-zachodniej cz^sci zloza gazowego Sadkowickie (w szczególnosci w poblizu odwierty Mx-1), gdzie zloza powinny byc spodziewane pod Stebnickiem przesuwem w kontekscie autochtonnego. Pespektywny obszar polozony na pólnoc od zloz Zalurzañskie i Majnickie. Na pólnocnym skraju tego terenu, która jest wyprofilowany negatywny lokalny anomaliy znajduje si§ zloze gazu Nowosilskie (rys. 2).
Inny obszar akumulacji gazu jest zwiyzany z lokalnymi
..........I
pozytywnymi anomaliami pola grawitacyjnego pomi^dzy Krakowiecky i Horodocky rozpadliny. Tuz dolyczony pola naftowe Kochaniwskie, A.Swidnickie, Retuszyñskie, Wyrzomliañskie, Wyszniañskie, Orchowickie, Horodockie, Rudkiwickie, Mostiwskie, Wereszczyckie, Malohororzañskie, Rubaniwskie, Bilcze-Wolickie, Oparskie, Uherskie, Dashava i inne zlóza gazu (rys. 2).
Obszar ten obejmuje dwa obrysy pozytywnych lokalnych anomalii. Pierwszy - w bezposrednim sysiedztwie Krakowieckiego tektonicznego zaklócenia, który jest powiyzany z wyzej wymienionymi zlozami. Drugi obrys znajduje si§ w pólnocno-wschodniej cz^sci od pierwszego i graniczy z Horodocka tektoniczny rozpadliny i do której dolyczony pola gazowe Horodockie, Turabiwskie, M.Hororzañskie, Rubaniwskie.
grantcy Ukrainy i Polski
—-i negatywne anomalie,— , pozytywne anomalie \__
'-pola grawitacyjnego '—^ pola grawitacyjnego ^^uskoky gt^boki
Stebnicki przesuwem zloza gazu
<s o sfE3g ,---o ñ,o
Rys. 2 Polozenie zlóz gazowych w obnizeniu Krukenickim w stosunku do anomalii lokalnych pola grawitacyjnego. Zloza gazowe 1 - Kochaniwskie, 2- Swidnickie, 3 - Wyrzomliañskie, 4- Retyszyñskie, 5 - Wyszniañskie, 6 - Orchowickie, 7 - Niklowickie, 8 - Makuniwskie, 9 - Horodockie, 10 - Rudkiwskie, 11 - Nowosilskie, 12 - Mostiwskie, 13 - Wereszczyckie, 14 -Medenickie, 15 - Turabiwskie, 16 - M.Hororzañskie, 17 - Rubaniwskie, 18 - Bilcze-Wolickie, 19 - Uherskie, 20 - Pld.Uherskie, 21 - Komariwskie, 22 - Kawskie, 23 - Letnianskie, 24 - Hajskie, 25 - Oparskie, 26 - Hrudiwskie, 27 - Wsch.Dowchiwskie, 28 -Hrusziwskie, 29 - Susoliwskie, 30 - Majnickie, 31 - Zaluzañskie, 32 - Pyniañskie, 33 - Sadkowickie, 34 - Chidnowickie
W obszarach tych lokalnych pozytywnych anomalii istnieje caly rzyd podwyzek zalozenia doneogenowego, które nalezy uznac za jako obiecujyce zloza ropy i gazu. Perspektywy wiyzy si§ zarówno jak z osadami neogenu, tak i osadami mezozoiku (kredy, jury) a nawet ze strefy dekompresji w domezozojskim zalozeniu.
Perspektywy gazonosnosci naftowej i gazowej gl^boko zanurzonych obiektów podstrefy Krukenickiej, które znajdujy
si§ pod przesuwnych Stebnickim przesuwem rozwazano w monografii [4], w której stwierdzono, ze kompleksami ropy i gazu moze byc warunki atmosferyczne skorupa wietrzenia skal rifejsko-dolnego paleozoiku, skaly mezozoiku (kredy, jury), autochtoniczne neogenowe baden-sarmacki osady, oraz takze zsuni^ty kompleks skal neogeñskich (Stebnik). Pokazane sy równiez szesc odcinków na dost^pnych gl^biach (3500-4000m) w poblizu terytorium rozwazanych w tym artykule.
S^ to podniesienia: Boratyckie, Posadskie, Tumaniecki, Maksymoweckie, Horodyszczenskie i Dublianskie.
Teraz zatrzymajmy siç bezposrednio na temacie perspektyw glöwnej czçsci zapadliny Krukenickiej, w granicach ktörej, do tej pory nie znaleziono zlöz gazu przemyslowego.
Jak wiadomo, zalozenie ryfejsko-dolnopaleozojskie zapadliny Krukenickiej bylo dlugo poddawane procesom erozyjnym, ktöre uksztaltowaly powierzchniç doneogenowej. To rözne wystçpy (wzgörza) i obnizone obszary o röznych rozmiarach. Osady neogenu utworzyli na nich antyklinalne faldy oblegania, a w dolinach sinklinali. Faldy oblegania przejawiaj^ siç glöwnie w dolnej czçsci przekroju i odpowiadaj^ mniej wiçcej 2/3 wysokosci lub glçbokosci tych wzgörz i dolin [5]. Z wystçpami jest zwi^zany rozwöj skorupy wietrzenia w zalozeniu [6].
Ujawnieniu takich wzgörz z pewnosci^ pomog^ danybadari.
grawitacyjnych, zwlaszcza pöl grawitacyjnych, ktöre zamieniaj^ siç w anomalii lokalny, w ktörych s^ wyraznie wyodrçbnione dodatnie anomalie zwi^zane z podniesieniem rzezby zalozenia i anomalii ujemnych, zwi^zanych z zaglçbieniami w rzezbie (rys. 3). Takich nieposzukiwanych wzgörz jest wiçcej niz dwadziescia, to jest pewne do nagromadzenia sprawdzonych rezerwöw gazu.
O ich ewentualnej gazonosnosci swiadczy otrzymanie wody podczas badania osadöw ryfejsko-dolnopaleozojskich z uzyskiem od 1,5 do 20 m3/ dobç (röwniez Sokola-1 Czyrzewyczi-1 Majnyczi-1). Sugeruje to istnienie skal zbiornikowych. Uzyskano röwniez wodç ze zlöz baranowskich, ktöre lez^ na glçbokosci okolo 4600 m. W szybie Dublany-1 w kosowskim swicie, ktöra lezy na glçbokosci 4300 m, stwierdzono kilka wodonosnych piaszczystych horyzontöw o dobrych wlasciwosciach zbiornikowych.
-—yiegatywne anomalie—-—^pozytywne anomalie ^ —- pola grawitacyjnegd —....... pola grawitacyjnego
Rys. 3. Mapa perspektywnych, w stosunku gazonosnosci, dzialek zwi^zanych z podniesieniem zalozenia w centralnej czçsci zapadliny Krukenickiej
Ponadto, wiele wiercen w dolnych czçsciach neogenu maj^ objawy gazu i ujawniono tam odrçbny poklady gazonosne z nieprzemyslowymi przeplywami gazu. Lokalizacja wszystkich wiercen jest nie optymalna w stosunku podniesien, ktöre s^ prognozowane wedlug analizy rozkladu anomalii grawitacyjnych. Dlatego, ich gazonosnosc jest mozliwa.
Przy ukladaniu wiercen musz^ byc wziçte pod uwagç czas powstania i dalszego rozwoju lokalnych podniesien, co w znacznym stopniu wplywa na charakter zuzycia osadöw
i litologo-facjalnych osobliwosci skal zbiornikowych i ich grubosci. W duzym stopniu dotyczy to röwniez indywidualnych dopasowan fald zwi^zanych z neogenski^ powierzchni^ wyst^pöw w zapadlinie Krukenickiej.
Zapasy gazu pokladöw zapadliny Krukenickiej, jak wiadomo s^ podzielone na obszary bardzo nieröwno. Przy jednolitej sieci wiercen, ktöre s^ wiercone w sklepionej czçsci, gdzie ilosc piaskowcöw zmniejsza siç gwaltownie, ujawniaj^ niewielk^ skuteczn^ moc, a na peryklinali - maksymaln^.
-m-
Dlatego, glówne wydobycie gazu wywiercono na periklinal. Z podejsciem do korpusu, obj^tosc rezerwów, które mozna przypisac wierceniu, zmniejszajy si§, a nawet sprowadzajy si§ do zera. Tak, wi^kszosc wierceñ w tych obszarach nalezy prowadzic z uwzgl^dnieniem szczególowych badañ litologo-facjalnych.
Ponadto zloza gazu, które sy ograniczone do g^stych skal zbiornikowych sy przewidywane w centralnej cz^sci zapadliny Krukenickiej, gdzie zloza piasku i gliny wieku miocenu przeksztalcony do fazy katagenezu MK3. Jak wiadomo, dla oplacalnego rozwoju tego typu zbiornika, uzywajy intensyfikaj doplywu za pomocy hydropodzialu pionowej lub poziomej dzialki wiercenia.
Z powyzszego mozna zrobic jedyny wniosek, ze ujawniony podniesienia sy perspektywne w stosunku gazonosnosci, i w ich granicach polecamy zalozyc odwierty poszukiwawcze. Warto tez prowadzic prace sejsmiczne dla ich potwierdzenia w miejscach, gdzie w cz^sci dolnej ci^cia osadów neogenowych mozna uzyskac jakosciowe i skorelowane odbicia fal sejsmicznych, wedlug których mozna b^dzie dokonac budow^ strukturalny.
Literatura:
1. Mapa tektoniczna ukrainskich Karpat . Skala 1:200000 / W red. Hluszko W.W., Kruhlowa S.S. - K.: Ukr NIGRI, 1986.
2. Mapa strukturno-tektoniczna zachodnich regionow Ukrainy. Scala 1:200000 / W red. Budurkewycza N.D., Dworianyna J.S. - K.: Ukr Geofizyka, 1991.
3. Zajac H.B. Struktura gl^bokich struktur podglebieñ regionów Zachodnich Ukrainy na podstawie badañ sejsmicznych i kierunki poszukiwañ ropy i gazu. - Lwów: LW UkrDHRI, 2013. - 136s.
4. Majewski B.J., Anikejew S.H., Monczak L.S. i inne. Najnowsze badania struktury geologicznej i perspektywy gazonosnosci gl^boko zanurzonych horyzontów ukraiñskich Karpat / W og. red. Majewskiego B.J. - Iwano-Frankiwsk: IFNTUNG, 2012. - 208s.
5. Hluszko W.W., Kruhlow S.S. Uzasadnienie poszukiwania ropy naftowej i gazu w gl^boko lezycych horyzontach ukraiñskich Karpat. - K.: Mysl Naukowa, 1977. -176s.
6. Monczak L.S.,Monczak J.D. Ropo i gazonosnosc wietrzenia skorupy // poszukiwania i eksploatacja zlóz ropy naftowej i gazu - 1994. - №31. - s. 23-24.
ИНЖЕНЕНО-ГЕОЛОГИЧЕСКИЕ ИЗЫСКАНИЯ ПРИ СТРОИТЕЛЬСТВЕ
ОБЪЕКТОВ В ПРИДНЕСТРОВЬЕ
Золотухина Наталья Викторовна
преподаватель кафедры «Промышленное и гражданское строительство» Бендерский Политехнический Филиал «Приднестровский Государственный Университет
им. Т. Г. Шевченко»
GEOLOGICAL ENGINEERING SURVEY DURING CONSTRUCTION TRANSDNIESTRIAN
Zolotuhina N.V., lecturer of the Department «Industrial and civil building» Bendery Polytechnic Branch «Pridnestrovian State
University them. Taras Shevchenko»
АННОТАЦИЯ
Исследованы геологические условия приднестровского региона, нормативная документация для строительства в сейсмических районах с особыми грунтами, работа геологической лаборатории по исследованию классификационных показателей грунтов, роль инженерно-геологических изысканий для строительства и последствия для зданий при не выполнении комплекса работ по инженерным изысканиям.
ABSTRACT
We studied the geological conditions of the Transnistrian region, normative documents for construction in seismic areas with specific soils, geological laboratory work on the study of soil classification parameters, the role of engineering and geological surveys for construction of buildings and the consequences for not performing work during complex engineering surveys.
Ключевые слова: инженерно-геологические изыскания, просадочные грунты, анализ природных условий для строительства.
Key words: engineering-geological surveys, soil subsidence, the analysis of natural conditions for construction.
Постановка проблемы. Инженерные изыскания являются одним из важнейших видов строительной деятельности, с них начинается любой процесс строительства и эксплуатации объектов. Комплексный подход, объединяющий различные виды инженерных изысканий позволяет проводить разностороннее и своевременное обследование строительных площадок, зданий и сооружений, обеспечивающее надежность и безопасность выстроенных с нуля зданий, а также обследованных зданий и сооружений, в которых устранены все недостатки, при дальнейшей их эксплуатации. В Приднестровском регионе особо важную
роль играет выполнение геологических изысканий при строительстве зданий, так как не надлежащее их выполнение приводит к потере несущей и эксплуатационной способности зданий.
Анализ последних исследований и публикаций. Были изучены различные виды инженерных изысканий, нормативная документация и правила выполнения инженерных изысканий, выбор и полнота различных видов изысканий при проектировании и строительстве зданий и сооружений. Выделение инженерно-геологических изысканий, как более важных и обязательно необходимых из всех видов
