Научная статья на тему 'ФАРҒОНА ВИЛОЯТИ ГЕРОНТ АХОЛИСИДА БИЛИАР ПАНКРЕАТИТ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ'

ФАРҒОНА ВИЛОЯТИ ГЕРОНТ АХОЛИСИДА БИЛИАР ПАНКРЕАТИТ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
17
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПОПУЛЯЦИЯ / ЭПИДЕМИОЛОГИЯ / БИЛИАР ПАНКРЕАТИТ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Суюно Д.М., Мадазимов М.М., Пакирдинов А.С.

Фарғона вилоятида 1500 та эркак ва аёллардан ташкил этилган репрезентатив кекса ва қари ёшдаги аҳолида бир вақтли эпидемиологик текширув ташкил этилди. Бунда 2018-2022-йилларда билиар панкреатит билан оғриган беморлар ўрганилди. Текширувда эпидемиологик, клиник, биохимик ва инструменталь усуллар Жахон Соғлиқни Сақлаш мезонларидан келиб чиқиб ва тавсияларига амал қилиб қўлланилди. Тадқиқотда физикал текширувда умумий ҳолат, оғриқ синдроми хусусиятлари ва жадаллиги, интоксикация симптомлари ва марказий ҳамда четки гемодинамиканинг бузилишлари аниқланади, ўрганилади ва баҳоланади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Суюно Д.М., Мадазимов М.М., Пакирдинов А.С.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

BILIAR IN THE POPULATION OF GERONT, FERGANA REGION EPIDEMIOLOGY OF PANCREATITIS

A simultaneous epidemiological investigation was organized in the representative elderly population of 1,500 men and women in the Fergana region. Patients with biliary pancreatitis were studied in 2018-2022. Epidemiological, clinical, biochemical and instrumental methods were used in the investigation based on the criteria and recommendations of the World Health Organization. In the study, the general condition, characteristics and intensity of the pain syndrome, symptoms of intoxication, and disorders of central and peripheral hemodynamics are determined, studied and evaluated during the physical examination.

Текст научной работы на тему «ФАРҒОНА ВИЛОЯТИ ГЕРОНТ АХОЛИСИДА БИЛИАР ПАНКРЕАТИТ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ»

DOI 10.5281/zenodo.7916456

Суюнов Д.М.

1-факультет ва госпитал жаррохлик кафедраси ассистенти

Мадазимов М.М.

Умумий жаррохлик кафедраси профессори

Пакирдинов А. С.

1-факультет ва госпитал жаррохлик кафедраси катта уцитувчиси

Андижон давлат тиббиёт институти

ФАРГОНА ВИЛОЯТИ ГЕРОНТ АХОЛИСИДА БИЛИАР ПАНКРЕАТИТ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ

Аннотатция. Фаргона вилоятида 1500 та эркак ва аёллардан ташкил этилган репрезентатив кекса ва цари ёшдаги ауолида бир вацтли эпидемиологик текширув ташкил этилди. Бунда 2018-2022-йилларда билиар панкреатит билан огриган беморлар урганилди. Текширувда эпидемиологик, клиник, биохимик ва инструменталь усуллар Жахон Соглицни Сацлаш мезонларидан келиб чициб ва тавсияларига амал цилиб цулланилди. Тадцицотда физикал текширувда умумий уолат, огриц синдроми хусусиятлари ва жадаллиги, интоксикация симптомлари ва марказий уамда четки гемодинамиканинг бузилишлари аницланади, урганилади ва бауоланади

Калит сузлар: Популяция, эпидемиология, билиар панкреатит.

Suyunov D.M. assistant

1st Faculty and Department of Hospital Surgery

Madazimov M.M. professor

Department of General Surgery Pakirdinov A.S.

senior teacher

1st faculty and department of hospital surgery Andijan State Medical Institute Republic of Uzbekistan

BILIAR IN THE POPULATION OF GERONT, FERGANA REGION EPIDEMIOLOGY OF PANCREATITIS

Annotattsiya. A simultaneous epidemiological investigation was organized in the representative elderly population of 1,500 men and women in the Fergana region. Patients with biliary pancreatitis were studied in 2018-2022. Epidemiological, clinical, biochemical and instrumental methods were used in

the investigation based on the criteria and recommendations of the World Health Organization. In the study, the general condition, characteristics and intensity of the pain syndrome, symptoms of intoxication, and disorders of central and peripheral hemodynamics are determined, studied and evaluated during the physical examination.

Key words: Population, epidemiology, biliary pancreatitis.

Кириш. Панкреатитнинг келиб чикишида 40%дан ортик холатларда ут йулларининг патологиялари роль уйнайди. Бу турдаги панкреатит билиар панкреатит деб номланиб, бугунги кундаги жаррохликнинг долзарб муаммоларидан бири хисобланади. Билиар панкреатит куйидаги ут йуллари касалликлари асосида ривожланади: ут пуфагининг жойлашуви ва шаклининг нуксонларида, панкреатик йули ва холедоха дисталь худудлари торайиши ва кисталарида, Одди сфинктери стенозида (52%), сурункали холециститда (42%), ут-тош касаллигида ёки холецистэктомия окибатида (6%) [Цуман В.Г ва. б. к., 2001]. 25% холатларда панкреатитлар карияларнинг бошка турдаги хазм аъзолари касалликлари сабабли келиб чикади [Morinville V.D. ва б.к.,2010; Корниенко Е.А. ва б.к.,2010 ]. Билиар панкреатит муаммосига ортикча кизикиш пайдо булаётганлигининг асосий сабаби ушбу касалликнинг кенг таркалиб бораётганлиги ва тухтовсиз усиб бориши хисобланади: умумий клиник амалиётда 0,6% атрофида ва хазм аъзолари касалликлари структурасида эса 9% га етгани кузатилади. Охирги 30 йилда касалланиш 2 баробар ошган ва популяцияда хар 100 минг ахолига то 50 тагача етганлик частотаси билан аникланади. Россияда иктисодий ва экологик вазиятнинг ёмонлашуви билан боFлик булиб, озикланиш сифатининг пасайиши ва умумий хаёт тарзи сифатининг камайиши хамда алкоголь ва кашандаликни ортиши боис охирги 20 йилда катталарда панкреатитнинг таркалиши 3 баробарга ортган [Маев И.В ва б.к.,2013]. Охирги йиллар адабиётидаги тахлиллар яна курсатади-ки, панкреатит билан купрок 35-50 ёшдагилар хасталанишади, бирламчи ногиронлик 15% ни, илк 10 йил ичидаги панкреатит диагнози куйилгандан кейинги даврда улим частотаси 20% ни ва панкреатит асоратидан буладиган улим 15-20% ни ташкил этади [Scheneider A.et.al.,2007; Белоусова Е.А ва б.к., 2008]. Шунинг учун панкреатитни ва унинг хатар омилларини эрта аниклаш хамда профилактика килиш усулларини ишлаб чикиш ута актуаль илмий муаммо деб эьтироф этилади.

Тадкикот вазифалари:

ФарFона вилоятида уюшмаган 60-89 ёшли эркак ва аёллар популяциясида билиар панкреатитнинг эпидемиологиясини урганиш ва бахолаш.

Материал ва метод: ФарFона вилоятида 1500 та эркак ва аёллардан ташкил этилган репрезентатив кекса ва кари ёшдаги ахолида бир вактли эпидемиологик текширув ташкил этилди. Бунда 2018-2022-йилларда

билиар панкреатит билан OFриган беморлар урганилди. Текширувда эпидемиологик, клиник, биохимик ва инструменталь усуллар Жахон СоFликни Саклаш мезонларидан келиб чикиб ва тавсияларига амал килиб кулланилди. Тадкикотда физикал текширувда умумий холат, OFрик синдроми хусусиятлари ва жадаллиги, интоксикация симптомлари ва марказий хамда четки гемодинамиканинг бузилишлари аникланади, урганилади ва бахоланади: а) тери узгаришлари (рангпарлик, цианоз, сарFайиш); б)Мей-Робсон, Щеткин-Блюмберг симптомларини бахолаш; в) перистальтик ичак шовкинларини ва характерли перкутор симптоматикани (корин дам булишининг кузга ташланиши, кучли тимпаник-корин юкори худудида) аниклаш; в) динамик ичак тутилиши билан боFлик перкутор товушларнинг узгариши, кон айланиши бузилиши (тухтовсиз кайт килиш негизида) кабилар бахоланди. Лаборатор текширув ёрдамида амилаземия ва амилазурияни, дислипидемияни, (холестерин ва триглицеридларнинг кондаги даражасини), бемор сийдиги ва конидаги креатининни аниклаш ва амилазокреатинин индекси хисоблаб чикилди. Тадкикотда жами билиар панкреатитни бутун ФарFOна вилояти кесимида урганиш натижалари: аёллар гурухида 60-74 ёшли 620 нафар, 75-89 ёшли 212 нафар, > 90 ёшли 23 нафар, жами 855 нафар аёллар текширилди. Бунда 60-74ёшли 177 нафар (28,5%), 75-89 ёшли 52 нафар (24,5%), >90 ёшли 13 нафар (56,5%) аёлларда сурункали билиар панкреатитнинг белгилари аникланган. Эркаклар гурухида 60-74ёшли 414 нафар, 75-89 ёшли 45 нафар, > 90 ёшли 5 нафар, жами 591 нафар эркаклар текширилди. Бунда 60-74ёшли 108 нафар (26,1%), 75-89 ёшли 45 нафар (26,2%), >90 ёшли 1 нафар (20,0%) эркакларда сурункали билиар панкреатитнинг белгилари аникланган. (Жадвал №1)

Жадвал №1

Аёллар Эркаклар Умумий популяция

Ёш БП Р БП БП

гурухлари П Абс. % П Абс. % п Абс. %

сони сони сони

60 - 74 620 177 28,5% 414 108 26,1% 1034 285 27,6%

75 - 89 212 52 24,5% 0,715 172 45 26,2% 384 97 25,3%

> 90 23 13 56,5% 5 1 20,0% 82 14 50,0%

> 60 - 90 855 242 28,3% 591 154 26,1% 1500 396 27,4%

ОR:1,12; О: [0,88 - 1,42]; Хи2:0,89; р-value>0,05

Тадкикотда жами билиар панкреатитнинг кишлок ва шахар ахолиси орасида таркалиши урганилди. К,ишлок гурухида 60-74 ёшли 656 нафар, 75-89 ёшли 237 нафар, > 90 ёшли 21 нафар, жами 914 нафар кишлок ахолиси текширилди. Бунда 60-74 ёшли 185 нафар (28,2%), 75-89 ёшли 65 нафар (27,4%), > 90 ёшли 9 нафар (42,9%) геронтологик ахолида сурункали билиар панкреатитнинг белгилари аникланган. Шахар гурухида 60-74

ёшли 378 нафар, 75-89 ёшли 147 нафар, > 90 ёшли 7 нафар, жами 532 нафар шахар ахолиси текширилди. Бунда 60-74 ёшли 101 нафар (26,7%), 75-89 ёшли 32 нафар (21,8%), > 90 ёшли 4 нафар (57,1%) геронтологик ахолида сурункали билиар панкреатитнинг белгилари аникланган. (Жадвал 2)

Жадвал. 2

Ёш гурухлари ^ишлок Р Шахар Умумий популяция

п БП п БП п БП

Абс. сони % Абс. сони % Абс. сони %

60 - 74 656 185 28,2% 0,901 378 101 26,7% 1034 286 27,7%

75 - 89 237 65 27,4% 147 32 21,8% 384 97 25,3%

> 90 21 9 42,9% 7 4 57,1% 82 13 46,4%

> 60 - 90 914 259 28,3% 532 137 25,8% 1500 396 27,4%

ОЯ:1,14; С1: [0,9 - 1,45]; Хи2:1,13; р-уа1ие>0,05

Тадкикотда жами билиар панкреатитни аввал аклий ва жисмоний мехнат билан шуFулланган ахолига нисбатан таркалиши урганилди. Аклий мехнат килувчилар гурухида 60-74 ёшли 81 нафар, 75-89 ёшли 6 нафар, > 90 ёшли 1 нафар жами 101 нафар аклий мехнат килувчилар текширилди. Бунда 60-74 ёшли 23 нафар (28,4%), 75-89 ёшли 6 нафар (31,6%), > 90 ёшли 0 нафар (0,0%) геронтологик ахолида сурункали билиар панкреатитнинг белгилари аникланган. Жисмоний мехнат билан шуFурланувчилар гурухида 60-74 ёшли 953 нафар, 75-89 ёшли 365 нафар, > 90 ёшли 27 нафар, жами 1345 нафар жисмоний мехнат билан шуFулланувчилар текширилди. Бунда 60-74 ёшли 263 нафар (27,6%), 75-89 ёшли 91 нафар (24,9%), > 90 ёшли 13 нафар (48,1%) геронтологик ахолида сурункали билиар панкреатитнинг белгилари аникланган. (Жадвал 3)

Жадвал 3

Ёш гурухлари аклий мехнат Р жисмоний мехнат Умумий популяция

п БП п БП п БП

Абс. сони % Абс. сони % Абс. сони %

60 - 74 81 23 28,4% 0,893 953 263 27,6% 1034 286 27,7%

75 - 89 19 6 31,6% 365 91 24,9% 384 97 25,3%

> 90 1 0 0,0% 27 13 48,1% 82 13 46,4%

> 60 - 90 101 29 28,7% 1345 367 27,3% 1500 396 27,4%

0Я:1,07; С1: [0,69 - 1,68]; Хи2:0,1; р-уа1ие>0,05

Хулоса: 1.ФарFOна вилояти геронтологик гурухда аёллар эркакларга нисбатан 12 % га купрок билиар панкреатит касаллиги ривожланишига мойил эканлиги клиник асосланди [ OR 1.12], лекин ишонч интервали ва

Фишернинг р киймати ушбу натижани статистик ахамияти йук эканлигини курсатди [CI 95%; 0.88- 1.42; p >0,05].

2. ФарFOна вилояти геронтологик гурухда кишлок ахолиси шахарда яшовчиларга нисбатан 14 % га купрок билиар панкреатит касаллиги ривожланишига мойил эканлиги клиник асосланди [OR 1.14], лекин ишонч интервали ва Фишернинг р киймати ушбу натижани статистик ахамияти йук эканлигини курсатди [CI 95%; 0.9- 1.45; p >0,05].

3. ФарFOна вилояти геронтологик гурухда аклий мехнат билан шуFулланган шахслар жисмоний мехнат билан шуFулланганларга нисбатан 7 % га купрок билиар панкреатит касаллиги ривожланишига мойил эканлиги клиник асосланди [OR 1.07], лекин ишонч интервали ва Фишернинг р киймати ушбу натижани статистик ахамияти йук эканлигини курсатди [CI 95%;0.69- 1.68; p>0,05].

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Боровиков В. // STATISTICA: искусство анализа данных на компьютере. // Для профессионалов. - СПб.: Питер, 2001.

2. Канюков В.Н., Екимов А.К.// Моделирование в управлении здравоохранением. // - Оренбург: ОГУ, 2010.

3. Ким Дж.-О., Мьюллер Ч.У., Клекка У.Р. и др.// Факторный, дискриминантный и кластерный анализ. // Пер. с англ. Под ред. И.С. Енюкова. - М: Финансы и статистика, 1989.

4. D. Isanova, Y. Azizov, D. Mirzakarimova, M. Solieva, Sh. Abdukodirov, A. Kayumov - Spectrum of Pathogens Derived from Women Diagnosed with Urinary Tract Infections|international journal of current research and review Vol. 13 ^Issue-01 January-2021

5. Оганов Р.Г., Масленникова Г.Я., Шальнова С.А., Деев А.Д.// Значение сердечно-сосудистых и других неинфекционных заболеваний для здоровья населения России // Профилактика заболеваний и укрепление здоровья. -2002. - № 2.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.