CC BY
33ИСТОРИКО-КУЛЬТУРОЛОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ТУРИЗМА
И ГОСТЕПРИИМСТВА
УДК 338.48
ДВАЦЦАЦЬ ГАДОУ ДЗЕЙНАСЦ1 БЕЛАРУСКАГА ГРАМАДСКАГА АБЯДНАННЯ ЭКСКУРСАВОДАУ I Г1ДАУ-ПЕРАКЛАДЧЫКАУ
М.А. ЧЫРСК1
Беларускае грамадскае аб^яднанне экскурсаводау I г1дау-перакладчыкау, г. Мтск, Рэспубл1ка Белаурсь
27 версня 1996 года у Сусветны Дзень турызму у Мшску адбылася Устаноучая канферэнцыя па стварэннi грамадскага абяднання экскурсаводау i гщау-перакладчыкау. Напярэдаднi была ство-рана шщыятыуная група, у якую увайшлi Федарцова Т.А., Сiсмеева Я.А., Хвагша Т.А. i Чырскi М.А. Быу падрыхтаваны праект Статута грамадскага абяднання i да правядзення Устаноучай канферэнцыi быу надрукаваны у газеце «Туризм и отдых». На беларусюм радыё у перадачы «Актуальны мшрафон» Федарцова Т.А. i Чырсю М.А. расказалi аб тых умовах, у яюх апынууся экс-курсшна-пазнавальны турызм у краiне, звярнулiся з прапановай да экскурсаводау i пдау-перакладчыкау Беларусi абяднацца у прафесшную арганiзацыю i запрасiлi iх на устаноучую кан-ферэнцыю. На канферэнцыю, якая адбылася на геаграфiчным факультэце БДУ, прыехалi экскур-саводы i гiды-перакладчыкi з усiх рэгiёнау Беларуси Удзельнт гаварылi аб важнасцi стварэння грамадскага абяднання экскурсаводау i гщау-перакладчыкау. Было вырашана назваць аргашза-цыю Грамадскае абяднанне «Беларуская асацыяцыя экскурсаводау i гiдау-перакладчыкау» (ска-рочана ГА «БАЭ^П») i стварыць рэгiянальныя аддзяленш.
Выбраны кiруючыя органы грамадскага абяднання - Прауленне i Рэвiзiйная камгая. Прэзiдэнтам выбралi кандыдата геаграфiчных навук, дацэнта БДУ Федарцову Т.А., яе намеснiкамi вщэ прэзiдэнтам Чырскага М.А., Касцюковiч Л.В., Стальную 1.Г. Старшынёй Рэвiзiйнай камiсii быу абраны Мельнщю Л.А. Пасля завяршэння канферэнцыi адбылася экскуршя «Купалавым гасцiнцам» па маршруту Мшск-Даугшаусю гасцiнец-КарпiлаУка-Акопы-Харужанцы, якую пра-вёу Мiкола Чырскi.
2 снежня 1996 года Мшстэрства юстыцыi зарэгiстравала абяднанне. Перарэгiстрыравана ар-ганiзацыя Мiнiстэрствам юстыцьп 16 верасня 1999 г., i 26 студзеня 2012 г. - пасля чаго аргашза-цыя стала называцца Беларускае грамадскае абяднанне экскурсаводау i гiдау-перакладчыкау (ска-рочана БГАЭТП).
На працягу 1997 года былi створаны аддзяленнi грамадскага абяднання у найбольш «экс-курсiйных» гарадах Беларуси 1х узначалiлi вядомыя, вопытныя i аутарытэтныя экскурсаводы краiны: У Мшску - Тарасава Л.В, у Брэсце - Сюмеева Я.А., у Пшску - Хвагiна Т.А., у Вщебску -Рудая Л.Ф., у Полацку - Калшоусю 1.1., у Гродна - Русецкая Л.Я., у Магшёве - Супiталёва Л.1., у Гомелi - Мiлашэуская Р.1. [1].
У час станаулення грамадскага абяднання была праведзена шветарызацыя экскурсiйных маршруту па Беларуси У Мiнску, Брэсце, Пшску, Вщебску, Гродна, i Гомелi былi выдадзены экс-курсiйныя даведнiкi з анатацыям^ што садзейнiчала папулярнасцi новых экскурсшных маршрутау.
У 1997 годзе Брэсцкае аддзяленне БАЭ^П стварыла метадычны кабiнет i пачало падрыхтоуку маладых экскурсаводау. У метадычным кабiнеце на грамадсюх пачатках былыя метадысты Брэсц-кага бюро падарожжау i экскурсш праводзiлi метадычныя заняткi для дзеючых экскурсаводау i гiдау-перакдадчыкау. Была падрыхтавана праграма падрыхтоУкi i павышэння квалiфiкацыi эскур-саводау i гiдау-перакладчыкау. Праведзены 3-хмесячныя курсы павышэння квалiфiкацыi без аплаты для працуючых экскурсаводау i гiдау-перакладчыкау i 6-цiмесячныя курсы па падрых-тоуцы будучых экскурсаводау. Выпуск экскурсаводау адбыуся у маi 1998 года. Нажаль, з выхадам Указа Прэзщэнта аб грамадскiх арганiзацыях, аб тым, што членамi грамадскага абяднання могуць быць толькi фiзiчныя асобы, гэты метадычны кабiнет у 1999 годзе прышлося закрыць з-за адсут-насцi сродкау яго утрымання.
У 1997 - 1998 i 2000 - 2001 гадах на грамадсюх пачатках Пшскае аддзяленне БАЭiГП праводзщь курсы па падрыхтоуцы маладых экскурсаводау i адначасова па павышэнню квалiфiка-
цьп дзеючьк экскyрсаводаy. Дзякуючы гэтай працы да экскyрсiйнай справы далyчылася каля дваццащ чалавек. Паралельна з правядзеннем кyрсаy па падрыxтоУцы экскyрсаводаУ вялася работа па стварэнню цэлага блока новык экскyрсiй па Пiнскy i Пшскаму Палессю. AсноУная праца была праведзена Хвагшай Т.А. пры удзеле членаy грамадскага абяднання. У вышку была падрыктавана дакументацыя (тэxналагiчныя карты экскурси i кантрольныя тэксты) да наступныи экскyрсiй: «Пiнск - горад дзевящ стагоддзяу» (2 варыянты, для дарослык i дзяцей), «У вытокау горада над Пшай», «Па пстарычнаму цэнтру Пшска», «Па галоунай вулщы сталiцы Палесся», «И помнит мир спасенный...», «Наш парк», «Дзе Пша з Прыпяццю злiлiся», «Aрxiтэктyрныя помнт Пiнска» [2].
У 1997 годзе напярэдадш 900 - гадовага юбшея Пiнска была праведзена прэзентацыя юраунщтву горада i сyпрацоУнiкам гарвыканкама экскурси «Пшск - горад дзевяцi стагоддзяу», якая атрымала высокую адзнаку. Для ydx экскурсаводау Пiнска, якiя iмкнyлiся авалодаць новай агляднай экскyрсiяй была створана магчымасць абарона экскyрсiй на маршруце, праслyxоУванне цягнулася больш за тыдзень i дало свае вынЫ - да юбiлею города над Пшай было падрыxтавана дванаццаць экскурсаводау, частка з я^ праводзiла экскурси не толью на рускай, але i на беларус-кай i польскай моваx. Удзельнiкi свята адзначылi высокi узровень прапанаваныx экскyрсiй i новы падыкод да падбору аб'ектау, iнтэрпрэтацii гiстарычныx фактау, удасканаленне маршрута i экс-кyрсiйнай методыкi, якая узбагацшася панарамнымi паказамi, прыёмамi рэканструкцыи i параунання.
Да 900-гадовага юбшею Пiнска экскурсаводы пiнскага гарадскога аб яднання выстyпiлi з iнiцыятывай усталявання памятнага знака на былым дзяцшцы старажытнага горада. У вынiкy на галоунай плошчы горада быу усталяваны памятны знак «Адсюль пачынауся наш горад над Пшай», а y дадатак удалося пераканаць мясцовыя улады, не чапаць заxаваны да сённяшнага часу участак землянога вала вакольнага горада, дзе збiралiся паставiць металiчныя гаражы.
Штуршок, якi дау юбiлей горада экскурсшнай справе быу вельмi значны. У 1997-1998 гг. Пiнскiм гарадсюм аддзяленнем БГAЭiГП быу арганiзаваны месячшк экскyрсiй для вучнёуства да юбшею горада. 1дэя была y тым, каб кожны вучань горада пабывау на адной экскурси. Многiя школы, дзщячыя сады, ПТВ i тэxнiкyмы пабывалi амаль на yсix гарадскix экскyрсiя Пiнска. Ме-сячнiк расцягнууся на год нават прадоужыуся y 1998 i 1999 гг. Усяго пабывала на экскyрiяx 12,5 тыс. школьшкау, xоця да гэтага экскурсшная справа y Пiнскy сышла на нет (што год замаулялася не больш чым адна-дзве экскурсй i на тыя не маглi знайсщ экскурсаводау, таму што y турыстыч-ныx фiрмаx не было адпаведнык спецыялiстаy, а таксама iмкнення займацца такой творчай i скла-данай справай, якой з'яуляецца распрацоука, аргашзацыя i правядзенне экскyрсiй).
У 1998 годзе была распрацавана новая экскуршя «Па зямл^ якая надxняла Адама Мiцкевiча». Падрыxтавана 6 экскурсаводау па гэтай тэме. Праведзены дзве прэзентацыи экскyсii для настаyнiкаy-фiл0лагаy пiнскix школ i журналютау, краязнауцау, мyзейныx супрацоушкау i прадстаyнiкоУ грамадскix арганiзацый Пшска. Да 200-годдзя з дня нараджэння Адама Мiцкевiча быу арганiзаваны месячшк экскурсш i праведзена вiктарына. У вштарыне прымалi удзел не толью школьнiкi, але i дарослыя, мнопя прысылалi акрамя адказау на пытанш вiктарыны, якiя друка-валiся y газеце «Пинский вестник», i свае рэфераты i вершы. Пераможцы вштарыны атрымалi прызы i бясплатную экскурсш па мясцiнаx знакамiтага ураджэнца Беларуси Ад пiнскix экскурсаводау i ЭМА «Палессе» музею Адама Мiцкевiча y Навагрудку падаравалi тканы рушшк, зроблены y Пiнскy з вышытымi на польскай мове радкамi «Jest u mnie kraj - Ojczyzna mysli mojej .».
У 1999 годзе шырока святкавалася 200-годдзе з дня нараджэння А.Пушкша. Сумесна з ЭМА «Палессе» для школьшкау i моладзi Пшшчыны былi арганiзаваны аутобусныя вандроУкi на Пyшкiнскix мясцiнаx i турыстычны цягнiк (магчыма першы y незалежнай Беларуси Пiнск - По-лацк. У Полацку Удзельнiкi гэтага юбшейнага парадарожжа пераселi y аутобусы i адправiлiся y Пyшкiнскiя горы. Гэты турыстычны цягнiк y Полацку прымау пад сваю апеку старшыня Полацка-га гарадскога аддзялення 1ван КалiноУскi, якi таксама праводзiy актыуную работу па распрацоуцы новыx i адраджэнш раней распрацаваныx экскyрсiйныx маршруту, падрыxтоУцы кадрау, стварэнню адпаведнай метадычнай дакyментацыi i папyлярызацыi роднага горада i усёй Полаччы-ны сярод турыстынай грамадзкасцi i насельнiцтва Рэспублш.
У гэты перыяд такая самаадданая i надxнёная праца дала добры плён - y большасщ рэпёнау яна была падтрымана мясцовымi аддзеламi адyкацыi i школамi, таму экскурсаводау патрабавалася усё больш. Папулярнасць экскурси y гэты час спрыяла таму, што гэтай справай защкавшся настаунЫ сярэднix школ i выкладчыкi сярэдне-спецыяльныx устаноу. Так, y 1999 годзе на бясплатныя курсы па падрыxтоУцы экскурсаводау, якiя y дрyгi раз за постсавецю час былi ар-ганiзаваны y Пiнскy на яюя запiсалася больш 50 чал., з якix амаль усе былi настаyнiкамi школ. 25 52
чалавек з гэтага набору добра здалi выпускныя экзамены i на гэты момант 12 здалi экскурсй на маршрутах. Выпускнт курсау бралi актыуны удзел да тэхалагiчная дакументацыi да экскурсш «У люстэрку стагоддзяу» (Пшск-Гродна), «У прыклад нашчадкам» (Пiнск-Брэст), i iншых. У 2000 годзе быу выдадзены анатаваны даведнiк экскурсiй па Пшску, Палессю i Беларусi для школ Пш-ска i Пшскага Палесся. Кожны класны юраушк на жшвеньсюх настаунщюх чытаннях атрымау экземпляр, што дазволiла развiваць экскурсiйны турызм у рэгiёне i забяспечыць працай выпуск-шкоу курсау i дзеючых экскурсаводау.
У мэтах папулярызацыi турысцюх магчымасцей Беларусi на прыканцы 1990-х гадоу ХХ ст. прэзiдэнтам грамадскага абяднання Чырсюм М.А. была шщыявана iдэя стварэння i выдання да-ведшкау i навукова-папулярных выданняу па знакампых мясцiнах Беларусi.У рамках праекта 6brni падрыхтаваны i выдадзены наступныя выданнi: «Чароуная казка Палесся» (Хвапна Т.А.), «Палессе ад Буга да Убарщ» (Хвагiна Т.А.), «Пшск» (Хвапна Т.А.), «Мшск» (Чырскiм М.А.), «Мшск i яго ваколiцы» (Чырскi М.А.), «Гасцшцам Купалы» (Чырскi М.А.), «Полацк» (КалiноУскi I.I.), «Полацк и ваколщы» (КалiноУскi I.I.) i iншыя [1].
Прауленнем грамадскага абяднання у 1999 годзе было прынята рашэнне выдаць экскурсаво-дам i гiдам-перакладчыкам Беларус бэджы з пералiкам тэм экскурсш, яюя яны праводзяць. Была распрацавана адзшая форма бэджа, затым яны былi надрукаваны i выдадзены гарадскiмi ад-дзяленнямi практыкуючым экскурсаводам i гiдам-перакладчыкам - Мiнска, Брэста, Пшска, Грод-на, Магiлёва.
У канцы 1990-ых - пачтку 2000-ых гадоу сярод экскурсшных цэнтрау Беларусi асаблiва ак-тыунай работай i шматлiкiямi iнiцыятывамi вылучауся Пiнск, якi пэуны час адыгрывау ролю экс-перыментальнай пляцоУкi па стварэнню цi адраджэнню разнастайных форм экскурсiйная працы. У маi 1999 года у Пшску адбыуся сапраудны дзiцячы экскурсiйны фэст пад назвай «Памяць стагоддзяу». Гэтаму святу папярэдшчала вялiкая праца, якая вялася у некалькiх наюрунках: аргашза-цыя i правядзенне экскурсшнага месячнiка для школьнiкаУ Пiнска i рэгiёна; арганiзацыя i пра-вядзенне творчых конкурсау, звязаных з тэмай экскурсш i краязнауства (фотамастацтва, выяулен-чага мастацтва, краязнаучых даследванняу, вершау i прозы: конкурса макетау пстарычных помнiкаУ; конкурса на лепшы сувешр, якi адлюстроувае адметнасць Палесся; падрыхтоука школь-нiкау да тэатралiзаванай вштарыны « Памяць стагоддзя»); папулярызацыя экскурсш. У пра-вядзеннi экскурсiйнага фэста Пшскае аддзяленне БАЭiГП супрацоУнiчала з Аддзелам адукацыi Пiнскгага гарвыканкама, народным тэатрам ДК «Трыкатажшк», шматпрофiльным прадпрыем-ствам ЭМА «Палессе», пiнскай фабрыкай мастацкiх вырабау. Усе школы i вучэбныя установы Пiнска былi ахоплены экскурсiямi разнастайнай тэматыкi. Часта атрыманых даходау пайшла на правядзеннне свята i прызы для удзельнiкау шматлтх конкурсау. Старшыня Пiнскага аддзялення БАЭТП была аутарам сцэнарыя свята, вядучай, яна праводзiла адборны кастынг школьшкау,а затым рыхтавала iх да удзела у тэатралiзаванай вiктарыне, якая прайшла з вялiкiм поспехам у вялшай зале ДК «Трыкатажнiк», дзе сабралюя школьнiкi, настаунЫ, бацькi, мясцовыя экскурса-воды i краязнауцы. Журы узначальвала галоуны спецыялiст Брэсцкага абласнога упраулення па спорту, фiзiчнай культуры i турызму. Рэпартаж са свята тран^равалуся па мясцовым тэлеканале i атрымау пазiтыуны грамадскi водгук. Апрача ганаровых грамат, дыпломау i каштоуных падарун-кау, пераможцы - тры школы Пiнска, а таксама шэсць удзельнiкау тэатралiзаванай вiктарыны атрымалi магчымасць прыняць удзел у бесплатных щкавых экскурсiях па Беларусi.
Па шщыятыве старшынi Пiнскага аддзялення грамадскага абяднання «Беларуская асацыяцыя экскурсаводау i пдау-перакладчыкау» Хвагiнай Т.А.
у 1999 годзе у Пшску 27-29 красавша быу праведзены першы семiнар па экскурсшнай справе у незалежнай Беларусi, а магчыма гэта быу першы такога роду семшар на постсавецкiм прасторы. Тэма семiнара: «Экскурсiйны менеджмент i развiццё турысцка-экскурсiйных маршруту на сучас-ным этапе». У рабоце семшара прынялi удзел намеснiк мiнiстра спорту i турызму Рэспублiкi Беларусь Шаршавщю М.В., кандыдат гiстарычных навук, старэйшы навуковы супрацоУнiк 1нстытута псторьп НАН Беларусi, член Саюза шсьменшкау С.В.Тарасау, кандыдат геаграфiчных навук, да-цэнт БДУ, прэзiдэнт ГА «БАЭ^П» Федарцова Т.А., кансультант упраулення турызму мшстэрства спорту i турызму, вщэ-прэзщэнт ГА «БАЭiГП» Чырскi М.А., практыю экскурсiйнай справы, ме-тадысты, экскурсаводы, гiды-перакладчыкi, кiраунiкi турысцкiх арганiзацый, выкладчыю ВНУ краiны - усяго 48 чалавек з усiх рэгiёнау Беларуси
Выступленне з асноуным дакладам намесшка мiнiстра спорту i турызму Шаршавщкага М.В. «Аб асноуных падходах па стварэнш новага вобраза Рэспублiкi Беларусь» вызначыла стратэгiю i ход абмеркавання цэлага комплекса важнейшых праблем экскурсшнай работы. 1х абмеркаванне
было праведзена на трох пленарных пасяджэннях i сустрэчах за «круглым сталом». Абмяр-коувалюя наступныя тэмы: «Турысцка-экскурсшны прадукт на сучасным этапе», «Падрыхтоука i павышэнне квалiфiкацыi кадрау для турысцка-экскурсшнай работы», «Экскурсiя неадемная част-ка вучэбна-выхаваучага працэса. Арганiзацыя экскурсшнай работы з вучнёускай моладдзю», «З вопыта работы па арганiзацыi экскурсiйных турау у краiны Усходняй Еуропы».
На семiнары абмяркоувауся шырокi дыяпазон праблем турысцка-экскурсiйнай работы. Да най-больш актуальных праблем турысцска-экскурсiйнай работы, яюя абмяркоувалюя на семiнары ад-носяцца: распрацоука нарматыуна-прававой базы; стварэнне шфраструктуры турызма; удаска-нальванне метадычнай работы; распрацоука i удасканальванне тэматыю экскусiй i культурна-пазнавальных турау па Беларуси.
Удзельнiкi семiнара прынялi рашэнне па аднауленню i паляпшэнню метадычнага забеспячэння экскурсiйнай работы у турысцюх арганiзацыях Беларусi. У мэтах павышэння якасцi праводзiмых экскурсiй прапанавалася стварыць адзiную сiстэму адукацыi у экскурсшнай рабоце: падрыхтоука, перападрыхтоука i павышэнне квалiфiкацыi экскурсiйных кадрау. Правесщ работу па актуалiзацыi дзеючых тэм экскурсш, а таксама стварэнню новых тэм экскурсш для розных катэгорый насель-нiцтва, асаблiва для вучнёускай моладз1 Тураператарскiм арганiзацым Беларусi удзельнт семша-ра рэкамендавалi планаваць расходы на выкананне экскурсiйна-метадычнай работы, па падрых-тоуцы i асваенню новых вщау экскурсiйных паслуг, а таксама на рэалiзацыю мерапрыемствау, накiраваных на карэннае паляпшэнне якасцi экскурсiйнага абслугоування.
Практычная частка семiнара у Пшску была прадстаулена экскурсiямi па гораду «Пшск горад дзевяцi стагоддзяу» (экскурсавод Чарауко 1.Д.) i цеплаходнай экскурсiяй па Прыпяцi i Пiне. Старшыня Пiнскага аддзялення ГА «БАЭiГП» Хвагша Т.А. правяла экскурсiю «Узоры, паданш i песнi Палесся» Пiнск-Моталь, якая была успрынята удзельнiкамi семiнара як новы, дасканалы турпрадукт, якi патрабуе неадладнай прапаганды, а таксама як выдатны эталон прафесiйнага май-стэрства распрацоушчыкау i экскурсавода. якi данёс да аудыторьп шмат цiкавых ведау аб палес-скiм краi i ягонай этнаграфiчнай спадчыне.
Удзельнiкi семшара прынялi рашэнне «Аб першачарговых задачах па развщщ экскурсiйнай справы у Рэспублщы Беларусь» (захавалiся вiдэазапiсы тэлевiзiйнага сюжэта, прысвечанага адкрыццю семiнара).
«27-29 красавша 1999 года у Пшску праведзены семiнар па актуальных праблемах развщця экскурсiйнай справы у Беларуш на сучасным этапе. Iнiцыятарамi правядзення семшара былi Гра-мадскае абяднанне «Беларуская асацыяцыя экскурсаводау i гщау-перакладчыкау» i Пiнскае ад-дзяленне ГА «БАЭТП».
Наступны семiнар быу праведзены у Вщебску-Оршы-Полацку 19-22 верасня 2000 года. Тэма семшара: «Экскурсiя - неад'емная частка турысцкага падарожжа». Iнщыятарамi семiнара былi ГА «БАЭiГП», Вщебскае i Полацкае аддзяденнi ГА «БАЭТП». На семiнары прысутнiчала 45 чалавек.
У рабоце семшара прынялi удзел кандыдат гiстарычных навук, старэйшы навуковы супрацо-yнiк 1нстытута гiсторыi НАН Беларусi, член Саюза пiсьменнiкаy С.В.Тарасау, прэзiдэнт ГА «БАЭiГП» Чырскi М.А., кансультант упраулення турызму мiнiстэрства спорту i турызму Рэспуб-лiкi Беларусь, вщэ-прэзщэнты ГА «БАЭiГП» Сiсмеева Я.А., Калшоусю 1.1., практыкi экскурсiйнай справы, метадысты, экскурсаводы, гiды-перакладчыкi, кiраyнiкi турысцюх арганiзацый, вы-кладчыкi ВНУ крашы.
Выступленне з асноуным дакладам прэзщэнта ГА «БАЭiГП» Чырскага М.А., кансультанта упраулення турызму мшстэрства спорту i турызму Рэспублiкi Беларусь «Экскурсiя - неадемная частка турыскага маршрута» вызначыла стратэгiю i ход абмеркавання цэлага комплекса важней-шых праблем экскурсшнай работы. На чатырох пленарных пасяджэннях i сустрэчах за «круглым сталом»разглядалюя наступныя тэмы:
Экскурсiя - неад'емная частка турыскага маршрута.
Падрыхтоука i павышэнне квалiфiкацыi кадрау для экскурсшнай справы.
Экскурсiя - педагагiчны працэс.
З вопыта работы па аргашзацып экскусш i турау па Беларуси
На семiнары абмяркоyвалiся праблемы экскурсшнай работы. Да найбольш актуальных праблем, яюя разглядалiся у Вщебску i Полацку адносяцца:
-распрацоука нарматыуна-прававой базы экскурсшнага турызму;
-стварэнне юруючых структур па экскурсiйнай рабоце i вучэбна-метадычных цэнтрау.
У цэлым праведзены семiнар з,явiyся важным мерапрыемствам, у працэсе якога зроблена ацэн-ка сучаснага стана экскурсшнага турызму i намечаны шляхi далейшага развiцця экскурсiйнай справы у Беларуси
Улiчваючы, што экскурсiя - адзшы асабiсты прадукт, якi ствараецца турыстычным прадпрыем-ствам, удзельнiкi семiнара прынялi рашэнне рэкамендаваць МСiТ стварыць: Галоунае экскурсiйнае упрауленне.
Беларускi экскурсiйна-метадычны цэнтр з яго рэгiянальнымi аддзяленнямi у Брэсце, Гродна, Вiцебску, Магiлёве, Гомеле Мiнску.
Улiчваючы, што экскурсiйная работа патрабуе вялтх затрат у падрыхтоуцы i распрацоуцы экскурсiй высокаквалiфiкаванымi спецыялютам^ прапанавалася вызвалiць турысцкiя арганiзацыi ад выплаты падаткау пры арганiзацыi экскурсшнага абслугоування, што было зроблена, а пазней распаусюджана не толькi на экскурса, а таксама на шшыя вiды турпрадукта.
Знiзiць арэндную плату для тураператарсюх арганiзацый i экскурсшных бюро, якiя займаюцца экскурсiйна-метадычнай работай. На семшары была прынята рэзалюцыя па далейшаму развiццю экскурсiйнай справы.
Старшыш грамадскага абяднання Вiцебска Рудая Л.Ф. i Полацка Калшоусю 1.1. паказалi экс-курсiйныя магчымасцi Вщебскага рэгiёна. Удзельнiкi семiнара пабывалi на аглядных экскурсiях па гораду Вщебску i Оршы, наведалi Купалаусю запаведшк «Ляую», мемарыяльную сядзiбу iмя Iллi Рэпiна «Здраунёва», раённы цэнтр Гарадок, а затым падрабязна пазнаёмiлiся з псторыка-культурнай спадчынай старажытнага Полацка, як з павагай называюць бацькам беларусюх гара-доу i месцам, адкуль пачалася беларуская дзяржава.
У 2000 годзе у Сусветны дзень турызму 27 верасня у Доме - музеi I зезда РСДРП у Мшску была адкрыта экспазщыя-выстава «З веку у век» (З псторын развiцця турызму у Беларуш). Выста-ва працавала тры месяцы i выклiкала шырокую цiкавасць грамадскасщ. Вось што пiсала газета «Культура» № 9 3-9 сакавша 2001 года у артыкуле «З веку у век» «Пад такой назвай у статчным музеi I з' езда РСДРП працуе турыстычная выстава, на якой адлюстраваны этапы развщця турызму на Беларусi. Падчас знаёмства з экспазщыяй маiмi суразмоyцамi былi кансультант упраулення турызму Мшстэрства спорту i турызму Рэспублiкi Беларусь, прэзщэнт грамадскага абяднання «Беларуская асацыяцыя экскурсаводау i пдау-перакладчыкау» Мшалай Чырскi i старшыня Мiнскага аддзялення вышэйназванай арганiзацыi Людмiла Тарасава.
Выставу сумеснымi намаганнямi арганiзавалi грамадскiя абяднанш «Беларуская федэрацыя турызму» i «Беларуская асацыяцыя экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy». Паводле слоу Людмiлы Тарасавай, за першыя тры месяцы працы выставу наведалi паутары тысячы чалавек. Гэта сведчыць пра вялiкую зацiкаyленасць мiнчан развщцём айчыннага турызму.
На выставе «З веку у век» можна убачыць самыя разнастайныя матэрыялы, прысвечаныя працы турыстычных арганiзацый мiнулага. У першую чаргу рэспублшанскага турысцка-экскурсiйнага аб яднання «Беларустурыст» Федэрацыi прафсаюзау Беларусi. У савецю час гэтае аб яднанне адчынiла 33 экскурсшныя бюро, пабудавала 9 гасцшщ i 9 турыстычных баз.
Беларусь фрахтавала дзеля турыстычных мэт цеплаходы, яюя рабiлi круiзы па Волзе i iншых вялкiх рэках СССР. Нашы суайчыннiкi любiлi вандраваць на параходзе «Мшск, цеплаходах «Аляксандр Ирагоу» i «Васiль Сурыкау». Вельмi папулярным у савецi час быу чыгуначны транспарт. Што год тысяча нашых суайчыннiкаy падарожнiчалi па чыгуначных маршрутах, якiя злучалi памiж сабой сталщы савецкiх рэспублiк, гарады-героi i iншыя цiкавыя турыстычныя цэнтры. Дзяржава моцна клапацшася пра развiццё экскурсшнага турызму. Рабшася гэта з мэтай як мага глыбей пазнаёмщь насельнщтва са сваiм краем. Усё гэта знайшло свё адлюстраванне на выставе, дзе былi прадстаулены метадычныя распрацоую экскурсiй, карткi экскурсаводау, маршруты, рас-працаваныя супрацоУнiкамi Мiнскага бюро падарожжау i экскурсiй у 70-80-ыя гады. У тыя часы Беларусь карысталася вялiкай папулярнасцю сярод аматарау вандровак, асаблiва тых, якiя былi звязаны з тэмай Вялiкай Айчыннай вайны, iмелi важнае пазнавальнае i выхаваучае значэнне. Сярод маршрутау на гэтую тэму была прадстаулена экскурсiя на мемарыяльны комплекс Хатынь, пра яю ведалi не толькi нашы грамадзяне, але i людзi ва ушм свеце. У 60-80-ыя гады не пакiдалi па-за увагай i дзяцей, для яюх рабiлася многа экскурсш. 1х тэматыка самая разнастайная: ваенна-гiстарычная, ваенна-рэвалюцыйная, гiсторыка-архiтэктурная, прыродазнаучая, лггаратурная... Выстава паказала, што маршруты, яюя стваралiся у 1970-80-я гадыпрацягваюць карыстацца папулярнасцю i у XXI стагоддз1
На выставе прадстаулены кампакт-дыск з запiсамi найбольш папулярных маршрутау па Беларуси Ён затсаны супрацоУнiкамi мiнскага аддзялення «Беларуская асацыяцыя экскурсаводау i
гщау-перакладчыкау». Адлюстравана на выставе i дзейнасць устаноу, яюя уваходзш у сютэму Дзяржаунага камiтэту «1нтурыст» СССР. Яго аддзяленне мелi добрае супрацоунщтва з турысцкiмi агентствамi MHorix краiн свету i прадстаyлялi нашу Рэспублiку замежным гасцям.
У экспазiцыi можна убачыць узнагароды лепшых прадстаушкоу беларускага турызму. Так, у свой час загадчыку аддзела падарожжау i экскурсiй у Беларусюм рэспублiканскiм савеце па турызму i экскурсiяx 1несе 1гнацьевай уручылi грамату Вярхоунага Савета БССР, а яшчэ яе узнага-родзш значком «За заслугi у развщщ турызму i экскурсiй». Яна, здаецца, адзшая прадстаунща турыстычнай сферы Беларуси хто атрымау медаль «За працоуную адзнаку». Не забылiся аргашза-тары выставы i пра развiццё спартыунага турызму рэспублiкi. Тут можна пазнаёмщца са справаз-дачамi шматлiкix турыстычных груп, якiя у 60-70-ыя гады здзейснш мноства вандровак у межах крашы. Можна убачыць намёты, кацялю, iншыя рэчы, якiмi нашы турысты некалi карысталiся. Ёсць матэрыялы пра мiжнарoдную комплексную антарктычную экспедыцыю «Насустрач ХХ1 ста-годдзю». Прадстаулена адмысловая чаша, у якой буу запалены агонь у Антарктыдзе у межах мiжнарoднай акцыi «Марш мiру. Шлях у трэцяе тысячагоддзе». Ёсць экспанаты, звязаныя з дзей-насцю вядомага тэлежурналюта Аляксандра Чуланава, якi вёу на беларускiм тэлебачаннi праграму «Вецер вандраванняу». Некалi ён абышоу ледзь не кожны куток Беларусь..
А яшчэ на выставе было мноства шшых самых разнастайных экспанатау, яюя расказваюць пра турыстычныя выставы, юрмашы. Таксама была прадстаулена рэспублiканская турыстычная прэса.
Трэба зазначыць, што дзейнасць Грамадскага абяднання «Беларуская асацыяцыя экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy» аказала значны уплыу на далейшае развiццё экскурсшнай справы у Беларусi, хаця не усе прапановы i iнiцыятывы з яго боку былi своечасова ацэнены i увасоблены на практыцы.
З 2007 года уведзена дзяржауная атэстацыя экскурсаводау. ГА «БАЭiГП» прымае актыуны уд-зел у падрыхтоуцы экскурсаводау да атэстацьп i у яе непрасрэдным правядзеннi. Для гэтага гра-мадскiм абяднаннем было арганiзавана павышэнне квалiфiкацыi у Брэсцкiм дзяржауным ушверсггэтам iмя А. Пушкiна, Магiлёyскiм дзяржауным ушверсггэтам iмя А. Куляшова, Вщебсюм дзяржауным унiверсiтэтам iмя П. Машэрава, Гoмельскiм дзяржауным унiверсiтэце iмя Ф. Скары-ны i Беларускiм дзяржауным ушверсгоце. У Пiнску, Полацку, Гродна i iншыx гарадах правoдзiлiся семшары, а таксама практычныя i тэарэтычныя заняткi, якiя дапамаглi экскурсаводам паспяхова прайсщ атэстацыю. Члены Праулення уваходзяць у склад Дзяржаунай атэстацыйнай камюи па атэстацыi экскурсаводау i гщау-перакладчыкау i прымаюць удзел у яе пасяджэннях. Старшыш рэгiянальныx аддзяленняу ГА «БАЭ^П» пастаянна вядуць на грамадсюх пачатках вялiкую работу па падрыхтоуцы экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy да тэсщравання i атэстацыi, ix забеспячэнню неабxoднымi матэрыяламi, а таксама займаюцца аргашзацыйныя пытаннi, связа-нымi з прыездам спашукальнiкаy у Мiнск.
З 2009 года разам з ГА «Беларусю фонд культуры» i ГА «Беларусю камiтэт 1КАМОС» ГА «БАЭiГП» штогод ладзiць «Фэст экскурсаводау», прымеркаваны да Мiжнарoднага дня пoмнiкаУ i памятных мясцш, якi адзначаецца ва ушм свеце 18 красавiка па шщыятыве ЮНЭСКА. Iнiцыятары гэтага фэста - маладыя сталiчныя экскурсаводы Павел Каралёу i Цiмox Акудoвiч. Фэст узшк з мэтай пазнаёмiць жыхароу канкрэтных рэгiёнаy, гарадоу, вёсак, раёнау i нават вулiц з цiкавымi мясцiнамi Беларусi. Мнoгiя экскурсii з'яуляюцца эксклюзiyнымi i арганiзуюцца тoлькi у рамках «Фэсту экскурсаводау». Трэба адзначыць, што у фэсце прымаюць удзел не толью маладыя, але i сталыя экскурсаводы i гiды-перакладчыкi, краязнауцы i вучоныя, музейныя супрацoУнiкi, вы-кладчыю ВНУ, журналiсты, артысты тэатрау. Гэта Свята абяднала неабыякавых да сваёй пстерыи i культуры людзей i з кожным годам набывае усё большую папулярнасць.. А як вядома, турызм i культура аб'ядноуваюць людзей, спрыяюць лепшаму паразуменню мiж нарoдамi i садзейнiчаюць фармiраванню нацыянальнай самасвядомасщ.
У 2000-ыя гады было зроблена шмат па расшырэнню i прапагандзе экскурсшнай тэматыю. У вынiку з'явшся новыя цiкавыя маршруты экалагiчнага наюрунку, якiя распрацоувау вядомы кра-язнауца i эколаг А.М. ДубрoУскi. Гэтая важная праца была адзначана дыпломам Рэспублшаскага конкурса «Пазнай Беларусь». Пачала распрацоувацца яурэйская тэма, прысвечаная жыццю яур-эйскix «штэттлау», знакамiтым асобам яурэйскай гiстoрыi,я кiя цесна звязаны з Беларуссю (Марк Шагал, Хаiм Суцiн, Хаiм Вейцман, Менаxiм Бегш i iнш.) i трагедыi Халакоста. Галоуная узнагаро-да першага Рэспублшанскага конкурса «Пазнай Беларусь» была прысуджана менавiта за распра-цоуку экскурси «Пiнскiя яyрэi у мiравoй пстерыи», якую ажыццявiла Т.А. Хвагiна.
У 2002 годзе у канцэртнай зале Пшска прайшла прэзентацыя кнiгi Т.А. Хвагшай «Чароуная казка Палесся», якая палажыла пачатак стварэнню значнай колькасщ цiкавыx навукова-56
папулярных выданняу, альбомау у даведнiкаy, прысвечаных розным турыстычным рэгiёнам краiны. Гэта мела вялшае значэнне з пункту гледжання рэкламы экскурсiй i падарожау, помнiкаУ гiсторыi i культуры i папулярызацыi прафесii экскурсавода.
Сiстэматычна праводзшся вучэбныя экскурсii. Да юбiлеяy 1гната Дамейкi i Якуба Коласа экс-курсаводы наведалi Мядзведку, Мiр, Стоубцы i КоласаУскi запаведнiк. Фундатарам дадзенага ме-рапрыемства вуступiла турысцкае прадпрыемства «Ружа вятроу» з Пiнска. Перыядычна бясплат-ныя экскурсii, дзякуючы падтрымцы турыстычных фiрм, праводзiлiся для настаушкау школ. Напрыклад: экскурсiя «Якуб Колас на Пшшчыне», «Дарогамi памяцi», «Тайны парка Дубае», «На радзiму Напалеона Орды» i iнш.
У 2005 годзе Брэсцкае абласное упрауленне па фiзiчнай культуры, спорту i турызму сумесна з Пiнскiм аддзяленнем аб'яднання экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy правялi семшар, прысвеча-ны турысцкiм рэсурсам Палесся. У рамках семшара была праведзена прэзентацыя кнiгi Xвагiнай Т.А. «Палессе ад Буга да Убарцi» i праведзена вучэбная экскурсiя па маршруту Пшск-Турау. У гэтым жа годзе экскурсаводы Пiнска распрацавалi тэматыку экскурсш, заснаваную на супольнай гiсторыка-культурнай спадчыне Беларусi i Польшчы.
У 2012 годзе БАЭТП была перарэгiстравана у Мшстэрстве юстыцыi Рэспублiкi Беларусь i атрымала назву беларускае Грамадскае абяднанне экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy (скароча-на БГАЭi ГП).
Старшынёй БГАЭiГП быу выбраны Чырскi М.А., намеснiкамi старшыш былi выбраны - Фе-дарцова Т.А., Хвагша Т.А., Карагодава Л.А. Старшынёй Рэвiзiйнай камiсii быу выбраны Мель-нiцкi Я.Л. У рэпяналных аддзяленнях гамадскага аб'яднання у найбольш «экскурсiйных» гарадах Беларусi прайшлi сходы экскурсаводау i былi выбраны старшыш: у Мшску Кантаровiч А.Н., у Брэсце Сюмеева Я.А., у Пшску Xвагiна Т.А., у Вiцебску Цярэшка 1.В., у Гродна Словiк С.У., у Магшёве Супiталёва Л.1.
У гэтым жа 2012 годзе 24-25 верасня у Мшску адбыуся першы з'езд экскурсаводау i пдау-перакладчыкау Беларусi. Iнiцыятыва правядзення з'езда належыць Беларускаму грамадскаму аб'яднанню экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy. У з'ездзе прынялi удзел 170 дэлегатау, у тым лшу дырэктар Дэпартамента па турызму Мшстэрства спорта i турызма Рэспублiкi Беларусь В.П. Кармазш, кансультант аддзела планавання i арганiзацыi турысцкай дзейнасцi М.В. Масташова, экскурсаводы, пды-перакладчыю, прадстаунЫ навуковых, музейных устаноу i СМ1. З'езд прыняу наступную рэзалюцыю.
Рэзалюцыя
Першага з' езда экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy Беларусi
Тэма: «Стан i перспектывы развiцця экскурсiйнай справы у Беларусi»
24-25 верасня 2012 г. у горадзе Мшску прайшоу Першы зезд экскурсоводау i пдау-перакладчыкау Беларусi, арганiзатарам, якога при падтрымцы Дэпартамента по турызму МС^Г, абластных управленняу фiзiчнай культуры, спорту i турызму, геаграфiчнага факультэта БДУ, газеты «Туризм и Отдых», ГДА «Холидэйбай» выступiла Беларускае грамадскае аб'яднанне экскурсаводау i гщау-перакладчыкау.
Мэта з'езда аналiз стану экскурсшнага турызму у Беларусi, пошукi шляхоу выхаду з крызiса, абмеркаванне актуальных праблем правемшнай дзейнасцi экскурсоводау i гiдаy-перакладчыкаy i выпрацоука рэкамендацый па развщцю i падтрымцы экскурсiйнай справы.
У рабоце з'езда прыняло удзел звыш 170 дэлегатау з турысцюх цэнтрау i рэгiёнаy Беларусi: вядучыя спецыялiсты Дэпартамента па турызму МЫТ, Нацыянальнага агентства па турызму, экскурсоводы, пды-перакладчыю, прадстаyнiкi турбiзнеса, краязнауцы, вучоныя, выкладчыкi ВНУ, прадстаyнiкi СМ1.
На з' ездзе абмяркоУвалiся актуальныя праблемы экскурсiйнага турызму Беларусi i прафесiйнай дзейнасцi спецыялiстаy дадзенай сферы. У прамове старшыш БГАЭ^П Чырскага М.А., выступ-леннях дэлегатау i гасцей з'езда былi разгледзены наступныя пытаннi:
Стан i перспектыв развщця экскурсiйнага турызму у Беларусi;
Канцэптуальны падход да экскурсiйнай справы;
Тэорыя i метадалогiя экскурсiйнай справы, яе удасканаленне, навукова-метадычнае забеспя-чэнне экскурсшнай работы;
Арганiзацыя экскурсiйнай работы у турысцюх установах Беларусi;
Выкарыстанне турысцюх рэсурсау Беларусi у мэтах развщця экскурсшна пазнавальнага турызму у Беларуси
Дзяржаунае рэгуляванне экскурсiйнай работы, кантроль за якасцю праводзiмых экскурсш;
Традыцып i шавацып у экскурсiйнай рабоце;
Падрыхтоука, павышэнне квалiфiкацыii атэстацыя экскурсаводау i пдау-перакладчыкау.
Работа з'езда была наюравана на усебаковае даследванне праблем экскусшна-пазнавальнага турызму, шырокi абмен думак i выпрацоуку прапаноу i рэкамендацый па выхаду з крызiсу.
Асаблiвая увага на з'ездзе была звернута на неабходнасць дзяржаунай падтрымкi экскусшна-пазнавальнага (унутранага i уязнога) турызму, важнасць яго папулярызацыi, з улшам станоучага замежнага вопыту.
Зезд канстатавау, што экскурсшная справа у Беларусi, ня гледзячы на турысцкi патанцыял i традыцып беларускай экскурсiйнай школы, перажыве глыбою крызю i прызвау звярнуць увагу на важнсць экскурсiйнай справы для дзяржавы, грамадства i беларускага турбiзнесу.
У мэтах развiцця пазнавальнага турызму i экскурсiйнай справы у Беларус з'езд рэкамендуе:
1. Распрацаваць пры удзеле прафесiяналаy экскурсiйнай справы, прадстаушкоу турбiзнесу, эканамютау, навуковага кола канцэпцыю развiцця унутранага i уязнога турызму у Беларусi;
2. Распрацаваць мехашзмы узаемадзеяння, кааперацыi i стымулявання турбiзнесу, змежных мшстэрствау i ведамствау, для эфектыунага выкарыстання турысцкiх рэсурсау Беларусi i рэалiза-цыi праграмы развщця пазнавальнага турызму;
3. Для забеспячэння высокай якасцi экскурсiй, развiцця экскурсшнай справы, аказання прак-тычнай дапамоп экскурсаводам, гiдам-перакладчыкам i сецыялiстам турысцюх прадпрыкмствау прыступiць да паэтапнага стварэння Беларускага экскурсшна-метадычнага цэнтра у Мшску, абла-сных рэгiянальных турысцкiх цэнтрау;
4. Удасканалiць сiстэму адукацыi i павышэння квалiфiкацыi у сферы турызму с мэтаю павышэння яе эфектыунасщ i практыкаарыентаванасцi;
5. Перанесцi атэстацыю экскурсаводау, гiдаy-перакладчыкаy на рэгiянальны узровень;
6. Распрацаваць мехашзмы кантроля за якасцю экскурсш;
7. Распрацаваць Кодэкс экскурсавода i гiда-перакдадчыка Рэспублiкi Беларусь;
8. Замацаваць вопыт i лепшыя дасягненнi беларускай экскурсiйнай школы у навукова-метадычнай лiтаратуры.
Рашэнне з' езда было адрасавана: Мiнiстэрству спорту i туризму Рэспублiкi Беларусь, Мшстэр-ству культуры Рэспублiкi Беларусь, Мшстэрству адукацыi Рэспублiкi Беларусь, Мiнiстэрству ш-фармацыi Рэспублiкi Беларусь, Беларускаму грамадскаму аб яднанню экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкау.
Нарэшце, у 2000-я гады менавiта БГАЭТП звярнула увагу турысцкай грамадскасцi Беларусi на свята «Сусветны дзень пда i экскурсавода». Штогод 21 лютага гiды i экскурсаводы усяго свету адзначаюць сваё прафесiйнае свята - Мiжнародны дзень гiда (World Federation of Tourist Guide Associations - WFTGA). Гэтае свята адзначаецца штогод па шщыятыве Мiжнароднай федэрацып асацыяцый турысцкiх гiдаy i экскурсаводау. Упершыню сваё прафесiйнае свята пды i экскурсаводы адзначылi у 1990 годзе у Лондане. Мэтаю свята - звярнуць увагу да прафесй i умацавання мiжнародных сувязей, яюя дапамагаюць больш плённа развiваць турызм i яго культуру. У рамках Сусветнага дня пда i экскурсавода у мнопх краiнах праходзяць прафесшныя семiнары, тэматыч-ныя конкурсы, щкавыя прэзентацыi i трэнiнгi для тых, хто хоча самаудасканальвацца у актуальнай i важнай прафесй. Адна з галоуных задач свята - засяродзщь увагу шырокага кола грамадскасщ да якасцi i цэннасцi работы прафесшных гiдаy i экскурсаводау, зацвярджэнню iх сапрауднай iдэнтычнасцi, важнасцi аргашзацып прафесiйнай адукацыi, умацавання мiжнародных сувязей, фармiраванню сусветнага супольнiцтва i экскурсшнага брацтва. Прафесiя гiда i экскурсавода зяуляецца iнтэрнацыянальнай, паважанай, прэсцiжнай, i многапланавай. Гэта звязана з прываб-насцю, арыгiнальнасцю дадзенага вiда працоунай дзейнасцi, яе унiкальнасцю, iнтэлектуальным характарам. Беларускае грамадскае аб яднанне экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy намерана садзейнiчаць стварэнню, развщцю i пашырэнню грамадства прафесiяналаy музейнай справы, ту-рысцкiх гiдаy i экскурсаводау, якiя прадстауляюць унiкальную магчымасць для зносiн, абмена вопытам, ведам^ генерацыi iнавацыйных iдэй сярод спецыялютау.
17-22 лiстапада 2015 года у Маскве прайшоу 17-ы кангрэс Еурапейскай федэрацыi асацыяцый турысцкiх гiдаy (FEG). Кангрэс прайшоу пад дэвiзам «Мастацтва быць гiдам». Магчыма, па-гэтаму у выступленнях так часта гаварылi аб важнасцi адказнага падыхода да прафесй пда i экскурсавода. Менавгга гiд i экскурсавод стварае уражанне аб краiне i можа як прыцягнуць, так i ад-вярнуць турыстау ад дыстынацыi. З Беларуш у кангрэсе прынялi удзел старшыня БГАЭiГП Чырскi М.А. i намеснiк старшынi БГАЭiГП Карагодава Л.А., якая у рамах грамадскага аб'яджнання адка-звае за накiрунак, звязаны з падрыхтоукай i работай пдау-перакладчыкау. 58
22 верасня 2016 года у Мшску пройдзе навукова-практычная канферэнцыя, прысвечаная 20-годдзю Беларускага грамадскага аб'яднання экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy. Тэма кан-ферэнцык «Экскурсiйна-пазнавальны турызм як важны фактар прапаганды i развiцця нацыянальнай культуры» У рабоце канферэнцып прымуць удзел экскурсаводы, гщы-перакладчыкi, выкладчыкi ВНУ, метадысты i практыкi экскурсiйнай справы, юраунЫ турысцкiх арганiзацый, краязнауцы, прадстаунЫ СМ1, органы дзяржаунага кiравання.
У юбшейны для грамадскага аб'яднання год актыуная праца на карысць культурна-пазнавальнаму турызму працягваецца.
Экскурсаводы i гiды-перакладчыкi Мiнскага аддзялення БГАЭiГП сабралi 500000 тысяч руб-лёу на добраупарадкаванне магшы народнага паэта Беларусi Рыгора Барадулiна ва Ушачах. Неад-наразова былi iнiцыятарамi i актыyнымi Удзельнiкамi добраупарадкавання Парка-музея валуноу ва Уруччы. БГАЭiГП звяртае увагу на добраупарадкаванне тэрыторып вакол помнiкаУ архггэктуры, а таксама iх захавання i наданне iм адпаведнага статусу. Так быу уратаваны ад забудовы участак старога Пiнска - земляны вал на скрыжаванш вулiц Горкага i Чырвонафлоцкай. Намаганнямi аб'яднання спынiлi знос будынку былога пiнскага староства, яю yзводзiyся у стылiстычным адзш-стве з палацам Бутрымовiча i зараз выкарыстоуваецца як аб'ект турысцкай шфрастуктуры - рэста-ран «Франт». Па шщыятыве экскурсаводау пастаулены помнiкi, памятныя знакi i мемарыяльныя дошкi на шнсюм дзяцiнцу, на месцы злучэння Пiны i Прыпяцi, на сёмым кiламетры шашы Ганцэвiчы-Лагiшын, дзе загiнулi ахвяры Халакосту i г.д. Зараз па шщыятыве грамадскага аб'яднання былi пададзены дакументы у Мiнiстэрства культуры Рэспублт Беларусь для уключэння у стс прамысловых помнiкаУ «Шухаускай вежы» у Барысаве.
Беларускiм грамадскiм аб'яднаннем экскурсаводау i гiдаy-перакладчыкаy па меры неабходна-сцi (звычайна - раз на месяц) праводзяцца занятю з гiдамi i экскурсаводам, накiраваныяi па павышэнне iх прафесiйнага майстэрства. Гэта лекцып па гiсторыi i культуры Беларуси сустрэчы з пiсьменнiкамi, этнографам^ вядомымi людзьмi, вучонымi у розных галшах навукi, наведваннi майстэрняу мастакоу i скульптарау.
Вялiкае значэнне для экскурсаводау маюць практычныя заняткi у выглядзе вучэбных экскурсiй i аб'ездау. За апошнiя пяць гадоу iх было праведзена больш за 40, у сярэдшм 8-10 за год. Але на самой справе яшчэ больш, таму што па меры неабходнасщ рэпянальныя аддзяленш робяць шмат незапланаваных мерапрыемствау. Добрай традыцыяй стау удзел грамадскага аб'яднання i яго рэпянальных структур у розных святах i фестывалях, такiх як Дзень тсьменства i друку, Дажынкi, фестываль «Мотальскiя прысмакi»,фестiваль «Музы Несвiжа», рыцарсюя фесцiвалi у беларускiх замках i г.д.
Усё гэта дапамагае экскурсаводам i гiдам-перакладчыкам пашыраць свой кругазор, асвойваць новыя экскурсiйныя тэмы i рабiцца прафесiяналамi высокага узроуню. Не застаецца па-за межамi дзейнасцi грамадскага аб'яднання метадычная i навкова-даследчая праца. Турыстычная грамадс-касць, а таксама выкладчыю навучальных устаноу добры знаёмы не толькi з навукова-папулярнымi выданнямi, але i падручнiкамi i навучальнымi дапаможнiкамi , якiя створаны з удзе-ламi членау грамадскага аб'яднання, перш за усё Т.А. Федарцовай, М.А. Чырсюм, Т.А. Хвагшай. Гэты накiрунак мае значэнне з пункте гледжання практычнай адаптацыi да сучасных рэалiй тэарэтычных асноу экскурсшнай справы, якiя былi закладзены савецкiмi спецыялiстамi у дадзенай галiне i зараз патрабуюць адказнага i крытычнага перагляду.
Апошнiм часам узмацнiлiся мiжнародныя кантакты грамадскага аб'яднання з грамадкiмi аб'яднаннямi экскурсiйнага накiрунку з Расп, Польшчы i Украiны. Перыядычна праходзяць сустрэчы з iх прадстаушкам^ У Пiнску некалькi разоу прымалi дэлегацыi Польскага турыстычна-краязнаучага таварыства (аддзелы «Мазовiя», «Сандамiр» i др.). У 2013 годзе дэлегацыя грамадскага аб'яднання прымала удзел у юбшейным паседжаннi ПТТК (аддзел «Мазовiя), якое адбы-лося у Нацыянальным парку «Кампiноская пушча» пад Варшавай. У 2016 годзе падтсана умова аб супрацоУнiцтве у экскурсiйнай i краязнаучай галiне з Сувальская турыстычнай арганiзацыяй. Разам з польскiмi калегамi у рамках праекта «Агуьная спадчына» iдзе распрацоука новых транс-грашчных маршрутау рознай тэматыкi, якая завяршыцца iх прэзентацыяй i абменам турыстыч-нымi групамi з экскурсаводау, гщау-перакладчыкау i краязнауцау.
Зараз, калi щзе падрыхтоука да правядзення навукова-практычнай канферэнцып, прысвечанай 20-годдзю дзейнасцi грамадскага аб'яднання, ёсць магчымасць цвяроза зiрнуць не толью адзнача-ныя вышэй дасягненш, але i на невырашаныя праблемы, якiя найчасцей звязаны з адсутнасцю сродкау, дзейснай падтрымкi з боку турбiзнэса, адсутнасцi разумення важнасцi экскурсшнай справы у маштабах дзяржавы i яе грамадства.
Сшс выкарыстанай лггаратуры
1. Олюнина, И.В.Современная практика экскурсионной работы в Республике Беларусь : пособие / И.В. Олюнина, Н.В. Суслова. - Минск: БГУ, 2014. - 142 с.
2. Хвагина, Т.А. Брестчина от Беловежской пущи до полесских болот. Электронная версия путеводителя / Т.А. Хвагина, А.Г. Варавва. - Минск : Рифтур, 2013 г. - 256 с.
TWENTY YEARS OF ACTIVITY OF THE BELARUSIAN PUBLIC ASSOCIATION OF GUIDES AND GUIDE-INTERPRETERS
N.A. CHIRSKII
Summary
The article reflected the history of the activities of the Belarusian public association of guides and guide-interpreters, the stages of development of the organization, as well as the main points of its operation. The book is about the excursion towards the Pinsk city department BPAGiGI, as well as the idea of creating and publishing reference books and popular scientific publications on the famous places of Belarus to promote the tourism opportunities of the country. Reflected activities holding seminars aimed at promoting the tour business. It is told about the first congress of the guides and guideinterpreters, as well as its acceptance of the resolution.
Статья поступила 4 апреля 2016г.
