Научная статья на тему 'ДИНИЙ АҚИДАПАРАСТЛИК, ЭКСТРЕМЗИМ ВА ТЕРРОРИЗМНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ХАМДА УНГА ҚАРШИ КУРАШИШДА ХАЛҚАРО ҲАМКОРЛИК'

ДИНИЙ АҚИДАПАРАСТЛИК, ЭКСТРЕМЗИМ ВА ТЕРРОРИЗМНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ХАМДА УНГА ҚАРШИ КУРАШИШДА ХАЛҚАРО ҲАМКОРЛИК Текст научной статьи по специальности «Политологические науки»

CC BY
646
76
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ҲУқУқНИ МУҲОФАЗА қИЛУВЧИ ОРГАНЛАР / БОЖХОНА ОРГАНЛАРИ / ЭКСТРЕМИЗМ / ТЕРРОРИЗМ / ХАЛқАРО ТЕРРОРИЗМ / ДИНЛАРАРО БАғРИКЕНГЛИК / МИЛЛАТЛАРАРО ТОТУВЛИК / ХАЛқАРО ҲАМКОРЛИК

Аннотация научной статьи по политологическим наукам, автор научной работы — Ильин В.М., Собиржонов И.Ғ.

Тақдим этилаётган мақолада ХХI асрда чуқур илдиз отган, барча мамлакатлар ва халқлар миллий хавфсизлигига бирдек таҳдид солишга уринаётган экстремизм ва терроризмга қарши кураш борасида Ўзбекистон Республикасида амалга оширилган бир қатор чора тадбирлар ҳамда миллий тажрибаси, бундан ташқари терроризмга қарши курашишда жаҳон ҳамжамияти билан олиб борилаётган ҳамкорлик масалаларига бағишланади. Таҳлилий маълумотлар асосида экстремизм ва терроризмни олдини олиш бўйича тўпланган бир қанча хулосалар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INTERNATIONAL COOPERATION IN PREVENTING AND COMBATING RELIGIOUS EXTREMISM, EXTREMISM AND TERRORISM

In the presented article, a number of measures and national experience of the Republic of Uzbekistan in the fight against extremism and terrorism, which have taken deep roots in the 21st century and are an equal threat to the national security of all countries and peoples, are devoted to issues of cooperation with the world community in the fight against terrorism.. Based on the analysis, a number of conclusions are drawn on the prevention of extremism and terrorism.

Текст научной работы на тему «ДИНИЙ АҚИДАПАРАСТЛИК, ЭКСТРЕМЗИМ ВА ТЕРРОРИЗМНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ХАМДА УНГА ҚАРШИ КУРАШИШДА ХАЛҚАРО ҲАМКОРЛИК»

Ильин В.М.

ДБК, Божхона институти «Махсус хукуций фанлар» кафедраси

доценти, божхона хизмати подполковниги

Собиржонов И.Г.

4-курс курсанти ДБК, Божхона институти

ДИНИЙ АЦИДАПАРАСТЛИК, ЭКСТРЕМЗИМ ВА ТЕРРОРИЗМНИ ОЛДИНИ ОЛИШ ХАМДА УНГА ЦАРШИ КУРАШИШДА ХАЛЦАРО

ХДМКОРЛИК

Аннотация. Тацдим этилаётган мацолада XXI асрда чуцур илдиз отган, барча мамлакатлар ва халцлар миллий хавфсизлигига бирдек таудид солишга уринаётган экстремизм ва терроризмга царши кураш борасида Узбекистон Республикасида амалга оширилган бир цатор чора тадбирлар уамда миллий тажрибаси, бундан ташцари терроризмга царши курашишда жауон уамжамияти билан олиб борилаётган уамкорлик масалаларига базишланади. Таулилий маълумотлар асосида экстремизм ва терроризмни олдини олиш буйича тупланган бир цанча хулосалар берилган.

Калит сузлар: ууцуцни мууофаза цилувчи органлар, божхона органлари, экстремизм, терроризм, халцаро терроризм, динлараро базрикенглик, миллатлараро тотувлик, халцаро уамкорлик.

Ilin V.M. associate professor department of "Special Legal Sciences" DBK Customs Institute lieutenant colonel of the customs service

Sobirjanov I. G.

4th year cadet DBQ Customs Institute

INTERNATIONAL COOPERATION IN PREVENTING AND

COMBATING RELIGIOUS EXTREMISM, EXTREMISM AND

TERRORISM

Abstract. In the presented article, a number of measures and national experience of the Republic of Uzbekistan in the fight against extremism and terrorism, which have taken deep roots in the 21st century and are an equal threat to the national security of all countries and peoples, are devoted to issues of cooperation with the world community in the fight against terrorism.. Based

on the analysis, a number of conclusions are drawn on the prevention of extremism and terrorism.

Key words: law enforcement agencies, customs authorities, extremism, terrorism, international terrorism, interreligious tolerance, interethnic harmony, international cooperation.

Дунёвийлик ва динийлик уртасидаги муносабат масаласи, инсоният тарихининг барча даврларида хал киливчи ахамиятга эга булган. Бошкача айтганда, инсон хаёти мазмунини ташкил килувчи ушбу икки таркибий кисм уртасида муросага эришиш хар кандай жамиятнинг мавжуд холати ва истикболини белгиловчи бош мезон булиб келган. Баъзан турли экстремистик FOялар таъсирида ушбу икки омил уртасидаги муносабатлар кескинлашиб, мамлакатларни тус-туполонлар ва жахолат гирдобига тортаётганлиги хаммага маълум.

Айнан шунинг учун хам, экстремизм, шунингдек терроризм куп киррали ва салбий ижтимоий-сиёсий ходиса сифатида миллий чегараларни четлаб утиб, дунё хамжамияти хавфсизлиги учун хам тахдид солади.

Шу уринда Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 2017 йил 12-сентябридаги 72-сессиясида сузлаган нуткида куйидагиларни алохида кайд этган: «Дунёда терроризм тахдидлари айникса, сунгги йилларда кучайиб бораётгани уларга карши асосан куч ишлатиш йули билан курашиш усули узини окламаётганидан далолат беради. Бу борада куп холларда тахдидларни келтириб чикараётган асосий сабаблар билан эмас, балки уларнинг окибатларига карши курашиш билангина чекланиб колинмокда, халкаро терроризм ва эктремизмнинг илдизини бошка омиллар билан бирга, жахолат ва муросасизлик ташкил этади, деб хисоблайман. Шу муносабат билан одамлар, биринчи навбатда, ёшларнинг онгу тафаккурини маърифат асосида шакллантириш ва тарбиялаш энг мухим вазифадир. Экстремистик фаолият ва зуравонлик билан боFлик жиноятларнинг аксарияти 30 ёшга етмаган ёшлар томонидан содир этилмокда»[1].

Мамлакатимизда терроризм ва экстремизмга карши кураш борасида доимий ислохотлар амалга оширилмокда. Мисол учун Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январидаги «2022 - 2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси» ги ПФ-60-сонли Фармони билан тасдикланган Тараккиёт Стратегиясининг «Миллий манфаатлардан келиб чиккан холда умумбашарий муаммоларга ёндашиш» деб номланган VI бобида 82-максад сифатида айнан: «Экстермизм ва терроризмга карши курашишнинг самарали механизмларини шакллантириш»[2] деб ном берилиб, алохида йуналишлар белгилаб берилган.

Экстремизм ва терроризмга карши курашнинг самарадорлигини оширишда халкаро ташкилотлар, давлатлараро куп ва икки томонлама

хамкорликни йулга куйиш, миллий конунчиликда мустахкам хукукий асосни яратиш, шунингдек, террорчи гурухларнинг жиноий фаолиятини фош этиш ва алохида терроризм FOяларга карши мафкуравий иммунитетни шакллантириш мухим урин тутади.

Шу йуналишда халкаро ташкилотлар ва бир канча давлатлар терроризмга карши кураш сохасида якдил харакат килишлари лозим эканлигини тасдикламокда хамда бу борада норматив-хукукий хужжатлар кабул килинмокда. Мисол учун 2017 йил 7 апрель куни Тошкент шахрида Мустакил Давлатлар Хдмдустлиги Ташки ишлар вазирлари кенгашининг навбатдаги мажлисида Давлат рахбарлари кенгашида куриб чикиш учун киритилган МДХ, давлатларининг жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш, терроризмни молиялаштириш ва оммавий KирFин куролларини таркатишга карши курашиш сохасидаги хамкорлиги Концепцияси хамда жиноий ишларнинг моддий далиллари булган наркотик ва психотроп моддалар хамда уларнинг прекурсорларини, укотар куроллар, уларнинг асосий кисмлари, ук-дорилар, портловчи моддалар ва портловчи курилмаларни топшириш тартиби туFрисида Баённома лойихалари имзоланган эди.

Шунингдек Шанхай Хдмкорлик Ташкилотининг 2022 йил 16 сентябрьда Самарканд шахрида булиб утган навбатдаги саммитида бир канча хужжатлар кабул килинди, жумладан улар орасида терроризга карши кураш сохасида «ШХ,Т Бош котибининг ташкилотнинг утган йилги фаолияти хамда ШХ,Т Минтакавий аксилтеррор тузилмаси Кенгашининг 2021 йилги фаолияти туFрисидаги хисоботлари хакида» ги карор хам имзоланди.

Узбекистон БМТ Хавфсизлик кенгаши томонидан терроризм ва экстремизм билан боFлик жиноятларга, уларни куллаб-кувватловчи, молиялаштирувчи, таъминловчи ва йуналтирувчи манбаларга карши кураш доирасида кабул килинган 14 та халкаро конвенция ва протоколни ратификация килган, шунингдек, 7 та минтакавий шартномалар имзоланган. Узбекистоннинг миллий конун хужжатларини ривожлантириш буйича бир катор ишлар амалга оширилмокда. Жумладан, уз худудида ана шу йуналишдаги хар кандай куринишларнинг монанд равишда терроризм билан боFлик жиноятларга карши кураш ва уларнинг олдини олишни таъминлайдиган хукукий базани такомиллаштирилиши фикримизнинг яккол далили хисобланади.

Узбекистон терроризмга карши кураш харакатидаги умум Европа жараёнининг иштирокчиси булиб келмокда. Шартномавий-хукукий база ташкил этилаётганлиги Европа Хдмжамияти доирасида уюшган жиноятчиликка карши кураш сохасида лойихаларни тузиш имкониятини яратади.

Узбекистон Республикаси АК,Ш, Россия, Буюк Британия, Германия, Франция, Хитой, Х,индистон, Саудия Арабистони, Эрон, Япония ва

Марказий Осиё республикалари, шунингдек, Европанинг бошка давлатлари билан икки томонлама хамкорлигини тобора мустахкамлаб келмокда. Бу эса хукукни мухофаза килувчи органлар хамкорлиги учун кенг имкониятларни кенгайтириб беради.

Узбекистон Республикасининг Хитой Халк Республикаси билан уюшган жиноятчиликнинг олдини олиш ва курол-яроF савдосига карши кураш борасида узаро харакатлар олиб бориш сохасидаги хамкорлиги мухим урин тутади. Бундай хамкорликнинг яккол мисоли Шанхай Хдмкорлик Ташкилоти доирасида тузилаётган аксилтеррорчилик тизимидаги алокаларни мустахкамлаш хисобланади. Бу борадаги мухим халкаро хужжат - «Терроризм, сепаратизм ва экстремизмга карши кураш туFрисида»ги Шанхай Конвенциясини Узбекистон 2001 йил 30 августда ратификация килди[3].

Терроризмга карши кураш борасида Узбекистон Республикаси ва Америка Кушма Штатлари уртасида глобал микёсда хавфсизликни ва баркарорликни таъминлаш сохасида узвий алокалар йулга куйилган. Компьютер тизими ёрдамида террорчилик харакати содир этиш (кибертерроризм) хисоблаш марказлари, тиббиёт сохаси ва харбий базаларни бошкариш, банк ва бошка молиявий тармокларни издан чикаришга мулжалланган. Давлат муассасалари ва бошкаларга зарба бериш, иктисодий зарар етказиш, баъзи бир катта аэропортлардаги алока тармокларини ишдан чикариш бехисоб кишилар улимига сабаб булиши мумкин. Террорчиларнинг, хатто, космосдаги техникавий асбобларни кулга киритиб, улардан хам жиноий максадларда фойдаланиш имкониятлари борлиги эхтимолдан холи эмас.

Экстремизм ва терроризм бир-бири билан боFлик булган ягона жараённинг бирин-кетин ривожланадиган боскичларидир. Шундай экан, терроризм глобал микёсга чиккан хозирги шароитда, давлат унга карши курашда ички ва ташки омилларнинг таъсирини хисобга олган холда, мувозанатлаштирилган стратегияни ишлаб чикиши керак.

Шу нуктаи назардан караганда, Узбекистон Республикасининг уз тараккиётининг узига хос жихатларини, халигача терроризм, наркобизнес, ноконуний курол-яроF савдоси каби катор тахдидлар мавжуд булган Марказий Осиёдаги кучлар нисбатини хисобга олиб, ишлаб чиккан ички ва ташки сиёсати алохида ахамиятга моликдир. Айнан шу борада Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 1 июль 2021 йилда ПФ-6255-сонли "2021 - 2026 йилларга мулжалланган экстремизм ва терроризмга карши курашиш буйича Узбекистон Республикаси миллий стратегиясини тасдиклаш туFрисида"ги Фармонни имзолади. Хдмда комплекс режали йуналишларни белгилаб берди.

Экстремизм ва терроризмга карши курашнинг ушбу стратегиясида мамлакатимизнинг халкаро хамкорлик дастурларида, давлатларнинг

терроризмга карши курашдаги саъй-харакатларини бирлаштиришда фаол иштирок этишини таъминлаш максадлари уз ифодасини топган.

Экстремизм ва Терроризм жиноят шакли сифатида ута огир жиноят турига киритилган. Унинг таъсирини бошка жиноят шаклларида куриш мумкин. Одатда наркобизнес ва курол-яроF контрабандаси асосий молиявий манба хисобланади. Шундан келиб чикиб, айтиш мумкинки хар бир давлатнинг хукукни мухофаза килувчи органлари тизимида Божхона хизмати органларинг хиссаси бекиёсдир. Узбекистон Республикаси Давлат божхона хизмати органлари хам мамлакатимизда Контрабандага карши курашиш борасида ваколатли орган хисобланади. Узбекистон Республикаси амалдаги жиноят кодекси 246-моддаси Контрабанда хисобланади унга кура:

Контрабанда - яъни божхона назоратини четлаб ёки божхона назоратидан яшириб ёхуд божхона хужжатлари ёки воситаларига ухшатиб ясалган хужжатлардан алдаш йули билан фойдаланиб, декларациясиз ёки бошка номга ёзилган декларациядан фойдаланиб, кучли таъсир килувчи, захарли, захарловчи, портловчи моддалар, радиоактив материаллар, портлатиш курилмалари, курол-яроF, укотар куролни, ук-дориларни ёки укотар куролнинг асосий кисмларини, шунингдек гиёхвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддаларни ёки экстремизм, сепаратизм ва акидапарастликни тарFиб килувчи материалларни Узбекистон Республикасининг божхона чегарасидан утказиш;

Ядровий, кимёвий, биологик ва оммавий кирFин куролининг бошка турларини, шундай куролларни яратишда фойдаланилиши мумкинлиги аён булган материал ва мосламаларни, радиоактив материалларни, шунингдек гиёхвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддаларни куп микдорда контрабанда килиш.[4].

Мазкур жиноят Узбекистон Республикаси божхона чегарасидан турли шаклларда:

a) божхона назоратини четлаган холда;

b) божхона назоратидан яширинган холда;

c) хужжатлар ёки божхона идентификация килиш воситалари-дан алдов йули билан фойдаланган холда;

d) кучли таъсир килувчи, захарли, захарловчи, радиоактив, портловчи моддалар, портлаш курилмалари, курол-яроF, укотар куроллар ёки ук-дорилар, шунингдек, гиёхвандлик воситалари ёхуд психотроп моддалар ё экстремизм, сепаратизм ва фундаментализмни тарFиб килувчи материалларни декларациясиз ёки уз номи буйича декларация килмаган холда олиб утишда ифодаланади.

Айтиш лозимки, Божхона органлари олдида турган вазифалардан бири божхона чегаралари оркали утаётган товар ва транспорт воситаларини назоратдан утказиш хисобланадиган булса албатта уларнинг ичида диний акидапарастлик, экстремизм ва терроризмни тарFиб килувчи

материаллар хамда контрабанда предметлари хисобланадиган курол-яроFлар ва уларнинг кисмларини ёки гиёхвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддаларни божхона чегаралари оркали харакатланишини тухтатиб колиш хам асосий вазифа сифатида белгиланган.

Контрабанда буюмларини божхона назоратини четлаган холда утказиш деганда, контрабанда буюмларининг уларни утказиш учун зарур булган тегишли хужжатларнинг божхона органи ходимлари текширувисиз, ёки божхона идоралари белгилаган жойлардан узга жойдан, ёки булмаса божхона назоратини амалга ошириш вактидан бошка вактда утказилиши тушунилади.

Божхона назоратидан яшириш деганда, контрабанда буюмларини хуфия жойлардан ва топишни кийинлаштирадиган усуллардан фойдаланиб ёки бир тусдаги ашёга иккинчисининг куринишини бериб утказишни тушунмок лозим.

Ушбу норма ва унга берилган шархдан куриниб турибдики контрабанда жинояти терроризмни молиялаштиришга каратилганлигини тушуниш кийин эмас. Унга карши курашиш: олдини олиш, аниклаш, ва бартараф этиш вазифалари Давлат божхона хизмати органларига юклатилган мухим вазифа хисобланади. Бу борада самарали фаолият олиб бориш максадида Узбекистон Республикаси божхона хизмати хамда бошка хорижий давлатлар божхона хизматлари уртасида кулай ахборот алмашиш эхтиёжини келтириб чикаради.

Узбекистон Республикаси Давлат божхона кумитасининг 2020 йил январь ойи давомидаги фаолиятига оид икки томонлама халкаро шартномаларнинг бажарилиши мониторинги натижаларига hamda Узбекистон Республикаси Хукумати билан куплаб давлатлар хукуматлари уртасидаги халкаро шартномалар ижроси юзасидан утказилган мониторинг натижаларига кура хорижий давлатлар божхона сохасида контрабанда ва бошка жиноятларга карши курашиш доим хам керакли даражада олиб бориш осон эмаслигини тушуниш мумкин. Яъни юбориладиган маълумотномалар ва суровномаларга жавоб олиш учун баъзан 6-9 ойгача муддат талаб этилади.

Шунга карамасдан Узбекистон Республикаси Хукумати ва Россия Федерацияси Хукумати уртасида 1994 йил 2 март куни божхона ишлари буйича хамкорлик ва узаро ёрдам туFрисида Битим имзоланган. Мазкур Битимни амалга ошириш доирасида Узбекистон Республикаси Давлат божхона кумитасининг тезкор булинмалари ва Россия Федерацияси Федерал божхона хизмати уртасида узаро хамкорлик режаси имзоланган. Мазкур режа асосида жорий йилда катта микдордаги накд чет эл валютаси билан Узбекистонга кириб келган шубхали фукаролар хакида 20 дан ортик огохлантириш хабарлари ДБК,га келиб тушди.

Божхона сохасидаги жиноятларга карши курашиш, жумладан, контрабандага карши курашиш буйича яна бир канча давлатлар хукуматлари ва божхона хизматлари билан Узбекистон Республикаси ва Давлат божхона кумитаси уртасида бир нечта келишувлар имзоланган. Мисол учун Узбекистон Республикаси Хукумати ва Туркия Республикаси Хукумати уртасида 1997 йил, 18 ноябрда божхона органларининг узаро ёрдами туFрисида Битим имзоланган. Мазкур меёрий хужжат божхона иши сохасида икки томонлама муносабатларни урнатиш хамда суриштирув ва маълумотлар алмашиш ишларини амалга оширишга каратилган. Биргина ушбу келишувга мувофик Туркия давлатига 49 та суров юборилди. Туркия божхона хизмати томонидан Узбекистон Республикаси Давлат божхона кумитасига 1 та суров юборлиб, маълумот алмашилган.

Худди шу каби келишувлар 1998 йилда Исроил, K,озоFистон Республикаси билан, 1995 йилда Буюк Британия, 2000 йилда Озарбайжон республикаси билан келишувлар имзоланган.

Юкоридаги меёрий хукукий хужжатлар тахлили шуни курсатмокдаки хорижий мамлакатлар шунингдек МДХ давлатлари билан контрабандага карши курашиш борасидаги Узбекистон Республикаси тегишли вазифаларни мунтазам бажариб бормокда. Лекин ушбу келишувларнинг баъзан бир томонлама амалга оширилши туфайли хар доим хам ижобий натижа бермайди. Марказий Осиё минтакасида мухим геостратегик ва геосиёсий мавкега эга булган ва 7089 км узунликдаги чегарага эга булган Узбекистон Республикаси Марказий Осиёнинг барча давлатлари, шунингдек, АфFOнистон билан чегарадош. Бу эса вазият хар доимгидан хам мураккаб булган холатда Халкаро хамкорликнинг накадар мухим эканлигидан далолат бермокда.

Амалга оширилган ишлар ва эришилган курсаткичлар Республикамизда Контрабанда ва божхона конунчилиги бузилишига карши курашиш йуналишида Божхона органлари томонидан контрабанда ва божхона конунчилиги бузилишига карши курашиш йуналишида 2021 йилда 11 031 та (2020 йилда 9 586 та) хукукбузарлик холатлари аникланиб, далилий ашё сифатида 856,7 (400,6) млрд сумлик товар-моддий бойликлари хамда 21 та холатда контрабанда предметлари хисобланмиш диний акидапарастлик, экстремизм ва терроризмни тарFиб килувчи материаллар ушлаб колинган.

Олиб борилаётган шундай ишларга карамасдан экстремизм ва терроризмга карши кураш борасидаги куйидаги умумий муаммоларни келтириб утиш мумкин:

- биринчидан, оммавий кирFин куроллари, террористик кучларнинг уларга киришга интилишлари жиддий тахдид булиб колмокда -глобаллашув, замонавий дунёнинг узаро боFликлигининг кучайиши, икки томонлама фойдаланиш технологияларининг кенг таркалиши ва мавжудлиги шароитида бу тахдид трансмиллий хусусият касб этиб, куплаб

халкаро хавфсизлигига ва давлатларнинг баркарор ривожланишига хавф тугдираётганлиги ;

- иккинчидан, сунгги йилларда ишлаб чикариш хажми ортиб бораётган гиёхванд моддаларни истеъмол килиш жараёни дунёда хавфли нисбатларга эга - террористик кучлар улкан салохиятга эга глобал кучга айланмокда, бунинг сабаби эса гиёхванд моддалар савдоси уларнинг асосий молиявий манбаси хисобланади, хозирда уларнинг молиявий имкониятлари дунёнинг куплаб мамлакатлари бюджетидан анча юкори хисобланади.

Бундан ташкари экстремизм ва терроризмнинг молиявий манбаалари сифатида курол-ярог, портловчи ва захарловчи моддаларнинг савдосини хам курсатишимиз мумкин.

Хулоса килиб айтганда экстремизм ва терроризм FOяларига йуFрилган материаллар ва бошка контрабанда ашёлари давлатимиз чегараларини кесиб утмаслиги учун Божхона хизмати органларининг урни бекиёсдир. Унинг шу йуналишдаги фаолияти самарадорлигини ошириш максадида, юкоридаги мисоллар каби хорижий мамлакатлар ва МДХ мамлакатлари доирасида хамкорлик йулга куйиб келинмокда. Лекин юкоридаги тахлиллардан куриниб турибдики экстемизм ва терроризмга карши курашиш буйича келишувлар куплаб давлатлар билан икки томонлама тузилган булиб, шундай шартномаларга эга булмаган давлатлар ва хукуматлар билан маълумотлар алмашиш деярли имконсиз. Табир жоиз булса юкорида курсатилган тахдидларга нисбатан биргаликда карши курашиш учун аввало минтакада сунгра жахон микёсида тасирга эга булган норматив-хукукий хужжат яратишни кун тартибга куйишни такозо этмокда. Шу урнида таъкидлаш лозимки, минтакавий хавфсизликни таъминлашга битта давлатнинг хамда муайян минтака давлатларининг иктисодий хамда харбий салохияти, интеграция жараёнлари, жамоат хавфсизлигини шакллантириш борасида масъулиятнинг мавжудлиги, шунингдек, мамлакатлараро хамда минтакалараро муносабатлардаги мувофиклик каби омиллар уз таъсирини курсатмасдан колмайди. Бу холат тобора куплаб мамлакатларнинг манфаатлари тукнашаётган майдон, улкан табиий, минерал хом-ашё, стратегик ресурсларга бой булган Марказий Осиё минтакаси учун жуда мухимдир. Айнан мана шу омилни минтака баркарорлиги ва хавфсизлигига тахдид солувчи асосий ташки омил сифатида курсатиш мумкин.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг 2017 йил 12-сентябрьдаги 72-сессиясида сузлаган нуткидан.

2. ПФ-6255-сонли «2021 - 2026 йилларга мулжалланган экстремизм ва терроризмга карши курашиш буйича Узбекистон Республикаси миллий стратегиясини тасдиклаш туFрисида»ги Президент Фармони

3. ТЕРРОРИЗМ, СЕПАРАТИЗМ ВА ЭКСТРЕМИЗМГА КАРШИ КУРАШИШ ТУГРИСИДА Шанхай Конвенцияси 2001 йил 15 июнь, Шанхай. конун хужжатлари маълумотлари Миллий базаси- Lex.uz, 2020.

4. Узбекистон Республикасининг Жиноят кодекси.-Т.: Адолат, 1994.

5. Диний акидапарастлик, экстремизм ва терроризмга карши курашнинг маънавий-маърифий асослари: укув кулланма/ Ж. Каримов- Тошкент: «Узбекистон халкаро ислом академияси» нашриёт-матбаа бирлашмаси 2021.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.