CC BY
11
I
BADANIA I ROZWÖJ
dr hab. Ryszard Szczygiet, prof. nadzw. IBLa), mgr inz. Mirostaw Kwiatkowskia), mgr inz. Barttomiej Kotakowskia)*
aInstytut Badawczy Lesnictwa, Sqkocin Stary / Forest Research Institute, Poland *Autor korespondencyjny / Corresponding author: [email protected]
Ustalanie zagrozenia pozarowego lasu na poligonach wojskowych
Determining the Forest Fire Risk in Military Training Areas Определение угрозы лесных пожаров на военных полигонах
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu jest przedstawienie problematyki oceny ryzyka pozarowego na poligonach oraz zaprezentowanie nowej metody alarmowego ozna-czania stopnia zagrozenia pozarowego lasu (SZPL).
Wprowadzenie: Poligony wojskowe zajmujg blisko 167 000 ha lasu charakteryzujgcego si? duzym zagrozeniem pozarowym z powodu stosowanych tam srodköw zapalajgcych. W latach 2008-2015 na tych terenach doszlo do 475 pozaröw na powierzchni 2500 ha. Rodzaj prowadzonych szkolen i uzytej amunicji bojowej zalezy od stopnia zagrozenia pozarowego lasu. Stopien ten byl oznaczany wedlug metody Instytutu Badawczego Lesnictwa (IBL), stosowanej w Lasach Panstwowych (LP). Terminy jego ustalania oraz wielkosc stref prognostycznych, szczegölnie w przypadku zmiennych warunköw pogodowych, powodowaly rozbieznosci w rzeczywistej ocenie zagrozenia pozarowego lasu na poligonach, co rzutowalo na mozliwosc przeprowadzenia cwiczen.
Metodologia: Na wstQpie przeanalizowano podstawy formalno-prawne prowadzenia cwiczen wojskowych oraz dokonano analizy zagrozenia pozarowego poligonöw. Przy rozpatrywaniu mozliwosci opracowania metody alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu na potrzeby wojska uwzglQdniono istniejgce i sprawdzone krajowe metody okreslania zagrozenia. PrzyjQto, ze metoda powinna: byc prosta w stosowaniu, byc kompatybilna z systemem prognozowania zagrozenia pozarowego funkcjonujgcym w Lasach Panstwowych i trafnie ustalac zagrozenie na poligonie na dowolng godzinQ. Na koncu opracowang metod? zweryfikowano(poröwnujgc jg z dotychczas stosowang metodg IBL) na podstawie danych archiwalnych oraz dziQki pilotazowemu jej wdrozeniu w 2015 r. w trakcie cwiczen Noble Jump na poligonie w Zaganiu.
Wnioski: Opracowana metoda alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu na potrzeby wojska pozwala okreslic ten stopien na dowolng por? doby z inicjatywy uzytkownika poligonu. Trafniej niz pozostale metody odzwierciedla rzeczywiste zagrozenie, co umozliwia efektywniejsze i tansze szkolenie wojsk wlasnych i sojuszniczych. DziQki racjonalnemu dostosowaniu rodzaju cwiczen do wystQpujgcego miejscowego zagrozenia pozarowego na poligonie pozwala lepiej zadbac o bezpieczenstwo i ochron? srodowiska. Metoda zostala zastosowana na 11 poligonach i ujQta w znowelizowanym Porozumieniu Ministra Obrony Narodowej i Ministra Srodowiska oraz praktycznie wykorzystana w 2016 r. w trakcie manewröw wojsk NATO pod kryptonimem Anakonda. Stowa kluczowe: zagrozenie pozarowe lasu, poligony wojskowe, metoda ustalania zagrozenia Typ artykutu: artykul przeglgdowy
PrzyjQty: 29.09.2016; Zrecenzowany: 14.02.2017; Opublikowany: 31.03.2017;
Wklad procentowy: R. Szczygiel - 45%; M. Kwiatkowski - 40%; B. Kolakowski - 15%;
ProszQ cytowac: BiTP Vol. 45 Issue 1, 2017, pp. 26-37, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.2;
Artykul udostQpniany na licencji CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
ABSTRACT
Aim: The aim of this paper is to discuss the issue of forest fire risk determination method for military purposes and to present a new emergency forest fire risk projection method.
Introduction: Military areas cover about 167,000 hectares of forest with a high forest fire risk due to the different types of incendiaries in use. A total of 475 fires broke out in the military training areas in 2008-2015, covering an aggregate area of 2,500 ha. The type of conducted training and ammunition used for shooting and bombing depends on the forest fire risk level. The hours at which these levels were determined and the size of the prognostic zones (especially under variable weather conditions) created discrepancies between the forecasted and the actual fire risk levels, thus potentially putting constraints on the types of training which could be conducted.
Methodology: At the introductory stage of the work, the procedural requirements for the military training were analysed and the forest fire risk in the military training areas was scrutinised. First, the existing and proven Polish methods for forest fire risk determination for military purposes were examined when considering the development of a new method. It was assumed that the method should be easy to apply, compatible with the forest fire risk projection system in place in State Forests, and suitable for accurately determining the fire risk at any hour of the day. At the last stage, the method was
verified (by comparison with the FRI (Forest Research Institute method) using archival data and a pilot project implemented in 2015 during the NOBLE JUMP exercise in the Zagan military training area.
Conclusions: The newly developed forest fire risk level determination method for military purposes can be used to determine the risk level at any hour of night or day on request by the military training area user. It is more accurate in reflecting the actual risk and thus can make the training of both the Polish and allied militaries more effective and less expensive. Moreover, as the method can be used to make rational choices as to the type of exercises to be conducted based on the local fire risk within the military training area, it benefits environmental safety and protection as well. The method was applied in 11 military training areas and included in the amended Agreement between the Minister of National Defence and the Minister of the Environment, and also applied in 2016 during NATO manoeuvres, codename Anaconda. Keywords: forest fire risk, military training areas, forest fire risk determination method Type of article: review article
Received: 29.09.2016; Reviewed: 14.02.2017; Published: 31.03.2017;
Percentage contribution: R. Szczygiel - 45%; M. Kwiatkowski - 40%; B. Kolakowski - 15%;
Please cite as: BiTP Vol. 45 Issue 1, 2017, pp. 26-37, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.2;
This is an open access article under the CC BY-NC-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
АННОТАЦИЯ
Цель: Целью данной статьи является поднятие вопроса об оценке опасности возникновения пожара на полигонах, и представление нового метода в определении степени угрозы лесных пожаров (SZPL).
Введение: Военные полигоны занимают около 167 000 гектаров леса, характеризующегося высоким риском возникновения пожара, поскольку там используются зажигательные средства. В 2008-2015 в этих районах произошло 475 пожаров на площади 2500 га. Тип учений и используемые боеприпасы зависят от степени опасности возникновения лесных пожаров. Данный уровень определяется согласно методике Исследовательского Института Лесоводства (IBL), используемой в государственных лесах (LP). Сроки его определения и оценка прогнозированного размера зон охвата пожаром, особенно при изменении погодных условий, привели к расхождениям в реальной оценке уровня опасности возникновения лесных пожаров на полигонах, что повлияло на возможность проведения учений. Методы: Прежде всего, были проанализированы формальные и юридические основания для проведения военных учений и анализ опасно -сти возникновения пожара на полигонах. При рассмотрении вопроса о возможности разработки методов определения степени опасности возникновения лесных пожаров для армии были приняты во внимание существующие достоверные национальные методы определения степени опасности. Предполагалось, что такой метод должен: быть простым в использовании, совместимым с риском функционирования системы прогнозирования пожара в государственных лесах и точно определять риск на полигоне по состоянию на любой момент времени. В конце метод был проверен (в сравнении его с ранее использованным методом IBL) на основе архивных данных, а также его пилотного внедрения в 2015 году во время учений Noble Jump на полигоне в Жагани.
Выводы: Разработанный метод определения степени чрезвычайной опасности лесных пожаров для армии позволяет определить степень опасности в любое время суток по инициативе пользователя полигона. Он более точно, чем другие методы отражает реальную угрозу, что позволяет проводить учения национальных войск и союзников более эффективно и менее затратно. Благодаря рациональному соотношению типа проводимых учений и степени локальной опасности возникновения пожара на полигоне, метод позволяет повысить безопасность и защиту окружающей среды. Этот метод был применен к 11 полигонам и включен в дополненное Соглашение министра национальной обороны и министра окружающей среды и практически использован в 2016 году во время учений войск НАТО под кодовым названием Анаконда. Ключевые слова: угроза возникновения лесного пожара, военные полигоны, метод определения опасности Вид статьи: обзорная статья
Принята: 29.09.2016; Рецензирована: 14.02.2017; Опубликована: 31.03.2017;
Процентное соотношение участия в подготовке статьи: R. Szczygiel - 45%; M. Kwiatkowski - 40%; B. Kolakowski - 15%; Просим ссылаться на статью следующим образом: BiTP Vol. 45 Issue 1, 2017, pp. 26-37, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.2; Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
Wprowadzenie
Powierzchnia lasów b^dqcych w zarzqdzie Lasów Panstwo-wych, a wykorzystywanych przez wojsko wynosi okoto 167 000ha. Na tych terenach, zgodnie z Porozumieniem Ministra Obrony Na-rodowej i Ministra Srodowiska w sprawie warunków uzytkowania lasów na potrzeby zwiqzane z obronnosciq i bezpieczenstwem panstwa z dnia 5 lipca 2013 r. (dalej: Porozumienie Ministra Obrony Narodowej i Ministra Srodowiska)[1], mozliwosc prowadzenia cwiczen oraz ich rodzaj zalezq od stopnia zagrozenia pozarowe-go lasu. Stopien ten jest ustalany przez Lasy Panstwowe wedtug metody IBL, na podstawie parametrów meteorologicznych i wilgot-nosci sciótki lesnej, dla 42 stref prognostycznych obejmujqcych obszar kraju. Zgodnie z Rozporzqdzeniem Ministra Srodowiska
Introduction
The total area of forests administered by the State Forests National Forest Holding (State Forests) and used for military purposes is approx. 167,000 ha. In line with the Agreement of 5 July 2013 between the Minister of National Defence and the Minister of the Environment on the use of forests for defence and State security purposes ("the Agreement") [1], the forest fire risk degree is the factor which decides whether, and what type of, military training may be conducted. This level is determined by the State Forests using the FRI method based on meteorological parameters and the forest litter moisture content for 42 prognostic zones across the country. In line with the Regulation of the Minister of the Environment of 22 March
z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie szczegotowych zasad zabez-pieczenia przeciwpozarowego lasow[2]metoda oznaczania stopnia zagrozenia pozarowego lasu umozliwia ustalenie tego stopnia na godziny 9.00 i 13.00. Wartosc stopnia z godziny 13.00, gdy z re -guty jest on wysoki ze wzglçdu na korzystne warunki pogodowe sprzyjajqce wzrostowi ryzyka pozarowego, decyduje o mozliwosci prowadzenia szkolenia przez kolejne 20 godzin. Stopien ten jed-nak nie zawsze odzwierciedla rzeczywiste zagrozenie pozarowe lasu w tym czasie, szczegolnie w godzinach nocnych i porannych, kiedy zazwyczaj ono maleje z powodu zmiany warunkow meteo-rologicznych na mniej korzystne. Na trafnosc oceny zagrozenia wptywa takze odlegtosc poligonow od punktow meteorologicz-nych. Odlegtosc ta waha siç od 14 do 75 km, a srednio wynosi 32,5 km. Ze wzglçdu na te odlegtosci, szczegolnie przy niestabil-nych warunkach pogodowych, trafnosc oceny zagrozenia pozarowego lasu na terenie poligonu jest niezadowalajqca. Dochodzi wtedy do zaktocenia przebiegu zaplanowanych cwiczen i zwiçk-szenia ich kosztow lub pojawia siç niebezpieczenstwo powstania pozaru lasu, w przypadku gdy SZPL w punkcie prognostycznym jest nizszy od rzeczywistego zagrozenia wystçpujqcego na poligonie. Te niedoskonatosci wykorzystywanego przez wojsko sys-temu oznaczania stopnia zagrozenia pozarowego lasu staty siç przestankami dla opracowania odrçbnej metody ustalania ryzyka pozarowego, uwzglçdniajqcej potrzeby wojsk cwiczqcych na polskich poligonach. Rozpatrzywszy postulaty zgtaszane przez strong wojskowq, Dyrekcja Generalna Lasow Panstwowych zleci-ta Instytutowi Badawczemu Lesnictwa pracç pt. Opracowanie metody alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu na potrzeby wojska [3], na podstawie ktorej powstat niniejszy artykut.
2006 on the detailed rules for the fire protection of forests [2], the forest fire risk degree determination method can be used to determine this level for the hours 9 a.m. and 1 p.m. The risk degree at 1 p.m., which is usually high due to fire-conducive weather conditions, decides whether any military training can be conducted within the next 20 hours. However, this level does not always reflect the actual forest fire risk during these hours, especially at night and in the morning, when the risk is usually lower due to less fire-conducive weather conditions. The accuracy of the fire risk degree assessment also depends on how far military training areas lie from weather stations. This distance ranges from 14 to 75 km, averaging 32.5 km. Due to these distances, especially under unstable weather conditions, the forest fire risk degree assessment for a military training area might not be sufficiently accurate. Consequently, the military exercise plan is interrupted and training costs increase, or a forest fire hazard emerges when the Forest Fire Risk Degree (FFRD) at the weather station is lower than the actual risk in the military training area. These deficiencies in the forest fire risk assessment method used by the military have prompted the development of a separate fire risk assessment method which factors in the needs of the military when conducting exercises in Polish training areas. Having considered the requests issued by the military, the Directorate General of State Forests commissioned the Forest Research Institute (FRI) to conduct a study on The development of an emergency forest fire risk level assessment method for military purposes [3], which was the basis of this paper.
Wymagania formalnoprawne dotyczgce prowadzenia cwiczen wojskowych
Wymagania dotyczqce zasad bezpieczenstwa prowadzenia cwiczen na poligonach ze wzglçdu na zagrozenie pozarowe lasu okresla wspomniane wczesniej porozumienie Ministra Obrony Narodowej i Ministra Srodowiska. W mysl jego postanowien uzyt-kownicy poligonow sq zobowiqzani miçdzy innymi do zachowa-nia szczegolnej ostroznosci przeciwpozarowej i utrzymywania statej obserwacji lasow w trakcie cwiczen, co najmniej do trzech godzin po ich zakonczeniu, w zaleznosci od panujqcych warun-kow atmosferycznych. Dowodcy oddziatow i pododdziatow wojskowych przed rozpoczçciem cwiczen powinni byc przeszkoleni z zakresu ochrony przeciwpozarowej lasu. Przed rozpoczçciem strzelan konieczne jest uzyskanie informacji o stopniu zagrozenia pozarowego lasu. Porozumienie Ministra Obrony Narodowej i Ministra Srodowiska dopuszcza mozliwosc alarmowego ustalania aktualnego stopnia zagrozenia w trakcie dnia z inicjatywy uzytkownika poligonu na potrzeby cwiczen i strzelania, ale nie okresla sposobu tego ustalania, co byto podstawowq przestankq podjçcia prac. Rodzaj zajçc, cwiczen i strzelan zalezy od SZPL. I tak przy zerowym i pierwszym stopniu (brak zagrozenia i zagro -zenie mate) mogq byc prowadzone wszystkie rodzaje dziatan bez ograniczenia rodzaju stosowanej amunicji. Przy drugim stopniu (zagrozenie srednie) dopuszczalne jest prowadzenie zajçc bez
Procedural requirements for conducting military exercises
The rules governing the forest fire safety of military exercises in military training areas are set out in the previously mentioned Agreement. Under this Agreement, the users of military training areas are required, among other obligations, to exercise special fire caution and constantly monitor forests during exercises, and for at least two hours afterwards, depending on the weather conditions. Before exercises commence, unit and sub-unit commanders should receive training in forest fire protection. Before shooting exercises may commence, information must be obtained on the forest fire risk level. The Agreement provides for the possibility of determining emergency ongoing risk degrees for exercise and shooting purposes during the day when initiated by the training area user but it does not specify how these degrees should be determined. This prompted work on a new method. The type of activities, exercises and shooting depends on the FFRD. Accordingly, at risk levels 0 and 1 (no risk and minor risk), all types of activities may be conducted without any limitations on the type of ammunition used. At level 2 (medium risk), activities may be conducted without the use of tracers, incendiaries, smoke, illuminating and signalling ammunition, incendiary and illuminating bombs, and missiles. At risk level 3 (major risk) and
wykorzystania: amunicji smugowej, zapalajqcej, dymnej, oswie-tlajqcej i sygnatowej; bomb zapalajgcych i oswietlajgcych; a takze rakiet. W przypadku trzeciego stopnia(zagrozenie duze) i wilgot-nosci sciotki lesnej w granicach 10-20% mozliwe jest prowadze -nie cwiczen jak przy stopniu drugim. Jesli jednak wilgotnosc sciotki lesnej jest mniejsza niz 10% lub wilgotnosc wzgl^dna po -wietrza mniejsza niz 40%, wszystkie dziatania powinny byc zanie-chane, z wytqczeniem strzelania z lqdu na morze (prowadzonego ze specjalnie przygotowanych stanowisk) i przemieszczania si^ jednostek sprz^towych do parku sprz^tu technicznego.
with the forest litter moisture content of 10-20%, exercises may be conducted under the same constraints as at level 2. If, however, the forest litter moisture content is less than 10%, or the relative humidity of the air is less than 40%, all activities should be aborted, except for land-to-sea shelling (from special sites) and the translocation of equipment units to military equipment parks.
Charakterystyka zagrozenia pozarowego lasu na terenach poligonowych
Ryzyko powstania pozaru lasu na poligonach wojskowych jest duze ze wzgl^du na zagrozenie, kt°re wyaika zestosnwa-nia podczas cwiczen ponrdstandatdon/ych bodzcaiw cieplnyci w postaci roznego rodzaju srodkaw oapalajscrchi vrt^m ^t^un^cri, bomb, rakiet(ryc. 1). W tataah 200g-p01 5 w laoochuzyttowanych na potrzeby zwigzane z obronnasoig i r^i^^p^^irnz^ri^tw^nn aanstwa powstato 475 pozarow, ktore obj^ty powierzchni? 2500 ha. Sred -nia powierzchnia pozaru wyniosta 5, 26ha, podozas gdy so po -zostatych lasach (prywatayc a, roronstwowych i innycSi) bayO z ona kilkunastokrotnie mnicjdza. W LaoacO ParisrwowycOwtymcza-sie wyniosta ona tylko0,r5 Im N^aicseniachi praez
wojsko znacznie czsscinjdochordeto ds pooarow yLi;^^ca i bar-dzo duzych, o czym swirc c^^^ w^ni ai prseSstawi ane na ruairne 1.
Forest fire risk in military training areas
Foncsts i a militrry nrainiag aroay are exposed to a high dirr risO dun to non-aaaanard V lor ic^^i stimuli generated dur-¡r^cj^^za^^oi^, |zi th^e favm of vanoao mcendiary devices, in-ciudiza nmm unHio ti bamlis and or icsii es (Figure 1). A total of 475 fir ririai^irka out in 200r- 2C/5 in larrsts used for defence ard nirnte secnntyfurpnses, nonznav an area of 2,500 ha. The average fire area was 5.26 ha. By contrast, this area in other forests (privately owned, State and other forests) was smaller by a factor of more than 12. For instance, the average finr nrer |n tlae Forec! rvai 10a si me period was only 0.25 ho.Areas ucen by rhc militzry owe re affected by large and va ry Inrge firec mucfi mtro^ frequently, as shown by the recvKn ¡51 Rgnoa L
Rycina 1. Procentowy udziat liczbypozarowlasuwedtug wielkosci napoligonachoraz nagruntachogotem Figure 1. The proportion of forest fires by size in militarytraining areasandonallland Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie [7]. Source: Own elaboration based on [7].
Na powyzszej rycinie dokonano porownania procen towa-go wyst^powania pozarow tasu wedrug wiolkoEid spalonej po-wierzchni w rozroznieniu na pozar, wsstnpujqcw na poligonacO wojskowych oraz gruntach ogotem. Z tego zestawienia wynika, ze na poligonach wojskowych wystqpito az 9% pozarow, ktore
The Winuvr ab ove compar es n he weroentage incidence of for-ept fiarrr bs s^e of burnt arev, broken aown into fires in military taa ipi ng rrr eas aai^on al I land c i tdemonstrates that as many as 9% of fires broke out in military training areas, covering an area
zajçty powierzchniç wiçkszq niz 10 ha, podczas gdy na terenach innych zarzqdcow pozarow takich byto tylko 0,14%.
Na poligonach pozary powstawaty bez wzglçdu na stopien zagrozenia pozarowego lasu, co pokazano na rycinie 2.
Rycina 2. Wystçpowanie pozarow w zaleznosciodstopnia zagrozenia Figure 2. Forest fire incidence in relation to the forest fire riskdegree Zrodto: Opracowanie na podstawie wtasnych danych. Source: Based on authors' own data.
Jednak wraz ze wz ros temSZPL zwiçkszata siç liczba i po-wierzchnia pozarow la su. Warto zauwazyc, ze do okoto 25% wszystkich pozarow zajmujqcych |30v^ier^^<phniiç ponad 4S%do-szto poza okresem, w krörym h esp FPp^st^-3v\/^ osnaczejq eto-pien zagrozenia pozarowego taps.B^o ts sityic^y^ wczesn ej wiosny i poznej jesieni, kiedy ryeyOo powstania pozaru lyoru jest znacznie mniejsze.
Metoda alarmowego ustatan-a ^tcapcpiea zagrozenia pozarowego lasu na potrzebp wojska
Rozpatrujqc mozliwovS optacewania metoSy a.avmowygo ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu na potrzeby wojska, wziçto przede wszystkim pod uwagç istniejqce i sprawdzone krajowe metody okreslania zagrozenia. Zatozono takze, ze metoda alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu powin-na: byc prosta w stosowaniu, byc kompatybilna z systemem pro-gnozowania zagrozenia pozarowego funkcjonujqcym w Lasach Panstwowych i pozwalac trafnie ustalic zagrozenie na dowolnq godzinç w skali lokalnej (na obszarze 1-2 nadlesnictw). Istotnym czynnikiem determinujqcym prace nad nowq koncepcjq byt krotki (szesciomiesiçczny) czas realizacji projektu [3], ktory wtasciwie wykluczat mozliwosc opracowania nowej metody od podstaw. Dla -tego pod uwagç wziçto wczesniej stosowanq metodç IBL [4], opra -cowanq w 2010 r. nowq metodç prognozowania zagrozenia pozaro -wego lasu [5] oraz metodç oceny ryzyka powstania pozaru lasu [6].
of more than 10 ha, while the corresponding figure for other forests was only 0.14%.
Fires broke out in military training areas regardless of the forest fire risk level, as shown in Figure 2.
However, the increase in the FFRD coincided with an increase in the number and area of forest fires. It is worth noting that up to about 25% of all fires covering an area of more than 45% broke out in the pcfiod in which the State Forests do not deferminulhe FuRD - in eurly anpipu and late autumn, when the Corest fire risk was muc5 ioweo.
The emergency forest fire risk degree determination method for military purposes
Existi eg and psooen natiopal mnthods for risk determination were taken into account when considering whether an emergency forest fire risk degree determination method for military purposes could be developed. It was also assumed that this method should be easy to apply, compatible with the fire risk forecasting system in place in the State Forests, and facilitate the accurate determination of the risk for all hours on a local scale (within the area of 1-2 forests districts). The short project implementation period (six months) was a major constraint, making it virtually impossible to develop a completely new method. For this reason, the previously used FRI method [4], the new method developed in 2010 to project the forest fire risk [5], and the forest fire risk assessment method [6], were taken into consideration.
0 12 3 Brak [lanvch/No
Stopien zagrozeoia pozarowego lasu / Foresr fire risk degree
pozarowegolasu
Metoda IBL
Metoda IBL daje mozliwosc ustalenia stopnia zagrozenia pozarowego lasu tylko na godziny 9.00 i 13.00 na podstawie wilgotnosci wzglçdnej powietrza i wilgotnosci sciotki lesnej. Kryteria usta -lania stopnia zagrozenia (progi wilgotnosci wzglçdnej powietrza i sciotki) sg rozne w zaleznosci od terminu oznaczania. W przypad -ku opadu atmosferycznego dokonuje siç korekty SZPL w punkcie pomocniczym, w ktorym nie wykonuje siç pomiaru wilgotnosci sciotki. Metoda byta projektowana dla duzych stref prognostycz-nych, obejmujgcych obszar od kilku do kilkunastu nadlesnictw (obecnie 2-17) i sprawdza siç przy stabilnych, jednorodnych warunkach pogodowych panujgcych w strefie prognostycznej.
The FRI method
The forest fire risk level can be determined using the FRI meth -od only for the hours 9 a.m. and 1 p.m., based on the relative humidity of the air and the forest litter moisture content. The criteria for determining the risk degree (the relative humidity and forest litter moisture content thresholds) vary depending on the time at which they are determined. In the event of precipitation, the FFRD is adjusted in an auxiliary station which does not measure the forest litter moisture content. The method is designed for large pro -jection zones, spanning an area from several to more than a dozen forest districts (currently, 2-17 forest districts) and works well for stable, uniform weather conditions in the prognostic zone.
Nowa metoda prognozowania zagrozenia pozarowego lasu
Opracowana w 2010 r. przez IBL nowa metoda prognozowa -nia zagrozenia pozarowego lasu (ktora zastgpita metodç IBL i ktorg praktycznie zaczçto stosowac w sezonie zagrozenia pozarowego lasu w 2016 r.) pozwala ustalic zagrozenie na godzinç 9.00 na podstawie: temperatury powietrza, wilgotnosci wzglçd-nej powietrza, sumy opadu atmosferycznego i wilgotnosci sciot -ki lesnej. Daje takze mozliwosc prognozowania zagrozenia na godz. 13.00 tego samego dnia i na godz. 9.00 dnia nastçpnego po zastosowaniu dosc skomplikowanych wielomianow, roznych dla wybranego terminu prognozy i rodzaju punktu pomiarowego (prognostycznego lub pomocniczego). Metoda jest dostosowana do obecnych, duzych stref prognostycznych, jest doktadniejsza od metody IBL i pozwala obliczyc stopien zagrozenia zarowno dla punktow, w ktorych wykonuje siç pomiar wilgotnosci sciotki, jak i dla punktow, w ktorych takiego pomiaru siç nie wykonuje.
The new forest fire risk forecasting method
Developed in 2010 by the Forest Research Institute, the new forest fire risk forecasting method (which replaced the FRI meth -od and which came into use in the forest fire hazard season in 2016) can be used to determine the risk for 9 a.m. based on air temperature, the relative humidity of the air, the total amount of precipitation and the forest litter moisture content. Also, it can be employed to determine the risk for 1 p.m. on the same day and for 9 a.m. on the next day, based on fairly complex polyno -mials, different for the selected projection date and measurement station type (weather station or auxiliary station). Adapted to the existing large projection zones, the method is more precise than the FRI method, and can be used to calculate the risk degree for both the stations in which the forest litter moisture content is measured and the stations in which no such measurements are made.
Metoda oceny ryzyka powstania pozaru lasu
Metoda oceny ryzyka powstania pozaru lasu (w skrocie: metoda ryzyka) umozliwia ustalenie aktualnego stopnia zagrozenia na podstawie pomiarow: temperatury powietrza, wilgotnosci wzglçdnej powietrza i wilgotnosci sciotki lesnej. Pozwala rowniez prognozowac zagrozenie na godziny popotudniowe danego dnia i godziny ranne dnia nastçpnego po wykorzysta-niu przewidywanych wartosci wymienionych parametrow me-teorologicznych uzyskanych z numerycznych modeli prognoz pogody (np. z angielskiego modelu, ktory do warunkow naszego kraju zostat adaptowany jako Unified Model for Poland Area przez Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego) oraz rownan regresji modelu wilgotnosci sciotki. Metoda ryzyka byta projektowana gtownie w celu oceny zagrozenia pozarowego lasu w skali lokalnej (1-3 nadlesnictw) i praktycznie stosowana od lat 90. w niektorych regionalnych dyrekcjach LP (np. w Zielonej Gorze, Wroctawiu, Radomiu). W zaleznosci od wielkosci opadu atmosferycznego dokonuje siç korekty ustalonego wczesniej stopnia zagrozenia pozarowego lasu.
The forest fire risk assessment method
The forest fire risk method (in short - the risk method) can be used to determine the current risk level based on the measurements of the air temperature, the relative humidity of the air and the forest litter moisture content. It is also a useful measure to project the risk levels for the afternoon hours on a given day and the morning hours of the next day, based on the expected values of the above-mentioned meteorological parameters yielded by numerical weather prediction models (e.g. the English model, which the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computer Modelling has adapted for Polish purposes as the Unified Model for the Poland Area) and the forest litter moisture content regression equations. The risk method is de -signed primarily to assess the forest fire risk on a global scale (1-3 forest districts), and has been applied since the 1990s in some regional directorates of the State Forests (e.g. in Zielo-na Gora, Wroctaw, and Radom). The determined forest fire risk degree are adjusted depending on the amount of precipitation.
Following a review of the FFRD determination methods, the decision was made to adapt the forest fire risk method
W wyniku przeglgdu metod ustalania SZPL zdecydowano, ze metoda ryzyka powstania pozaru lasu, w cz?sci dotyczgcej okresla -nia ryzyka aktualnego, b?dzie adaptowana do metody alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu na potrzeby wojska.
- to the extent that it involves the current risk - to the emergency forest fire risk level determination method for military purposes.
Opis metody alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu na potrzeby wojska
Wzor (1) do obliczania stopnia (ryzyka) zagrozenia pozarowe -go lasu (R) w trybie alarmowym na potrzeby wojska ma postac:
R = (kTp + kWp) • kWs (1)
gdzie:
kTp - wspotczynnik wynikajgcy z wartosci temperatury powietrza, kWp - wspotczynnik wynikajqcy z wartosci wilgotnosci wzgl?d-nej powietrza,
kWs - wspotczynnik wynikajqcy z wartosci wilgotnosci sciotki.
Wartosci wyzej wymienionych parametrow mierzy si? go-dzin? przed planowanym rozpocz?ciem cwiczen (strzelan). Wartosci temperatury i wilgotnosci wzgl?dnej powietrza mozna uzyskac z punktu pomiarowego (oddalonego od poligonu mak-symalnie o 15 km) sieci meteorologicznych punktow pomiaro-wych Lasow Panstwowych lub z wtasnego poligonowego punktu meteorologicznego. Wilgotnosc sciotki, z wybranej na poligo-nie powierzchni drzewostanu reprezentujqcego III klas? wieku i powstatego na siedlisku boru swiezego lub boru mieszanego swiezego, mierzy si? zgodnie z metodykg przyj?tg w Lasach Pan -stwowych. Sciotk? nalezy pobierac z 9 miejsc, z ktorych: 3 po-winny znajdowac si? w odlegtosci mniejszej niz 0,5 m od pnia; 3 w rzucie pionowym korony; a 3 w lukach drzewostanu. Tak pobranq probk? powinno si? wymieszac, pozbawic zanieczysz-czen w postaci fragmentow kory, szyszek czy mchu oraz poci?c na kawatki o dtugosci okoto 1 cm. Sam pomiar nalezy wykony-wac przy uzyciu wagosuszarki, ktora pozwala na automatycz-ne okreslenie wilgotnosci sciotki w zakresie 0-100%, w czasie nieprzekraczajqcym 30 minut, z doktadnosciq co najmniej 0,1%.
W zaleznosci od wartosci mierzonych parametrow ustala si? wartosci odpowiadajqcych im wspotczynnikow (kTp, kWp, kWs) zgodnie z tabelq 1.
Po podstawieniu wartosci wspotczynnikow do wzoru (1) ob -liczymy wartosc wielomianu R. W zaleznosci od otrzymanego wyniku stopien (ryzyko) zagrozenia pozarowego lasu moze byc:
- trzeciego stopnia (zagrozenie duze), gdy R > 60;
- drugiego stopnia (zagrozenie srednie), gdy 30 < R < 60;
- pierwszego stopnia (zagrozenie mate), gdy 14 < R < 30;
- zerowego stopnia (brak zagrozenia), gdy R < 14.
Ustalony stopien (ryzyko) zagrozenia pozarowego moze
obowiqzywac maksymalnie przez 4 godziny w ciqgu biezqcego dnia, a stopien ustalony w godzinach wieczornych (18.00-21.00) - do godziny 9.00 dnia nast?pnego, jesli wczesniej (np. we wcze -snych godzinach porannych) nie okreslono go ponownie.
Jesli po ustaleniu stopnia zagrozenia pozarowego lasu wskazujqcym na to, ze konieczne jest ograniczenie rodzaju
The emergency forest fire risk degree determination method for military purposes - description
The emergency forest fire risk (R) degrees are calculated for military purposes using the following formula (1)
R = (kTp + kWp) • kWs (1)
where
kTp is the factor relative to the air temperature;
kTp is the factor relative to the relative humidity of air;
kWs is the factor relative to the forest litter moisture content.
The above-mentioned parameters are measured an hour before the scheduled start of the exercises (shooting). The temperature and relative humidity can be obtained from a measuring station (located up to 15 km away from the military training area), or a network of weather stations of the State Forests or from a weather station located within the military training area. The moisture content in litter taken from the military training area - from the area of a treestand representing the Age-Class 3 and growing in the fresh coniferous forest or fresh mixed coniferous forest habitat - is measured in line with the methodol -ogy adopted by the State Forests. The litter should be collected from nine sites, including three sites located at a distance of no less than 0.5 m from the trunk, three sites located within the ele -vation of the tree crown, and three in forest gaps. The collected sample should be mixed, cleaned from impurities such as bark pieces, cones and moss, and cut into approx. 1-cm-long pieces. The measurement proper should be made using a dryer weight which can automatically determine the forest litter moisture content within a 0-100% range, within no more than 30 minutes, and with an accuracy of at least 0.1%.
Depending on the value of the parameters, the values of the corresponding factors (kTp, kWp, kWs) are determined in line with Table 1.
Once the factors for formula (1) are substituted with values, we calculate the value of polynomial R. Depending on the result, the forest fire risk level can be
- level 3 (high risk), when R > 60;
- level 2 (medium risk), when 30 < R < 60;
- level 1 (minor risk), when 14 < R < 30;
- level 0 (no risk), when R < 14.
The determined forest fire risk degree can apply for up to four hours during a given day, and the level determined at evening hours (6 p.m.-9 p.m.) until 9 a.m. the next day, provided it has not been re-determined earlier.
If the forest fire risk degree has been determined to require a given type of exercise (shooting) in the military training area
cwiczen (strzelania) na poligonie, wystqpi opad atmosferycz- to be restricted, and precipitation occurs after such a determi-
ny, stopien ten mozna ponownie okreslic w celu dostosowania nation, this degree may be re-set to conduct activities appro-
prowadzonych zaj^c do aktualnego zagrozenia. priate to the current risk.
Tabela 1. Wartosci wspotczynnikow temperatury powietrza, wilgotnosci wzgl^dnej powietrza i wilgotnosci sciotki sosnowej
Table 1. The value of the air temperature factor, the relative air humidity factor and the pine litter moisture factor
Rodzaj parametru/Type of parameter Przedziat wartosci parametrôw/Factor value range
Wartosci wspôtczynnikôw/Factor value
Tp s 14 > 14 and < 24 > 24
kTp 2 3 4
Wp > 72 > 40 and < 72 s 40
kWp 2 3 4
Ws > 40 > 30 and s 40 > 20 and s 30 > 12 and s 20 s 12
kWs 0 2 4 6 10
Zrôdto: Opracowanie wtasne na podstawie pomiarow. Source: Own elaboration based on measurements.
Weryfikacja metody alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu
Opracowanq metodç przetestowano, porownujqc jq z me-todq IBL, wykorzystywanq dotychczas przy realizowaniu zajçc jednostek wojskowych na poligonach. Weryfikacjç prowadzo-no w czterech wybranych lokalizacjach poligonow, od ktorych meteorologiczny punkt pomiarowy tb^oddatany me wiçcej niz 15 km. Ustalanie stopnia zagrozenia pozarowego odbywato siz w dwoch terminach, o ggdz.rne 9.00 i llB.OO, peaez .85 drri erok 2014). Na rycinie 3 przedsOawiono rozktad Mczbowy w^iîpr^iooi wania poszczegolnyc. stgpniokreslasych obioras naopo dami.
The emergency forest fire risk level determination method for military purposes - verification
The method was tested by means of a comparison with the FRI method used previously when conducting military training area activities. The method was verified in four selected locations of militarytraining areas in which weather stations were loca ted no more than 15 km away. T he fir e risk level was determined for two houks of the; day. 9 a.m. and 1 p.m., for 185 days (2014). Figure 3 sleows (le distribuuice of individual levels determined by both methods.
Rycina 3. Rozktad liczbowy wyst^powania poszczegolnychstopnizagrozeniapozarowego lasu ustalonych metodg IBL i metodg alarmowg Figure 3. The incidence of individualforestfireriskdegreesdeterminedbytheFRImethod andtheemergencymethod Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie pomiarow. Source: Own elaboration based on measurements.
Bez wzglçdu na stosowanq metodç najczçsciej wystçpo-wat drugi stopien zagrozezia - idla metody IBL byto to zl,6% zdarzen, a dla metody alarmzwej - 33,7% zdarze ii. ZZ y rzypa d-ku metody alarmowej na zeiizonym poziomln wystzpowat row-niez zerowy stopien (3Zi2%),kt°ry zt6 z^zym zio ogtymczatoy
The most ftequerrt level for both methods was degree 2, a ccountin g for 3 1.6% of tfe incidents for the FRI method and 33.7% for flce nmc rgeecf mcffiod. LcvelO, which would mean no constiaints on milifaty exctciscsealou occurred with a sim-Curfrequenco cor fhe omergeucy method (32.2%), and in 21.3%
prowadzenia cwiczen wojskowych, podczas gdy w przypadku metody IBL brak zagrozenia dotyczyt 21,3% zdarzen. Jeszcze wiçkszq roznicç pomiçdzy metodami zaobserwowano przy naj -wyzszym -trzecim stopniu - zagrozenia, ktory wystqpit tylko w 10,4% przypadkow okreslanych metodq alarmowq. Wedtug metody IBL zagrozenie duze dotyczyto az 26,4% zdarzen, co w wiçkszym stopniu mogto decydowac o ograniczeniu prowadzenia cwiczen wojskowych na poligonach. Lqcznie stopien zerowy i pierwszy(brak ograniczen w prowadzeniu szkolenia) przy zastosowaniu metody IBL wystqpity w 42% przypadkow, a przy zastosowaniu metody alarmowej - w 56,2% przypadkow.
W trakcie weryfikacji nowoopracowanej metody (zgodnie z sugestiami wojska) dla dwoch poligonow wykonano ozna-czenia SZPL w dodatkowych terminach: o godzinie 7.00 oraz na godzinç przed zachodem stonca w sierpniu i wrzesniu (w sierp -niu byta to wiçc godzina 20.00, a we wrzesniu - 19.00). Ksztat-towanie siç zagrozenia pozarowego w badanym czasie przed-stawiono w tabeli 2.
of the incidents for the FRI method. A much greater difference between the two methods was found for the highest risk degree, degree 3, which was found in only 10.4% of the cases determined by the emergency method. The FRI method indicated a high risk for as many as 26.4% of the incidents, thus having a potentially greater impact on constraining military exercises in military training areas. Degrees 0 and 1 combined (no constraints on training) were found by the FRI method in 42% of the cases and by the emergency method in 56.2%.
During the verification of the newly developed method (as recommended by the military) in two military training areas, the FFRD was determined at two additional times - at 7 a.m. and an hour before sunset in August and September (i.e. at 8 p.m. in August and 7 p.m. in September). The fire risk trends over the studied period are shown in Table 2.
Tabela 2. Wyst^powanie stopni zagrozenia pozarowego lasu ustalonych wedtug opracowanej metody Table 2. Forest fire risk degree according to the newly developed method
Stopien zagrozenia pozarowego lasu/Forest fire risk degree
0 1 2 3
7 a.m. 37 40 3
9 a.m. 37 25 18
1 p.m. 25 20 27 8
7 p.m. 16 8 16
8 p.m. 4 15 19 2
Total 119 108 83 10
Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie pomiarow. Source: Own elaboration based on measurements.
Z obserwacji wynika, ze najwyzszy - trzeci stopien - zagrozenia pozarowego wystqpit zaledwie 10 razy, przy czym naj -cz?sciej o godzinie 13.00. W godzinach wieczornych wystqpit on dwukrotnie, i tylko w sierpniu.
Dodatkowo sprawdzono metod? alarmowq na danych archi-walnych gromadzonych przez Laboratorium Ochrony Przeciwpo-zarowej Lasu IBL. Byty to dane meteorologiczne i dane dotyczq-ce wilgotnosci sciotki z lat 2011-2013 pochodzqce z czterech stacji pomiarowych w roznych rejonach kraju (nadlesnictwa: Janow Lubelski, Kalisz, Sarbia i Wielbark), w ktorych co dwie godziny w pi?ciodniowych seriach dokonywano pomiarow pa-rametrow niezb?dnych do oznaczenia SZPL. Lqcznie byto 2798 pomiarow. Wyniki dotyczqce wyst?powania poszczegolnych stopni zagrozenia pozarowego lasu wedtug godzin przedsta-wiono na ryc. 4.
Jak widac na rycinie 4 najwyzszy stopien zagrozenia od godziny 11.00 do 19.00 wyst?powat w udziale ponad 5%. Natomiast w godzinach porannych (7.00 i 9.00) wynosit odpowiednio 0,7 i 2,5%. Udziat stopnia drugiego i trzeciego spadat wieczorem (godz.19.00), co jest potwierdzeniem prawidtowosci przyj?tych zatozen, zgodnie z ktorymi stopien alarmowy ma byc ustalany w ciqgu dnia i obowiqzywac przez 4 godziny, przy czym stopien ustalany w godzinach wieczornych ma obowiqzywac do godziny 9.00 dnia nast?pnego.
The highest fire risk level, level 3, was found only 10 times, mostly at 1 p.m. At evening hours, it was found twice, only in August.
The emergency method was additionally tested using archival data collected by the Fire Protection Laboratory of the Forest Research Institute. These included 2011-2013 meteorological data and data on the forest litter moisture content from four measurement stations located in different regions of Poland (the forest districts of Janow Lubelski, Kalisz, Sarbia and Wielbark), in which every two hours, in five-day series, measurements were taken of the parameters required to determine the FFRD. A total of 2,798 measurements were made. The results for individual forest fire risk degrees by hour are shown in Figure 4.
As can be seen in Figure 4, the highest risk degree - between 11 a.m. and 7 p.m. - had a share of 5%. For the morning hours (7 a.m. and 9 a.m.), it was 0.7% and 2.5% respectively. Degrees 2 and 3 occurred less in the evening hours (7 p.m.), which proves correct the assumptions that the emergency risk degree should be determined during the day and apply for four hours, and that the risk degree determined in the evening hours should apply until 9 a.m. the next day.
Rycina 4. Wystçpowanie poszczegolnych stopni zagrozeniapozarowegolasuwedtuggodzin Figure 4. Individual forest fire risk degrees by hour Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie pomiarow. Source: Own elaboration based on measurements.
Kolejnym krokiem sprawdzania opracowanej m etody t^out^ analiza wyst^powania pozarow lasu na po dsjswie danych ar-chiwalnych, przy ustalonychna jej |:>ocaE^ti^\t/i6s siliaptnititsls zagtn-zenia w wyzej wymienionych czterech lokalizacjach meteoro-logicznych punktow pomiarowych, ktore powstaty w promieniu 15 oraz 30 km od tych punktow. Wystqpienie pozaru odnoszono zawsze do ostatniego oznaczonego stopnia zagrozenia. W tabeli 3 przedstawiono liczb? pozarow lasu w zaleznosci od stopni za -grozenia i wielkosci analizowanego obszaru.
Tabela 3. Liczba pozarow lasu w zaleznosci od stopnia zagrozenia pozarowego lasu i wielkosci obszaru Table 3. The number of forest fires relative to the forest fire risk degree and area size
Anoihec fhep to hestfhe developed method was to examine the occurrence of forest fires on the basis of archival data, using nosk ^vels in rise obove-mentioned four locations of weather stations, which occurred within a range of 15 and 30 km from these stations. The fire incidence was in each case proportionate to the risk degree previously determined. Table 3 shows the number of forest fires by risk degrees and size of studied area.
Pmmien obszaru/ Liczba pozarow przy danym stopniu zagrozenia pozarowego lasu / The number of forest fires relative to the forest fire risk degree
Radius -
0 1 2 3
15 km 0 1 1 4
30 km 3 8 15 14
Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie [7]. Source: Own elaboration based on [7].
Im wiçkszy byt obszar objçty prognozowaniem, tym trafnosc tego prognozowania byta mniejsza, o czym swiadczy to, ze przy zerowym stopniu zagrozenia wystqpity 3 pozary, a przy pierw-szym stopniu zagrozenia byto ich az 8. Dane przedstawione w tabeli 2 potwierdzajq zarowno przydatnosc opracowanej me -tody do alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego dla poligonow, jak i przyjçtq odlegtosc poligonow od meteoro-logicznych punktow pomiarowych wykorzystywanych przy jej stosowaniu, ktora nie powinna przekraczac 15 km.
Trzecim i ostatnim etapem weryfikacji ustalania alarmowego SZPL byto jego pilotazowe wdrozenie w czerwcu 2015 r. podczas miçdzynarodowych cwiczen Noble Jump (ryc. 5) na poligonie w Zaganiu. Potwierdzito ono, ze nowq metodç mozna zastoso-wac w celu stworzenia optymalnych warunkow do racjonalnego i efektywnego wykorzystania poligonu oraz przeprowadzenia za-planowanych strzelan amunicjq bojowq dziçki temu, ze na biezq -co ma siç informacjç o istniejqcym zagrozeniu pozarowym lasu.
The larger the area included in the projections the less accurate were the projections, as indicated by the fact that three fires occurred at degree 0 and as many as eight fires occurred at degree 1. The data presented in Table 2 prove that the developed emergency forest fire risk degree determination method for military training areas is useful, and that the distance of no more than 15 km between the training area and the weather sta -tion, as assumed in this method, is correct.
The third, and last, stage of the verification of the emergen -cy FFRD determination method involved the pilot implementation of this method in June 2015 during the international Noble Jump exercise (Figure 5) in the Zagan military training area. This stage proved that the method could be applied to create optimum conditions in which military training areas could be used rationally and effectively, and shooting exercises could be conducted as planned, since the method would provide ongoing information on the existing forest fire risk.
Rycina 5. Cwiczenia Noble Jump, poligon w Zaganiu
Figure 5. The NOBLE JUMP exercise, the Zagan Military Training Area
Zrodto: Opracowanie wtasne.
Source: Own elaboration.
Podsumowanie
Opracowana metoda alarmowego ustalania SZPL na potrze-by wojska uzupetnia funkcjonujqcy system prognozowania zagrozenia pozarowego w Lasach Panstwowych. Umozliwia okreslenie stopnia zagrozenia w czterostopniowej skali (stosowanej obecnie w kraju) na dowolnq por? doby na podstawie: temperatury powie-trza, wilgotnosci wzgl?dnej powietrza i wilgotnosci sciotki, mie-rzonych w bliskim otoczeniu poligonu lub na nim. Stopien ten, ustalany z inicjatywy uzytkownika poligonu, trafniej odzwiercie-dla rzeczywiste zagrozenie pozarowe i obowiqzuje przez 4 godziny w ciqgu dnia, a ustalony w godzinach wieczornych (18.00-21.00) - do godziny 9.00 dnia nast?pnego, jesli wczesniej ponownie go nie okreslono. Dzi?ki temu szkolenie poligonowe wojsk wtasnych i sojuszniczych moze byc efektywniejsze i tansze. Ponadto w wy-niku racjonalnego dostosowania rodzaju prowadzonych cwiczen do wyst?pujqcego miejscowego zagrozenia pozarowego na po-ligonie mozna b?dzie lepiej zadbac o bezpieczenstwo i ochron? srodowiska. Aneksem nr 1 z dnia 8 czerwca 2015 r. znowelizowano Porozumienie Ministra Obrony Narodowej i Ministra Srodowiska. W znowelizowanym akcie prawnym opracowanq metod? wskaza-no jako sposob alarmowego okreslania zagrozenia pozarowego. Zgodnie z decyzjq Inspektoratu Szkolenia Dowodztwa Generalne-go Rodzajow Sit Zbrojnych w 2016 r. alarmowy sposob okreslania SZPL (ryzyka pozaru) zostat zastosowany na 11 poligonach (Centrum Szkolenia Wojsk Lqdowych Biedrusko, Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia Torun, Centrum Szkolenia Wojsk Lqdowych Drawsko, Osrodek Szkolenia Piechoty Gorskiej Duszniki Zdroj, Ja-godne, Centralny Poligon Lotniczy Nadarzyce, Osrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lqdowych D?ba, Osrodek Szkolenia Poligono-wego Wojsk Lqdowych Orzysz, Osrodek Szkolenia Poligonowego Marynarki Wojennej Strzepcz, Centralny Poligon Sit Powietrznych Ustka, Osrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lqdowych W?drzyn i Osrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lqdowych Zagan). Po-ligony te dysponujq automatycznymi stacjami meteorologiczny-mi i urzqdzeniami do pomiaru wilgotnosci sciotki z mozliwosciq transmisji danych do serwera obstugujqcego dedykowanq stron? internetowq. Na stronie tej jest zaktadka „Poligony w funkcjonujq-
Summary
The emergency FFRD determination method for military purposes is a useful addition to the fire risk forecasting system in place in State Forests. It can be used to determine the risk de -gree on a scale of four (as currently applicable in Poland) for any time of the day, based on air temperature, the relative humidity of the of air and the forest litter moisture content, measured in the vicinity of, or within, the military training area. Determined on request by the training area user, this level is more accurate in reflecting the actual fire risk and applies for four hours, and, if determined in the evening hours (6 p.m. - 9 p.m.), it applies until 9 a.m. the next day, provided it has not been re-determined earlier. This can make military training conducted by both the Polish and allied militaries more effective and less expensive. Moreover, as the method can be used to make rational choices as to the type of exercises to be conducted based on the local fire risk within the training area, it will benefit environmental safety and protection as well. Annex 1 was signed on 8 June 2015 to amend the Agreement. The amended Agreement regards the developed method as the emergency method for de -termining the fire risk. In line with the decision issued by the Training Inspectorate of the Armed Forces Branches General Command in 2016, the emergency FFRD determination method has been applied in 11 military training areas (the Biedrusko Land Forces Training Centre, the Torun Artillery and Weapons Training Centre, the Drawsko Land Forces Training Centre, the Duszniki Zdroj Mountain Infantry Training Centre, Jagodne, the Nadarzyce Aviation Military Training Area, the D^ba Military Training Centre for the Land Forces, the Orzysz Military Training Centre for the Land Forces, the Strzepcz Military Training Centre for the Naval Forces, the Ustka Central Military Training Area for the Air Force, the W^drzyn Military Training Centre for the Land Forces and the Zagan Military Training Centre for the Land Forces). These military training areas have weather stations and devices to measure the forest litter moisture content, and can transmit measurement data to the server which hosts a dedicated website. This website features a tab named Military
cym systemie prognozowania zagrozenia pozarowego w Lasach Panstwowych", umozliwiajgca wykorzystanie danych dla wybranej lokalizacji poligonu w celu oznaczenia alarmowego stopnia zagrozenia pozarowego. Zarowno metoda, jak i stworzone oprogramo-wanie informatyczne zostaty praktycznie wykorzystane w czerwcu 2016 r. podczas cwiczen wojsk NATO pod kryptonimem Anakonda, ktore odbywaty siç jednoczesnie na wielu polskich poligonach.
training areas in the fire risk forecasting system in place in the State Forests, which can be used to utilise data for a selected training area location to determine an emergency fire risk degree. Both this method and the newly developed software were applied during the June 2016 NATO military exercise, codename Anaconda, which took place simultaneously in numerous Polish military training areas.
Artykut powstat w wyniku realizacji projektu „Opracowanie metody alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego lasu na potrzeby wojska" finansowane-go przez Dyrekcjç Generalnq Lasow Panstwowych.
The article was written within the project „The emergency forest fire risk level determination method for military purposes" financed by the Directorate General of State Forests.
Literatura/Literature
[1] Porozumienie Ministra Obrony Narodowej i Ministra Srodowiska w sprawie warunków uzytkowania lasów na potrzeby zwigzane z obronnoscig i bezpieczeñstwem pañstwa z dnia 5 lipca 2013 r.
[2] Rozporzgdzenie Ministra Srodowiska z dnia 22 marca 2006r. w sprawie szczegótowych zasad zabezpieczenia przeciwpozaro-wego lasów (Dz.U. 2006, nr 58, poz. 405).
[3] Szczygiet R., Kwiatkowski M., Kotakowski B., Klimczyk A., Opracowanie metody alarmowego ustalania stopnia zagrozenia pozarowego na potrzeby wojska, IBL, 2014.
[4] Karlikowski T., Prognozowanie zagrozenia pozarowego lasu metodq IBL, „Prace IBL", 19В1, 578, 3-72.
[5] Kwiatkowski M., Szczygiet R., Piwnicki J., Opracowanie nowejmetody prognozowania zagrozenia pozarowego lasu, IBL, 2010.
[6] Szczygiet R., Metoda oceny ryzyka powstania pozaru lasu wspoma-gajqca organizacjç dzialan ratowniczych, prace IBL, Rozprawy i Mo-nografie, 2009, nr 12.
[7] Krajowy System Informacji o Pozarach Lasu, http://bazapozarow. ibles.pl/ibl_ppoz/faces/index.jsp [dostçp: 20.09.2016].
DR HAB. RYSZARD SZCZYGIEt - prof. nadzw. Instytutu Badawczego Lesnictwa, wyksztatcenie pozarnicze i lesne sprawia, ze zaintereso-wania zawodowe koncentrujg siç na problematyce ochrony przeciwpozarowej lasu, szczegölnie modelowania pozaru lasu, pirologii lesnej jak i gaszenia pozaröw. Autor, bgdz wspötautor 120 publikacji nauko-wych, 90 prac badawczych i kilkunastu wdrozeri rozwigzari technicz-nych i organizacyjnych w Lasach Paristwowych.
MGR INZ. MIROStAW KWIATKOWSKI - gtöwny specjalista w Laboratorium Ochrony Przeciwpozarowej Lasu Instytutu Badawczego Le-snictwa, zaangazowany m.in. w prace nad prognozowaniem zagro-zenia pozarowego oraz tgcznosci w ochronie przeciwpozarowej lasu.
MGR INZ. BARTtOMIEJ KOtAKOWSKI - starszy specjalista w Laboratorium Ochrony Przeciwpozarowej Lasu Instytutu Badawczego Le-snictwa.
RYSZARD SZCZYGIEt, D.Sc. - professor at the Forest Research Institute. His education in firefighting and forestry directed his professional interests to issues of forest fire protection, particularly forest fire modelling, the study of forest fires, and fire extinguishing. The author and co-author of 120 scientific publications, 90 research projects and more than ten implementations of technical and organisational solutions in State Forests.
MIROStAW KWIATKOWSKI, M.Sc.Eng. - chief specialist at the Laboratory of Forest Fire protection of the Forest Research Institute, involved, i.a., in work on predicting fire risks, and on communication issues in forest fire protection.
BARTtOMIEJ KOtAKOWSKI, M.Sc.Eng. - senior specialist at the Laboratory of Forest Fire protection of the Forest Research Institute.
■
Minist erstwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego
Artykut zostat przettumaczony ze srodköw MNiSW w ramach zadania: Stworzenie anglojçzycznych wersji oryginalnych ar-tykutöw naukowych wydawanych w kwartalniku „BiTP. Bezpieczeristwo i Technika Pozarnicza" - typ zadania: stworzenie anglojçzycznych wersji wydawanych publikacji finansowane w ramach umowy 935/P-DUN/2016 ze srodköw Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego przeznaczonych na dziatalnosc upowszechniaj^c^ naukç.
