CC BY
54
УДК 891.550.09.1 А. ^АКИМОВ
ББК 80(075)
МАХСУСИЯТИ ШЕЪРИ ТАВСИФИЮ ТАСВИРИИ МУЪМИН ЦАНОАТ
Вожа^ои калиди: шеъри гиной, шеъри тафсивию тасвирй, цауони ашё, табиат, анво, айният, ашё, мундарица, мавзуъ, гоя, ку%, об, вижагии миллй, мафуум
Як шеъри муваффа;онаи тавсифию тасвирй шоирро шиносонида, аз истеъдоди нигорандагии у да;и;ан хабар доданаш мумкин аст, зеро дар шоирй, ки яке аз хунархои каломии нафиса аст, хамеша нишон додан нисбат ба гуфтан волотар буда, бештар асар аз халло;ият дорад. Хдмин гуна холат дар солхои паннохум бо Муъмин ^аноат рух дод. Маълум аст, ки дар он замон шеъри муосири тоник бештар зехнй буда, харфхои ташви;отию таблиготии мафкуравй бар тасвири сахнахои шоирона тасаллут дошт, ки энодиёти Муъмин Каноат хам аз он бар канор набуд. Аммо боз хам хис мешуд, ин шоир аз хамон замон мекушид, ки тафаккуроту таассуроташро дар зимни шайъе ё тасвире ироа карда, суханашро аз мунаррадй рахо бикунад. Бинобар дар ашъори гиноии андешахои отифй, отифии тасвирии у хузури шайъ, тавсифу тасвир аз аввал бештар ба назар мерасид. Ин хусусият, ки заминаи тасвири пурра ва муста;илро дар шеър омода месохт, шоирро ба эноди ашъори манзаравии комил расонд, ки шеърхои «Пири гулфурушон» ва «Обаки шух» аз намунахои бехтарини онхо хастанд. Аз ин шеърхо махсусан «Пири гулфурушон» бо тару тозагй, нотакрорй ва халло;ияташ, ки зодаи ;удрати тасвиркории фардии Муъмин ^аноат аст, таваннухро ба худ налб менамояд. Дар ин шеъри мухтасар, ки хамагй аз се байти маснавй иборат аст, кухи Варзоб, ки метавонад рамзи тамоми кухистони тонику диёри тоникон бошад ва дар шеър хамин тавр хам шудааст, бо ;алами нигоргарй ба сурати пири гулфуруш зебову дилписанд ба тасвир омадааст:
Кухи Варзобро чй даврон аст, Гуй он пири гулфурушон аст: Чомаи бе;асаб ба бар дорад, Локии шохй (?) дар камар дорад. Саллаи суф гирди сар дорад, Сабади гул ба пеши бар дорад(2, 22).
Аввалин чизе, ки ба ин шеър гармй мебахшад, ташбехи хуб кардан ва ташхисонидани мабхаси тасвир - кух мебошад, ки хатто дар унвони он ной дорад. «Кухи Варзоб» ба «пири гулфурушон» ташбех карда шудааст, пир, яъне инсон, гулфуруш боз хам амале, ки ба инсон хос аст, яъне ташхис болои ташхис аст. Сониян, сифат ва вожахое, ки барои тасвири кухи ташхисшуда - пири гулфурушон оварда мешаванд, на зехнй, хамчун зебо, хуррам ва монанди инхо, ки дидану хис кардани онхо душвор ё номумкин аст, балки хама айнй, яъне махсусу ламсшаванда ва шайъй мебошанд, хамчун нома - бе;асаб, локй - шохй, салла - суф, сабад -аз гул. Дар ин но тасвир бар во;еъият асос дорад, ки худ шайъиву зебову тасаввуршаванда буда, мушаббах ва мушаббахун бих - кухи Варзоб ва пири гулфуруш, яъне хар ду тарафи ташбех аз олами во;еъ, ашёанд, ки аз навъхои бехтарини ташбех ба шумор меравад. Дар ин но тасвир на танхо сурат, балки забон хам дорад, гуёст, зеро он бо забони тасвир мегуяд, ки он тасвир махз кухи диёри тоник аст, зеро ба пире ташбех шудааст, ки аломатхои миллияш равшану барнаста ба зухур омада, бо хар тархи тасвир, махсусан бо «номаи бе;асаб», «локии шохй», «саллаи суф» рангу равгани миллии тоникии худро дурахшонтар нишон медихад. «Сабади гул ба пеши бар» доштан, на танхо тасвири зохирист, балки ба ботини миллият низ ишорат дорад, зеро дар фарханги миллии тоникй ва махсусан дар шеъри ирфонии форсии тоникй, хамчунон ки Мухаммад Иброхими Заробихо ;айд мекунад: «Гул намоди покй,
85
латофат, маъсумият ва нур аст... Гул дар ин дунё мазхари густардагй ва зебой, ва дар олами охират низ мазхдри густардагй аст, ки рамзи човидонагиро дар бар дорад. Гул дар во;еъ намоди инсон аст. Инсон дар ин дунё бо худсозй, имон ва аъмоли хайр, зебоияшро густарда мекунад. Аз он чо, ки инсон дар ин дунё пойдор нест, бо ин густардагй, дар охират ба човидонагй мерасад» (1, 276). Бинобар ин, тасвир дар ин чо зохиран зебо ва ботинан пурмаъност. Гайр аз ин, кух суннатан дар шеър бештар истиора ва ё намоди сарбаландй, пойдорй, гаронй ва монанди инхост, аммо хамчунон ки дида мешавад, дар ин маврид ба мафхуми тозаи мардуми софдилу мехмонавози точик ва диёри у ба кор бурда, бар имкони маънигунчонии он афзуда шудааст. Мутаассифона, дар ин шеъри хуб чанд ну;с ба назар мерасад, ки аз инхо иборат аст: Калимахои «даврон» ва «гулфурушон» ба хам ;офия баста намешаванд, зеро дар ин чо хар дуи «он» дар охири калимахо пасванд мебошанд, пас «давр» мемонаду «гулфуруш», ки хам;офия нестанд. Азбаски вазни шеър бахри хафиф буда, аз
афоилхои фоилотун мафоилун фаълун -- У----/ У -- У -- /----ба хам меояд, хичои панчум
кутох аст ва дар истифодаи калимаи «шохй», ки хичои охири он «хй» дароз мебошад, сакта чой дорад. Дар мисраи панчум «Саллаи суф гирди сар дорад» ибораи «гирди сар», ки ба чойи «ба сар» омадааст, хилофи сабки забон аст, зеро салла ба сар дорад гуфтан дуруст аст, на гирди сар, ки шоир бо та;озои вазн ба ин ну;с рох дода аст. Бе ин ну;схои фаннй ва сабкй арзиши шеър хеле болотар хохад буд.
Тасвир, мухтаво ва манзури шеър зотан ба хам пайванди ногусастанй доранд. Шеър дар сайри таърихии худ барои такомули чахони маънавии инсон омода шудааст, ки ин вазифаи худро бо рохи инсонро хамчун мехвари мавзуъ ва тасвир ;арор додан ба ичро мерасонад. Вале инсон дар ин чахон на танхо бо хамчинсони хеш --инсонхои дигар, балки бо хамаи мавчудоте, ки уро ихота мекунад, табиат ва хамаи чизе, ки дар он мавчуд аст, робита пайдо мекунад. Бинобар ин, инсон, шайъ ва ё манзараи табиат, ки дар шеър инъикос мешавад, харгиз ба мафхуми шайъй ва табиии худ бо;й намонда, ба мухтавои шеър бадал мегардад. Ин ;азия аз солхои шастуми ;арни бист сар карда, дар эчодиёти Муъмин ^аноат, махсусан аз силсилаи «Ситорахои замин» шеърхои «Х^усн», « Хохари Куба», «Ахсант ба одам», силсилаи «Ассалом, Карпат!» шеъри «Корвони нур» ва баъд татби;и худро пайдо кардааст. Дар ин бора мо дар "Шеър ва замон" дар боби "Сухан ва образ" муфассал сухан гуфтаем (3, 92-102).
Яке аз унсурхои олами хастй, ки дар шеъри манзаравй бештар тавсифу тасвир мешавад, мухити об мебошад.Мухити об, аз оби хаёт сар карда, то оби во;еии нушиданй, хох нахру кул бошад, хох бахру у;ёнус, бо ум; ва рознокй ва дигар сифатхои баргузида, хамчун софию зулолй ва хаётбахшии худ дар шеър аз даврахои бостон дорои ма;оми мухим аст, ки давоми он дар шеъри муосири точик хам ачобате надошта, чавобгуи ниёзхои маънавию зебошинохтии он мебошад. Дар диёри точикон, ки кишвари кухистон буда, дарёву бахрхои вусъатнок надорад, назари шоирон асосан бар руду рудчахои кухиву кулу чашмахост, ки на танхо аломати чугрофиёии ватан, балки мухити бардошти маънавии онхо хам хаст.
Дар байни ашъори тасвирию тавсифии Муъмин Кдноат шеърхое, ки дар ин ё он шакл мухити обро нигориш кардаанд, кам нестанд, масалан, хатто силсилахои ашъори у «Мавчхои Днепр», бобхои алохидаи «Достони Норак» ба ин мавзуъ бахшида шудаанд, аммо дар айни хол манзур шеъри гиноии манзаравй мебошад, ки дар он тасвир воситаи ёрирасон набуда, комилан муста;ил аст. Аз ин навъи шеърхо «Обаки шух», «Ташнаи туфон», «Чашмаи сабохй», «Зоиндаруд», «Хумбов» - ро метавон номбар кард, ки дар даврахои гуногуни эчодиёти шоир навишта шуда, далели дар хар давра дар маърази таваччухи у ;арор доштани ин мавзуъ мебошад. «Обаки шух» аз шеърхои давраи аввали эчодиёти Муъмин Кдноат буда, манзараи ба руди Панч хамрох шудани обаки шухеро, ба монанди ба канори модар даромадани тифли бе;ароре тасвир мекунад, ки ба воситахои бадеъи баён - ташбеху тавсифу ташхис ба чо оварда шудааст:
Обаки шухе чу тифли бе;арор Мешитобад аз миёни кухсор. Аз баландй меравад гулгулкунон,
У ба мисли кудаки ширинзабон. Бо рахи пурсанг поён меравад, Беибо, галтону хезон медавад; Гуй аз чизе гурезон мешавад, Дар канори Панн пинхон мешавад. Хдмчу тифле, мехр тобад бар сараш, Медарояд дар канори модараш (2, 28). Дар аввал бояд ;айд кард, ки ин нусхаи шеър аз нусхахои пешин хеле тахрир хурда, баъзе ну;схо бартараф шудаанд, вале бо вунуди ин, холо хам комилан бену;с нест, ки поинтар аз онхо сухан гуфта хохад шуд. Ба маънои куллии он меандешем ва мебинем, ки шоир дар байти аввал обакро шух ва тифлакро бе;арор тавсиф карда, обакро ба тифл ташбех мекунад, ки он дар айни хол ташхис хам мешавад, зеро мушаббахун бих инсон аст. Ин самимияте дар дил энод мекунад, зеро инсон ба тифл ва умуман ба бачаи хар нонзоде бо мехру шаф;ат менигарад, ки дар ин но обакро ба тифл шабохат додан хам хамин гуна хиссиёт ба вунуд меорад. Дар байти дуюм шабохати обаки шух бо тифл бо овардани сифатхои «гулгулкунон» -у «ширинзабон» боз хам ами;тар карда мешавад, аммо дар мисраи чахорум «У ба мисли кудаки ширинзабон» «у ба мисли кудаки» хамчун хашв ба назар мерасад, зеро дар мисраи аввал ин монандкунй «чу тифли бе;арор» ной дошт. Дар байти сеюм ба норй шудани обак тархи дигар «беибо, галтону хезон» афзуда мешавад, ки холатро ба асли табиияш наздиктар нишон дихад. Дар байти чахорум ибрози маънй бо мисраи «Дар канори Панн пинхон мешавад» ба ма;таъ мерасад, аммо шоир мехохад, ки махз ба канори модар даромадани онро таъкид кунад ва суханро давом медихад, ки боз хам хашв мешавад. Байти паннум «Хдмчу тифле, мехр тобад бар сараш, // Медарояд дар канори модараш» ну;си сабкй дошта, баъд аз «хамчу тифле» омадани «мехр тобад бар сараш» но наафтодааст. Дил мехохад, ки ин шеъри хуб аз нониби шоир боз хам тахрир хурда, шакли бену;се пайдо кунад. Онро, албатта, чандин навъ тахрир кардан мумкин аст, холо барои мисол танхо як навъи фарзии он пешниход мегардад, то чй гуна дилнишин будани мухтавои ин шеър эхсос шавад, вагарна изни тахрир на ба муха;;и;, балки ба муаллиф аст:
Обаки шухе чу тифли бе;арор Гуй аз чизе гурезон меравад.
Мешитобад аз миёни кухсор. Гоу сангин, гоу осон меравад,
Аз баланд й меравад гулгулкунон, У ба суи Пан н поён меравад.
Худсару бозигару ширинзабон. Х,амчу тифли ёди модар дар сараш
%ар цадам афтону хезон меравад, Медарояд дар канори модараш.
Шеъри «Обаки шух» аз забони ровй буд, ки дар он на;ши шахси шеър ба назар намерасид, вале «Чашмаи сабохй» аз навъи шеъри манзаравист, ки дар он на;ши шахси шоир на фа;ат бараллоина хувайдост, балки зиёда аз ин, шеър бо мурониати шоир огоз мешавад, ки хузури уро аз мисраи нахуст хабар медихад. «Чашмаи сабохй» аз хашт байти
маснавй иборат буда, дар бахри хазани мусаддаси махзуф мафойлун мафойлун фаулун У.....
- У......У----гуфта шудааст. Дар ин шеър дар баробари тасвири манзараи чашма изхори
андешахои отифии шахсияти шоир низ ной дорад, ки ба он гармии бештар медихад, зеро шоир онро хамчун «ёри навонй» бо мухаббат ёд мекунад. Ин мехр аз огози шеър, аз ташбеху тавсифе, ки шоир дар тасвири чашма ба кор мебарад, хуб эхсос мешавад. «Аз хотаи гул...равону соф чун овози булбул» мебарой ва дар «нарми»-ю «бегуборй» «чу шарми духтарони кухсорй» гуфтани шоир ба чашма далели мехру мухаббати у бар «ёри навони»-яш мебошад, ки во;еан содаву самимона аст:
Барой субхидам аз хотаи гул, Кунад аз равшанй бо ман хикоят.
Равону соф чун овози булбул. Ту хомушию сад оханг дорй,
Анаб нармй, аноиб бегуборй, Зи гулхо буй дорй, ранг дорй.
Чу шарми духтарони кухсорй. Чу нози духтарони шухи Дарвоз
Дамиданхои чун субхи сафоят Чй ширинй, аё сарчашмаи ноз!
Аз хотаи гул хамчун овози булбул баромадани чашма тасвир ва ташбехи хеле зебо ва тару тозаест, ки зодаи хоси ;арехаи шоиронаи Муъмин ^аноат аст. Хдмин тари;, ташбеху тавсифот, ки дар ду байти дигари давоми шеър меоянд, хама тароватноку пурмухаббатанд, ки хонандаро низ зуд фаро мегиранд. Ва дар охир, хамчунон ки ;айд карда шуд, «Туро, ёри чавонй, ёд кардам, // Ба ёдат мазрае обод кардам» гуён шоир шеърро чамъбаст мекунад, ки на;ши андешахои отифии шоирро дар ин шеъри манзаравй боз хам мушаххастар менамояд.
Аз ашъори гиноии тасвирию тавсифии Муъмин Кдноат, ки ба манзарахои гуногуни мухити об - чашмаву кулу руду дарё бахшида шудаанд, шеъри «Хумбов» аз хама асилу рехтаву махкам аст, ки дар он хам на;ши андешахои отифии шахси шоир муассир мебошад. Таносуби аносири олами ашё, ки заминаи тасвирро асос мегузорад ва ибрози эхсосотро, ки ганои андешахои отифиро таъмин менамояд, таъин намудан бисёр душвор аст, зеро он дар хар шеър ба хар андоза зухур карданаш мумкин аст. Бинобар хамин хам аз ин кор ;атъи назар карда, ба он таваччух мекунем, ки аз як чониб, тасвиру тавсифи манзараи мушаххас бо тарххои табиии худ чй гуна рух менамояд ва аз чониби дигар, андешахои отифии шахси шоир аз онхо бо чй воситахои бадей асилу ами;у муассир ифода карда мешаванд. Дар ин шеър, харчанд ки тасвирист, хеч унсури олами хастй, ки дар мухити руд хаст, ба олами шахси шоир беало;а ва ё аз он дур нест, шояд аз ин сабаб ки ин руди зодгохи шоир дар Дарвоз аст ва дар тамоми мархалахои хаёт бо у пайванди во;еию маънавии ногусастанй доштааст. Шеър аз ручуи саволии шоир ба руд ибтидо мегирад, ки дар айни хол онро ташбехи зебое ба ранги осмон ва ташхис хам мекунад, зеро инсон танхо ба инсон бо суол руй меоварад:
Ту, эй руди кабуди осмонй, чй гухар дорй?
Чу сетори Шарифи Чура сахроят садафкорй.
Ва се пулат маро се пардаи сахрои сетор аст,
Маро сарчашмаат чашми кабуди масту хуммор аст (2, 93).
Дар мисраи аввал, ки шоир як тархи тасвири муносиби махсусе аз руд медихад, бо таркиби суолии «чй гухар дорй » дарзамон ба олами ботин низ ишорат мекунад. Гухар -(гавхар) вожаи пургунчоишест, ки ба маънохои бисёре, аз чумла, асл, зот, сиришт, марворид, санги ;иматбахо, инсони гаронмоя, сухани мавзуну олй... меояд, ки дар ин чо тобиши пурмаъноии худро нигох дошта, баробари марворид мафхуми сиришту пурбахоиро низ фаро гирифтааст, харчанд марворид дар руд хосил намешавад. Сатхи рудро ба сахрои садафкории сетор ташбех кардан тозаву тар ва бисёр му;бил хам хаст, зеро ин ташбех на фа;ат ба зохири ин ду тарафи ташбех- руду сетор, балки ба ботини онхо низ ишорат дорад, ки аз хар ду хам наво мехезад. Хумбов руди кухист, ки хам аз чихати навохезй ба сетор шабохат дораду хам ба шакл, чун сеторро навозанда ба даст мегирад, сари он боло меравад ва ба руди кухй, ки аз баландй сарозер мешавад, шабохат пайдо мекунад. Пулхои рудро ба пардахои сетор ташбех кардан тоза мебошад ва ин тозагй аз он сар мезанад, ки худи рудро ба сетор ташбех намудан тоза аст, аз ин ру чузвхои хар ду ;исмати ташбех- руд ва сетор, ки ба хам монанд карда мешаванд, низ тозаанд. Дар байтхои минбаъда хам шоир харфхое мезанад, ки аз назари савту наво ба хам пайванд доштани руду сетору сеторзанро бисёр бачову нозукона гушрас мекунанд:
Чу фарзандат фалакро баст дар сахрои сетораш, Рабуда Рокро то пардадор аз пардаи тораш. Ба рангу нанг чун фарзанди хурди хафт дарёй, Зи чашми осмон ё аз дили Дарвоз меой? (2, 93).
Фалак дар сахрои сетор бастан, ба ду маънй ишорат мекунад, яке ма;оми фалакро, ки навъи муси;ист, навохтан ва дигаре намои осмонро дар сахрои сетор дидан, ки садафкорй буда, шабехи ранги осмон аст. Рок хам аз навъхои муси;ии классикии точикист, ки баромади номаш аз Хинд мебошад. Чунон ки дида мешавад, дар ин байтхо тасвир бо рангу садову маънй бо хам меояд, ки онро зинда, пурра ва фах,мо менамояд. Руди Хумбовро аз чихати рангу нанг фарзанди хурди «хафт дарё» - дарёхои Ахзар, Уммон, Ахмар, Барбар, У;ёнус, Рум, Сиёх --хондан, ки талмех аст, бар ягонагии табиию фархангию маънавии кишвархо
ва хал;хо таъкид дорад, ки ин на танхо тасвирсозй, балки маъниофаринй хам хаст. Дар байтхои минбаъда шоир он хамбастагии худро бо руд, ки ишоратан баён мекард, хамчун «ва се пулат маро се пардаи сахрои сетор аст», акнун руирост ба забон оварда, сахми мохиятии онро дар тавдири инсонии худ таъкид менамояд. Он сахм хам берунй, ки ба тан ва хам дарунй, ки ба равон тааллу; дорад, мебошад. Сахме, ки ба ;исмати берунй тааллу; мегирад, ба монанди ба шахси шоир «варзиш» ва «тоби офтобй» додани оби руд тарххои иловагй ба тасвир афзуда, ;исмати дарунй, ки ба монанди «ба рохи ростй тамкин, ба тундихо шитобе» додан мебошад, тавсияи хул;у атвори уро, ки намои олами ботин аст, комилтар менамояд, яъне тасвир дар як ва;т хам зохирию хам ботинй офарида мешавад: Маро оби ту варзиш дод, тоби офтобй дод, Ба рохи ростй тамкин, ба тундихо шитобе дод. Куно тамкини сангинат, ки нушону хурушонй, Ту гулмохии гул холо наханги тездандонй. Ва худ дармекашию мефитонй хонаи обат, Анаб дарё, ки вайрон менамой хонаи хобат (2, 93). Дар ин пора дар мисраи «Ту гулмохии гул холо наханги тездандонй» агар ба нойи таъбири на чандон равони «ту гулмохии гул» «гули гулмохихо» меомад, шояд ноафтодатар садо медод. Шоир ин но рудро дар айёми оромихояш, харчанд руд оромй надорад ва оромияш нисбист, ба гулмохй ва хангоми дамиданхояш ба наханги тездандон шабохат медихад, ки ташбеххои тоза ва муносибе буда, сурати рудро дар холатхои мухталиф мушаххастар менамоянд. «Хонаи об» - ро даркашидану афтондан ва «хонаи хоб» - ро вайрон кардан низ аз нумлаи хамин гуна тасвирхои мушаххаскунандаи руданд, ки пахлухои дигари намои онро нишон медиханд. Хамаи ин харфхо, албатта, манозианд, вагарна руд, ки «хонаи хоб» надорад, хоби у дар нодаи худ равонист. Бо ин тасвиру ифодаи холатхои гуногуни руди кухии Хумбов, ки хам намои зохири он ва хам авзои ботини шахси шоирро дар бар мегирад, шеър бо ин байтхо ба анном мерасад:
Ба умре офаридй богу гулзори каноратро, Чи алмоси зимистону чи ё;ути бахоратро. Магар фарзандхоят рафтаю рафтаст тамкинат, Биёсо як даме, ки мерасад имруз таскинат (2, 93). Дар ин но шоир барои муассиртар баён намудани сахми руд - об, ки яке аз чахор унсури хастй дар хаёти табиат ва инсон аст, боз аз воситахои бадеи тасвиру ифода, хамчун манозу истиора, суд менуяд ва рудро манозан офаринандаи богу гулзор номида, яххои канори онро дар зимистон алмос ва гулхои бахорашро ё;ут истиора мекунад. Хамин тари;, баррасии ин шеър нишон медихад, ки мухтаво хамеша аз маводи тасвир ва ифода ба хам меояд, танхо ба хам даромехтагии ин ду мабдаъ - тасвирй ва ифодавй (ё харфй) асареро ба вунуд меорад, ки гояи ма;садноке дошта, барои гановати хаёлоту тасаввур ва андешаву эхсосоти инсон хидмат мекунад.
ПАЙНАВИШТ:
1.Заробихо, М. Аз давлати Хофиз (тафсири номеи дувоздах газали Хофиз) / М. Заробихо. -
Техрон: Калидар. - 1389. - 640 с. 2Даноат, М. Мехри сипехр. Баргузидаи ашъор / М. ^аноат. - Душанбе: Адиб. - 2007. - 378 с
3.Хакимов, А. Шеър ва замон / А. Хакимов. -Душанбе: Ирфон. - 1978. - 256 с.
4.Хакимов, А.Махсусиятхои шеъри тавсифию тасвирй(дар мисоли энодиёти А.Шукух,й ва F.Мирзо) /А.Хакимов//Номаи донишгох.Сисилаи илмхои гуманитарй ва номеашиносй.-2015.-№ 3.- С.88-96.
REFERENCES:
1.Zarobiho, M. Under the auspices of Hafiz (Consolidated interpretation twelve gazelles Hafiz) / M. Zarobiho. - Tehran: Kalidar. - 1389. - 640 p.
2.Kanoat, M. I love the sky. Selected Poems / M. Kanoat. - Dushanbe: Adib. - 2007. - 378 p.
3.Khakimov, A. Poetry and time / Askar Khakimov. - Dushanbe: Irfon. - 1978. - 256 p.
4. Khakimov, A.Peculiarity description-creation poesy(on the example of A.Shukuhi and G.Mirzo's creative)/A.Hakimov//Scintific notes.Series of Humanities and Social Sciences.- 2015.-№ 3.- P..88-96.
Особенности описательно-изобразительной поэзии Мумина Каноата
Ключевые слова: лирическая поэзия, описательно-изобразительная поэзия, вещественный мир, природа, вид, объект, предмет, содержание, тема, идея, гора, национальный характер, понятие
В статье отмечается, что с самого начала в лирической, особенно в описательно-изобразительной поэзии Мумина Каноата, больше всего наблюдалось присутствие предмета, описания, изображения. Эти особенности, подготавливающие почву для целостного, самостоятельного изображения, привели поэта к созданию ряда совершенных пейзажных стихотворений, являющихся наилучшими примерами этого жанра.
Выявляется, что изображение, содержание и идея стихотворения имеют между собой нерасторжимую связь. Показывается, как поэзия, предназначенная для совершенствования духовного мира, выполняет эту свою миссию, выбирая человека стержнем своей темы и изображения. Человек в этом мире имеет тесную связь не только со своими сородичами, но и со всем сущим, окружающим его, природой, и всеми теми, что в ней находится. Однако человек, объект или вид природы, горы, вода, времена года, и все остальное, отражающиеся в поэзии, никогда не остаются со своими объективными, природными понятиями, они превращаются в содержание стихотворения.
Descriptive and figurative peculiarities of the poetry of Mumin Qanoat
Keywords: lyric poetry, descriptive and figurative poetry, objective world, nature, type, object, content, theme, idea, mountain, water area, national character, notion. The article notes that lyric poetry and especially descriptive and figurative poetry of Mumin Qanoat deals with the presence of the object, description and the image. These peculiarities prepared a ground for integral and visual content. These all motivated the poet to create a number of perfect landscape poems, which are the best example of this genre. Analyzing the image, content and the idea of the poem the author states that they have indissoluble connection with each other. It is shown that the poetry is intended for perfection of spiritual world. The poetry completes this mission by choosing a human as a core theme and the image. A man has a close link not only with his kinsman but with all that surround him. However, object or the type of the nature, mountains, water area, seasons and other things that are mentioned in the poetry do not keep or remain with their objective, natural concept but they turn into the content of the poetry.
Маълумот дар бораи муаллиф:
Хакимов Аскар, номзади илмуои филологй, ходими калони илмии шуьбаи адабиёти муосири Институти забон, адабиёт, шарцшиносй ва мероси хаттии ба номи Рудакии АИ Тоцикистон (Цумуурии Тоцикистон, ш. Душанбе), E-mail: askar_hakim@mail.ru Сведения об авторе:
Хакимов Аскар, кандидат филологических наук, старший научный сотрудник отдела современной таджикской литературы Института языка, литературы, востоковедения и письменного наследия имени Рудаки Аадеми Наук Ресулики Таджиистан (Республика Таджиистан, г. Душанбе), E-mail:askar_hakim@mail.ru Information about the author:
Hakimov Askar, Candidate of Science in Philological, Senior Researcher officer in the Department of Tajik Modern Literature the Institute of Language, Literature, Oriental studies and Written Heritage named after Rudaki Tajik Academy of Sciences (Republic of Tajikistan, Dushanbe), E-mail: askar_hakim@mail.ru
