Научная статья на тему 'COVID-19 БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ФЕТОПЛАЦЕНТАР ДИСФУНКЦИЯНИ РИВОЖЛАНИШИДА ПЛАЦЕНТА МИКРОБИОМАСИНИНГ ЎРНИ'

COVID-19 БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ФЕТОПЛАЦЕНТАР ДИСФУНКЦИЯНИ РИВОЖЛАНИШИДА ПЛАЦЕНТА МИКРОБИОМАСИНИНГ ЎРНИ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
15
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
ҳомиладорлик / COVID-19 / плацента микробиомаси / фетоплацентар дисфункция

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Холова З.Б.

Тадқиқотда 80 нафар COVID-19 билан касалланган ҳомиладор аёллар киритилди, улардан 40 нафарини ҳомиладорликнинг иккинчи триместри (I-гурух), ва 40 нафарини учинчи триместридаги (II-гурух) аёллар ташкил этди. Назорат гурухини 20 нафар соғлом ҳомиладор аёллар ташкил этди. Беморларга COVID -19 ташхиси ПЗР усули ёрдамида қўйилди. Плацента микробиомасини таркиби ва тузилишини аниқлаш учун секвенирлаш усулидан фойдаланилди. 80та плацента намуналарини секвенерлаш усулидан фойдаланган ҳолда ўрганиш натижасида деярли барча намуналарда қуйидаги: Firmicutes, Proteobacteria, Fusobacteria, Actinobacteria, Enterobacteriaceae, Prevotella, Peptostreptococcus ва Bacteroidetes оиласига мансуб бактериялар аниқланди. Назорат гурухига киритилган ҳомиладор аёллар плацентаси микробиотасини ўрганиш уларда фақат Lactobacillus оисласига мансуб бактериялар аниқланди. Тадқиқот натижалари шуни кўрсатдики, COVID-19 билан касалланган ҳомиладор аёллар плацентасида ҳомиладорликнинг иккинчи триместрини охирида ҳомиладорликнинг учинчи триместридаги соғлом аёлларига нисбатан микроблар 1.2 бараварга кўп аниқланди. Гарчи улар плацента орқали ҳомилага ўтмасада, уларнинг мазкур аёлларда аниқланиши уларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланишдаги муҳим ўрни борлигини тасдиқлайди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «COVID-19 БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ФЕТОПЛАЦЕНТАР ДИСФУНКЦИЯНИ РИВОЖЛАНИШИДА ПЛАЦЕНТА МИКРОБИОМАСИНИНГ ЎРНИ»

COVID-19 БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ^ОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ФЕТОПЛАЦЕНТАР ДИСФУНКЦИЯНИ РИВОЖЛАНИШИДА ПЛАЦЕНТА

МИКРОБИОМАСИНИНГ УРНИ Холова З.Б.

Тошкент тиббиёт Академияси https://doi.org/10.5281/zenodo. 8372460

Аннотация. Тадцицотда 80 нафар COVID-19 билан касалланган %омиладор аёллар киритилди, улардан 40 нафарини %омиладорликнинг иккинчи триместри (I-гурух), ва 40 нафарини учинчи триместридаги (II-гурух) аёллар ташкил этди. Назорат гурухини 20 нафар соглом %омиладор аёллар ташкил этди. Беморларга COVID -19 ташхиси ПЗР усули ёрдамида цуйилди. Плацента микробиомасини таркиби ва тузилишини аницлаш учун секвенирлаш усулидан фойдаланилди. 80та плацента намуналарини секвенерлаш усулидан фойдаланган %олда урганиш натижасида деярли барча намуналарда цуйидаги: Firmicutes, Proteobacteria, Fusobacteria, Actinobacteria, Enterobacteriaceae, Prevotella, Peptostreptococcus ва Bacteroidetes оиласига мансуб бактериялар аницланди. Назорат гурухига киритилган %омиладор аёллар плацентаси микробиотасини урганиш уларда фацат Lactobacillus оисласига мансуб бактериялар аницланди. Тадцицот натижалари шуни курсатдики, COVID-19 билан касалланган %омиладор аёллар плацентасида %омиладорликнинг иккинчи триместрини охирида %омиладорликнинг учинчи триместридаги соглом аёлларига нисбатан микроблар 1.2 бараварга куп аницланди. Гарчи улар плацента орцали хрмилага утмасада, уларнинг мазкур аёлларда аницланиши уларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланишдаги му%им урни борлигини тасдицлайди.

Калит сузлар: %омиладорлик, COVID-19, плацента микробиомаси, фетоплацентар дисфункция

Аннотация. В исследование были включены 80 беременных женщин с COVID-19, 40 из которых находились во II-ом триместре беременности (I-ая группа), а оставшиеся 40 -в III-м триместре (II-ая группа). Контрольную группу составили 20 здоровых беременных женщин. Диагноз COVID-19 был поставлен с помощью ПЦР-анализа. Для анализа плацентарногомикробиома использовали метод секвенирования, позволяющий определить состав и структуру микробиома. В результате исследования 80 образцов плаценты с применением методов секвенирования было обнаружено микробное сообщество с низким удельным весом, в котором доминировали ассоциации семество бактерий: Firmicutes, Proteobacteria, Fuzobacteria, Actinobacteria, Prevotella, Bacteroides и Peptostreptococcus присутствовавшие практически во всех пробах. Изучение микробиоты плаценты беременных контрольной группы выявило только ассоциацию таких микробов, как Lactobacillus. Результаты исследования показали, что в плаценте женщин, инфицированных с COVID-19 в конце второго триместра беременности, по сравнению со здоровыми женщинами в третьем триместре беременности микробы выявлялись в большем процентном соотношении. Эти бактерии хотя они не проходят через плаценту к плоду, их обнаружение у этих женщин подтверждает их роль в развитии фетоплацентарной дисфункции.

Ключевые слова: беременность, микробиота плаценты, COVID-19, фетоплацентарная дисфункция

Abstract. The study included 80 pregnant women with COVID-19, 40 of whom were in the second trimester of pregnancy (I-group), and the remaining 40 were in the third trimester (II-group). The control group consisted of 20 healthy pregnant women. The diagnosis of COVID-19 was made using PCR analysis. To analyze the placental microbiome, a sequencing method was used to determine the composition and structure of the microbiome. As a result of the study of 80 placenta samples using sequencing methods, a microbial community with a low specific gravity was found, dominated by associations of bacterial families: Firmicutes, Proteobacteria, Fuzobacteria, Actinobacteria, Prevotella, Bacteroides and Peptostreptococcus, which were present in almost all samples. The study of the placenta microbiota of pregnant women in the control group revealed only an association of microbes such as Lactobacillus. The results of the study showed that in the placenta of women infected with COVID-19 at the end of the second trimester of pregnancy, compared with healthy women in the third trimester of pregnancy, microbes were detected in a higher percentage. Although these bacteria do not pass through the placenta to the fetus, their detection in these women confirms their role in the development of fetoplacental dysfunction.

Keywords: pregnancy, COVID-19, placental microbiome, fetoplacental dysfunction,

Кириш. Плацента хомиладорлик пайтида ривожланаётган хомилани озиклантириш ва хцмоя килишда хал килувчи урин тутади [1-5]. Сунгги тадкикотлар шуни курсатдики плацентанинг микроорганизмлар, шу жумладан бактериялар, вируслар ва замбуруглар жамоасидан ташкил топган узига хос микробиоми мавжуддир. Ушбу плацента микробиомаси хомиладорлик ва хомила ривожланишини таъминлашда мухцм ахамиятга эга [6-9].

Сунгги йилларда плацента микробиомасини урганишга оид тадкикотлар утказилиб келинаётганлигига карамасдан, COVID-19 билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланишида плацента микробиомасининг ролини урганишга каратилган тадкикотлар утказилмаган [10-12]. COVID-19 инфекцияси билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланиш хавфи ортади, бу эса уларда муддатидан олдин тугрук хамда тугилажак чакалокларнинг соглиги учун салбий окибатларга олиб келиши мумкин [9-11].

COVID-19 билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланиш механизмлари халигача аник эмас, шунингдек ушбу жараёнда плацента микробиомасининг ролини урганишга каратилган тадкикотлар хам утказилмаган [12-15]. Шу боисдан, COVID-19 билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункция ривожланишида плацента микробиомасининг урнини урганиш жуда долзарбдир. COVID-19 билан касалланган хомиладор аёллар плацентасида кайси микробиота устунлигини, шунингдек, уларнинг фетоплацентар тизим функциясига таъсирини урганиш уларда фетоплацентар дисфункциянинг ривожланиш механизмларини аниклашга ёрдам беради [16-20].

Бу, уз навбатида, COVID-19 билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункциясининг самарали даволаш ва олдини олиш усулларини ишлаб чикцшда ёрдам беради.

Тадкикотнинг максади COVID-19 инфекцияси билан касалланган хомиладор аёлларда плацента микробиомасининг таркибини урганиш хамда ва унинг фетоплацентар дисфункцияси ривожаланишидаги урнини урганишдан иборат.

Материал ва тадкикот усуллари. Тадкикот 2021 - 2022 йиллар давомида Тошкент шахридаги 9-тугрук комплексида утказилди. Тадкикотга 80 нафар COVID-19 билан касалланган хомиладор аёллар киритилди, улардан 40 нафари хомиладорлигини II-триместрида COVID-19 билан касалланган хомиладор аёллар (I-гурух), 40 нафари хомиладорлигини III-триместрида COVID-19 билан касалланган хомиладор аёллар (II-гурух) ташкил этди. Назорат гурухини 20 нафар соглом хомиладор аёллар ташкил этди. Хомиладор аёлларда COVID-19 касаллиги ПЗР тадкикот усули ёрдамида куйилди. Плацента микробиомасини тахлил килиш учун туккан аёллар йулдошлари микробиомасининг таркиби ва тузилишини секвенерлаш усули ёрдамида аникланди. Хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункция ташхиси ултратовуш, допплерометрия маълумотлари ва плацента гормонларини курсаткичлари асосида куйилди.

Тадкикот натижаларига статистик ишлов бериш Спирименнинг даражали корреляцияси усулида статистик дастурларнинг STATISTICA 10,0 стандарт пакети хамда табиий жуфтлар уртасида узаро богланган 2 вариацион катор хатосини аниклаш билан Epi Info 7.2.2.2 статистик дастури усулида ишлов берилди. p<0,05, p<0,01, p<0,001 да фарклар ишончли деб кабул килинди.

Тадкикот натижалари ва уларнинг мух,окамаси. Тадкикотга киритилган аёлларнинг ёши уртача 29,1±3,9 ёшни ташкил этди. Тадкикотга киритилган аёллардан 41 нафарини биринчи тугувчилар ва 59 нафарини кайта тугувчи аёллар ташкил этди. 54 нафар аёлларда 38-40 хафтада муддатидаги тугрук ва 46 нафар аёлларда 36-37 хафтада муддатидан олдинги тугрук кузатилди.

Тадкикотга киритилган COVID-19 билан касаллигини хомиладорлигида утказган тукккан аёллар плацентаси микробиомасини урганишда уларнинг таркиби назорат гурухидаги аёллар плацентаси микробиомаси таркибига нисбатан мухим ахамиятли узгаришлар мавжудлигини курсатди.

Жумладан I-гурух хомиладор аёллари плацентасида Firmicutes, Proteobacteria ва Fusobacteria бактерияларининг устунлигини, II-гурух хомиладор аёлларида эса Actinobacteria ва Bacteroidetes оиласи бактерияларини устунлиги аникланди. Назорат гурухидаги хомиладор аёллар плацентасида эса факат Lactobacillus бактериялар аникланди (расмга кара).

■■Щ

Peptostreptococcus Prevotella

■8,1 10

Lactobacillus 1,4 2,7

Bacteroidetes

Actinobacteria 5,3

Fusobacteria Proteobacteria Firmicutes

1-гурух

10

20

40

12-гурух

30

50

I Назорат гурухи

60

1-расм. COVID-19 касаллиги билан боглик фетоплацентар дисфункцияси мавжуд туккан аёллар плацентаси микробиотасининг таркибий тузилиши,%

Шуни алохида таъкидлаб утиш жоизки, COVID-19 касаллиги билан боглик фетоплацентар дисфункцияси мавжуд туккан аёллар плацентаси микробиотасининг таркибий тузилиши коронавирус касаллигининг кайси клиник формасини утказганлигига караб фарк килиши аникланди, жумладан касаллик канчалик огир кечган булса улар плацентаси микробиотасининг таркибий тузилишида куп микдорда бактериалар ассоциацияси аникланди.

I-гурух 40 нафар туккан аёлларидан 17 (42,5%) нафарида Clostridium difficile, 10 (25,0%) нафарида Pseudomonas aeruginosa, 9 (22,5%) нафарида Bacteroides fragilis ва 4 (10,0%) нафарида Fusobakterium nucleatum бактерияси аникланди.

II- гурух 40 нафар туккан аёлларидан 15 (37.5%) нафарида Prevotella bivia, 11 (27,5%) нафарида Prevotella disiens, 6 (15,0%) нафарида Peptostreptococcus anaerobius, 5 (12.5%) нафарида Pseudomonas aeruginosa ва 3 (7.5%)- Nocardia asteroides аникланди. Назорат гурухидаги хомиладор аёлларнинг 21(70,0%) нафарида Lactobacillus acidophilus, ва 9 (30,0%) нафарида Lactobacillus gasseri бактериялари аникланди (жадвалга кара).

1-Жадвал

Тадкикотга киритилган хомиладор аёллар плацента микробиомаси бактерияларининг микдорий курсаткичлари, n/%

homh I-гурух, n=40 II-гурух, n=40 Назорат гурухи, n=30

абс % абс % абс %

Clostridium difficile 17 42,5 - - - -

Pseudomonas aeruginosa 10 25,0 5 12,5 - -

Nocardia asteroides - - 3 7,5 - -

Bacteroides fragilis 9 22,5 - - -

Fusobakterium nucleatum 4 10 - - - -

Prevotella bivia - - 15 37,5 - -

Prevotella disiens - - 11 27,5 - -

Peptostreptococcus anaerobius - - 6 15,0 - -

Lactobacillus acidophilus - - - - 21 70

Lactobacillus gasseri - - - - 9 30

Жадвалда куриниб турганидек асосий гурухларда бактерияларнинг аникланиш улуши буйича 42,5%- Clostridium difficile, Pseudomonas aeruginosa гурухларда мос равишда 25,0 ва 12,5, Bacteroides fragilis - 22,5%, Prevotella bivia- 37,5% ва Prevotella disiens -27,5%да аникланди. Назорат гурухидаги хомиладор аёлларнинг 70,0%да Lactobacillus acidophilus аникланди.

Фетоплацентар дисфункция мавжуд хомиладор аёллар плацентаси микробиомаси таркибидаги бу узига хос узгаришларни бевосита коронавирус инфекцияси келтириб чикарган яллигланиш реакцияси билан боглаш мумкин. Плацента микробиомасидаги Clostridium difficile ва Prevotella bivia микорининг ортиши хамда Lactobacillus gasseri микдорининг камайиши хомиладор аёлларда COVID-19 касаллиги билан боглик фетоплацентар дисфункция ривожланиши уртасида корреляцион богликлик мавжудлиги аникланди (2-расмга кара).

160

к

X S е к 140

К О ас 120

Ю

X а ч о К « 100

К О- 80

ю CÖ

On н I (U 60

Я"

у ей 40

Ч

к* С

О о 20

о f- 4т 0

........»"■"Г

0 50 100 150 200 250 300 350

Clostridum difficile&Prevotella bivia

2-pacM. XpMH.agop aennapga COVID-19 KacannurH ÖH.aH öof.h; ^eronna^Hrap AHC^yH^HflCH pHBO^naHHmH ÖH.aH Clostridium difficile Ba Prevotella bivia GaKrepHanapH ypracHgara Koppen^HOH gof^hk^hk

^yM^agaH Clostridium difficile Ba Prevotella bivia GaKrepHflnapHHHHr MHKgopu GunaH ^eronna^Hrap gHC^yH^HACH pHBO^naHHmH ypracuga ryFpugaH ryFpu Koppen^Ha коэ$$нцeнrн (r=0,24) hh ramKH. эrgн Ba Lactobacillus GaKrepHanapH ÖH.aH эсa recKapu Koppen^HOH 6of.hk.hk MaB^ygnHra aHHK.aHgH Koppen^Ha коэ$$нцeнrн (r=-0,21) hh ramKH. эrgн (3-pacMra ;apa)

90

а s Я" 80

s п £ = 70

S =

VC ■е 60

U

el s S 50

Ч s VC ч Si н и 40

ON w = о а 30

ä § s 20

£ п а а 10

О о

и н ш ■е 0

• •

Vr

50 100 150 200 250 300

Lactobacillus

3-расм. Хрмиладор аёлларда COVID-19 касаллиги билан богли; фетоплацентар дисфункцияси ривожланиши билан Lactobacillus бактериялари уртасидаги тескари корреляцион богликлик

Жумладан Clostridium difficile ва Prevotella bivia бактерияларининг микдори ва касалликни

Lactobacillus бактерияларининг 2.1 бараварга пасайиши фонида Clostridium difficile ва Prevotella bivia бактерияларининг 2.5 бараварга купайиши, одатда, плацентадаги турли даражадаги дисбиотик бузилиш жараёнлари кетаётганлигидан далолат беради.

Тадкикотга киритилган аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланишида гурухларда мос равишда 45.0% ва 38,3%да уларнинг плацентаси микробиомасидаги бактериялар таркибидаги мувозанатнинг бузилиши билан богли; деб хисоблаймиз.

Бу бузилишлар коронавирус касаллиги чакирган яллигланиш сабабли, плацента тукцмасининг шикастланиши ва махаллий микробиомасининг ёмонлашишига олиб келиши мумкин, бу эса хомиланинг ривожланишига салбий таъсир курсатади.

Олинган натижалар шуни курсатдики, плацента микробиомси COVID-19 билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланишида мухим урин тутади. COVID-19 инфекцияси плацента микробиомасининг мувозанатининг бузилиши ва унинг функциясининг ёмонлашишига олиб келиши мумкин. Бу уз навбатида яллигланиш жараёнларининг фаоллашишига, плацентада гемодинамик бузилишига ва хомилага озука моддаларини етказиб беришни бузилишига олиб келиши мумкин, бу эса фетоплацентал дисфункция ва хомиладорликдаги асоратлари ривожланиш хавфини оширади.

Умуман олганда, COVID-19 билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланишида плацента микробиомасининг урнини тушуниш акушерликдаги тадкикотларнинг мухим йуналиши хисобланади. Мазкур тадкикот натижалари COVID-19 билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ташхислаш, хомиладорлик асоратларининг олдини олиш ва даволашда хамда олдини олишда янги табакалашган ёндашувларни ишлаб чикцшга ёрдам беради.

Хулоса. Плацента микробиомасининг COVID-19 инфекцияси билан касалланган хомиладор аёлларда фетоплацентар дисфункцияни ривожланишида мухим урин эгаллашини тасдикланди. COVID-19 инфекцияси билан касалланган хомиладор аёллар плацентасида Clostridium difficile ва Prevotella bivia бактерияларининг 2.5 бараварга купайиши хамда Lactobacillus бактерияларининг 2.1 бараварга пасайиши билан кечадиган дисбиотик жараёнлари кетаётганлигидан далолат беради. COVID-19 инфекцияси плацента микробиомасининг бузилиши ва хомила ривожланиши хамда тугрукци кечиши жараёнига салбий таъсир курсатиши мумкин. Clostridium difficile ва Prevotella bivia бактерияларининг микдори билан фетоплацентар дисфункцияси ривожланиши уртасида тугридан тугри корреляция коэффиценти (r=0,24) ни ташкил этди ва Lactobacillus бактериялари билан эса тескари корреляцион богликлик мавжудлиги аникланди корреляция коэффиценти (r=-

0.21.ни ташкил этди.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

COVID-19 инфекцияси билан касалланган хомиладор аёллар плацентасида плацента микробиомасини урганиш, уларда турли хомиладорлик асоратларининг олдини олиш ва даволаш усулларини ишлаб чикцшда ёрдам беради.

REFERENCES

1. Адамян Л. В., Азнаурова Я. Б., Филиппов О.С. COVID-19 и женское здоровье (обзор литературы)//Проблемы репродукции.2020;26(2):6-17.

2. Беженарь В.Ф., Романова М.Л., Нестеров И.М., Добровольская И.А. Анализ течения и исходов беременности у женщин с различной степенью тяжести новой коронавирусной инфекции COVID-19 в Санкт-Петербургеуроки пандемии. Акушерство, Гинекология и Репродукция. 2022;16(4):365-380

3. Временное клиническое руководство по ведению COVID-19 при беременности, родах и послеродовом периоде//Ташкент-2020г.- С.31.

4. Гумилевский Б.Ю., Москалев А.В., Гумилевская О.П., и др. Особенности иммунопатогенеза новой коронавирусной инфекции // Вестник Российской военно -медицинской академии. 2021. Т. 23, № 1. - C.187198.

5. Доброхотова Ю.Э., Гуменюк Л.Н., Пучкина Г.А., Михайличенко В.Ю. Осложнения и исходы беременности у женщин с COVID-19. Акушерство и гинекология. 2022; 3: 3238

6. Ихтиярова Г.А., Насритдинова Ш.И, Хайдарова Н.Б. Прогнозирование внутриутробной задержки и гибели плода у женщин перенесщих коронавирусную инфекцию//Биология ва тиббиёт муаммолари.-2021.№1.(126)-С.132-136

7. Рузметова Н.Ф., Шукуров Ф.И. COVlD-19 билан касалланган аёлларда ривожланмаган хомиладорликни тухтатишда хавфсиз ва самарадор усуллар//Журнал инфекция, иммунитет и фармакология, №3, 2022 .С .209-213.

8. Рузметова Н.Ф., Шукуров Ф.И. Цитокиновый статус женщин с неразвивающейся беременностью, ассоциированной с СО"УГО-19//Вестник Ташкентской медицинской академии.2023.№6.С.127-129

9. Рузметова Н.Ф., Шукуров Ф.И. Оценка клинико-диагностических критериев неразвивающейся беременности у женщин с СОУГО-19//Материалы конгресса «XVII международный конгресс по репродуктивной медицине» М., 2023 -С.80-81

10. D.M. Mamajanova., F.I. Shukurov COVID-19ga qarshi emlangan homilador ayollarda gemostaz tizimining xususiyatlari//Журнал Тиббиётда янги кун. 10 (48) 2022.,С.47-51.

11. Nuriel-Ohayon M, Hadar N, Omry K. Microbial changes during pregnancy, birth, and infancy. Fron Microbiol. 2016;7:1031.

12. Fortner KB, Grotegut CA, Ransom CE, et al. Bacteria localization and chorion thinning among preterm premature rupture of membranes. PLoS One. 2014;9(1):e83338.

13. Steel JH, Malatos S, Kennea N, et al. Bacteria and inflammatory cells in fetal membranes do not always cause preterm labor. Pediatr Res. 2005;57(3):404-411.

14. Stout MJ, Conlon B, Landeau M, et al. Identification of intracellular bacteria in the basal plate of the human placenta in term and preterm gestations. Am J Obstet Gynecol. 2013;208(3):226.e1-7.

15. Pelzer E, Gomez-Arango LF, Barrett HL, Nitert MD. Review: maternal health and the placental microbiome. Placenta. 2017;54:30-37.

16. Collado MC, Isolauri E, Laitinen K, Salminen S. Distinct composition of gut microbiota during pregnancy in overweight and normal-weight women. Am J Clin Nutr. 2008;88(4):894-899.

17. Antony KM, Ma J, Mitchell KB. The preterm placental microbiome varies in association with excess maternal gestational weight gain. Am J Obstet Gynecol. 2016;212(5):1-16.

18. Reinhardt C, Reigstad CS, Bäckhed F. Intestinal microbiota during infancy and its implications for obesity. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2009;48(3):249-256.

19. Han YW, Fardini Y, Chen C, et al. Term stillbirth caused by oral Fusobacterium nucleatum. Obstet Gynecol. 2010;115(2 Pt 2):442-445.

20. Jimenez E, Fernandez L, Marn ML, et al. Isolation of commensal bacteria from umbilical cord blood of healthy neonates born by cesarean section. Curr Microbiol. 2005;51(4):270-274.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.