CC BY
19CHOLG'U IJROCHILIGIDA ZAMONAVIY TENDENSIYALAR MASALASIDA KOMPYUTER MUSIQASI
Ma'rufjon Abdumutalibovich Ashurov Andijon davlat universiteti
Abstract: 1950-yillarning oxirida Lejaren Xiller va L.M.Isaacson bu atamani kompyuter tomonidan boshqariladigan kompozitsiya bilan bog'liq holda, ilmiy "tajriba" ma'nosida "o'rnatilgan musiqiy texnikaga asoslangan yangi kompozitsiyalar uchun bashorat qilish" deya ta'riflarni ishlatgan "Eksperimental musiqa" atamasi bir vaqtning o'zida elektron musiqa uchun ishlatilgan. Maqolada cholg'u ijrochiligida zamonaviy tendensiyalarmasalasida kompyuter musiqasi, professional va havaskor ijrochilik, cholg'u ijrochiligida "ustoz-shogird" tizimining paydo bo'lishi va rivojlanishi xususida xorijiy adabiyotlar (tahlili, ta'lim jarayoniga tadbiq etish masalalari), mumtoz musiqani o'rgatish uslubining zamonaviylashtirilishi. ta'lim tizimida cholg'u ijrochiligini o'rgatish borasida ilg'or mahalliy va xorijiy tajribalar, musiqiy asarlarni o'zlashtirishda ijrochilikning an'anaviy va zamonaviy uslublar. repertuar tanlash va cholg'u ijrochilarini tayyorlashda individual yondashuv masalalari, mashhur cholg'uchilarning ijodi. ular yaratgan uslublarni ta'lim jarayoniga tatbiq etish masalalari yoritib berildi.yoritib berilgan.
Kalit so'zlar: eksperimental musiqa, zamonaviy tendensiyalar, kompyuter musiqasi, professional ijrochilik, havaskor ijrochilik, cholg'u ijrochiligi, ustoz-shogird, mumtoz musiqa, zamonaviylashtirilishim ta'lim tizimi, cholg'u ilg'or mahalliy va xorijiy tajribalar, musiqiy asarlar, an'anaviy va zamonaviy uslublar, individual yondashuv
COMPUTER MUSIC IN THE PROBLEM OF MODERN TENDENCIES IN
INSTRUMENT PERFORMANCE
Marufjon Abdumutalibovich Ashurov Andijan State University
Abstract: In the late 1950s, Lejaren Hiller and L.M.Isaacson used the term in connection with computer-controlled composition, in the scientific "experimental" sense of "predictions for new compositions based on established musical techniques" "Experimental music" was at one time used for electronic music. In the article, computer music, professional and amateur performance, emergence and development of the "teacher-student" system in musical performance (analysis, issues of application to the educational process), classical music are discussed in the article. modernization
of the teaching method. advanced domestic and foreign experiences in teaching musical instruments in the educational system, traditional and modern methods of performance in mastering musical works. issues of individual approach to repertoire selection and training of instrumentalists, creativity of famous instrumentalists. The issues of applying the methods created by them to the educational process were highlighted. were highlighted.
Keywords: experimental music, modern trends, computer music, professional performance, amateur performance, instrumental performance, teacher-student, classical music, modernization of the educational system, advanced local and foreign musical experiences, musical works, an traditional and modern styles, individual approach
Professional va havaskor ijrochilik. Professional ijrochilik o'zining mukammalligi, har bir kuyga oqilona yondashishi bilan ajralib turadi. Mukammalligi shundaki: ijro paytida o'zini tutishi, har bir shtrix, har bir zarb, har bir parda o'z o'rnida bo'lishi; har bir kuyga oqilona yondashishini shunday izohlash mumkin: cholg'uchi ma'lum bir kuyni ijro etishdan oldin yaxshilab o'rganib chiqadi, kuyning murakkab jihatlari, pardalari, tarixiy kelib chiqishi, ruhiyatidan kelib chiqib, ijodiy yondashadi.
Havaskor ijrochilik esa aksincha, sahnada o'zini tutishi, kuyning ba'zi jihatlari, unsurlarini sezmay tashlab ketishi, shtrix va zarblarini poyma-poy ketishi, chalayotgan kuyga xos bo'lmagan pardalarini ijro etishi bilan farqlanadi.
Cholg'u ijrochiligida "ustoz-shogird" tizimining paydo bo'lishi va rivojlanishi xususida xorijiy adabiyotlar (tahlili, ta'lim jarayoniga tadbiq etish masalalari). Cholg'u ijrochiligida ustoz-shogird an'anasi, tizimining paydo bo'lishi juda qadim zamonlarga borib taqaladi. Buni shunday izohlash mumkin: musiqa yoki musiqiy cholg'ular yaralibdiki ustozdan shogirdga, otadan-o'g'ilga musiqa madaniyatimiz davom etib kelmoqda. Ustozlar musiqada erishgan o'z yangilik va yutuqlarini shogirdlariga o'rgatib, bu maqom bo'ladimi, dostonchilikmi yoki boshqa bir janrlarmi barchasida usto-shogird an'anasi mavjud.
O'zbekiston davlat konservatoriyasidagi An'anaviy ijrochilik va an'anaviy xonandalik kafedralari aynan qadimiy ustoz-shogird an'anasining zamonaviy ko'rinishidir.
Mumtoz musiqani o'rgatish uslubining zamonaviylashtirilishi. Ta'lim tizimida cholg'u ijrochiligini o'rgatish borasida ilg'or mahalliy va xorijiy tajribalar.
Mumtoz musiqani o'rgatish uslubining zamonaviylashtirilishida asosan ustoz, ya'ni professor-o'qituvchi va jurnavozlarning ahamiyati juda katta. Bu jarayon shunday kechadi: dastlab ustoz ijro etadi, eng yaxshi ijrochilarni ta'kidlab, ovozli yozuvlaridan eshittiradi. Keyin nota misolida kuyni birgalikda tahlil etadi, talaba-
shogirdga uyga vazifa etib kuyni yod olish topshiriladi. Navbatdagi darsda talaba o'zi ustoz yordamisiz ijro etadi, tushunmagan joylarida to'xtab, ayrim jihatlarini so'raydi.
Ustoz talabaning ijrosidagi kamchiliklarini to'g'rilaydi va kuyni mukammal ijrosini ta'minlash uchun uyga vazifa etib, kuyni ko'p bora chalib mukammallashtirish topshiriladi. Bu jarayon kuyni katta yoki kichikligi, murakkab va soddaligiga ham bog'liq. Bir yoki ikki darsda ma'lum bir kuyni o'rganishi qiyin. Ustozimiz O'zbekiston xalq artisti, buyuk hizmatlari ordeni nishondori Turg'un Alimatov aytganlaridek: "Bir kuyni o'rganish uchun ko'p vaqt ketmaydi, ammo uni chalish uchun, tayyor ijod mahsuliga keltirish uchun yillar kerak bo'ladi".
Ta'lim tizimida cholg'u ijrochiligini o'rgatish borasida ilg'or mahalliy va xorijiy tajribalar borasida shunday bir ibora bor: "Ta'lim bergan ustozingdan ayrilma" Bu degani an'anaviy ijrochilik borasida, uni rivojlantirish, o'rganishda o'zimizni mahalliy uslublarga teng keladigani butun dunyoda topilmasa kerak. Milliy san'atimizni barcha jabhalarini qayta tiklash, o'rganish davlat siyosati darajasiga ko'tarilgandir. O'zimizni mahalliy uslub, ya'ni milliy ijrochilik maktablari ustoz-shogird an'anasiga tayangan bo'lib, milliy musiqamizda shunday bir unsurlar borki, buni faqat ustozning ijrolaridan, dono fikrlaridan shogird bahramand bo'lmasa, milliy ijrochilik maktablariga xos ijro yo'qolib ketadi. Bizni millatimizga xos an'ana ham aynan shunda.
Musiqiy asarlarni o'zlashtirishda ijrochilikning an'anaviy va zamonaviy uslublar. Repertuar tanlash va cholg'u ijrochilarini tayyorlashda individual yondashuv masalalari. Musiqiy asarlarni o'zlashtirishda ijrochilikning an'anaviy va zamonaviy uslublari shunday: an'anaviy uslubda shogird ustozni yonida yurib, ijrolaridan bahramand bo'lib, ustozning ilxomi kelgan paytda kuylarni ijrosini birgalikda mashq natijasida o'rganiladi. Bu uslubning unumdorligi ham shunda.
Zamonaviy ustoz-shogird uslubi esa ustoz ishga keladi, uning kayfiyati, ishga layoqatiga hyech kim e'tibor bermaydi. O'quvchi-shogird darsga kelishi bilan bir soat davomida dars o'tishga majbur, chunki bu o'quvchini bu darsdan keyin boshqa darsi bo'lishi mumkin, ustoz shogirdini uzoq ushlab o'tira olmaydi. Ammo ustoz kayfiyati chog' bo'lsa, ilxomi jo'sh urib turgan bo'lsa shogirdining baxti. U shogird ustozni mukammal ijrochidan, noyob maslahatlaridan bahramand bo'lishi mumkin.
Repertuar tanlash va cholg'u ijrochilarini tayyorlashda individual yondashuv masalalari borasida har bir sozanda talaba yakkama-yakka ustoz bilan mashq qilishi lozim. Har bir talabaning qiziqishi, qobiliyatini ustoz sozanda darrov payqab, ichki hissiyotidan kelib chiqib ijro dasturini tanlashi kerak. Talabaning xarakteriga mos, qobiliyatiga xos kuy tanlansa talaba ijro mukammal bo'lishiga erishiladi.
Agar talabaning qobiliyati zo'r bo'lib, berilgan kuy uning xarakteriga mos kelmasa yoki kuy ruhiyatiga mos kelib, bu kuyni chalish uchun qobiliyati o'rtacharoq bo'lsa ham ijro mukammal bo'lmaydi.
Mashhur cholg'uchilarning ijodi. Ular yaratgan uslublarni ta'lim jarayoniga tatbiq etish masalalari. Mashhur cholg'uchilarning ijodi bilan talabalarni tanishtirib borish ham ustoz sozanda zimmasidagi vazifalardan biridir. Har bir kuyni ijro etishdan oldin ushbu kuyni mashhur ijrochilari, ijrochilarning qaysi maktab vakillari ekanligi haqida gapirish ustoz uchun ham qarz, ham farzdir. Bu ijrolarni magnit yozuvlarini eshitirib, dars o'tilsa nur ustiga a'lo nur bo'lar edi.
Mashhur cholg'uchilar yaratgan uslublarni ta'lim jarayoniga tatbiq etish masalalari hozirgi kunda dolzarb vazifalardan biridir. Mazkur vazifa yana ustozlar zimmasiga yuklatiladi. Har bir berilgan kuyni ijrochi ustoz kayfiyati cho g' paytida uz uslubida ijro etib, magnit tasmalariga yozmog'i kerak. Ushbu berilgan kuyni boshqa ijrochilar, boshqa ijrochilik maktabi vakillarini ham magnit yozuvlarini topib talaba sozandaga navbatma-navbat eshittirib, ustoz ijrochilik maktablarini farqini, yutuq va kamchiliklarini aytib talabaga tushuntirsa ustoz-shogird tizimining zamonaviy ko'rinishi bo'ladi.
Kompyuter musiqasi.
Kompyuter tarkibi. 1950-yillarning oxirida Lejaren Xiller va L.M Isaacson bu atamani kompyuter tomonidan boshqariladigan kompozitsiya bilan bog'liq holda, ilmiy "tajriba" ma'nosida "o'rnatilgan musiqiy texnikaga asoslangan yangi kompozitsiyalar uchun bashorat qilish" deya ta'riflarni ishlatgan "Eksperimental musiqa" atamasi bir vaqtning o'zida elektron musiqa1 uchun ishlatilgan, xususan, Frantsiyadagi Per Anri Mari Schaeffer va Per Jorj Genrining dastlabki musiqali beton ishlarida. Downtown musiqasi2 (Downtown musiqasi 1960-yillarda Manxetten markazida rivojlangan eksperimental musiqa bilan chambarchas bog'liq bo'lgan Amerika musiqasining bo'limidir) va odatda eksperimental musiqa deb ataladigan narsa o'rtasida katta o'xshashlik mavjud, ayniqsa bu atama Neyman tomonidan o'zining "Experimental Music: Cage and Beyond " (1974, ikkinchi nashr 1999) nomli ikki kitobida uzoq vaqt davomida aniqlashtirilgan.
Tarix. Jon Keyj uchun pretsedent va nufuzli hisoblangan XX asr boshidagi bir qator amerikalik bastakorlar ba'zan "Amerika tajriba maktabi" deb ataladi. Ular orasida Charlz Lui Seeger va Rut Krouford Seeger, Karl Ruggles va Jon Bekker bor.
Musiqiy beton (aniq musiqa) - (bu atamaga yuqorida ham qisqacha tushuncha berilgan) Musique concrète3 (fransuzcha; so'zma-so'z "aniq musiqa -musiqiy beton") - kompozitsion manba sifatida akusmatik tovush4dan foydalanadigan elektroakustik musiqa5 shakli. Kompozitsiyaviy material cholg'u asboblari yoki inson ovozlaridan olingan sonoriyalarni, shuningdek, an'anaviy ravishda "musiqiy" deb hisoblangan elementlarni (ohang, garmoniya, ritm, metr va boshqalar) kiritish bilan cheklanmaydi.
1 https://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_music
2 https://en.wikipedia.org/wiki/Downtown_music
3 https://en.wikipedia.org/wiki/Musique_concrète
4 https://en.wikipedia.org/wiki/Acousmatic_sound
5 https://en.wikipedia.org/wiki/Electroacoustic_music
Estetikaning nazariy asoslari 1940-yillarning oxiridan boshlab Per Sheffer tomonidan ishlab chiqilgan.
Mavzuni kengroq tushuntirishga harakat qilaman. Musique concrète (fransuzcha: [myzik kokKst]; lit. "aniq musiqa") - xom ashyo sifatida yozib olingan (qayd etilgan) tovushlardan foydalanadigan musiqa kompozitsiyasining bir turi.
Ovozlar ko'pincha audio effekt8larni qo'llash va lenta bilan manipulyatsiya qilish9 usullarini qo'llash orqali o'zgartiriladi va montaj10 shaklida yig'ilishi mumkin. U musiqa asboblari, inson ovozi va tabiiy muhit yozuvlaridan olingan, shuningdek sintezator11lar va kompyuterga asoslangan raqamli signallarni qayta ishlash12 yordamida yaratilgan tovushlarni aks ettirishi mumkin. Bu idiomadagi kompozitsiyalar ohang, garmoniya, ritm, metr va hokazolarning oddiy musiqa qoidalari bilan cheklanmaydi. U akusmatik tinglash13dan foydalanadi, ya'ni tovush identifikatorlari ko'pincha qasddan yashirilishi yoki ularning manba sababi bilan bog'liq bo'lmagan ko'rinishi mumkin. Musiqiy betonning nazariy asosini kompozitsion amaliyot sifatida 1940-yillarning boshidan boshlab frantsuz bastakori Per Sheffer ishlab chiqdi.
Bu, asosan, mavhum notaviy vositaga asoslangan musiqa va tovush ob'ektlari14 (sound-objects - "l'objet sonore ") yordamida yaratilgan musiqani farqlashga urinish edi.1950-yillarning boshlariga kelib, musiqali beton "sof' elektron musiqa15dan (faqat yozib olingan tovushlar emas, balki elektron shaklda ishlab chiqarilgan tovushlardan foydalanishga asoslangan) qarama-qarshi qo'yilgan edi, ammo o'shandan beri farq xiralashgan edi, chunki "elektron musiqa" atamasi ikkala ma'noni ham qamrab oladi. Schaefferning ishi natijasida Frantsiyaning Musiqa Koncrete guruhi (GRMC) tashkil topdi, unga Per Anri, Lyuk Ferrari, Per Bulez, Karlxaynts Stokxauzen, Edgard Varese va Iannis Xenakis kabi muhim shaxslar jalb qilindi.
1960-yillarning oxiridan boshlab, ayniqsa Frantsiyada akusmatik musiqa16 (acousmatic music - "musique
Frensis Densmor6
Amerika etnologiyasi byurosi uchun silindrli fonografda Blackfoot7 Mountain boshlig'i ovozini yozmoqda (1916)
6 https://en.wikipedia.org/wiki/Frances_Densmore
7 https://en.wikipedia.org/wiki/Blackfoot_Confederacy
8 https://en.wikipedia.org/wiki/Audio_signal_processing
9 https://en.wikipedia.org/wiki/Electroacoustic_music#Tape_music
10 https://en.wikipedia.org/wiki/Sound_collage
11 https://en.wikipedia.org/wiki/Synthesizer
12 https://en.wikipedia.org/wiki/Digital_signal_processing
13 https://en.wikipedia.org/wiki/Acousmatic_sound
14 https://en.wikipedia.org/wiki/Sound_object
15 https://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_music#Elektronische_Musik
16 https://en.wikipedia.org/wiki/Acousmatic_music
acousmatique") atamasi musiqiy betonga asoslangan 1859 yilda Blackfoot texnikadan va jonli ovoz fazoviylashtirishdan Konfederatsiyasining foydalangan holda qattiq media kompozitsiyalariga olti nafar boshlig'i nisbatan qo'llanila boshlandi.
Musiqiy beton ko'plab mashhur musiqachilarga, jumladan Bitlz, Pink Floyd va Frank Zappaga ta'sir qiladi.
Fluxus. Fluxus17 1960-yillarda boshlangan badiiy harakat bo'lib, teatrlashtirilganligi va aralash musiqa18lardan foydalanish bilan tavsiflanadi. Fluxus harakatida paydo bo'lgan yana bir ma'lum musiqiy jihat primal terapiya19dan olingan spektakllarda Primal Scream20dan foydalanish edi.
Beatles; yuqori chapdan soat yo'nalishi bo'yicha:
Jon Lennon, Pol Makkartni, Ringo Starr va Jorj Xarrison. 1964 yil
Beatles; yuqori chapdan soat yo'nalishi bo'yicha:
Jon Lennon, Pol Makkartni, Ringo Starr va Jorj Xarrison. 1964 yil
Frank Vinsent Zappa (21.12.1940 -4.12.1993) amerikalik musiqachi, qo'shiqchi, bastakor, qo'shiq muallifi va guruh
rahbari edi.
Fluxus 1960 va 1970 yillarda rassomlar, bastakorlar, dizaynerlar va shoirlarning xalqaro, fanlararo hamjamiyati bo'lib, ular tayyor mahsulot ustidagi badiiy jarayonni ta'kidlaydigan eksperimental badiiy chiqishlar bilan shug'ullangan. Fluxus turli badiiy media va fanlarga qo'shgan eksperimental hissasi va yangi san'at shakllarini yaratishi bilan mashhur. Ushbu san'at shakllariga intermedia kiradi, bu atama Fluxus rassomi Dik Xiggins tomonidan ishlab chiqilgan. Kontseptual san'at21, birinchi bo'lib Fluxus bilan bahsli ravishda bog'langan rassom Genri Flint tomonidan ishlab chiqilgan va video-art22, birinchi marta Nam Jun Paik va Wolf Vostell tomonidan kashshof qilingan. Gollandiyalik galerest va san'atshunos Garri Ruhe Fluxusni "oltmishinchi yillardagi eng radikal va eksperimental san'at harakati" deb ta'riflaydi.
17 https://en.wikipedia.org/wiki/Fluxus
18 https://en.wikipedia.org/wiki/Mixed_media
19 https://en.wikipedia.org/wiki/Primal_therapy
20 https://en.wikipedia.org/wiki/Primal_Scream
21 https://en.wikipedia.org/wiki/Conceptual_art
22 https://en.wikipedia.org/wiki/Video_art
Ular spektakllarning ijrosi, "Neo-Dada23" shovqinli musiqa24si va vaqtga asoslangan asarlar, shuningdek, aniq she'riyat, tasviriy san'at, shaharsozlik, arxitektura, dizayn, adabiyot va nashriyotlarni o'z ichiga olgan "voqealami" yaratdilar. Ko'pgina Fluxus san'atkorlari tijoratga va san'atga qarshi25 ("Anti-art" - busan 'atning oldingi ta'riflarini rad etuvchi va umuman san'atga savol beradigan bir qator tushunchalar va munosabatlarga nisbatan qo'llaniladigan keng tarqalgan atama. Bir ozparadoksal tarzda, anti-san 'at bu savol va rad etishni san 'atningyuqori nuqtasidan olib borishga intiladi) sezgirliklarga ega.
Fluxus ba'zan "intermedia" deb ta'riflanadi. Bastakor Jon Keyjning g'oyalari va amaliyotlari Fluxusga katta ta'sir ko'rsatdi. Ayniqsa, uning badiiy asarga uning oxirini tasavvur qilmasdan kirishish kerakligi haqidagi tushunchalari, asarni rassom va tomoshabin o'rtasidagi muloqot maydoni sifatida tushunishi. Yaratish jarayoni tayyor mahsulotdan ustun edi. Yana bir e'tiborli ta'sir Dada26 (1916 - 1922) fransuz rassomi Marsel Duchampning tayyor asarlari edi. Ushbu harakatning asoschisi hisoblangan Jorj Makiunas 1961 yilda taklif qilingan jurnalga nom berish uchun Fluxus nomini kiritdi.
Marsel Duchamp Dada rassomlari, guruh Pianino faoliyati, Filipp
28.07.1887 - fotosurati, 1920, Parij. Korner, Visbadenda ijro
2.10.1968 etilgan, 1962
1960-yillarning ko'plab rassomlari Fluxus faoliyatida ishtirok etdilar, jumladan: Jozef Beuys, Jorj Brext, Jon Keyj, Robert Filliu, Al Xansen, Dik Xiggins, Bengt af Klintberg, Alison Noulz, Yoko Ono, Nam Jun Paik, Jozef Berd, Ben Patterson, Daniel Spoerri, Ken Fridman va Wolf Vostell.
Joseph Heinrich George Brecht John Milton Cage Jr Alfred Earl "Al" Beuys Hansen
23 https://en.wikipedia.org/wiki/Neo-Dada
24 https://en.wikipedia.org/wiki/Noise_music
25 https://en.wikipedia.org/wiki/Anti-art
26 https://en.wikipedia.org/wiki/Dada
Dick Higgins Bengt af Klintberg Yoko Ono Joseph Hunter Byrd, Jr.
Benjamin Patterson Daniel Spoerri Wolf Vostell
Ular nafaqat bir-biriga ta'sir o'tkazadigan turli xil hamkorlar jamoasi edi, balki ular asosan do'st edilar. Ular birgalikda san'at va san'atning jamiyatdagi o'rni haqida o'sha paytda radikal g'oyalarga ega edilar. Fluxus ichidagi kesishgan jamoalar va Fluxusning bir-biriga o'xshash bosqichlarda rivojlanishi ishtirokchilarning har biri Fluxus nima ekanligi haqida juda boshqacha fikrga ega bo'lishini anglatardi.Fluxus asoschisi Jorj Maciunas taniqli manifestni taklif qildi, ammo ko'pchilik Fluxusni haqiqiy harakat deb hisobladi va shuning uchun manifest deyarli qabul qilinmadi. Buning o'rniga, Visbaden, Kopengagen, Stokgolm, Amsterdam, London va Nyu-Yorkdagi bir qator festivallar ko'plab o'xshash e'tiqodlarga ega bo'sh, ammo mustahkam hamjamiyatni keltirib chiqardi. Fluxus tajribalar forumi sifatida erishgan obro'siga muvofiq, ba'zi Fluxus rassomlari Fluxusni laboratoriya sifatida tasvirlashga kelishdi. Fluxus san'at deb hisoblangan narsaning kengayishida muhim rol o'ynadi.
Transetnikizm. "Eksperimental" atamasi ba'zan taniqli musiqa janrlari aralashmasiga nisbatan qo'llaniladi, xususan, Lori Anderson27, Chou Ven Chung28, Stiv Reyx29, Kevin Volans30, Martin Sherzinger musiqalarida topilgan, ayniqsa, Maykl Bleyk va Ryudiger Meyer muayyan etnik guruhlarga tegishli.
Laura Phillips Anderson
Chou Wen-chung Steve (Stephen
Michael) Reich
Kevin Volans
27 https://en.wikipedia.org/wiki/Laurie_Anderson
28 https://en.wikipedia.org/wiki/Chou_Wen-chung
29 https://en.wikipedia.org/wiki/Steve_Reich
30 https://en.wikipedia.org/wiki/Kevin_Volans
Bepul improvizatsiya. Erkin improvizatsiya31 yoki bepul musiqa32 - bu musiqachi(lar)ning didi yoki moyilligidan tashqari hech qanday qoidalarsiz improvizatsiya qilingan musiqa33. Ko'p hollarda musiqachilar taniqli musiqiy janrlarga ochiq havolalardan qochish uchun faol harakat qilishadi. Bu atama biroz paradoksal34dir (Paradoks - bu mantiqan o'ziga qarama-qarshi bo'lgan bayonot yoki inson kutgan narsaga zid keladigan bayonot. Haqiqiy asoslardan ko'rinib turgan asosli mulohazalarga qaramay, bu o'z-o'zidan qarama-qarshi ko'rinadigan yoki mantiqiy jihatdan qabul qilib bo'lmaydigan xulosaga olib keladigan bayonotdir. Paradoks odatda bir vaqtning o'zida mavjud bo'lgan va vaqt o'tishi bilan davom etadigan bir-biriga qarama-qarshi bo'lgan, ammo o'zaro bog'liq elementlarni o'z ichiga oladi), chunki uni ham texnika (qattiq janr va shakllarni e'tiborsiz qoldirmoqchi bo'lgan har qanday musiqachi qo'llaydi) va o'ziga xos taniqli janr sifatida ko'rish mumkin.
Ta 'sir qilish. Rezidentlar 70-yillarda pop musiqa, elektron musiqa, eksperimental musiqa bilan filmlar, komikslar va ijro san'ati kabi badiiy janrlarning barcha turlarini aralashtirgan o'ziga xos musiqiy guruh sifatida boshlangan. Rhys Chatham va Glenn Branca 1970-yillarning oxirida ko'p gitara kompozitsiyalarini yaratdilar.
Rhys Chatham Glenn Branca
19.09.1952 (6.10.1948 - 13.05.2018)
Amerikalik bastakor, gitarachi, Amerikalik avangard bastakor va trubachi, multi-instrumentalist (C, alto gitarachi bo'lib, tovush balandligi, va bassda fleytalar, klaviatura), muqobil gitara sozlashlari, takrorlash, birinchi navbatda avangard va droning va garmonik seriyalardan minimalist musiqada faol. U "gitara foydalanishi bilan tanilgan. Branka 2009-orkestri" kompozitsiyalari bilan yilda zamonaviy san'at jamg'armasi mashhur. U 1987 yildan beri san'atkorlarga grantlar mukofotini oldi. Frantsiyada yashaydi.
Chatham bir muncha vaqt LaMonte Young bilan ishlagan va keyin o'zining "Gitar Trio" asarida eksperimental musiqiy g'oyalarni pank-rok bilan aralashtirgan. Lidiya
31 https://en.wikipedia.org/wiki/Free_improvisation
32 https://en.wikipedia.org/wiki/Free_music
33 https://en.wikipedia.org/wiki/Musical_improvisation
34 https://en.wikipedia.org/wiki/Paradox
Lunch punk-rok35 (Pank-rok, (yoki oddiyginapank) 1970-yillarning o 'rtalaridapaydo bo 'lgan musiqa janridir. 1960-yillarning garaj rokiga asos solgan pank-guruhlar 1970-yillardagi asosiy rokning haddan tashqari haddan tashqari ko'rinishini rad etishdi. Ular, odatda, qisqa, tez sur'atli qo'shiqlar, qattiq ohanglar va qo'shiq uslublari, yalang'och asboblar, va ko'pincha siyosiy, anti-etbliya qo'shiqlarini baqirishdi. Pank DIY axloqini qabul qiladi; ko'pgina guruhlar o'z-o'zidan yozuvlarni ishlab chiqaradi va ularni mustaqil yozuv yorliqlari orqali tarqatadi) bilan og'zaki so'zlarni qo'shishni boshladi va Mars yangi sirpanish gitara texnikasini o'rgandi. Arto Lindsi o'ziga xos atonal o'ynash texnikasini ishlab chiqish uchun musiqiy amaliyot yoki nazariyadan foydalanishni e'tiborsiz qoldirdi.
Lydia Lunch (2.06.1959) Arthur Morgan "Arto" James Chance
Amerikalik qo'shiqchi, shoir, Lindsay shuningdek, Jeyms Uayt
yozuvchi, aktrisa va o'z- (1953-yil 28-mayda nomi bilan tanil-gan
o'zini kuchaytirish bo'yicha tug'ilgan) - amerikalik (1953-yil 20-aprelda
ma'ru-zachi. Uning karerasi gitarachi, qo'shiqchi, Jeyms Zigfrid nomi bilan
1970-yillarda Nyu-Yorkdagi prodyuser va Mi-luoki, Viskonsin,
to'lqinsiz sahnada, asosan eksperimental bastakor. Qo'shma Shtatlar) -Tee-nage Jesus va Jerks amerikalik sakso-fonchi, qo'shiqchisi va gita-rachisi klaviatura ijrochisi, sifatida paydo bo'lgan. qo'shiq muallifi va
qo'shiq-chi.
Amerikalik saksofonchi, klaviatura ijrochisi, qo'shiq muallifi va qo'shiqchi Jeyms Chance avval yana bir to'lqinsiz rassom bo'lgan. Keyinchalik imkoniyat bepul improvizatsiyaga o'tdi.
Nick Zedd Paul Morrissey John Waters Kenneth Anger
5 https://en.wikipedia.org/wiki/Punk_rock
"No Wave36" harakati transgressiv san'at37 (Transgressiv san 'at - bu asosiy axloq va hissiyotlarni g 'azablantirish yoki buzishga qaratilgan san 'at. Transgressiv atama shu ma 'noda birinchi marta amerikalik kinorejissyor Nik Zedd va uning "Cinema of Transgression" filmi tomonidan 1985yilda ishlatilgan. Zedd undan Pol Morrissi, Jon Uoters va Kennet Anger kabi er osti kino ijodkorlari bilan bo'lgan merosini va 1980-yillarning boshlarida Zedd va uning Nyu-Yorkdagi tengdoshlari bilan bo'lgan munosabatlarini tasvirlash uchun foydalangan) bilan chambarchas bog'liq edi va xuddi Fluxus singari, ko'pincha ijro san'atini musiqa bilan aralashtirib yubordi. Shndan so'ng, u 1970-yillardagi pankning avangard tarmog'i va eksperimental rok bilan bog'liq janr sifatida ko'riladi.
Endi mavzudan kelib chiqib komyuter musiqasi haqida ma'lumot berib o'tmoqchiman.
Kompyuter musiqasi38 inson bastakorlariga yangi musiqa yaratishda yoki kompyuterlarni mustaqil musiqa yaratishda, masalan, algoritmik kompozitsiya39 dasturlarida yordam berish uchun musiqa kompozitsiyasi40da hisoblash texnologiyasi41ni qo'llashdir. U yangi va mavjud kompyuter dasturlari texnologiyalari nazariyasi va qo'llanilishini hamda musiqaning tovush sintezi42, raqamli signallarni qayta ishlash43, tovush dizayni44, tovush diffuziyasi, akustika45, elektrotexnika46 va psixoakustika47 kabi asosiy jihatlarini o'z ichiga oladi. Kompyuter musiqasi sohasi o'z ildizlarini elektron musiqa48ning kelib chiqishiga va XX asr boshida elektron asboblar bilan birinchi tajribalar va innovatsiyalarga borib taqaladi.
Tarix. Kompyuter musiqasi bo'yicha ishlarning aksariyati musiqa va matematika o'rtasidagi munosabatlarga asoslangan bo'lib, bu munosabatlar qadimgi yunonlar "sferalar uyg'unligi49"ni tasvirlaganidan beri qayd etilgan.
Musiqiy ohanglar birinchi bo'lib 1950 yilda Avstraliyada CSIR Mark 1 (keyinchalik CSIRAC50 deb o'zgartirildi) deb nomlangan kompyuter tomonidan yaratilgan.
Amerika va Angliyada (erta va yaqinda) gazetalarda kompyuterlar avvalroq musiqa ijro etgan bo'lishi mumkinligi haqida xabarlar bor edi, ammo chuqur izlanishlar rad etildi. bu hikoyalar, chunki gazeta xabarlarini qo'llab-quvvatlaydigan hech qanday dalil yo'q (ulardan ba'zilari shubhasiz spekulyativ edi).
36 https://en.wikipedia.org/wiki/No_wave
37 https://en.wikipedia.org/wiki/Transgressive_art
38 https://en.wikipedia.org/wiki/Computer_music
39 https://en.wikipedia.org/wiki/Algorithmic_composition
40 https://en.wikipedia.org/wiki/Musical_composition
41 https://en.wikipedia.org/wiki/Computing
42 https://en.wikipedia.org/wiki/Synthesizer#Theory
43 https://en.wikipedia.org/wiki/Digital_signal_processing
44 https://en.wikipedia.org/wiki/Sound_design
45 https://en.wikipedia.org/wiki/Acoustics
46 https://en.wikipedia.org/wiki/Electrical_engineering
47 https://en.wikipedia.org/wiki/Psychoacoustics
48 https://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_music
49 https://en.wikipedia.org/wiki/Musica_universalis
50 https://en.wikipedia.org/wiki/CSIRAC
Tadqiqotlar shuni ko'rsat-diki, odamlar musiqa o'ynayot-gan kompyuterlar haqida taxmin qilishgan, ehtimol, chunki kom-pyuterlar shovqin qiladi, lekin ular buni haqiqatan ham qilgani haqida
kompyuteri, Melburn muzeyida namoyish etilgan. hech qanday dalil yo q.
Dunyoda musiqa ijro etadigan birinchi kompyuter 1940-yillarning oxiridan Trevor Pirs va Maston Beard tomonidan ishlab chiqilgan va ishlab chiqarilgan CSIR Mark 1 bo'lgan. Matematik Geoff Hill CSIR Mark 1-ni 1950-yillarning boshlarida mashhur musiqiy ohanglarni ijro etish uchun dasturlashtirgan. 1950 yilda CSIR Mark 1 musiqa tinglash uchun ishlatilgan, bu maqsad uchun raqamli kompyuterning birinchi ma'lum bo'lgan ishlatilishi. Musiqa hech qachon yozib olinmagan, lekin u aniq rekonstruksiya qilingan. 1951 yilda u ommaviy ravishda "Polkovnik Bogey marshi" ni ijro etdi. Biroq, CSIR Mark 1 standart repertuarni ijro etgan va Maks Metyus singari musiqiy fikrlash yoki kompozitsiya amaliyotini kengaytirish uchun ishlatilmagan, bu esa hozirgi kompyuter-musiqa amaliyotidir.
Angliyada birinchi bo'lib ijro etilgan musiqa 1951 yil oxirida Kristofer Strachey tomonidan Ferranti Mark-1da dasturlashtirilgan Britaniya milliy madhiyasi ijrosi bo'ldi. O'sha yilning oxirida BBC tashqarisidagi radioeshittirish bo'limi tomonidan u yerda uchta asardan iborat davlat madhiyasi: "Baa, Baa, Black Sheep" va "In the Mood" yozib olindi. Bu CSIRAC musiqasi hech qachon yozib olinmaganligi sababli musiqa ijro etish uchun kompyuterning eng birinchi yozuvi sifatida tan olingan. Ushbu yozuvni ushbu Manchester universiteti saytida eshitish mumkin. Kenterberi universiteti tadqiqotchilari 2016 yilda bu yozuvni rad etishdi va qayta tikladilar. Ushbu natijalarni esa SoundCloud51 (Ovoz buluti) orqali eshitish mumkin.
1950-yillarning yana ikkita asosiy o'zgarishlari kompyuter yordamida raqamli tovush sintezining va eslab tinglashdan tashqari algoritmik kompozitsion52 dasturlarning kelib chiqishi edi. Bell Laboratoriesdagi Maks Metyus nufuzli MUSIC I53 dasturini va uning avlodlarini ishlab chiqdi, bu esa 1963 yilda Science jurnalida chop etilgan maqola orqali kompyuter musiqasini yanada ommalashtirdi. Boshqa kashshoflar qatorida, musiqiy kimyogarlar Lejaren Xiller va Leonard Isaakson 19561959 yillarda torli kvartet uchun Illiac Suitening 1957 yil premyerasida namoyon bo'lgan bir qator algoritmik kompozitsiya tajribalari ustida ishladilar.
CSIRAC, Avstraliyaning birinchi raqamli
51 https://en.wikipedia.org/wiki/SoundCloud
52 https://en.wikipedia.org/wiki/Algorithmic_composition
53 https://en.wikipedia.org/wiki/MUSIC-N
Yaponiyada kompyuter musiqasi bo'yicha tajribalar 1962 yilda Keio universiteti professori Sekine va Toshiba muhandisi Xayashi TOSBAC54 kompyuterida tajriba o'tkazgan paytdan boshlangan. Natijada Illiac Suite ta'sirida TOSBAC Suite nomli asar paydo bo'ldi. Keyinchalik esa yapon kompyuter musiqasi kompozitsiyalarida "Osaka Expo 70 " davomida taqdim etilgan Kenjiro Ezaki asari va musiqa tanqidchisi Akimichi Takedaning "Panoramic Sonore" (1974) asari mavjud bo'ldi. Ezaki 1970 yilda o'zining "Zamonaviy musiqa va kompyuterlar" nomli maqolasini ham nashr etdi. O'shandan beri kompyuter musiqasi bo'yicha yapon tadqiqotlari asosan ommabob musiqa55da tijorat maqsadlarida amalga oshirildi., ammo ba'zi jiddiy yapon musiqachilari 1970-yillarda Fairlight56 kabi katta kompyuter tizimlaridan foydalanganlar.
CSIRAC va Ferranti Mark-1 da birinchi tajribalar real vaqt57 rejimida ishlagan bo'lsa-da, dastlabki kompyuter-musiqa dasturlari odatda real vaqtda ishlamagan. 1950-yillarning oxiridan boshlab, tobora takomillashtirilgan dasturlash bilan, dasturlar bir necha daqiqa musiqa yaratish uchun ko'p million dollarlik kompyuterlarda soatlab yoki kunlab ishlaydi. Buning bir yo'li analog sintezator58ni raqamli boshqarishning "gibrid tizimi" dan foydalanish edi va bunga Maks Metyusning GROOVE tizimi (1969) va shuningdek, Piter Zinovieff (1969) tomonidan MUSYS misol bo'ldi.
Hozirgacha tovushning mazmuni va shaklini musiqiy tadqiq qilish uchun qisman foydalanilgan (Illinoys shtatidagi Urbana shahridagi Xiller va Isaakson; Parijdagi Iannis Xenakis va Florensiyadagi Pietro Grossi (Italiya) bunga ishonarli misollar keltirish mumkin). 1967 yil may oyida Italiyada kompyuter musiqasi bo'yicha birinchi tajribalar Florensiyadagi S 2F M studiyasi tomonidan "General Electric Information Systems Italy" kompaniyasi bilan hamkorlikda o'tkazildi. Olivetti-General Electric GE 115 (Olivetti S.p.A.) Grossi tomonidan ijrochi sifatida ishlatiladi: bu tajribalar uchun uchta dastur tayyorlangan.
Dasturlar Ferruccio Zulian tomonidan yozilgan va Pietro Grossi tomonidan Bax, Paganini va Webern asarlarini ijro etish hamda yangi tovush tuzilmalarini o'rganish uchun foydalanilgan.
Yamaha kompaniyasining birinchi FM sintezatori GS 1 uchun dasturlash kompyuteri. CCRMA, Stenford universiteti.
54 https
55 https
56 https
57 https
58 https
//en.wikipedia.org/wiki/Toshiba#Products,_services,_and_standards
//en.wikipedia.org/wiki/Popular_music
//en.wikipedia.org/wiki/Fairlight_(company)
//en.wikipedia.org/wiki/Real-time_computing
//en.wikipedia.org/wiki/Analog_synthesizer
Hozirgacha tovushning mazmuni va shaklini musiqiy tadqiq qilish uchun qisman foydalaniladi (Hlinoys shtatidagi Urbana shahridagi Xiller va Isaakson; Parijdagi Iannis Xenakis va Florensiyadagi Pietro Grossi (Italiya) bunga ishonarli misollar keltirish mumkin).
1970-yillarning oxirida bu tizimlar, xususan, 1978-yilda chiqarilgan analog sintezator59ni boshqaradigan mikroprotsessorli tizim Roland MC-8 Microcomposer60 kabi tizimlar tomonidan tijoratlashtirildi. Jon Chouningning 1960-yillardan 1970-yillargacha FM sintezi61 bo'yicha ishi ancha samarali raqamli sintezga imkon berdi, natijada 1983-yilda chiqarilgan arzon FM sinteziga asoslangan Yamaha DX7 raqamli sintezatorining rivojlanishiga olib keldi. Yamaha DX7 dan tashqari, arzon raqamli chip62lar va mikrokompyuter63larning paydo bo'lishi real vaqt rejimida kompyuter musiqasini yaratish uchun eshikni ochdi.
1980-yillarda NEC PC-88 kabi yapon shaxsiy kompyuterlari FM sintezi ovoz chiplari64 va ko'pincha chiptunes65 (chip ohanglari) bilan video o'yin musiqalari66ni ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan Music Macro Language67 (MML) va MIDI68 interfeyslari kabi audio dasturlash tillari bilan o'rnatildi.
1990-yillarning boshlariga kelib, mikroprotsessorli kompyuterlarning ishlashi shu darajaga yetdiki, real vaqt rejimida umumiy dasturlar va algoritmlar yordamida kompyuter musiqasini yaratish mumkin bo'ldi.
Qiziqarli tovushlar quloqqa yangi bo'lib qolishiga imkon beruvchi oqim va o'zgaruvchanlikka ega bo'lishi kerak. Kompyuter musiqasida bu nozik komponent yuqori hisoblash narxiga sotib olinadi, bu ham partiturada tafsilotlarni talab qiladigan narsalar soni bo'yicha va izohli ish hajmi bo'yicha ham ushbu tafsilotni tovushda amalga oshirish uchun asboblar ishlab chiqarishi kerak bo'lgan..
Hisoblash quvvati va raqamli axborot vositalarini manipulyatsiya qilish uchun dasturiy ta'minot sohasidagi yutuqlar kompyuter musiqasini yaratish va ijro etish usuliga keskin ta'sir ko'rsatdi. Hozirgi avlod mikrokompyuterlari turli xil algoritmlar va yondashuvlardan foydalangan holda juda murakkab audio sintezni amalga oshirish uchun yetarlicha kuchli. Kompyuter musiqa tizimlari va yondashuvlari hozir hamma joyda keng tarqalgan va musiqa yaratish jarayoniga shu qadar mustahkam singib ketganki, biz ularga ikkinchi o'ylashning hojati yo'q: kompyuterga asoslangan sintezatorlar, raqamli mikserlar va effekt bloklari shu qadar keng tarqalganki,
59 https://en.wikipedia.org/wiki/Analog_synthesizer
60 https://en.wikipedia.org/wiki/Roland_MC-8_Microcomposer
61 https://en.wikipedia.org/wiki/Frequency_modulation_synthesis
62 https://en.wikipedia.org/wiki/Microprocessor
63 https://en.wikipedia.org/wiki/Microcomputer
64 https://en.wikipedia.org/wiki/Sound_chip
65 https://en.wikipedia.org/wiki/Chiptune
66 https://en.wikipedia.org/wiki/Video_game_music
67 https://en.wikipedia.org/wiki/Music_Macro_Language
68 https://en.wikipedia.org/wiki/MIDI
analogdan ko'ra raqamlidan foydalanish odatiy holga aylangan. Musiqa yaratish va yozish texnologiyasi istisno emas, balki norma hisoblanadi.
Tadqiqot. Kompyuter musiqasi sohasida katta faollik kuzatilmoqda, chunki tadqiqotchilar kompyuterga asoslangan yangi va qiziqarli sintez, kompozitsiya va ijro yondashuvlarini izlashda davom etmoqdalar. Butun dunyoda kompyuter va elektron musiqalarni o'rganish va tadqiq qilish sohasiga bag'ishlangan ko'plab tashkilot va muassasalar mavjud, ular orasida ICMA (Xalqaro kompyuter musiqasi assotsiatsiyasi), C4DM (raqamli musiqa markazi), IRCAM, GRAME, SEAMUS (elektro akustika jamiyati) mavjud. Qo'shma Shtatlardagi musiqa), CEC (Kanada elektroakustik hamjamiyati) va butun dunyo bo'ylab ko'plab oliy o'quv yurtlari misol qilib aytish mumkin.
Kompyuterlar tomonidan yaratilgan va ijro etilgan musiqa. Keyinchalik Gottfrid Maykl Koenig69 va Iannis Xenakis kabi bastakorlar kompyuterlar kompozitsiyaning tovushlarini, shuningdek, partiturani yaratdilar. Koenig o' zining ketma-ket kompozitsiya70 amaliyotini umumlashtirish bo'lgan algoritmik kompozitsiya71 dasturlarini ishlab chiqardi. Bu Xenakisning ishiga mutlaqo o'xshamaydi, chunki u matematik abstraktsiyalardan foydalangan va ularni musiqiy jihatdan qanchalik o'rganishi mumkinligini tekshirgan. Koenig dasturiy ta'minoti matematik tenglamalarni hisoblashni musiqiy notalarni ifodalovchi kodlarga aylantirdi. Bu qo'lda nota yozuviga aylantirilishi va keyin inson o'yinchilari tomonidan ijro etilishi mumkin edi. Uning Project 1 va Project 2 dasturlari bu turdagi dasturlarga misol b o'la oladi. Keyinchalik u xuddi shu turdagi printsiplarni sintez sohasiga kengaytirib, kompyuterga tovushni to'g'ridan-to'g'ri ishlab chiqarish imkonini berdi. SSP - bu kabi funktsiyalarni bajaradigan dasturga misol. Bu dasturlarning barchasi 1970-yillarda Utrextdagi Sonologiya institutida Koenig tomonidan ishlab chiqarilgan. 2000-yillarda Andranik Tangian ritmik kanonlar va ritmik fugalar uchun vaqt hodisasi tuzilmalarini aniqlash uchun kompyuter algoritmini ishlab chiqdi, keyinchalik ular "qo'lda" Eine kleine Mathmusik I va Eine kleine Mathmusik II kompyuterda ijro etilgan garmonik kompozitsiyalarga aylantirildi.
Insonlar tomonidan foydalib, ishlashi uchun kompyuter tomonidan yaratilgan playerlar. Motsart kabi o'tmishning buyuk bastakorlarining musiqalariga taqlid qilish uchun kompyuterlar ham ishlatilgan. Ushbu uslubning hozirgi vakili Devid Koup bo'lib, uning kompyuter dasturlari boshqa kompozitorlarning asarlarini xuddi shunday uslubda yangi asarlar yaratish uchun tahlil qiladi. Kopening eng mashhur dasturi Emili Xauelldir.
69 https://en.wikipedia.org/wiki/Gottfried_Michael_Koenig
70 https://en.wikipedia.org/wiki/Serialism
71 https://en.wikipedia.org/wiki/Algorithmic_composition
Malaga universitetining (Ispaniya) tadqiqot loyihasi Melomics72 (Melomika -"ohanglar genomikasi" dan olingan, bu bioinspired algoritmlariga asoslangan musiqani avtomatik yaratish uchun (inson aralashuvisiz) hisoblash tizimi), tahrirlash va ijro etish uchun murakkab, ko'p asbobli qismlardan iborat Iamus (Iamus - bu Malaga universitetida joylashgan kompyuter klasteri (maxsus qobiq bilan o'ralgan yarim shkaf) Melomics texnologiyasidan foydalangan holda, Iamusning kompozitsiya moduli turli musiqiy formatlarda to'liq kompozitsiyani yaratish uchun 8 daqiqa vaqt oladi, garchi mahalliy tasvirni butun tizim bir soniyadan kamroq vaqt ichida (o'rtacha) olishi mumkin. Iamus faqat zamonaviy klassik musiqaning to'liq qismlarini yaratadigan kompyuter kompozitsiyasi klasterini ishlab chiqdi. Yaratilganidan beri Iamus 2012 yilda Iamus deb nomlangan to'liq albom yaratdi, uni New Scientist73 "kompyuter tomonidanyaratilgan va to 'liq orkestr tomonidan ijro etilgan birinchiyirik asar" deb ta'riflagan. Guruh, shuningdek, ishlab chiquvchilar uchun texnologiyadan foydalanish uchun API ishlab chiqdi va musiqasini o'z veb-saytida ommaga taqdim qiladi.
Kompyuter yordamida algoritmik kompozitsiya. Kompyuter yordamida algoritmik kompozitsiya "CAAC" ("sea-ack" deb talaffuz qilinadi) - dasturiy ta'minotda algoritmik kompozitsiya74 texnikasini amalga oshirish va ishlatish.
Bu yorliq ikki yorliq birikmasidan olingan bo'lib, har biri doimiy foydalanish uchun juda noaniq. Yorliq kompyuter yordamida yaratilgan kompozitsiyada generativ algoritmlardan foydalanishning o'ziga xosligi yo'q. Nota yoki ketma-ketlik dasturlari bilan yaratilgan musiqani kompyuter yordamida yaratilgan kompozitsiya deb hisoblash mumkin. Yorliqning algoritmik tarkibi ham juda keng, xususan, u kompyuterdan foydalanishni belgilamaydi.
Kompyuter yordamida emas, balki kompyuter yordamida ishlaydigan atama kompyuter yordamida loyihalash bilan bir xil tarzda qo'llaniladi.
Mashina improvizatsiyasi. Mashina improvizatsiyasi mavjud musiqa materiallarida improvizatsiya yaratish uchun kompyuter algoritmlaridan foydalanadi. Bu, odatda, jonli yoki oldindan yozilgan musiqadan olingan musiqiy iboralarning murakkab rekombinatsiyasi orqali amalga oshiriladi.
Muayyan uslubda ishonchli improvizatsiyaga erishish uchun mashina improvizatsiyasi mavjud musiqiy misollarni tahlil qilish uchun mashinani o'rganish va
Boshqa generativ musiqa tizimlariga nisbatan CAAC pozitsiyasini ko'rsatadigan diagramma
72 https://en.wikipedia.org/wiki/Melomics
73 https://en.wikipedia.org/wiki/New_Scientist
74 https://en.wikipedia.org/wiki/Algorithmic_composition
naqshlami moslashtirish algoritmlaridan foydalanadi. Olingan naqshlar keyinchalik original musiqaning "uslubida" yangi variatsiyalarni yaratish uchun ishlatiladi, stilistik qayta in'ektsiya tushunchasini rivojlantiradi. Bu mavjud musiqa misollarini tahlil qilmasdan yangi musiqa yaratish uchun algoritmik kompozitsiyadan foydalanadigan kompyuterlar bilan boshqa improvizatsiya usullaridan farq qiladi.
Statistik uslubni modellashtirish. Uslubni modellashtirish ma'lumotlardan muhim stilistik xususiyatlarni qamrab oladigan musiqiy yuzaning hisoblash tasvirini yaratishni nazarda tutadi. Statistik yondashuvlar naqshli lug'atlar yoki takrorlashlar bo'yicha ortiqcha narsalarni olish uchun ishlatiladi, keyinchalik ular yangi musiqiy ma'lumotlarni yaratish uchun qayta birlashtiriladi. Uslublarni aralashtirish turli uslublardagi bir nechta musiqiy misollarni o'z ichiga olgan ma'lumotlar bazasini tahlil qilish orqali amalga oshirilishi mumkin. Mashina improvizatsiyasi Xiller va Isaaksonning torli kvartet uchun Illiak to'plami (1957) va Xenakisning Markov zanjirlari75 va stokastik jarayonlar76dan foydalanishi bilan boshlangan statistik modellashtirishning uzoq musiqiy an'analariga asoslanadi.
Zamonaviy usullar qo'shimcha tahlil qilish uchun ma'lumotlarni yo'qotmasdan siqish, bashorat qilish qo'shimchalar daraxti77, satrlarni qidirish va boshqalarni o'z ichiga oladi. Uslublarni aralashtirish bir nechta musiqiy manbalardan olingan modellarni aralashtirish orqali mumkin, birinchi uslub aralashtirish S.Dubnov tomonidan "NTrope Suite" parchasida Jensen-Shannon qo'shma manba modelidan foydalangan holda amalga oshirilgan. Keyinchalik faktor oracle78 (faktor oracle - bu chiziqli vaqt va fazoda bosqichma-bosqich qurilgan chekli holat avtomati) algoritmidan foydalanish Assayag va Dubnov tomonidan musiqa uchun stilistik qayta inyeksiyadan foydalanish qabul qilingan va bir nechta tizimlar uchun asos bo'lgan.
Amalga oshirish. Statistik uslubni modellashtirishning birinchi tatbiqi Open Music-da LZify usuli bo'ldi, so'ngra Markov modellari nuqtai nazaridan LZ bosqichma-bosqich tahlilini talqin qiluvchi interaktiv mashina improvizatsiyasini amalga oshiruvchi Continuator tizimi va uni real vaqt uslubini modellashtirish uchun ishlatdi. 2002 yilda Sony CSL Parijda Fransua Pachet tomonidan ishlab chiqilgan. Factor Oracle mashina improvizatsiyasining Matlab dasturini Computer Audition79 asboblar panelining bir qismi sifatida topish mumkin. Bundan tashqari, Factor Oracle mashinasi improvizatsiyasining NTCC amalga oshirilishi ham mavjud. OMax - bu IRCAM da ishlab chiqilgan dasturiy ta'minot muhiti. OMax OpenMusic80 va Max-dan foydalanadi. U Jerar Assayag va Shlomo Dubnov tomonidan olib borilgan stilistik modellashtirish bo'yicha tadqiqotlar va Ircam Music Representations guruhidagi
75 https://en.wikipedia.org/wiki/Markov_chain
76 https://en.wikipedia.org/wiki/Stochastic_process
77 https://en.wikipedia.org/wiki/Suffix_tree
78 https://en.wikipedia.org/wiki/Factor_oracle
79 https://en.wikipedia.org/wiki/Computer_audition
80 https://en.wikipedia.org/wiki/OpenMusic
G.Assayag, M.Chemillier va G.Bloch tomonidan kompyuterda improvizatsiya bo'yicha tadqiqotlarga asoslangan. Faktor oracle bilan audio signallarni modellashtirishdagi muammolardan biri uzluksiz qiymatlardan diskret alifbogacha bo'lgan xususiyatlarni ramziylashtirishdir. Bu muammopython ilovasi sifatida mavjud bo'lgan Variable Markov Oracle (VMO) da optimal yoki eng informatsion tasvimi topish uchun axborot tezligi mezonlaridan foydalangan holda hal qilindi.
Jonli kodlash. Jonli kodlash81 (ba'zan "interaktiv dasturlash", "hozirda dasturlash", "faqat o 'z vaqtida dasturlash" deb nomlanadi) bu ishlash (performance)ning bir qismi sifatida real vaqtda dasturiy ta'minot (software)82ni yozish jarayoniga berilgan nom. So'nggi paytlarda u jonli koderlar ko'pincha jonli ijrodagi musiqachilar83 (musicians)ning xarizmasi va pitssasidan mahrum bo'lgan noutbuk musiqachilariga yanada qat'iy muqobil sifatida o'rganildi.
Foydalangan adabiyotlar
1. Marufjon, R. (2022). A Matter of Rhythm in Oriental Classical Music. Pioneer: Journal of Advanced Research and Scientific Progress, 1(6), 80-84.
2. Маъруфжон Мамиржон Угли Расулов, & С.М.Бегматов (2022). МАКРМЛАРДА УСУЛЛАР УРНИ ВА АДАМИЯТИ (ФАРГОНА ТОШКЕНТ МАВДМ ЙУЛЛАРИ УСУЛЛАРИ МИСОЛИДА). Oriental Art and Culture, 3 (2), 810-821.
3. Marufjon, R., & Begmatov, S. M. (2023). Music by Uzbek Mumtaz Shashmaqom. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF ARTS AND DESIGN, 4(1), 33-36.
4. Акбаров И. Мусикд лугати. Тшкент. 1997 й.
5. Абдуллаев Р. Узбек мумтоз мусикдси Тошкент: 2008 й.
6. Виноградов В.С. Классические традиции Иранской музыки.
7. Гафурбеков Т. Фолклорные истоки узбекского профессионального творчества. Тошкент: "Укитувчи",1984 й.
8. Джами Абдурахман. Трактат о музыке. /Пер. С перс. А.Н.Болдырева. коммент. В.М.Беляева. Тошкент. 1960 й.
9. Жабборов А. Узбекистон бастакорлари ва мусикдшунослари. Тошкент: "Янги аср авлоди", 2004 й.
10. Ибн Сино Абу Али. Жавомиъ ил мул-мусикдй. ^охдра , 1956 г.
11. Маъруфжон Мамиржон Угли Расулов (2023). ШАШМА^ОМ УСУЛЛАРИ ДАВИДА. Oriental Art and Culture, 4 (2), 729-735.
12. Abdumutalibovich, A. M. (2020). Methods of working with studies in piano lessons at the University. Asian Journal of Multidimensional Research (AJMR), 9(7), 49-55. Retrieved from
81 https://en.wikipedia.org/wiki/Live_coding
82 https://en.wikipedia.org/wiki/Software
83 https://en.wikipedia.org/wiki/Musician
https: //www.indianj ournals.com/ij or.aspx?target=ij or: aj mr&volume=9&issue=7&arti cle=007 Article DOI: 10.5958/2278-4853.2020.00229.3
13. Abdumutalibovich, A. M. (2020). The art of musical culture in medieval period in central asia (V-XV centuries). Asian Journal of Multidimensional Research (AJMR), 9(8), 48-51. Retrieved from https: //www.indianj ournals.com/ij or.aspx?target=ij or: aj mr&volume=9&issue=8&arti cle=007 Article DOI: 10.5958/2278-4853.2020.00242.6
14. Abdumutalibovich, A. M. (2021). Working on the Artistic Characteristics of Performance in the Teaching of Instruments and Ensemble for Students of Higher Education Music. International Journal on Integrated Education, 4(11), 38-41. Retrieved from https://journals.researchparks.org/index.php/IJIE/article/view/2362 Article DOI: https://doi.org/10.31149/ijie.v4i11.2362
15. Abdumutalibovich, M. A. (2021). To Raise Awareness of Students of Higher Education in the Field of Uzbek Folk Music from the Culture of the Ancient East to the Present Day. International Journal on Orange Technologies, 3(12), 91-97. https://doi.org/10.31149/ijot.v3i12.2484
16. Abdumutalibovich, M. A. (2022). Analysis of the stages of historical development of Uzbek folklore. Gospodarka i Innowacje., 23, 232-241. Retrieved from http: //www. go spodarkainnowacj e. pl/index.php/poland/article/view/370
17. Abdumutalibovich, M. A. (2022). HISTORY OF MUSICAL SCIENTISTS OF UZBEKISTAN. Gospodarka i Innowacje., 23, 242-248. Retrieved from http: //www. go spodarkainnowacj e. pl/index.php/poland/article/view/3 71
18. Abdumutalibovich, M. A. (2022). HISTORY OF MUSICAL SCIENTISTS OF UZBEKISTAN. Gospodarka i Innowacje., 23, 242-248. Retrieved from http: //www. go spodarkainnowacj e. pl/index.php/poland/article/view/3 71
19. Abdumutalibovich, M. A. (2022). Musical life in the samanid period in the IX-X centuries and Uzbek music in the XI-XV centuries. Gospodarka i Innowacje., 22, 527-537. Retrieved from http: //www. go spodarkainnowacj e. pl/index.php/poland/article/view/274
20. Abdumutalibovich, M. A. (2022). The Relevance of Traditional Singing and its Place in Higher Education. International Journal on Integrated Education, 5(2), 212216. Retrieved from https: //j ournals.researchparks. org/index.php/IJIE/article/view/2755
21. Abdumutalibovich, M. A. . (2022). METHODOLOGICAL POSSIBILITIES OF ACQUAINTANCE WITH A PROFESSIONAL GENRE OF FOLK ORAL ART IN LESSONS OF MUSICAL CULTURE. Horizon: Journal of Humanity and Artificial Intelligence, 1(1), 27-32. Retrieved from http: //univerpubl .com/index.php/horizon/article/view/3 7
22. Abdumutalibovich, M. A. . (2022). METHODOLOGICAL POSSIBILITIES OF ACQUAINTANCE WITH A PROFESSIONAL GENRE OF FOLK ORAL ART IN LESSONS OF MUSICAL CULTURE. Horizon: Journal of Humanity and Artificial Intelligence, 1(1), 27-32. Retrieved from http: //univerpubl .com/index.php/horizon/article/view/3 7
23. Abdumutalibovich, M. A. . (2022). TO TEACH HIGHER EDUCATION STUDENTS THE LIFE AND WORK OF KHURSHIDAHON HASANOVA. Horizon: Journal of Humanity and Artificial Intelligence, 1(1), 36-38. Retrieved from http: //univerpubl .com/index.php/horizon/article/view/34
24. Abdumutalibovich, M. A. . (2022). TO TEACH HIGHER EDUCATION STUDENTS THE LIFE AND WORK OF KHURSHIDAHON HASANOVA. Horizon: Journal of Humanity and Artificial Intelligence, 1(1), 36-38. Retrieved from http: //univerpubl .com/index.php/horizon/article/view/34
25. Abdumutalibovich, M. A., & Ganeshina, M. A. (2022). THE ART OF MUSIC MAIN FORMS OF ORGANIZATION OF LEARNING AND ITS ROLE IN THE EDUCATION OF YOUTH. Gospodarka i Innowacje., 23, 515-520. Retrieved from http: //www. go spo darkainnowacj e. pl/index.php/poland/articl e/view/42 8
26. Ashurov Ma'rufjon Abdumutalibovich. (2020). The study of the life and creativity of yunus rajabi and the rich heritage he left to the uzbek nation. International Journal on Integrated Education, 3(12), 40-43. Retrieved from https: //j ournals.researchparks. org/index.php/IJIE/article/view/909 Article DOI: https://doi.org/10.31149/ijie.v3i12.909
27. Ashurov Marufjon Abdumutalibovich. (2021). ACTIVITY OF FOLKLOR-ETNOGRAPHICAL GROUPS AND LEARNING THE PREFORMANCE PROGRAMMES. International Journal on Integrated Education, 3(12), 535-537. Retrieved from https://journals.researchparks.org/index.php/IJIE/article/view/1088 Article DOI: https://doi.org/10.31149/ijie.v3i12.1088
28. Ma'rufjon Ashurov Abdumutalibovich. (2022). IMPROVING THE LEVEL OF KNOWLEDGE OF STUDENTS THROUGH THE SCIENCE OF NOTATION AND COMPUTER PROGRAMS. Academicia Globe: Inderscience Research, 3(03), 92-100. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/ZH6N9
29. Marufjon Ashurov Abdumutalibovich, & Ganiyeva Maftuna. (2022). MUSICAL CULTURE OF THE 17TH CENTURY. Pioneer : Journal of Advanced Research and Scientific Progress, 1(4), 170-174. Retrieved from https://innosci.org/jarsp/article/view/360
30. Marufjon Ashurov Abdumutalibovich. (2022). EXPLORING THE WORK OF GEORGE BIZET IN MUSIC EDUCATION CLASSES IN HIGHER EDUCATION. Academicia Globe: Inderscience Research, 3(03), 80-86. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/S798E
31. Marufjon Ashurov Abdumutalibovich. (2022). THE ROLE OF AMIR TEMUR IN THE DEVELOPMENT OF SCIENCE AND CULTURE IN CENTRAL ASIA. Pioneer : Journal of Advanced Research and Scientific Progress, 1(4), 156-169. Retrieved from https://innosci.org/jarsp/article/view/359
32. Marufjon Ashurov Abdumutalibovich. (2022). THE ROLE OF THE SYSTEM OF AUTHORITIES AND THE HISTORICAL FORMATION OF SHASHMAQOM IN THE TEACHING OF MUSIC TO STUDENTS OF HIGHER EDUCATION. Academicia Globe: Inderscience Research, 3(02), 121-127. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/6J9BS
33. Marufjon Ashurov Abdumutalibovich. (2022). TO GIVE HIGHER EDUCATION STUDENTS AN UNDERSTANDING OF THE DESCRIPTION OF THE SONGS IN THE SHASHMAQOM SERIES. JournalNX - A Multidisciplinary Peer Reviewed Journal, 8(2), 187-193. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/T4Q3K
34. Marufjon Ashurov Abdumutalibovich. (2022). To Teach Higher Education Music Students the Life and Work of Composer Boris Gienko. Procedia of Social Values and Community Ethics, 14-17. Retrieved from http://procedia.online/index.php/value/article/view/11
35. Marufjon Ashurov Abdumutalibovich. (2022). To teach students of higher education music life and work of composer Mustafa Bafoev. Procedia of Theoretical and Applied Sciences, 1-5. Retrieved from http://procedia.online/index.php/applied/article/view/12
36. Alimjanovich, Iseev Ruslan. "Fostering the Concerto-Performance Skills of the Pianist." Pioneer: Journal of Advanced Research and Scientific Progress 1.6 (2022): 91-97.
37. Saidkhonov A. HISTORY AND DEVELOPMENT OF THE INSTRUMENTAL CONCERT GENRE //Gospodarka i Innowacje. - 2022. - T. 24. -C. 68-72.
38. Abdullo, Saidkhonov. «The Polyphonic Genre in the Work of Rodion Shchedrin.» Vital Annex: International Journal of Novel Research in Advanced Sciences 1.6 (2022): 146-149.
