Научная статья на тему 'Бюджет ташкилотларининг молиявий мажбуриятлари ва уларни ғазначилик органлари орқали тўлаш тартиби'

Бюджет ташкилотларининг молиявий мажбуриятлари ва уларни ғазначилик органлари орқали тўлаш тартиби Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1038
115
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — М. Остонақулов

Бюджет ташкилотларининг иккинчи томон олдидаги молиявий мажбуриятлари уларга товарлар етказиб (ишлар бажариб, хизматлар кўрсатиб) берилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар, шу жумладан, иш ҳақи ва унга тенглаштирилган харажатларни ҳисоблаш ведомостлари асосида қабул қилинади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Бюджет ташкилотларининг молиявий мажбуриятлари ва уларни ғазначилик органлари орқали тўлаш тартиби»

проф.М. Остонакулов

Тошкент Давлат Иктисодиёт университети

БЮДЖЕТ ТАШКИЛОТЛАРИНИНГ МОЛИЯВИЙ МАЖБУРИЯТЛАРИ ВА УЛАРНИ ГАЗНАЧИЛИК ОРГАНЛАРИ ОРКАЛИ ТУЛАШ ТАРТИБИ

Бюджет ташкилотларининг иккинчи томон олдидаги молиявий маж-буриятлари уларга товарлар етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берилганлигини тасдицловчи цужжатлар, шу жумладан, иш цаци ва унга тенглаштирилган харажатларни цисоблаш ведомост-лари асосида цабул цилинади.

Молиявий мажбуриятлар (иш ха^и ва унга тенглаштирилган харажатлар, шунингдек, суд ^арорлари буйича туловлар, йигимлар, бадал-лар, соли^лар ва бош^а мажбурий туловлардан таш^ари) олдин тузилган шартномалар ва юридик мажбуриятлар ^абул ^илинганлигини тасдицловчи бошца хужжатлар доирасида цабул цилинади.

I ва II гурух харажатлари буйича молиявий мажбуриятлар иш хаци ва унга тенглаштирилган харажатлар тулови учун нацд пул маблагларини олишга суровнома, шунингдек, ушбу гурухлар харажатлари буйича тулов топширицномалари асосида руйхатга олинади. Fазначилик органлари газна хисобварацларидан тулов топширицномалар асосида бюджет ташкилотларини сацлаш, мар-казлаштирилган тадбирларни амалга ошириш, капитал цуйилмалар ва бошца мацсадлар учун туловларнинг тасдицланган харажатлар сме-таси ва капитал цуйилмалар лимитлари доирасида амалга оширади.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 1999 йил 3 сентябрдаги 414-сонли «Бюджет ташкилотларини маблаг билан таъминлаш тартибини такомиллашти-риш тугрисида»ги царорига мувофиц, бюджет маблаглари олувчиларни давлат бюджетидан харажатларнинг турт гурухи буйича:

Иш хаци ва унга тенглаштирилган туловлар;

Иш берувчиларнинг ажратмалари;

Капитал цуйилмалар (Давлат инвестиция дастурида назарда тутилган манзилли руйхатларга мувофиц);

Бошца харажатлар тулаш (маблаг билан таъминлаш) тартиби белгиланган.

Бюджет маблаглари олувчиларнинг I ва II гурух буйича харажатлар тулови биринчи навбатда амалга оширилади. Бунда, I гурух харажатларини II гурух харажатлари туловисиз амалга оширилмайди.

Муайян бюджет ташкилоти маблаг билан таъминланадиган тегишли бюджет буйича I ва II гурух харажатлари тулови учун газна хисобварацларида зарур маблагларни цоплайдиган цолдицлар мавжуд булганда хамда I ва II гурух харажатларини тулиц тулаб булингандан сунг унинг IV гурух буйича харажатларини тулашга рухсат этилади.

IV гурух «Бошца харажатлар» буйича маблагларнинг сарфланиши урнатилган лимит-лар доирасида белгиланган навбатга риоя цилган холда амалга оширилади.

Худудий газна хисобварагида озиц-овцат харажатлари буйича туланмаган маблаглардан ошиб долган маблаглар мавжуд булган холларда, ушбу ошиб долган маблаглар дои-

расида дори-дармонлар буйича харажатларни амалга оширишга рухсат этилади.

Худудий газна хисобварагида ози^-ов^ат ва дори-дармонлар харажатлари буйича туланмаган маблаглардан ошиб долган мабларлар мавжуд булган холларда, ушбу ошиб долган маблаглар доирасида коммунал харажатлари туловини амалга оширишга рухсат этилади.

Худудий газна хисобварагида ози^-ов^ат ва дори-дармонлар хамда коммунал харажатлари буйича туланмаган маблаглардан ошиб долган маблаглар мавжуд булган холларда, ушбу ошиб долган маблаглар доирасида бюджет ташкило-тининг бош^а харажатларини тулашга рухсат этилади.

Бюджет ташкилотларининг ходимларига ижтимоий туловлар буйича харажатлари иш ха^и ва унга тенглаштирилган туловлар буйича харажатлар билан бир ва^тда амалга ошири-лади.

Бюджет ташкилотларининг шахсий хисобвара^ларида чорак (йил) охирида долган, и^тисод ^илинган бюджет маблаглари (капитал ^уйилмаларнинг тулови учун назарда тутил-ган ажратилган маблаглар бундан мустасно) бюджет ташкилотларининг ривожлантириш фондига утказиб берилади.

И^тисод ^илинган бюджет маблагларининг бюджет ташкилотларининг ривожлантириш фондига утказилиши бюджет ташкилотлари томонидан юридик ва молиявий мажбури-ятлар билан банд ^илинмаган ажратилган бюджет маблаглари доирасида хисобот чора-гининг кейинги ойи давомида амалга оши-рилади. Бюджет маблагларининг и^тисоди тегишли утган давр учун ани^ланган бюджет маблаглари лимитлари ва ^абул ^илинган юридик мажбуриятлар уртасидаги фар^ доирасида ани^ланади. Кабул ^илинган молиявий мажбуриятлар руйхатга олинган юридик маж-буриятлардан орти^ булган холларда, бюджет маблагларининг и^тисоди тегишли утган давр учун ани^ланган бюджет маблаглари лимитлари ва ^абул ^илинган молиявий мажбуриятлар уртасидаги фар^ доирасида ани^ланади.

Хисобот йилининг охирида бюджет ташкилотларининг шахсий хисобвара^ларида долган и^тисод ^илинган бюджет маблагларини бюджет ташкилотларининг ривожлантириш фон-

дига утказилиши ^ушимча давр мобайнида амалга оширилади.

Агар шартномага унинг амал ^илиш муд-датини узайтириш буйича ^ушимча келишув тузилмаган булса, шартноманинг муддати тугаши билан махсулот етказиб берувчи (пудратчи) томонидан товарлар етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) бериш буйича мажбуриятнинг бажарилиши тугатилади. Бунда, амал ^илиш муддати жорий йилнинг 31 декабригача булган шартномалар (капитал ^уйилмалар буйича шартномалардан таш^ари) муддатини узайтириш буйича ^ушимча келишув тузишга йул ^уйилмайди. Амал ^илиш муддати тугаган шартномалар буйича махсулот етказиб берувчиларнинг етказиб берган товар-лари (бажариб берган ишлари, курсатган хизматлари) учун кредитор ^арзлар счёт-фактуралар ва узаро ^арздорликнинг солиш-тирма далолатномаси асосида тулаб берилади. Махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчилардаги мавжуд дебитор ^арзлар бюджет маблаглари олувчига хизмат курсатувчи газначилик органининг тегишли газна хисобварагига ^айтарилади.

Агар махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчи томонидан утган молия йилининг дебитор ^арзлари кейинги йилда (кейинги йилларда) ^айтарилса, у холда бюджет ташкилотига хизмат курсатувчи газначилик органининг газна хисобварагига ^айтиб келиб тушган дебитор ^арзлар сум-маси тегишли бюджет даромадларига ^абул ^илинади.

Амал ^илиш муддати тугамаган шартномалар буйича молиявий мажбуриятлар суммаси руйхатга олинган юридик мажбуриятлар сумма-сига нисбатан кам ^абул ^илиниши натижасида бюджет маблагларининг и^тисоди юзага кел-ганда, бюджет ташкилотлари тегишли хисобот даври учун шартномалар суммасини ^абул ^илинган молиявий мажбуриятлар суммасига мувофи^лаштириш учун, уларни камайтириш буйича ^ушимча келишув тузишлари лозим.

Амал ^илиш муддати тугаган шартномалар буйича молиявий мажбуриятлар суммаси руйхатга олинган юридик мажбуриятлар суммасига нисбатан кам ^абул ^илиниши натижасида бюджет маблагларининг и^тисоди юзага келган холларда, юридик мажбуриятлар

суммаси цабул цилинган молиявий мажбури-ятлар суммасига буюртмачи хамда махсулот етказиб берувчи (пудратчи) уртасидаги тузи-ладиган солиштирма далолатнома асосида мувофицлаштирилади.

Бюджет ташкилотлари томонидан олдин тузилган шартномаларга цушимча келишувлар тузишда молия йили якунигача шартномалар суммаси - юридик мажбуриятлар камайтири-лаётган харажатлар моддалари буйича эхтиёж булиши мумкинлиги эътиборга олиниши лозим.

Fазна тизими томонидан цамраб олин-ган бюджет ташкилотлари буйича утган йил учун тулов топширицномалари молия йилига цушимча даврнинг тугашигача 5 иш кунидан кечикмаган муддатда газначилик органларига тацдим этилиши лозим.

Бюджет таснифининг 01 9 10 - моддасида назарда тутилган режали ажратилган бюджет маблаглари тиббиёт муассасаларининг моддий рагбатлантириш ва ривожлантириш фондига тацдим цилинган тулов хужжатлари асосида шартномалар тузилмасдан белгиланган муд-датда утказиб берилади.

Шартнома тузилмасдан: (1) бюджет таш-килотларининг ицтисод цилинган бюджет маблаглари уларнинг ривожлантириш фонд-ларига, шунингдек тиббиёт муассасалари томонидан - харажатлар сметасида назарда тутилган мацсадли ажратилган маблаглар тиббиёт муассасаларининг моддий рагбатлантириш ва ривожлантириш фондларига хамда (2) капитал цуйилмалар буйича буюртмачиларнинг бошцарув аппарати хизматини сацлаш учун маблаглар ушбу мацсадлар учун назарда тутилган, урнатилган тартибда манзилли ва титул руйхатларда келишилган ва хар бир объект буйича шахсий хисобварацлардаги суммалар доирасида утказиб берилиши мумкин.

Fазначилик органлари томонидан ссудалар, дотациялар ва субвенцияларнинг утказилиши тайинлаш сертификатлари, уларга илова цилинган хисоб-китоблар, шунингдек тегишли молия органлари томонидан тацдим этилган тулов хужжатлари асосида амалга ошири-лади.

Капитал цуйилмалар буйича конкурс сав-долари утказилгунга цадар бюджет ташкилот-ларининг ер участкасини ажратиш, цурилиш

объекти худудида яшовчи шахсларни кучириш, дастлабки - рухсат берувчи хужжатларни тай-ёрлаш, лойиха олди ишларни ташкил цилиш, лойиха ва конкурс хужжатларини ишлаб чициш, келишиш, экспертиза цилиш ва тасдицлаш, цурилиш объектларини давлат архитектура цурилиш назорати инспекциясида руйхатга цуйиш, тасдицланган цурилишларнинг манзилли руйхатида (лойиха-тадцицот ишлари манзилли руйхатида) назарда тутилган буюр-тмачини (бюджет ташкилотини) сацлаш каби харажатлар туланиши мумкин.

Fазна хисобварацларидан маблагларнинг сузсиз тартибда хисобдан чицарилишига йул цуйилмайди.

Суд царорлари асосида газна хисобварацларидан маблагларни хисобдан чицарилиши цонунчиликда белгиланган тар-тибда амалга оширилади.

Нацд пул маблаглари беришда чекларнинг ишлатилиш тартиби ва шартлари цонунчилик орцали тартибга солинади.

Fазначилик органи хизмат курсатувчи банк филиалидан нацд пул олиш учун чек дафтарча-ларини олади ва уларни кейинчалик бюджет маблаглари олувчиларга тарцатади. Бунда, бюджет маблаглари олувчилар газначилик органларига бюджет ташкилотларининг рахбари ва бош бухгалтери имзоси цуйилган ишончнома ва суровномаларни тацдим этади. Бюджет маблаглари олувчига берилган чек дафтарчасининг рацамлари унинг газначилик органларидаги имзо намуналари карточкала-рига ёзилади.

Молия йили мобайнида ишлатилган чек дафтарчалари бюджет ташкилотлари томонидан молия йили якунлангунга цадар газначилик органларига цайтарилади. Бузилган (бекор цилинган) чеклар мавжуд булган холларда, бюджет маблаглари олувчилар (бюджет ташкилотлари) мажбурий тартибда уларни ишлатилган чек дафтарчалари билан бирга, улар мавжуд булмаганда (масалан, йуцотилган холларда), уларнинг йуцлиги буйича курилган тадбирлар ва сабаблари туррисида газначилик органларини ёзма хабардор цилади.

Fазначилик органининг масъул ходими ишлатилган чек дафтарчаларини олгандан сунг, улардаги маълумотларни <^азначилик дастурий мажмуи»даги олдин туланган сумма-

лар ва чеклар сони туррисидаги маълумотлар билан солиштиради.

Ишлатилган чеклар буйича маълумотларда фар^лар мавжуд булган холларда, разначилик органи томонидан бунинг сабабларини ани^лаштириш учун руйхат ва унга етишмаёт-ган чекларнинг чек дафтарчалари разами ва суммаларини курсатган холда илова тузилади ва бюджет ташкилотларига таедим ^илинади.

Fазна хисобвара^ларидан на^д пул мабларлари олиш учун чек - бу разначилик органининг маълум наед пул суммасини бюджет ташкилотига беришга ёзма топшириридир. Чеклар бюджет ташкилотлари томонидан сиёх ёки шарикли ручка билан ^улда ёзилади. Чекларга учириб ёзиш, тузатиш, туррилашга хамда факсимил ишлатилишига йул ^уйилмайди. Чеклар ун кун давомида (уларни ёзиб берил-ган кундан таш^ари) ха^и^ий хисобланади. Чек разами имзо ва мухр изи намунаси карточка-сида руйхатга олинган чек дафтарчаси разами ва серияларига мувофи^ булиши лозим. Пул чеклари Узбекистан Республикаси Марказий банкининг меъёрий хужжатларига мувофи^ расмийлаштирилади.

Банклар томонидан чеклар буйича наед пул мабларларини бериш уларда имзо намунаси карточкасида курсатилган имзо ^уйиш ху^у^ига эга разначилик органининг мансаб-дор шахслари имзоси ва разначилик органининг мухри билан тасди^лангандан кейингина амалга оширилади. Fазна хисобвара^ларидан мабларлар бериш учун чекларга разначилик органи рахбари ва масъул ходимининг имзоси ва разначилик органининг мухри ^уйилади. Бюджет ташкилотларига фа^ат номи курсатилган чеклар берилади холос. Номи курсатилган чеклар буйича наед пуллар фа^ат чекда курсатилган шахсга берилади. Номи курсатилган чеклар буйича бюджет ташкило-тининг) бош бухгалтерига наед пул берилишига йул ^уйилмайди. Fазначилик органи пул чекла-рининг ор^а томонидаги суммалар ма^садини текшириши лозим. Пул чекларининг ор^а томонидаги тулов ма^садлари туррисидаги маъ-лумот разначилик органининг имзоси билан тасди^ланади.

Бюджет ташкилоти иш ха^и ва унга тен-глаштирилган туловлар, шунингдек, хизмат сафари харажатларини тулаш учун наед пул

мабларлари олишга разначилик органига бюджет ташкилотининг рахбари ва бош бухгал-тери имзоси билан, икки нусхада иш ха^и ва унга тенглаштирилган туловлар, шунингдек, хизмат сафари харажатларини тулаш учун наед пул мабларлари олишга суровнома ва унга тулдирилган чек илова ^илинган холда таедим ^илади. Fазначилик органларининг молиявий мажбуриятларни руйхатга олиш ва туловларни амалга ошириш булими (гурухи) масъул ходимлари тулов учун суровнома ва бош^а хужжатларни ^абул ^илишда ушбу хужжатларнинг иккинчи нусхасига хужжатларни ^абул ^илганлиги туррисида уз имзоларини ^уяди ва улар ^абул ^илинган санани курсатган холда бюджет ташкилотининг тегишли ходимига ^айтаради.

Бюджет ташкилотлари наед пул олиш учун моддий жавобгар шахсга (кассирга) берилган ишончномани разначилик органларига таедим ^илади.

Наед пул берилганидан сунг реестрнинг иккинчи нусхаси (касса чи^им журнали) чек ижро этилганлиги туррисидаги белги ^уйилган холда банк кучирмаси билан бирга тегишли разначилик органига ^айтарилади. Fазначилик органи банк кучирмаси, реестр ва чек коре-шогига асосан тегишли шахсий хисобвараеда белги ^уяди ва бюджет ташкилотига унинг шахсий хисобвараридан кучирма беради, шу билан бирга, бюджет ташкилоти бухгалте-риясида кейинги хисобларни юритиш учун иш ха^и ва унга тенглаштирилган туловлар, хизмат сафари харажатларини тулаш учун берилган суровноманинг иккинчи нусхасига «туланди» белгисини ^уйиб бюджет ташкилотига ^айтаради.

Бюджет ташкилоти пул мабларларини хара-жатлар сметасида назарда тутилган суммадан ошмаган, умумий суммага ёзилган бир нечта чек билан олиш ху^у^ига эга. Бунинг учун бюджет ташкилоти узига хизмат курсатувчи разначилик органига тегишли суммага суровномалар таедим этади.

Бюджет ташкилотлари на^д пул мабларларини олиш учун чекларни узларининг суровномаларида курсатилган суммаларга ва умумий суммаси харажатлар сметасининг тегишли лимитидан ошмаган суммаларга ёзиб беради.

Бюджет ташкилотининг ишончли шахси томонидан чек маркаси йуцотилган холларда, чек маркаси йуцотилганлиги аницланган куни тегишли разначилик органига бюджет ташкилотининг рахбари ва бош бухгалтери томонидан имзоланган билдиришнома-хат тацдим эти-лади. Fазначилик органи ушбу билдиришнома-хат асосида тегишли банкка туланмаган чекни чацириб олиш туррисида хат билан мурожаат цилади. Чеклар реестри чацириб олинган чек суммасини айирган холда ижро цилинади.

Чекларнинг йуцотилиши ва урирланиши, шунингдек, чекни хамда назорат маркаларини олиш учун ваколатли шахслар томонидан уз мансабини суиистеъмол цилиш натижасида етказилган зарарлар буйича жавобгарлик бюджет ташкилотларининг мансабдор ва моддий жавобгар шахсларига юкланади.

Олинган чек дафтарчалари бюджет ташкилотларида сацланади ва чекларни цонунчиликда белгиланган тартибда сацлаш ва ишлатиш буйича жавобгарлик бюджет ташкилотларининг рахбарлари ва бош бухгалтер-ларига юкланади.

Бюджет ташкилотларининг шахсий хисобварацларидан операциялар амалга оширилиши буйича разначилик органлари-нинг молиявий мажбуриятларни руйхатга олиш ва туловларни амалга ошириш булими (гурухи) масъул ходимлари бюджет ташкилот-ларига уларнинг шахсий хисобварацларидан кучирмаларни беради хамда уларни «Бюджет мабларлари олувчиларнинг шахсий хисобварацларидан берилган кучирмаларни руйхатга олиш журнали»да руйхатга олади. Бюджет ташкилотининг масъул ходими кучирмаларни олишда журналга уларни олган-лиги туррисида имзо цуяди.

Fазначилик органларининг молиявий мажбуриятларни руйхатга олиш ва туловларни амалга ошириш булими (гурухи) масъул ходимлари «Берилган ва ишлатилган чекларни хисобга олиш журнали»да берилган ва ишлатилган чекларнинг руйхатини юритади.

III гуруцхаражатлари буйича молиявий мажбуриятларнинг цабул цилиниши пудратчи-ларнинг иш бажарилганлигини тасдицловчи счёт-фактуралар асосида амалга оширилади. Fазначилик органлари томонидан III гурух харажатлари буйича пул мабларлари:

(1) тулов топширицномасида бюджет тас-нифининг тегишли кодлари, шартнома, счёт-фактура, бунак суммаси ва бошца керакли рек-визитлар турри курсатилганда;

(2) цурилишларнинг тасдицланган манзилли ва титул руйхатлари асосида ва тегишли объ-ектлар буйича шахсий хисобварацлардаги мавжуд ажратилган бюджет мабларлари сум-малари доирасида;

(3) агар тулов топширицномасида курсатилган сумма разначилик органида руйхатга олинган шартномага асосан, олдин утказилган мабларларни хисобга олган холда, туланиши лозим булган пул мабларларидан ошмаганда;

(4) бюджет ташкилотининг (буюртмачи-нинг) пудратчи олдидаги кредитор царзининг мавжудлигини тасдицловчи счёт-фактура ва хужжатлар, ёки бюджет ташкилотининг (буюр-тмачининг) пудратчига бунак туловларини утказиши лозимлигини тасдицловчи хужжатлар мавжуд булганда;

(5) тулов топширицномасида курсатилган пудратчининг номи ва реквизитлари шартно-мада курсатилган пудратчининг номи ва рек-визитларига мувофиц булганда утказиб бери-лади.

Хисобот молия йилининг охирида тузил ган счёт-фактуралар ёки бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) пудратчи олдидаги царзининг мавжудлигини ва ишлар бажарилганлигини тасдицловчи бошца хужжатлар разначилик органларига цушимча давр тугашига 5 иш куни цолгунига цадар тацдим цилиниши лозим.

Бошцарув аппаратини сацлаш учун бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) банк хисобварарига мабларлар утказилиши шар-тномалар тузмасдан манзилли ва титул руйхатларда ва хар бир объект буйича шахсий хисобварацларда ушбу мацсадлар учун назарда тутилган суммалар доира-сида, урнатилган тартибда тацдим цилинган тулов топширицномалари асосида, амалга оширилади. Бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) бошцарув аппаратини сацлаш учун утказиладиган сумма молия органида урнатилган тартибда руйхатга олинган хара-жатлар сметасида уни сацлаш учун назарда тутилган сумма доирасида амалга ошири-лади.

Бажарилган ишлар учун харажатлар тулови, жумладан, бунак туловларининг туланиши урнатилган тартибда расмийлаштирилган ва бюджет ташкилотлари (буюртмачилар) томонидан разначилик органларига таедим ^илинган тулов топшири^номалари асосида амалга оширилади.Тулов топшири^номасининг «Туловчининг номи» устунида разначилик органининг номи, «Туловчининг хисобварари» устунида - разна хисобварари разами, «Тулов ма^сади» устунида - бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварари разами, бюджет таснифининг тегишли коди, туловни утказишга асос буладиган хужжатлар, шунинг-дек, тулов ма^сади курсатилади.

Бюджет ташкилоти (буюртмачи) томонидан та^дим ^илинган хужжатлар амал-даги ^оидаларнинг талабларига мос кел-ганда разначилик органининг ваколатли ходими «текширилди» белгисини, тулов топшири^номасини биринчи нусхасининг ор^а томонига тулов топшири^номасининг ^абул ^илинган сана ва узининг имзосини ^уяди. Тулов топшири^номасининг иккинчи нусхасининг разначилик органи бошлири ва масъул шахсининг имзолари ва разначилик органининг мухр изи билан расмийлаштириш текширувлар тугаганидан сунг амалга ошири-лади.

Fазначилик органининг тегишли ходим-лари разначилик органидаги мавжуд имзо ва мухр изи намуналарини бюджет таш-килотлари (буюртмачилар) томонидан таедим ^илинган, разна хисобвара^ларидан мабларларни хисобдан чи^ариш учун банкка таедим ^илинадиган хужжатлардагилар билан солиштирилади.

IV гурух харажатлари буйича молия-вий мажбуриятлар махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчилар-нинг счёт-фактуралари ёки товарлар етказиб берилганлигини (ишлар бажарилганлигини, хизматлар курсатилганлигини) тасди^ловчи бош^а хужжатлар, ёки бюджет ташкилотла-рининг махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига бюджет (бюд-жетдан таш^ари) мабларларини (шу жумладан, бунак туловларини) утказиши лозимлигини тасди^ловчи бош^а хужжатлар асосида ^абул ^илинади.

Fазначилик органи бюджет ташкилотлари-нинг тулов топшири^номалари асосида разна хисобвара^ларидан IV гурух харажатлари буйича туловларни бюджет ташкилотларининг харажатлар сметаларининг тегишли моддала-рида ажратилиши назарда тутилган бюджет мабларлари лимитлари доирасида амалга оширади.

Бюджет ташкилотларининг IV гурух харажат-лари тулови тулов топшири^номалари билан:

бюджет ташкилотларининг IV гурух хара-жатларининг тегишли моддалари буйича бюджет мабларлари ^олди^лари суммалари доирасида;

агар тулов топшири^номасида курсатилган сумма разначилик органида руйхатга олинган шартномага мувофи^ туланиши лозим булган пул мабларлари суммасидан ошмаса;

счёт-фактура ёки махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берилганлигини тасди^ловчи бош^а хужжатлар мавжуд булганда ва бюджет ташкилотининг махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчи олдидаги ^арздорлигини, шунингдек, бюджет ташкилотини махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига бюджет (бюджетдан таш^ари) мабларларини (шу жумладан, бунак туловларини) утказиши лозимлигини тасди^ловчи хужжатлар мавжуд булганида;

тулов топшири^номасида курсатилган махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчининг, шунингдек, бюджет ташкилотларининг номи ва реквизитлари шар-тнома ва счёт-фактурада ёки махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) беришни тасди^ловчи бош^а хужжатларда махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчининг, шунингдек бюджет ташкилотларининг номи ва реквизитларига мувофи^ булганида амалга оширилади.

Бажарилган ишлар учун харажатлар тулови, жумладан, бунак туловларининг туланиши урнатилган тартибда расмийлаштирилган ва бюджет ташкилотлари томонидан разначилик органларига таедим ^илинган тулов топшири^номалари асосида амалга оширилади, бунда тулов топшири^номасининг «Туловчининг номи» устунида разначилик органининг номи, «Туловчининг хисобварари»

устунида - газна хисобвараги рацами, «Тулов мацсади» устунида - бюджет ташкилотининг шахсий хисобвараги рацами, бюджет тас-нифининг тегишли коди, туловни утказишга асос буладиган хужжатлар, шунингдек, тулов мацсади курсатилади.

Тулов топширицномасини тацдим этиш тартиби. Агар газначилик органи ва махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига (пудратчига) битта банк филиали хизмат курсатса, у холда бюджет ташки-лоти (буюртмачи) тулов топширицномасини газначилик органига беш нусхада тацдим этади. Бюджет ташкилотининг (буюртмачи-нинг) тегишли мансабдор шахслари томонидан имзоланган ва мухр изи билан тасдицланган тулов топширицномасининг биринчи нус-хаси, бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) газначилик органига бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварагидан касса харажатларини амалга ошириш учун суровномаси булиб хизмат цилади. Тулов топширицномасининг иккинчи нусхаси газначилик органининг рахбари ва масъул шахси томонидан имзоланади,газначилик органининг мухр изи билан тасдицланади ва у банк учун газна хисобварагидан харажатлар туловини амалга ошириш учун асос булади. Банк филиалининг туланганлик тугрисидаги белгиси билан тулов топширицномасининг учинчи нусхаси махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига (пудратчига) берилади. Банк филиалининг туланганлик тугрисидаги белгиси билан тулов топширицномасининг туртинчи нусхаси газна хисобварагидан кучирмага илова цилинади ва газначилик органига бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварагида касса харажатларини акс эттириш учун асос булади. Fазначилик органининг «туланган» белгиси билан ва туланган сана цуйилган тулов топширицномасининг бешинчи нусхаси бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварагидан кучирма билан биргаликда газначилик органи томонидан бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) ваколатли ходимига берилади.

Агар газначилик органи ва махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига (пудратчига) хар хил банк филиал-

лари хизмат курсатса, у холда бюджет таш-килоти (буюртмачи) тулов топширицномасини газначилик органига турт нусхада тацдим этади. Бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) тегишли мансабдор шахслари томонидан имзоланган ва мухр изи билан тасдицланган тулов топширицномасининг биринчи нусхаси, б юджет ташкилотининг (буюртмачининг) газначилик органига бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварагидан касса харажатларини амалга ошириш учун суровномаси булиб хизмат цилади. Тулов топширицномасининг иккинчи нусхаси газначилик органининг рахбари ва масъул шахси томонидан имзоланади,газначилик органининг мухр изи билан тасдицланади ва у банк учун газна хисобварагидан харажатлар туловини амалга ошириш учун асос булади. Банк филиалининг туланганлик тугрисидаги белгиси билан тулов топширицномасининг учинчи нусхаси газна хисобварагидан кучирмага илова цилинади ва газначилик органига бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварагида касса харажатларини акс эттириш учун асос булади. Fазначилик органининг «туланган» белгиси билан ва туланган сана цуйилган тулов топширицномасининг туртинчи нусхаси бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварагидан кучирма билан биргаликда газначилик органи томонидан бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) ваколатли ходимига берилади.

Агар газначилик органи хамда унга хизмат курсатувчи банк орасида «Банк-мижоз» дастурий мажмуи йулга цуйилган булса, у холда бюджет ташкилоти (буюртмачи) тулов топширицномасини газначилик органига уч нусхада тацдим этади. Бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) тегишли мансабдор шахслар томонидан имзолар цуйилган ва мухр изи билан тасдицланган тулов топширицномасининг биринчи нусхаси, бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) газначилик органига бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобварагидан касса харажатларини амалга ошириш учун суровномаси булиб хизмат цилади. Тулов топширицномасининг иккинчи нусхаси газначилик органининг рахбари ва масъул шахси томонидан имзоланади, газначилик органининг мухр изи билан

с

БУХГАЛТЕРИЯ ХИСОБИ / БУХГАЛТЕРСКИЙ УЧЕТ

99

тасди^ланади ва у разна хисобвараридан хара-жатлар туловини амалга ошириш учун асос булади. Fазначилик органининг «туланган» белгиси билан ва туланган сана ^уйилган тулов топшири^номасининг учинчи нусхаси бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобвараридан кучирма билан биргаликда разначилик органи томонидан бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) ваколатли ходимига берилади.

Бюджет ташкилоти (буюртмачи) томонидан та^дим ^илинган хужжатлар амал-даги ^оидаларнинг талабларига мос кел-ганда разначилик органининг ваколатли ходими «текширилди» белгисини, тулов топшири^номасини биринчи нусхасининг ор^а томонига тулов топшири^номасининг ^абул ^илинган сана ва узининг имзосини ^уяди. Тулов топшири^номасининг иккинчи нусхасининг разначилик органи бошлири ва масъул шахсининг имзолари ва разначилик органининг мухр изи билан расмийлаштириш текширувлар тугаганидан сунг амалга ошири-лади.

Fазначилик органининг тегишли ходимлари разначилик органидаги мавжуд имзо ва мухр изи намуналарини бюджет ташкилотлари (буюр-тмачилар) томонидан таедим ^илинган, разна хисобвара^ларидан мабларларни хисобдан чи^ариш учун банкка таедим ^илинадиган хужжатлардагилар билан солиштирилади.

Тулов топшири^номалари буйича разна хисобвараридан туловларни амалга ошириш учун разначилик органи банкка тулов

топшири^номаларининг иккинчи ва учинчи (разначилик органи ва махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берув-чига (пудратчига) битта банк филиали хизмат курсатган холда эса, туртинчи) нусхаларини («Бан к-мижоз» дастури ишлатилгандан таш^ари холатларда)таедим ^илади.

Хизмат курсатувчи банк томонидан тулов утказилгандан сунг, тулов топшири^номасининг иккинчи (разначилик органи ва махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига (пудратчига) битта банк филиали хизмат курсатган холда эса, учинчи) нусхаси банкда ^олади, учинчи (разначилик органи ва махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига (пудратчига) битта банк филиали хизмат курсатилган холда эса, туртинчи) нусхаси банкнинг штампи ва масъул ходимининг имзоси хамда разна хисобвараридан кучирма билан разначилик органига берилади.

Fазначилик органининг тегишли ходими бюджет ташкилотларининг тегишли шахсий хисобвара^ларида белги ^уйгандан сунг, бюджет ташкилотининг (буюртмачининг) шахсий хисобвараридан кучирма ва тулов топшири^номасининг туртинчи (разначилик органи ва махсулот етказиб (ишлар бажариб, хизматлар курсатиб) берувчига (пудратчига) битта банк филиали хизмат курсатилган холда эса, бешинчи) нусхасини («Банк-мижоз» дастури ишлатилгандан таш^ари холатларда) разначилик органи масъул ходимининг белгиси билан бюджет ташкилотига (буюртмачига) ^айтарилади.

Адабиётлар руйхати:

1. Давлат бюджетининг разна ижроси бухгалтерия хисоби буйича ^оидалар (Узбекистан Республикаси Молия вазирлигининг 2008 йил 23 июлдаги 80-сонли буйрури билан тасди^ланган).

2. Давлат бюджетининг разна ижроси ^оидалари (Узбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2009 йил 16 сентябрда 2007-сон билан руйхатга олинган).

3. Остона^улов М. Давлат бюджети разна ижросининг бухгалтерия хисоби. -Т.: «Iqtisod-тоИуа», 2009.

4. Остона^улов М. Давлат сектори ва бухгалтерия хисоби. -Т.: «Iqtisod-moliya», 2009.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.