CC BY
141INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337
BRUTSELLYOZ KASALIGI PROFILAKTIKASI , KASALLIK OQIBATI , DAVOLASH USULLARI VA KASALIKNI OLDINI OLISH CHORA TADBIRLARI Mirzaeva Shahodat Boynazarovna
Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filiali. Yuqumli kasallillar dermatovenerologiya
ftiziatriya kafedrasi assistenti Baxodirov Sardor Baxodir o'g'li Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filiali 5-bosqich talabasi
Boboyorov Sardor Uchqun o'g'li Toshkent tibbiyot akademiyasi Termiz filiali 5-bosqich talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.7338216
Annotatsiya. Brusellyoz - yuqumli kasallik bo'lib, bunda tananing turli organlari va tizimlari zararlanadi va klinik ko'rinish aniq ifodalangan o'ziga xoslikka ega emas.Ushbu maqolada brutsellyoz kasalligi, uning profilaktikasi, kasalik oqibati, kasalikni davolashning zamonaviy usullari va kasalikni oldini olish bo'yicha zarur chora tadbirlar haqida ma'lumotlar berilgan.
Kalit so'zlar: brutsellyoz, infektsiya, oqsoq, dezinfeksiya, antibiotiklar, fizioterapiya, aerogen.
ПРОФИЛАКТИКА БРУЦЕЛЛЕЗА, ИСХОД ЗАБОЛЕВАНИЯ, МЕТОДЫ ЛЕЧЕНИЯ
И ПРОФИЛАКТИКА ЗАБОЛЕВАНИЯ
Аннотация. Бруцеллез - инфекционное заболевание, при котором поражаются различные органы и системы организма, а клиническая картина не имеет ярко выраженной специфики. В данной статье рассматривается болезнь бруцеллез, ее профилактика, последствия болезни, современные методы лечения заболевание, профилактика заболевания. Дана информация о необходимых мерах.
Ключевые слова: бруцеллез, инфекция, хромота, дезинфекция, антибиотики, физиотерапия, аэроген.
PROPHYLAXIS BRUTSELLEZA, ISHOD ZABOLEVANIA, METODY LECHENIYA I
PROPHYLAXIS ZABOLEVANIA
Abstract. Brucellosis is an infectious disease that affects various organs and systems of the body, and the clinical picture does not have a pronounced specificity. This article discusses the disease brucellosis, its prevention, the consequences of the disease, modern methods of treating the disease, and preventing the disease. Information about the necessary measures is given.
Keywords: brucellosis, infection, chromota, disinfection, antibiotic, physiotherapy, aerogen.
Brutsellyoz - zoonoz infektsiya, uning qo'zg'atuvchisi odamga kasal hayvonlardan yuqadi. Kasallik tez - tez surunkali bo'lib ketadi, og'ir holatlarda nogironlikka olib kelishi mumkin.Brutsellyoz, malta isitmasi, qora oqsoq— odam va hayvonlarda uchraydigan infeksion kasallik; Brutsellyozni brutsella bakteriyalari qo'zg'atadi, ular tashqi muhitda (suv, tuproq, teri va hokazolar) bir necha oy saqlana oladi; dezinfeksiyalovchi vositalarda bir necha minutda nobud bo'ladi. Brutsellalar kasal hayvonning suti, siydigi, go'ngi, tushgan bolasi bilan tashqariga chiqadi, ular shu hayvonning go'shtida ham bo'ladi. Organizmga brutsellalar hazm va nafas yo'llarining shilliq pardalari, shuningdek shikastlangan teri orqali tushadi. Brutsellyoz bilan
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337
og'rigan molning xom suti va sut mahsulotlari (pishloq, moy), shuningdek chala pishirilgan go'shti iste'mol qilinganda kasallik odamga yuqadi. B. bilan ko'proq molboqarlar, cho'ponlar, kushxona, terini oshlash korxonasi ishchilari va boshqa kasallanadi. Brutsellyozda asosan nerv, yuraktomir sistemasi va suyakbo'g'im apparati zararlanadi. Kasallikning yashirin davri 1—3 hafta. Uning kechishi va belgilari xilmaxil bo'ladi. O'tkir boshlanganida isitma ko'tariladi, bemor g'araqg'araq terlaydi, lohaslik alomatlari kuzatiladi; oyoqqo'l, bel, muskul va bo'g'imlar zirqirab og'riydi. Isitma goh ko'tarilib, goh pasayib turadi, jigar, qora taloq kattalashadi, keyinroq bo'g'imlar yallig'lanadi va boshqa Bir necha oy o'tgach, bemor tuzala boshlaydi, ba'zan yillab cho'zilishi mumkin. Ayollarda chala tug'ish yoki bola tashlash kuzatiladi. Brutsellyoz ko'pincha asta-sekin boshlanadi. Tayanchharakat apparati jarohatlangandan keyingina bemor vrachga murojaat qiladi.
Bemor kasalxonada davolanadi. Davo bemorning umumiy ahvoliga qarab tayinlanadi; antibiotiklar, fizioterapiya va boshqa buyuriladi. B.ning oldini olish uchun kasal hayvonlarni vaqtida aniklab, alohida boqish va so'yish; go'sht va sutini maxsus usullar bilan zararsizlantirish kerak. Brutsellyoz odamlarga yuqmasligi uchun mol bilan bevosita muloqotda bo'ladigan kasb kishilarini brutsellyozga qarshi emlash va ularni maxsus kiyimbosh, korjoma bilan ta'minlash lozim.
Hayvonlarda brutsellyozni brutsellalar avlodiga mansub uch turdagi bakteriyalar, jumladan qo'yechkilarda Brucella melitensis, qoramollarda V. abortus, cho'chqalarda V. suis qo'zg'atadi. Boshqa uy hayvonlarida ham uchrashi mumkin. Qo'y va echkilarda uchraydigan brutsellyoz odam uchun eng xavfli hisoblanadi. Hayvonlarga infeksiya yem-xashak yoki suvdan, shuningdek sun'iy qochirishda zararlangan sperma va boshqalardan yuqadi. Urg'ochi hayvonlarda brutsellyoz bo'g'ozlikning ikkinchi yarmida bola tashlash (sigirlarda 5—8, qo'yechkilarda 3—4 oylikda, cho'chqalarda 4—12 haftalik bo'lganda), yo'ldoshning bachadon devorida tutilib qolishi, erkak hayvonlarda orxitlar (moyaklarning shamollashi), bo'g'imlarning kasallanishi kabi ko'rinishlarda kechadi. Ko'p hollarda brutsellyoz yashirin ravishda o'tadi. Kasallik klinik belgilar, bakteriologik, serologik tekshirishlar asosida aniqlanadi, qo'y, echki, cho'chqalarda brutsellin biologik preparati yordamida allergik tekshiruv o'tkaziladi.
Oldini olish va kurash choralari. Kasallik tarqalgan hududlardan mollar chetga chiqarilmaydi. Brutsellyoz aniqlangan xo'jaliklarda kasal hayvonlar so'yishga topshiriladi, sut, go'sht kabi mahsulotlar maxsus usullarda zararsizlantiriladi, sog'lom hayvonlar emlanadi.
Brusellaning 8 turi aniqlangan, ulardan 6 tasi odamlar uchun xavflidir. Brutsellyozning yuqtirish yo'llari
• fekal -og'iz orqali - suv va oziq -ovqat orqali;
• kontakt -maishiy - bakteriya teriga va shilliq pardalarga mikrodamar orqali kiradi;
• aerogen - ifloslangan changni inhalatsiyalash.
Sut va sut mahsulotlarini issiqlik bilan ishlovsiz iste'mol qiladigan odamlar, odatda, najas-og'iz yo'li bilan yuqadi. Kontakt-maishiy va aerogen yo'llar kamroq tarqalgan, ular asosan hayvonlarni parvarish qiladigan, ulardan olingan mahsulotlar va xom ashyoni qayta ishlovchi kishilarning kasallanishiga sabab bo'ladi. Agar homilador ayolda brutsellyoz bo'lsa, homila bilan shartnoma tuzish yoki emizish orqali bolaga infektsiyani yuqtirish ehtimoli katta.
Inson brusellozining belgilari
Dastlabki bosqichda brusellyozning barcha shakllari uchun quyidagi alomatlar xarakterlidir:
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337
• Umumiy yuqumli intoksikatsiya - zaiflik, bezovtalik, bosh og'rig'i, uyqusizlik.
• Gipertermiya yoki isitma - tana haroratining subfebril raqamlarga (38°S gacha) uzoq vaqt ko'tarilishi yoki keskin ko'tarilish va tushish bilan to'lqinsimon isitma. Isitmaning davomiyligi bir necha oygacha, sovuqlik va kuchli terlash bilan kechadi.
• Artralgiya va mialgiya - bo'g'im va mushak og'rig'i, ko'pincha pastki ekstremitalarga ta'sir qiladi. Bu og'riqlar brutsellyozning o'ziga xos belgisidir.
Kasallik o'sib borishi bilan bemorlarda gepatolienal sindrom - jigar va taloqning kattalashishi, umumiy miklimfadenopatiya - qo'shni bo'lmagan hududlarda limfa tugunlarining ko'payishi, asab tizimining turli shikastlanishi - sezuvchanlik va ongni yo'qotishdan rivojlanishi mumkin. oyoq -qo'llarining falajlanishiga, ruhiy kasalliklarga. Brutsellyozning turli shakllari bilan har xil alomatlar qo'shiladi. Oqibati
Brutsellyoz kamdan-kam hollarda o'limga olib keladi. Hatto antibiotiklar paydo bo'lishidan oldinlari ham o'lim darajasi 2 foizdan oshmagan va asosan endokardit tufayli sodir bo'lgan. Biroq, brutsellyoz ko'pincha nogironlik bilan yakunlanadi. Asoratlarning jiddiyligi qo'zg'atuvchi turiga bog'liq. Brucella melitensis tomonidan chaqirilgan brutsellyoz eng og'ir oqibatlarga olib keladi. Nogironlikning sabablaridan biri — nevrologik buzilishlar, shu jumladan orqa miya shikastlanishi va paraplegiya. Meningoensefalit va streptomitsin bilan davolashning asoratlari sifatida neyrosensor qulog'i og'irlik rivojlanishlari qayd qilingan. Brutsellyozni tashxislash
Anamnez ma'lumotlari: hayvon bilan aloqa qilish, termik ishlov berilmagan chorvachilik mahsulotlarini iste'mol qilish, bemorning kasbi, endemik o'choqlar. Klinik tasvir.
Laboratoriya diagnostikasi:
• Brutsellyoz bilan kasallanganlar orasida 5G-7G% hollarda ozuqa muhitiga qon ekish ijobiy natija beradi:
• Rayt reaktsiyasi — IG-kuni ijobiy bo'ladi;
• Kumbs reaktsiyasi — surunkali brutsellyoz tashxisi uchun;
• 2-merkaptoetanol-aglyutinitli sinov;
• Xeddlson reaktsiyasi;
• Byurne teri sinamasi;
• Brucella spp. DNK'sini nuklein kislotalarni amplifikatsiyalash usullari (PZR) yordamida aniqlash.
Brutsellyozni davolash
Kasallik yuqumli kasalliklar shifoxonalarida davolanadi, og'ir kursi bemorni reanimatsiya bo'limiga yotqizishidan dalolat beradi. Kasallikning patogenezida allergik reaktivlik katta ahamiyatga ega bo'lganligi sababli, davolashda allergist-immunolog ishtirok etadi.
Isitma davrida bemorlarga yotoqda dam olish, kiruvchi suyuqlik darajasini nazorat qilish va tuzni cheklash tavsiya etiladi.
Asosiy terapiya - bu turli guruhlarning antibiotiklari, ko'pincha ikkita dori kombinatsiyasi buyuriladi. Bunga qo'shimcha ravishda detoksifikatsiya, simptomatik va immunostimulyatsion terapiya o'tkaziladi.
Remissiya davrida bemorlarga fizioterapiya, fizioterapiya, kurortda davolanish tavsiya
etiladi.
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337
Profilaktika
Uy sharoitida brutsellyoz bilan kasallanishning oldini olish uchun mahsulotlarni termal qayta ishlash zarur. Bu go'shtni yaxshilab qovurish, sutni qaynatish. Siz qishloq xo'jaligi mahsulotlarini veterinariya nazorati mavjud bo'lgan do'konlarda yoki bozorlarda sotib olishingiz kerak.
• Sutni pasterizatsiya qilish yoki qaynatish;
• Hayvonlarni veterinariya nazoratidan o'tkazib turish;
• Hayvonlar va ularning mahsulotlari bilan ishlaydigan aholini sanitariya-gigiena qoidalari bilan tanishtirish;
• Kasallanish xavfi yuqori bo'lgan kishilarni profilaktik emlash (qisqa muddat — taxminan 2
yil);
• Hayvonlarni ommaviy ravishda emlash kutilgan natijani bermagan.
Aytgancha, hayvonlar yoki ularning metabolizm mahsulotlari bilan ishlaydigan odamlar bir profilaktika chorasi sifatida, oldindan emlash kerak. Va, albatta, issiqlik bilan davolash standartlari quyidagi, pishirish uchun ehtiyot bo'lish kerak.
REFERENCES
1. Muhamedov E.M., Eshboev E.X. Mikrobiologiya, immunologiya, virusologiya. T.,.
2. Bakulina N.A., Kraeva E.L. Mikrobiologiya. T., "Meditsina" nashriyoti. 1979.
3. Vorobyov A.A., Bokov A.S. «Mikrobiologiya». M., izd-vo «Vo'sshaya shkola». 2003.
4. Pyatkin N.D., Krivoshein Yu.S. Mikrobiologiya va immunologiya. M., izd-vo «Meditsina»
5. 1980.
6. 4"Salomatlik enseklopediyasi" T-1985.
