Научная статья на тему 'БОЛАЛАРДА КУЙГАНДАН КЕЙИНГИ ЕЛКА ВА ТИРСАК БЎҒИМИ ЧАНДИҚЛИ КОНТРАКТУРАЛАРИНИ ЖАРРОҲЛИК ЙЎЛИ БИЛАН БАРТАРАФ ЭТИШДА ЗАМОНАВИЙ ЁНДОШУВ'

БОЛАЛАРДА КУЙГАНДАН КЕЙИНГИ ЕЛКА ВА ТИРСАК БЎҒИМИ ЧАНДИҚЛИ КОНТРАКТУРАЛАРИНИ ЖАРРОҲЛИК ЙЎЛИ БИЛАН БАРТАРАФ ЭТИШДА ЗАМОНАВИЙ ЁНДОШУВ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
95
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
контрактура / чандиқ / куйик асорати / чандикли-ўзгарган тўқима / жаррохлик усулда даволаш.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — А.Ғ.Кетмонов

Мақолада 2 ёшдан 16 ёшгача бўлган куйгандан кейинги елка ва тирсак бўғимилари чандиқли контрактуралари мавжуд 56 нафар беморларни жаррохлик усулда даволаш натижалари келтирилган. Елка ва тирсак бўғимида жойлашган чандиқларни анатомик жойлашувига кўра котрактуралар: ўртанги, қирғоқли ва тотал турларга бўлинади. Бўғимлар функциясини бузилишига қараб контрактуралар: Iдаражали, IIдаражали ва IIIдаражали турларга таснифланади. Авторлар томонидан елка ва тирсак бўғими тотал жойлашган II ва III-даражали букилган чандиқли деформацияларини бартараф қилишда янги жаррохлик усули ишлаб чиқилган. Контрактураларнинг бу турларида чандиқлар тўла кесиб олиниб, бўғимлар редрессация қилиниб, жарохатга эркин бут аутодемотрансплантат ёпилган. Беморларнинг 97,4% да ушбу усул ёрдамида контрактуралар бутунлай, рецидивсиз бартараф этилиши кузатилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по фундаментальной медицине , автор научной работы — А.Ғ.Кетмонов

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «БОЛАЛАРДА КУЙГАНДАН КЕЙИНГИ ЕЛКА ВА ТИРСАК БЎҒИМИ ЧАНДИҚЛИ КОНТРАКТУРАЛАРИНИ ЖАРРОҲЛИК ЙЎЛИ БИЛАН БАРТАРАФ ЭТИШДА ЗАМОНАВИЙ ЁНДОШУВ»

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 12 |December, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-12-16-21

БОЛАЛАРДА КУЙГАНДАН КЕЙИНГИ ЕЛКА ВА ТИРСАК БУГИМИ ЧАНДЩЛИ КОНТРАКТУРАЛАРИНИ ЖАРРОХЛИК ЙУЛИ БИЛАН БАРТАРАФ ЭТИШДА ЗАМОНАВИЙ ЁНДОШУВ

А.Г.Кетмонов

Андижон давлат тиббиёт институти

АННОТАЦИЯ

Маколада 2 ёшдан 16 ёшгача булган куйгандан кейинги елка ва тирсак бугимилари чандикди контрактуралари мавжуд 56 нафар беморларни жаррохлик усулда даволаш натижалари келтирилган. Елка ва тирсак бугимида жойлашган чандикларни анатомик жойлашувига кура котрактуралар: уртанги, кдргокди ва тотал турларга булинади. Бугимлар функциясини бузилишига караб контрактуралар: I- даражали, II- даражали ва III- даражали турларга таснифланади.

Авторлар томонидан елка ва тирсак бугими тотал жойлашган II ва III-даражали букилган чандикли деформацияларини бартараф килишда янги жаррохлик усули ишлаб чикилган. Контрактураларнинг бу турларида чандиклар тула кесиб олиниб, бугимлар редрессация килиниб, жарохатга эркин бут аутодемотрансплантат ёпилган. Беморларнинг 97,4% да ушбу усул ёрдамида контрактуралар бутунлай, рецидивсиз бартараф этилиши кузатилган.

Калит сузлар: контрактура, чандик, куйик асорати, чандикли-узгарган тукима, жаррохлик усулда даволаш.

УСТРАНЕНИЕ РУБЦОВЫХ КОНТРАКТУР ПЛЕЧЕВОГО И ЛЕКТОВОГО СУСТАВОВ У ДЕТЕЙ НОВЫМ СОВРОМЕННЫМ

СПОСОБОМ

В статье изложены результаты хирургического лечение рубцовых контрактур плечевого и локтевого суставов у 56 больных в возрасте от 2 до 16 лет. По анатомическому расположению рубцов контрактуры делится на: краевые, срединные и тотальные; по нарушения функцию суставов на: I-степени, II- степени и III- степени.

Автором разработан новый метод хирургического лечение тотальных контрактур плечевого и локтевого суставов II и III степени. При этом ране после

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 12 |December, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-12-16-21

иссечения рубцов и редрессации суставов закрывается полнослойным аутодермотрансплантатом. Данная методика позволила устранить контрактуры в 97,4 % случаях.

Ключевые слова: контрактура, рубец, ослажнения ожогов, рубцовых ткан, хирургического лечение.

КИРИШ

Фан ва техникани ривожланиша куйиш таъсиридан азият чекаётганлар сони баркарор равишдв усдириб келмокда. (Дмитриев Г.И.,2007; Дмитриев Д.Г., 2007; Fatusi O.A., 2006; Hultman C.S.,2010). БЖССТ маълумотига кура хдр йили 100 000 ахолига 294-384 тагача, яъни 3,8 % одамлар куйишдан азият чекадилар. Республикамизда эса бу курсаткич 2,3 % ни ташкил этади. Айрим хрлатларда куйиш жарохати тулик битгандан сунг беморларда тананинг кул ва оёкларида чандикди деформация (тери ва юмшок тукималарни бужмайиб колиши) лари ва котрактура (ёзилмай колиш) лари кузатилади. Муаллифларни маълумотига кура барча йирик бугимлар контрактуралари орасида елка бугими контракгураси 1037% ни, тирсак бугими контрактураси эса 7-28 % ни ташкил этади. (Юденич В.В. 1994 и Гришкевия В.М., 1996).

Замонавий даволаш усулларидан фойдаланиш чукур куйган беморларнинг улимини сезиларли даражада камайтирган булса-да (Uba A.F. et al., 1994), бу ногиронлар сонининг купайиши билан боглик муаммоларни х,ал килмади, уларнинг аксарияти контрактура, тукима нуксонлари ва трофик яралар куринишидаги куйишдан кейинги асоратлари булган мехдатга лаёкатли одамлардир. Шу муносабат билан бундай беморларни реабилитация килиш катта ижтимоий-иктисодий ахдмиятга эга ва бугунги куннинг долзарб вазифасидир. (Азолов В.В. с соавт., 2004; Shelley O.P. et al., 2006; Chapman T.T., 2007; Schwarz R.J., 2007; Lindenhovius A.L., et al.,2010).

Елка ва тирсак бугими чандикларини анатомик жойлашувига караб: четки (киррали), уртанги ва тотал турларга булинади. Бугимлар функциясини бузилишига караб: I даражали, II даражали ва III даражали турларига булинади. Тотал жойлашган чандиклар куп холларда бугимлар функциясини II ва III даражали бузилишларига олиб келади (Х.Б.Миятиев, 1987 й., М.М.Мадазимов, 1996 й.).

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 12 |December, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-12-16-21

Елка ва тирсак бугими куйикдан кейинги контрактуралари болаларда уз тенгкурлари орасида камситилишига, усишдан оркада колишига, айникса мактаб ёшидаги болаларда мактабга бормаслик холатларига олиб келади. Бу эса келажакда болалар хулк-атворига, психо-эмоционал холатига, билим олиш жараёнига ва хаёт тарзига таъсир утказмай колмайди. Беморлар согайиб кетишларидан умидсиз булиб коладилар (Х.Б.Миятиев, 1987 й., М.М.Мадазимов, 1996 й.).

Катта бугимларнинг куйишдан кейинги чандик контрактураларини бартараф этиш усулларини оптималлаштиришда жаррохлик ва консерватив даволаш усулларини такомиллаштириш учун махаллий ва хорижий олимлар томонидан бир катор илмий ишлар ва тадкикотлар утказилди. (Мадазимов М.М. с соавт., 2000; Шаробаро В.И. с соавт., 2006; Motamed S. et al, 2006; Coban Y.K., 2007). Ушбу муаммони хал килиш учун мутахассислар томонидан янги имкониятлар кидирилиб келинмокда. (Мадазимов М.М. с соавт., 2000; Шаробаро В.И. с соавт., 2006; Motamed S. et al, 2006; Coban Y.K., 2007). Хрзирги вактда, сунгги йилларда булгани каби, жаррохлар куйишдан кейинги чандик деформацияларини тузатишнинг мавжуд усулларини такомиллаштиришга уринишлардан воз кечмайдилар ва реконструктив жаррохликнинг янада илгор усулларини ишлаб чикишга харакат килмокдалар. (Мадазимов М.М. с соавт., 2000; Hassanpour S.E., 2007; Sen С., 2007; Reece ЕМ, Oishi SN, Ezaki M., 2010).

МАТЕРИАЛЛАР ВА ТЕКШИРИШ УСУЛЛАРИ

Хозирги кунда Андижон вилояти БКТТМ Пластик ва юз-жаг жаррохлик булимда куйгандан кейинги учрайдиган асоратларни пластик-кайта тиклаш жаррохлик усулларининг янги ва замонавий усуллари кулланилмокда. 2019 йилдан 2022 йилгача 100 дан ортик болаларда куйгандан кейинги бугимларнинг чандикли букилган контрактурасини бартараф этиш билан ташрих бажарилди. Шулардан биз елка ва тирсак бугими чандикли букилган контрактураси билан 56 нафар беморларни назорат килдик. Бу беморлар 2 ёшдан 16 ёшгача булиб, 24(43%) нафари киз болалар, 32(57%) нафари угил болаларни ташкил этади. Беморларда умумклиник текширув усуллари билан бирга елка ва тирсак бугимлари ренгенографияси, углометр ёрдамида бугимларнинг контрактура даражалари ва бугимлар харакат функцияларинг аниклаш усуллари утказилди.

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 12 |December, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-12-16-21

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Бизга маълумки елка ва тирсак бугими контрактураларини бартараф этишда анъанавий усуллар ("Z" пластика, тери-фасция кийким пластика, эркин аутодермопластика, комбинациялашган пластика) лардан фойдаланилади.

Бизда 4 та беморда елка ва 4 та беморда тирсак бугимларида жами 8(14%) нафар куйгандан кейинги киррали жойлашган (I ва II даражали) букилган контрактураларда "Z" пластика ташрихи утказилди. Соглом махаллий тукимани дефицити туфайли чандикли тукималардан "Z" шаклда кесилиб иккита мос равишда лахтаклар хосил килинда ва улар мобилизацич килиниб, уринлари алмаштирилиб четларига атравматик тугунли чоклар куйилди. Бунда 3(37%) нафар беморда лахтаклар учлари кон билан таъминланишини бузилиши хисобига некрозга учраб чандикланиб битди. Бу эса касалликни рецидивига сабаб булди.

Елка ва тирсак бугими куйгандан кейинги чандикли тотал жойлашган (I, II ва III даражали) контрактурали бамор болаларнинг 9(16%) нафарда дарматом ёрдамида шилиб олинган эркин аутодермотрансплантат ёрдамида бартараф этилди. Бунинг учун бугимлар чукурчаларида жойлашган тортиб турувчи чандиклар тулалигича кесиб олиниб, жарохатга сон сохасидан дерматом ёрдамида шилиб олинган эркин бут тери ёпилди. Ушбу ташрихдан сунги натижада 2 (22%) нафар беморда дермотом ёрдамида олинган терини бужмайиб колиши, бугим функциясини тулик тикланмаслик холати ва кайта ташрихга мухтожлиги кузатилди.

Юкоридаги ташрих усуллари анъанавий усуллар булиб, бирканча камчиликларга эга (трансплантат ретракцияси, лахтак учлари некрози, гиперпигментация ва х.к.). Биз бу камчиликларни хисобга олиб куйгандан кейинги елка ва тирсак бугимлари контрактураларини бартараф этишда янги замонавий усул, эркин бут тери ёрдамида контрактураларни бартараф этиш усулини тадбик этидик. Ушбу усул билан куйгандан кейинги елка ва тирсак бугимлари уртанги ва тотал жойлашган чандикли (II ва III даражали) букилган контрактурали 39(70%) нафар бемор болаларда ташрих утказилди.

Ташрих техникаси куйдагича: елка ва тирсак бугими чукурчаларидаги уртанги ва тотал жойлашган тортиб турувчи чандиклар тулалигича кесиб олинди. Гемостаз. Бугим бироз редроссация килинди. Хосил булган жарохатга чов сохасидан скалпель ёрдамида терини барча каватлари билан кушиб олинган ва тери ости ёг каватидан ажратилган эркин бут тери ёпилиб, четлари атравматик

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 12 |December, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-12-16-21

тугунли чоклар билан тикилди. Кучириб утказилган тери устки кисмига "Целестодерм-В" мази суртилиб, босиб турувчи асептик боглам куйилди. Донорлик жарохат "уткир дермотензия" усулда тикилди. Трансплантатни босиб турувчи асептик боглам биринчи мартаси 5-6 кунда олиниб боглам алмаштирилади. Сунг 2-3 кунда бир боглам алмаштирилиб турилди. Барча беморларда операция вактида ва операциядан кейин 5-6 кун мобайнида антибиотикотерапия, жарохатни тула тикланишига эришилгандан сунг эса физио ва больнеотерапия утказилди.

Ушбу усулда елка ва тирсак бугими чандикли букилган контрактураларини бартараф этилганда 1 нафар беморда жарохатни иккиламчи битиши окибатида утказилган трансплантат лизисга учраб контрактура рецидиви кузатилди.

ХУЛОСА

Болаларда елка ва тирсак бугими куйгандан кейинги чандикли контрактураларини анъанавий ва замонавий усулларда килинган ташрих татижаларини 5 ойдан сунги тахлили урганилди. Олинган натижаларгалар шуни кусатадики, анъанавий усуллардан бири булган "Z" пластика ёрдамида жами 8(14%) нафар бемор болаларда утказилган ташрих натижасида 3(37%) нафарида лахтаклар некрози туфайли бугим фаолияти тула тикланмаганлиги кузатилди. Контрактураларни дерматом ёрдамида шилиб олинган терини бугим чукурчаси жарохатларига ёпиш йули билан бартараф этилган 9(16%) нафар бемордаги ташрихдан сунги натижада 2(22%) нафар беморда дермотом ёрдамида олинган терини бужмайиб колиши, бугим функциясини тулик тикланмаслик холати ва кайта ташрихга мухтожлиги кузатилди.

Болаларда куйгандан кейинги елка ва тирсак бугими чандикли контрактураларини замонавий усуллардан бири булган эркин бут тери ёрдамида бартараф этиш усули 39(70%) нафар бемор болаларда кулланилди. Бунда 1(2,6%) бемор болада кчириб утказилган трансплантат (эркин бут тери)ни лизиси кузатилиб, контрактура рецидиви кузатилди. 38(97,4%) нафар бемор болаларда бугимлар фаолияти яхшиланиб, мехнат фаолияти тула тикланиб яхши натижаларга эришилди.

REFERENCES

1. Азолов В.В. Хирургическое лечение больных с последствиями ожогов в системе медицинской реабилитации обожженных// Первая-Республиканская конференция

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)

ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 12 |December, 2022 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |

www.carjis.org DOI: 10.24412/2181-2454-2022-12-16-21

комбустиологов "Актуальные вопросы лечения ожогов": Материалы. М.,1992.- С. 109114.

2. Дмитриев Г. И., Дмитриев Г.Д. Реконструктивные операции при Рубцовых контрактурах плечевого сустава после ожогов//Вестник хирургии имени И. И. Грекова.- 2007. Т. 166.- № 1. - С. 30-34.

3. Дмитриев Д. Г. Реабилитация больных с ожогами верхних конечностей на этапе восстановления кожного покрова// Хирургия; Журнал имени Н. И. Пирогова.- 2007. № 10. - С. 35-38.

4. Гришкевич В. М. Использование трапециевидных лоскутов основа местнопластических операций/ЛЗосстановительная хирургия послеожоговых рубцовых деформаций.- 1990.-С. 28-29.

5. Х.Б.Мятиев. Хирургическое лечение послеожоговых рубцовых контрактур плечевого и лектового суставов.

6. М.М.Мадазимов. Новых подход в лечении больных с послествиями ожогов/ /Республиканский коллоквиум. Ташкент, 1996 г. - с.-14.

7. Гришкевич В.М., Мороз В.Ю. Хирургическое лечение последствий ожогов нижних конечностей. Медицина, 1996 г.

8. Гришкевич В.М., Мороз В.Ю., Трутяк И.Р. Кожно-фасциальные лоскуты в восстановительной и реконструктивной хирургии ожогов// Хирургия.- 1990.- №6.- С. 73-78

9. Юденич, А. А. Микрохирургическая аутотрансплантация при коррекции послеожоговых рубцовых деформаций, контрактур шеи, верхних и нижних конечностей //Анналы пластической, реконструктивной и эстетической хирургии.-1994.- № 4.- С. 88-92).

10. Fatusi O.A. Use of the omental free flap for soft-tissue reconstruction// Ann Plast Surg. 2006 Dec; 11 (6):501.

11. Chapman T.T. Clinical flap préfabrication// Plast Reconstr Surg. 2007 Dec; 124(6 Suppl):e340-50.

12. Coban Y.K., Fasciocutaneous flaps in the axillary region// Br J Plast Surg. 2007 0ct;35(4):430-5.

13. Hultman C.S., Use of scarred flaps and secondary flaps for reconstmctive surgery of extensive burns. Burns Incl Therm lnj. 2010 0ct;12(7):470~4.

14. Uba AF, Edino ST, Yakubu AA.Paediatric burns: management problems in a teaching hospital in north ¡western Nigeria.Burns. 1994 Dec;20(6):547-50.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.