Научная статья на тему 'BAZALI YER TEKISLAGICHINING ASOSIY KO‘RSATKICHLARINI NAZARIY TAHLILI'

BAZALI YER TEKISLAGICHINING ASOSIY KO‘RSATKICHLARINI NAZARIY TAHLILI Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
212
41
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Greyder / sferik disk / tezlik / tortishish kuchi / tuproq kattaligi / fraksiya / tekislao‘ sifati. Suvni tejash / jo‘yaklarni sug‘orish / innovasion texnologiyalar / mexanik / uzoq vaqt rejalashtirish. / Grader / spherical disk / speed / gravity / soil size / fraction / leveling quality. Water saving / trench irrigation / innovative technologies / mechanical / long-term planning.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Qo‘Chqorov Jur’At Jalilovich, Jo‘Raev Azamat Jalil O‘G‘Li, Ibodov Islom Nizomiy O‘G‘Li., Najimov Dilshod Quvonch O‘G‘Li.

Ushbu maqola ishchining yumshatuvchi disklarining texnologik jarayonini, chizilgan prizmaning shaklini, qattiqligining o‘zgarishini, hajmning og‘irligini, tuproq agregati tarkibini, dala sirtini tekislashini va tortishish qarshiligining o‘zgarishini o‘rganish bo‘yicha tajribalarni yoritadi. Uning harakatlanish tezligi

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THEORETICAL ANALYSIS OF THE MAIN INDICATORS OF THE BASIC LAND PLASTER

This article describes the experiments to study the technological process of worker softening discs, the shape of the drawn prism, the change in hardness, the weight of the volume, the composition of the soil aggregate, the leveling of the field surface and the change in gravity. Its speed of movement.

Текст научной работы на тему «BAZALI YER TEKISLAGICHINING ASOSIY KO‘RSATKICHLARINI NAZARIY TAHLILI»

Oriental Renaissance: Innovative, R VOLUME 1 | ISSUE 4

educational, natural and social sciences О ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423

BAZALI YER TEKISLAGICHINING ASOSIY KO'RSATKICHLARINI

NAZARIY TAHLILI

Qo'chqorov Jur'at Jalilovich.

TIQXMMI Buxoro filiali.

Jo'raev Azamat Jalil o'g'li.

TIQXMMI Buxoro filiali.

Ibodov Islom Nizomiy o'g'li.

TIQXMMI Buxoro filiali.

Najimov Dilshod Quvonch o'g'li.

TIQXMMI Buxoro filiali.

Annotatsiya: Ushbu maqola ishchining yumshatuvchi disklarining texnologik jarayonini, chizilgan prizmaning shaklini, qattiqligining o'zgarishini, hajmning og'irligini, tuproq agregati tarkibini, dala sirtini tekislashini va tortishish qarshiligining o'zgarishini o'rganish bo'yicha tajribalarni yoritadi. Uning harakatlanish tezligi.

Kalit so'zlar : Greyder, sferik disk, tezlik, tortishish kuchi, tuproq kattaligi, fraksiya, tekislao' sifati. Suvni tejash, jo'yaklarni sug'orish,innovasion texnologiyalar, mexanik, uzoq vaqt rejalashtirish.

Аннотация: В статье описаны эксперименты по изучению технологического процесса размягчения рабочих дисков, формы нарисованной призмы, изменения твердости, веса объема, состава почвенного агрегата, выравнивания поверхности поля и изменение силы тяжести. Его скорость передвижения.

Ключевые слова: грейдер, сферический диск, скорость, сила тяжести, крупность почвы, фракция, качество выравнивания. Водосбережение, орошение траншей, инновационные технологии, механика, долгосрочное планирование

Abstract: This article describes the experiments to study the technological process of worker softening discs, the shape of the drawn prism, the change in hardness, the weight of the volume, the composition of the soil aggregate, the leveling of the field surface and the change in gravity. Its speed of movement.

Keywords: Grader, spherical disk, speed, gravity, soil size, fraction, leveling quality. Water saving, trench irrigation, innovative technologies, mechanical, long-term planning.

Scientific Journal Impact Factor

KIRISh

Bugungi kunda qishloq xo'jaligining eng asosiy muammosi - kam energiya sarflab, yuqori hosil olish hisoblanadi. Energiyaga bo'lgan talabning ortib borishi esa bu muammoning tezroq hal qilinishi kerakligini anglatadi. Shunday ekan texnikalarning kuvvatidan unumli foydalanish, ish safatini yaxshilash va bajariladigan ishdan hosil bo'ladigan salbiy ta'sirlarni imkon qadar kamaytirish maqsadga muvofiqdir.

Sug'oriladigan yerlarni sifatli tekislash - qishloqxo'jaligi ekinlarini hosildorligini oshirilishiga, maydonlarni sug'orish vaqtida mehnat sarfi va suvning ko'p isrof bo'lishini oldini olinishiga, qator oralariga sifatli ishlov berish va mashina bilan hosilni yig'ishtirib olishni yuqori sifatli bajarilishiga sharoit yaratadi.

Maqolaning ko'rib chiqilgan mavzusi muammoli-xronologik printsipga muvofiq kontseptual va uslubiy yondashuvlar asosida o'rganiladi. Mazkur maqolani tahlil qilish jarayonida ilmiy bilishning mantiqiylik, tarixiylik, izchillik va obektivlik usullaridan keng foydalanildi. Tadqiqot mavzusiga oid barcha ilmiy tadqiqot adabiyotlari, arxiv materiallari, monografiyalar, risolalar, maqolalarni shartli ravishda qiyosiy tahlil qilindi.

Tuproqga bir necha marta ishlov berish va sug'orish natijasida quyidagi ko'rinishdagi maydon notekisliklari vujudga keladi: shudgorlash jarayonida uzun egat va jo'yakchalar, sug'orishdan so'ng baland-pastliklar va o'tgan yildagi qoldiq notekisliklar hosil bo'ladi. Bundan tashqari, maydonning ma'lum bo'laklarida takroriy sug'orishlardan tuproqning o'tirib, cho'kib qolishi kuzatiladi. Bunday notekisliklarning barchasini, maydonlarni ekishga tayyorlash jarayonidagi joriy (eksplutasion) tekislashni amalda qo'llash orqali bartaraf etish mumkin. Bazali yer tkislagichlarni tekislash jarayonida sifatli ish bajarilishi uchun ularning ish umumdorligi va boshqa ko'rmatkichlarini nazariy tahlil etgan holda foydalanish ularni qo'llashdagi tannarxini va bajaradigan tekislash turini tanlashga asos bo'lib xizmat qiladi. Shularni inobatga olib ma'lum bir tekislagichni nazariy jihatdan tahlil qilib o'tamiz.

Cho'michni to'ldiradigan yer tekislagichning asosiy parametrlariga asos mashinasining massasi, mashinaning maksimal massasi va cho'michning geometrik hajmi, yuritma quvvati va ish unumi kiradi.

Yer tekislagichning to'liq massasi quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:

ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR

MUHOKAMA VA NATIJALAR

Scientific Journal Impact Factor

m =

(p e max P eo )

367 • n

' M

k *Q* * V p max

3,62

367

f * v

-, kg

(1)

p max

bu yerda pemax -tortgichning dvigatel quvvati, kVt; peo -gidronasoslarga sarflanadigan quvvat, kVt; ^x -grunt tashish tezligi, km/soat; nM -transmissiyaning F.I.K. k -aerodinamik koeffisient;

A -mashinaning shamolga qarshi qismining yuzasi, m2.

A = B * h, m2

2

Ye-

r tekislagichning yukini og'irligi

bu yerdan = 1,1 og'irlikdan foydalanish koeffisienti Yer tekislagichning o'z og'irligi

m2 =

Im * m

1 + nM

KT

(2)

m = m - m2

Yer tekislagich cho'michining geometrik sig'imi

g =

m2 * kp(„)

Xp * kH(T)

bu yerdakpim}-gruntning yumshatish koeffisienti. y2 -gruntning hajmiy (hisoblash) massasi.

kM()0} -cho'mich (cho'mich) ning grunt bilan to'ldirish koeffisienti.

Yer tekislagich g'ildiraklariga ta'sir etuvchi og'irliklar

m =(50...65) / m m = (50...85)/m Yer tekislagich g'ildiragidagi haraklanish quvvati

(0,7 * Fv* Ff )*

Pk =

* F * F r I* V

v f) p kVt

In

(3)

bu yerda F -tortkichning maksimal tortish kuchi, kN; F -harakatlanishga qarshilik kuchi, kN;

F = f * m * g, kN

vp -cho'michni to'ldirish tezligi, m/sek. Yer tekislagichning ish unumi

v

Scientific Journal Impact Factor

bu yerda gK -cho'michning sig'imi, m3 ; KN-cho'michni grunt bilan to'ldirish koeffisienti; KR-gruntning yumshalish koeffisienti; TS-er tekislagich bitta siklining davomiyligi, sek.

+ — + tn + 2 • tKÄMT , sek

(5)

bu yerda lT -cho'michni to'ldirish uzunligi, m; vr -cho'michni to'ldirish tezligi, m/sek (m/min); l^ -er tekislagich gruntni tashish yo'li, m; v^ -gruntni tashish tezligi, m/min; Wz -gruntni bo'shatish uzunligi, m;

-gruntni bo'shatish tezligi, m/min; lcx-er tekislagichning salt yurish uzunligi, m; vcx-er tekislagichning salt yurish tezligi, m; tn-shatakchi uzatmalarini almashtirish uchun sarflangan vaqt, min; t kamt -bitta qaytish uchun sarf bo'lgan vaqt, min. Yer tekislagichning quvvat balansi

bu yerda Rtor-mashinaning yurish uchun sarflanadigan quvvat, kVt; Rn-nasoslarga sarflanadigan quvvat, kVt; Re-yumshatgich ga sarflanadigan quvvat, kVt.

bu yerda FSX- salt yurishga qarshilik kuchi, N; F1-qirg'ichlar bilan grunt surishga qarshilik, N;

F2-gruntni alohida zarrachalarga (bo'lakga) bo'linib ketishga qarshilik, N; F3-qirg'ichning cho'mich bilan alohida o'zaro ta'siri paytidagi qarshilik, N; F4-gruntning qarshiligi, N.

^ = PmoP + PH + P3 , (6)

de

Ptop =s F • v^, kVt

P3 = SF • v ={Fcx + F + F2 + F3 + F4)• v, kVt(7)

XULOSA

Oriental Renaissance: Innovative, R VOLUME 1 | ISSUE 4

educational, natural and social sciences 0 ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423

Yuqoridagi tahlillar asosida keltirilgan nazariy formulalar yer tekislash jarayonida ishlatiladigan tekislagichlarni asosiy ko'rsatkichlarini hisoblashda va ularni tekislash turiga qarab tanlashda keng foydalanish mumkin.

FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR: (REFERENCES)

1. I.Hasanov., J.Qo'chqorov., U.Hasanov «Yerlarni ekishga tayyorlash texnikalaridan samarali foydalanishga oid» tavsiyalar. Buxoro - 2013y.

2. I.S.Xasanov, J.J.Qo'chqorov, U.I.Hasanov. FAP 01235. Uzun bo'yli tekislagich nomli foydali modelga patent. Toshkent, 2017 yil.

3. Letoshnev M. I. Qishloq xo'jaligi mashinalari, Selxozgiz, 1995 yil.

4. Qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash va elektrlashtirish masalalari. VIIson."Fan" nashriyoti Toshkent 1970 yil.

5. I Khasanov 1 , J Kuchkarov and H Nuriddinov. Efficiency of irrigated land meliorativity through the usage of fixing softening disk device to base leveler. IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 883 (2020) 012174.

6. Kuchkorov J J, Musurmanov R K, The research results of fixing disc device in base land straightener scoop. International Journal of AdvancedResearch in Science Engineering and Technology Vol. and others 2019.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.