Научная статья на тему 'Ба роҳ мондани фаъолияти маркетингӣ дар корхонаҳои комплекси агросаноатии вилояти суғд'

Ба роҳ мондани фаъолияти маркетингӣ дар корхонаҳои комплекси агросаноатии вилояти суғд Текст научной статьи по специальности «Социальная и экономическая география»

CC BY
9071
476
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
парвариши зироатҳои кишоварзӣ / соҳаҳои комплекси агросаноатӣ / шаклҳои хоҷагидорӣ / дастгирии соҳибкории хурду миёна / истеҳсолоти кишоварзӣ

Аннотация научной статьи по социальной и экономической географии, автор научной работы — Азимов А. Дж

В условиях рыночных отношений внедрение концепции маркетинга на предприятиях агропромышленного комплекса способствует конкурентоспособности предприятий. Применение новых концепций и методов маркетинга в организации, управлении производством продукции и её реализации на потребительских рынках повышает экономическую эффективность предприятий аграрного сектора, что коротко изложено в статье.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Ба роҳ мондани фаъолияти маркетингӣ дар корхонаҳои комплекси агросаноатии вилояти суғд»

коркард, нигох доштан ва дастрас кардани махсулотхои кишоварзй то истеъмолгарон ташкил карда шавад.

Дар хама даврахо, махсусан имруз, ки мо дар мархилаи бухрони иктисодиву молиявии чахонй карор дорем амнияти гизоии мамлакат дар мадди аввал меистад, чунки ин кафолати пойдории ичтимой - сиёсй дар чомеа мебошад.

Вожа^ои калиди: амнияти гизой, маводи гизой, даромади пулй, баландшавии нарх, захира, сертификата замин, кишти такрорй, инкишофи истехсол.

Адабиёт:

1. Мурочиатномаи Президенти Ч,умхурии Точикистон Эмомалй Рахмон ба аъзоёни хукумат ва мардуми шарифи Точикистон. / Ч,умхурият, январи соли 2008;

2. Паёми Президенти Ч,умхурии Точикистон, Эмомалй Рахмон ба Мачлиси Олии Ч,умхурии Точикистон./Тирози чахон» 18.04.2009;

3. Пешравихоямонро дучандон гардонем. Дисоботи Раиси вилояти Сугд Крхир Расулзода оид ба натичахои фаъолият дар соли 2008)./ Дакикати Сугд, 25.12.2008;

4. Хромов Ю. С. Продовольственная безопасность России: внутренние и международные аспекты. // Проблемы глобальной безопасности - М, 1995;

5. Омори вилояти Сугд: Ахбори расмй.-соли 2007, Хучанд.- 2008.

ХАЛИКОВА А.Х.

ПРОДОВОЛЬСТВЕННАЯ БЕЗОПАСНОСТЬ И ПУТИ ЕГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ

Данная статья посвящена необходимости продовольственной безопасности РТ в нынешних условиях, обеспечения защиты отечественного производителя, создания льготных условий по выпуску продуктов питания из отечественного сырья.

KHOLIKOVA A.

FOOD SAFETY AND THE WAYS OF ITS GUARANTEE

The necessity offood safety, guarantee and protection of a producer, creating of favourable output conditions offood products from home resources are considered in this article.

АЗИМОВ А.Ч.-

дотсенти кафедраи Маркетинг-агробизнеси ДДДБСТ. БА РОД МОНДАНИ ФАЪОЛИЯТИ МАРКЕТИНГЙ ДАР КОРХОНАДОИ КОМПЛЕКСИ АГРОСАНОАТИИ ВИЛОЯТИ СУГД

Боду хавои мавзеъхо, шароити обу замини нотакрори нохияхои вилояти Сугд дар кисми Точикистони шимолй барои парвариши зироатхои кишоварзй мусоидат менамояд. Аз ин ру, истехсолоти кишоварзй яке аз сохахои асосии иктисодиёти Ч,умхурии Точикистонро ташкил менамояд. Гузариш ба муносибатхои иктисоди бозоргонй ба сохахои комплекси агросаноатй низ бетаъсир намонд. Дукумати

Ч,умх,урии Точикистон аз рузхои аввали ба даст овардани истиклолият то имруз як катор санадхои меъёрй хукукй кабул намудааст, ки барои пешравй ва рушди сохаи комплекси агросаноатй мусоидат менамояд. Тадбирхо ба монанди дигаргун намудани мансубият ва шаклхои хочагидорй, дастгирии сохибкории хурду миёна ва гайрахо. Максад аз ин дигаргунихо баланд бардоштани самаранокии истехсолот, руёнидани хосили баланди зироатхои кишоварзй ва баланд бардоштани махсулнокии сохаи чорводорй мебошад. Аз чониби давлат, макомоти ичроияи хокимияти давлатй дар махалхо, ташкилотхои гайридавлатию байналхалкй истехсолоти кишоварзй дастгирй меёбанд. Лекин он то ба дарачае, ки чавобгуи замон бошад, нарасидааст. Натанхо дар сатхи вилоят, балки дар сатхи чумхурй мачмуи махсулоти дохила то хол ба дарачаи солхои 90-уми асри ХХ нарасидааст. Мувофики маълумотхои оморй дар вилояти Сугд галла ва пахта, ки яке аз зироатхои асосии истехсолоти кишоварзй ба хисоб меравад, дар соли 2008 дар хамаи шаклхои хочагидорй галла 159915 тонна, пахта бошад 88202 тонна истехсол карда шуд, ки ин нишондихандахо ба хисоби фоиз нисбат ба соли 2007 мутобикан 74,9 ва 70,7 фоизро ташкил медихад. Дар соли 2008 дар хамаи сохторхои хочагидории вилоят аз майдони 64,5 хазор га зироати галладона ва лубиёгй (гайр аз чуворимакка) 86,9 хазор тонна хосил чамъоварй карда шуд, ки хосилнокй аз хар га 13,5 сентнерро ташкил дод. Ин нишондиханда нисбати солхои пешина аз заминхои обёришаванда хеле паст мебошад. Истехсоли сабзавот дар корхонахои кишоварзй ва хочагихои дехконй (фермерй) нисбати хамин давраи соли гузашта 23 фоиз кам шудааст, ки ин асосан аз хисоби хамаи хочагихои нохияхо,ба гайр аз нохияи Панчакент ва Исфара мебошад. Истехсоли полезихо бошад, нисбати соли гузашта 1,4 фоиз кам шудааст, ки ин асосан аз хисоби хамаи хочагихо ба гайр аз нохияхои Исфара, Б. Гафуров, Ашт, Конибодом ва Спитамен мебошад. Аз богхои корхонахои кишоварзй ва хочагихои дехконй (фермерй) 45028 тонна мева ва 15853 тонна ангур чамъоварй карда шудааст, ки нисбати соли гузашта мевачот 4,3 баробар зиёд ва ангур 19 фоиз кам шудааст. Доло дар комплекси агросаноатй зарурат пайдо шудааст, ки консепсия ва стратегияхои нав оид ба истехсоли махсулот, ба пуррагй конеъ гардонидани талаботи ахолй бо маводхои озукаворй, сару либос ва саноат бо ашёи хом ба воситаи бозорхои идорашаванда ё худ шаклхои дигари бозори истеъмолй чорй карда шавад. Дар давраи муносибатхои иктисоди бозоргонй системаи бозоргонии хочагидорй маркетинг хамчун консепсияи ташкил ва идоракунии фаъолияти истехсолу фуруши махсулоти субъектхои хочагидорй ба хисоб меравад. Омузишу тахлили тараккиёти давраи хозираи муносибатхои истехсолй дар сектори аграрии давлатхои аз чихати иктисодй тараккикарда нишон медихад, ки онхо назария ва амалияи маркетингро хаматарафа дар фаъолияти корхонахо истифода мебаранд. Яъне ба пуррагй ва ба дарачаи аник талаботи истеъмолкунандагон ва пешбинии дарачаи талаботхо муайян карда

мешавад. Ин имкон медщад, ки коpхонаxои агpоcаноатй pакобатпазиp шyда, даp бозоpxо фаъолияташонpо идома диxанд.

Назаp ба маст^ати яке аз маpкетологxои шинохтаи чаxон Филипп Котлеp коpхонаxо бояд xатман шÿъбаxои маpкетологй таъcиc дщанд, то ки ба мyфлиcшавй дyчоp нагаpдида, pyшди иcтеxcолотpо таъмин намоянд. Даp давоми фаъолияти худ коpхонаxои комплекcи агpоcаноатй бозоpи иcтеъмолиpо таxлил намуда, омузанд, то ки ба пyppагй маълумот оид ба талаботи маxcyлот, микдоp ва xачми он даp бозоpxои муайян дошта бошанд ва даp ин бозоpxо маxcyлотpо пешниxод каpда тавонанд.

Беъэтиной ба накши маpкетинг, бахycyc даp давpаи мyноcибатxои иктжоди бозоpгонй ба ка^дии маxcyлот xам аз ч^ати микдоp ва cифат бевоcита ба муфлжшавии коpхонаxо оваpда меpаcонад. Кдйд намудан бамавpид аcт, ки даp давpаи xозиpа макоми маpкетинг ба фаъолияти коpхонаxо ва pyшди ояндаи он бевошта таъcиp меpаcонад. Коpмандони xадамоти маpкетинги коpхонаxо вобаcта ба фаъолияти иcтеxcолкyнандагон - коpгаpон таъcиp меpаcонанд, чунки даp аcоcи омузиши бозоpy иcтеъмолкyнандагон ба cифат ва микдоpи маxcyлоти иcтеъмолшаванда фаpмоиш дада, pyшди иктиcодиëти ояндаи коpхонаxо аз фаъолияти ощо вобаcтагии калон доpад. Агаp худи маxcyлотиcтеxcолкyнандагон аз ycyлxои пешкадами маpкетингй оид ба таpFибy ташвики маxcyлоти худ иcтифода набаpанд, даp мyбоpизаи pакобатнок ба нокомй меpаcанд, ки ин cабаби мyфлиcшавй мегаpдад. Бинобаp он даp чунин холатxо pоxбаpи коpхона ва xадамоти маpкетинги коpхонаxо пеш аз xама pакибони хyдpо бояд омузанд, pоxxои аpзон даcтpаc намудани заxиpаxои ашëи хомpо чуетучу намоянд, ба xиccаxои Сегменти) муайяни бозоp маxcyлотpо пешниxод намоянд, талаботxои иcтеъмолкyнандагонpо омухта, навъxои муайяни маxcyлотpо пешниxод намоянд, яъне бояд кушиш ба хаpч дод, ки даp фаъолияти хочагидоpй xачмy микдоpи маxcyлот тез гаpдиш намояд. Fайp аз ин xангоми омухтани талаботи иетеъмолкунандагон ниcбати маxcyлоти коpхонаxо бояд намуд, таpзи боpпечй, хycycиятxои хош маxалxо хатман ба инобат гиpифта шавад. Ниcбати маxcyлоти коpхона аз ycyлxо ва намyдxои pекламадиxй иетифода бypдан лозим аcт. Даp давpаи мyноcибати иктиcоди бозоpй xаp як коpхонаxо даp фаъолияти худ бояд чунин элемеш^ои аcоcиpо ба инобат гиpанд: омузиши мачмуи комплекcи бозоp, банакшагиpии номгуи хелxои маxcyлот, коpкаpди чоpабиниxо оид ба таъмини талаботи даp бозоp вучуд дошта, муайян намудани даpачаи талаботxои конеъгаpдида, банакшагиpии азнавcозии иcтеxcолот, иcтеxcоли маxcyлот ва таъминоти он, ташкили бонизоми идоpакyнии иcтеxcолот ва Fайpаxо. Маpкетинг xоло хаpактеpи комплекcй пайдо намуда, фаъолияти xаматаpафаи коpхонаю шиpкатxоpо даp баp мегиpад. Дамин тавp маpкетинг яке аз элемеш^ои аcоcии иcтеxcолот ба xиcоб pафта, даp фаъолияти коpхонаxо xаpакати маxcyлот, ба иcтеъмолкyнандагон мyxайë намудани шаpоит оид ба конеъ гаpдонидани талаботи зиëдpо ниcбати маxcyлот даp баp мегиpад. Баpои фаъолияти

маркетинги корхонахои комплекси агросаноатй бояд маблагхои зиёд чудо карда шавад. Маркетинг ташкили истехсоли махсулот ва фуруши он, идоракунии чараёни истехсолот ва танзими харакати махсулот дар бозорхои муайян, конеъ намудани талаботи истеъмолкунандагон ин хама бо хам зич алокаманданд. Яъне бо ибораи дигар дар замони хозира маркетинг воситаи самараноки бозсозии чараёни мутахассисони сохахои комплекси агросаноатй ва рохбарони хочагй барои идоракунй, гузариш аз нигаронй ба рушди истехсолот оид ба таъмини устувори талабот, сарфакории иктисодии истехсолоти кишоварзиро дар бар мегирад. Доло микдори зиёди махсулоти кишоварзй ба бозорхои беруна содир карда мешаванд. Махсулоти кишоварзй аз кабили меваю сабзавотхои аз чихати экологй тоза дар бозорхои Казокистону Россия талаботи зиёд доранд. Аз ин ру, корхонахои комплекси агросаноатй бояд талаботу дархостхои истеъмолкунандагони нохияву шахрхои содиркунандаи махсулотро хуб омузанд, хусусиятхои хоси талаботи онро муайян намоянд ва сипас махсулот ба фуруш бароварда шавад. Он гох хавфи ба ракобати шадид дучоршавй аз байн меравад. Бояд рекламанигорй ва шаклу усулхои фуруши махсулот хатман ба эътибор гирифта шавад. Хдмин тавр бахри баланд бардоштани самаранокии иктисодии комплекси агросаноатй бояд консепсияхои махсуси ба худ хос, мутобики шароити махалхо дар истехсолоти кишоварзии вилояту Ч,умхурии Точикистон чорй карда шавад.

Вожа^ои калиди: парвариши зироатхои кишоварзй, сохахои комплекси агросаноатй, шаклхои хочагидорй, дастгирии сохибкории хурду миёна, истехсолоти кишоварзй.

Адабиёт:

1. Бойматов А. Маркетинг.- Хучанд, «Хуросон», 2005.

2. Мадаминов А.А., Усмонов Р. Использование маркетинга в сельском хозяйстве. //Вестник ТГУПБП, №2, Худжанд 2008.

3. Ричард Л. Колз, Джозеф Н. У. Маркетинг сельскохозяйственной продукции.- М.; Колос, 2000.

4. Маълумотхои омории вилояти Сугд. Январ-декабр, -Хучанд, 2008.

АЗИМОВ А. Дж.

ОРГАНИЗАЦИЯ МАРКЕТИНГОВОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НА ПРЕДПРИЯТИЯХ АГРОПРОМЫШЛЕННОГО КОМПЛЕКСА СОГДИЙСКОЙ ОБЛАСТИ

В условиях рыночных отношений внедрение концепции маркетинга на предприятиях агропромышленного комплекса способствует

конкурентоспособности предприятий. Применение новых концепций и методов маркетинга в организации, управлении производством продукции и её реализации на потребительских рынках повышает экономическую эффективность предприятий аграрного сектора, что коротко изложено в статье.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.