Қазақ тілі сабақтарында бірлескен топтық жұмыс арқылы оқушылардың коммуникативті дағдыларын арттыру Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

Рахимова Э.Е.

Костанай цаласы №1 мектеп-лицеш Казац тш мугалгмг

Неггзгг свздер: топтыц жумыс, цузыретттк, диалог, ынта, ужымдыц жумыс Ключевые слова: групповая работа, компетентность, диалог, мотивация, коллективная работа

Keywords: group work, competence, dialogue,

motivation, collective work

S

да О

<C

PL P3

О

I-

o §

№ Es

PL

О № E-

;АЗА; Т1Л1 САБАЦТАРЫНДА Б1РЛЕСКЕН ТОПТЬЩ Ж¥МЫС ар;ылы окушылардыц КОММУНИКАТИВТ1 ДАГДЫЛАРЫН АРТТЫРУ

Ацдатпа:

Бул макалада автор бiрлескен топтык ж^мыстьщ уйымда-стыру формаларына жэне оны окыту Yрдiсiнде жYзеге асыруы-ньщ тиiмдiлiгiне ерекше кещл белген. Автордьщ пiкiрiнше, казак тш сабактарында топтык жумыс аркылы окушылардыц коммуникативтi дагдыларын арттыру мYмкiндiгi мол екендiгi айтылады.

Аннотация:

В данной статье автор рассматривает формы групповой работы и эффективность использования на уроках казахского языка для повышения коммуникативных навыков учащихся.

Annotatoin:

In this article the author considers the forms of group work and the efficiency of the use on the lessons of the Kazakh language to improve the communication skills of students.

К^рп тацда бшм берудщ непзп талаптарыньщ бiрi бшмд1 Yздiксiз жетiлдiру жэне окыту Yрдiсiн интенсивтендiру болып та-былады.

Мектеп тек белгш бiр бiлiм корына ие азаматты тэрбиелеп кана коймай, ецбек сYЙriш, бiлiм негiздерiн терец мецгерген зи-яттыазаматты тэрбиелеп шыгаруы тиiс. М^ныц барлыгы бiлiм беру мен тэрбиелеудщ сапасын кeтерудi, эрбiр пэндi окытудын гылыми децгешн жогарылатуды талап етедь Мен саба; беретiн сыныптардыц токсандык корытындысы бойынша мониторинг жYргiзiледi, сол мониторинг непзшде орыс топтарында казак тшш окытуда койылатын, сeйлесiм аспектш , оныц бес тYрi бар: окылым, жазылым, тыцдалым, айтылым, тшдеам , iшiнен тiлдесiм кeрсеткiшi Yнемi темен ,ал окушылардыц коммуника-тивт к¥зырлылыгы арттыру мэселесi бойынша республикалык децгейде Yнемi карастыратындыктан, бiрлескен топтык жумыс аркылы окушылардыц коммуникативтi дагдыларын арттыруга кeцiл бeлдiм. Бул мен жэне менщ сыныбым Yшiн мацызды.

Александер (2004) бiлiм берудеп эцгiмелесудi - карым-каты-нас жасаудыц бiр сарынды Yдерiсi емес, керiсiнше, идеялар ем жакты багытта жYредi жэне осыныц негiзiнде окушыныц бiлiм алу Yдерiсi алга жылжиды деп т^жырымдайды. Диалог барысын-да окушылар (сонымен катар олардыц м¥Fалiмдерi де) келiсiлген нэтижеге жету Yшiн кYш-жiгерiн жумсайтын жэне Мерсер (2000) сипаттаFандай, бiлiмдi бiрлесiп алуда немесе «пшр алмасу» ба-рысында тец к^кылы сер^естер болып табылады.Мерсер мен Литлтон eз ецбектерiнде диалогтiк окыту барысында окушылардыц пэнге деген кызыFушылыFын арттыра отырып, олардыц бiлiм децгейiнiц де жоFарлауына мYмкiндiк беретiнiн атап eткен.

ШындыFында , окыту негiзiнен eз ойын д^рыс жеткiзу, д^рыс тшдок карым-катынас к^румен тыFыз байланысты болады, ал ынтымактастык карым-катынас кeбiне диалог аркылы юке аса-

Ш

ды. Диалог - коммуникативт дагдылардыц да-муы аркылы толык жузеге асады, бул окушы-ны iс -эрекетке жумылдыруына мумкшдш бередi жэне олардыц тYсiнiктерiн дамытады. Окушыныц муFалiммен жэне сыныптаста-рымен эцпмелесу- окушыныц кызмет белсен-дштн камтамасыз ететiн жэне тYсiнiгiн дамы-татын мацызды куралы болып табылды. Бул такырыпты тацдауыма мектеп окушыларынын казак тiлiнде сейлеу децгешнщ темендш , ез бетiнше iздену децгешнщ темендеуi,сонын нэтижесiнде коммуникативтi дагдыларыныц темен дэрежеде болуы эсер еттi. Сондыктан мен окытуда окудагы жаца-эдю тэсiлдердi пай-далануды,оларды ез сабактарында колдануды,-соныц нэтижесiнде окушылардыц коммуника-тивтi дагдыларын дамытуын максат етпм.

0зiмнiц педагогикалык тэжiрибемде бiрле-скен топтык жумыс аркылы тiлдiк карым-ка-тынасты дамыту, окушылардыц тiлдiк к^рет-тiлiгiн калыптастыру, окушылардыц сейлеу тшн дамыту сиякты максаттарын жYзеге асы-руга тырысамын. Сабактарда оцтайлы психо-логиялык ахуалды орната отырып, окушылардыц диалогкка тарту аркылы олардыц ездерш еркiн устауга ,ез ойын дэлелдi, жинакы айтуга, баскалардыц пiкiрлерiмен санасуга ыкпалын тигiзедi.Топтык жумыста окушыларда ужым-дык сезiм калыптасып, сол аркылы бiрлескен кызыкты эрi тартымды эрекет калыптасады, окушылардыц жалпы ынтасы артады. Ал бiрлескен топтык жумыс аркылы окушылар бiр-бiрiне кемектесiп, окушылардыц коммуни-кативтi дагдыларын арттыруда Yлкен септiгiн тигiзедi.Сабакты жуптык немесе топ курамын-да орындау окушылардыц барлыгын белсен-дiредi. Топтагы бiрлескен жумыс аркылы окы-ту Yдерiсiнде кездесетш бiрнеше мэселелердiц шешiмiн тауып мына нэтижелерге жетемiн де-ген сешмде болдым.Олар:

- ец алдымен, окушылардыц такырып бойынша ез пiкiрлерiн бiлдiруге мYмкiндiк берiледi, ез ойларын еркш жеткiзе отырып, олардыц тiлдiк куз1реттшктер1 жетiледi.

- топтагы баска окушылардыц пшр^ топтагы бiрлескен жумыс аркылы мэселеш жан-жакты карастыруга жэне баска окушылардыц пiкiрi кунды болатындыгын тYсiнедi, басканыц ойын пшрше баса назар аударып ездерi сух-батка тYсiп сейлеу тiлдерi дамиды.

- бiрлескен топтык жумыс окушылар-

дыц ез идеяларын дэлелдеуге ыкпал етедi;

Оку сабактарын уйымдастырудыц жал-пы тYр-пiшiнiнiц бiр-бiрiнен айырмашылыгы муFалiмнiц окушыларга орындауга беретiн тапсырмаларына байланысты аныкталады: 1) сыныптыц барлык окушыларына; 2) жеке топ окушыларына; 3) эрбiр окушыга берiледi. Топтык жумыстарды уйымдастыру. ¥жымдык танымдык ю-эрекеттердщ эртYр-лi формаларын мен тYрлерi жYЙесiнде топтык жумыс жэне оныц эртYрлiлiгi мацызды орын алады. Топтык жумыс езшщ барлык белгiлерi кершю табатын оку ынтымактастыгыныц иде-алды моделi болып табылады. Топтык жумы-стардыц пайдасы мен оныц тшмдшш бойынша зерттеулер эртYрлi багытта жYргiзiлуде.

Топтык жумыстарга жуптасып жумыс юте-удi (эр топта ею окушы), муFалiмнiц тапсыр-масымен сабакта жуптасып хабарлама жасау-ды, топтык сурак, кецестiк сурак жумыстарын жэне тагы баскаларды жаткызуга болады. В.К. Дьяченконыц зерттеуi елецдердi жаттауда, жат-тыгуларды, мысалдарды ауызша жэне жазбаша орындатуда, сурактар мен жумыс ютетуде жэне тагы баска жуптык жумыстардыц, ягни жуп-тык-ужымдык жумыстардыц тиiмдi екендтн керсеттi.

Топтыц сабактардыц курылымыныц класси-калык нускасы: шартты тYрде сабак Yшке бель недi: юрюпе; топтык; корытынды.

Сабактыц кiрiспе белiмiнде муFалiм мо-тивтi-уйымдастырушылык мэселелерiн ше-шедi: танымдык мэселелердi аныктайды, жу-мыстыц орындалуы барысы бойынша тYсiнiк бередi, дидактикалык материалдарды тара-тады. Сабактыц келес белiгi эрбiр топтагы окушыныц ю-эрекет уйымдастырылады: берiлетiн тапсырмамен таныстырганнан кешн мYFалiм топтардыц жумысы жоспарланады, материалдар бел^ерге белiнiп топтарга та-ратылады. Эрбiр окушы езiнiц тапсырмасын орындаганнан кейiн, жумыс нэтижесi талкыла-нады, тапсырма бойынша жалпы корытынды жасалады. Осы сатыда ужымдык жэне жеке жумыстардыц езара байланыстылыгы, ужым мен жеке тулганыц мYддесi мен максаттары талданады, эрбiр окушыныц белсендiлiк та-нытулары Yшiн мYмкiндiк тугызады. Сабактыц

да о

р-

№

о *

I-

О §

£ 5

р-

О £

S

да о

<с

PL РЗ

О

I-

о §

№ Е-

S

PL

О № Е-

корытынды бeлiгiндi apôip топтыц жумысы талданады, койылган мшдетпц орындалуы, берiлген тапсырманьщ нэтижелiлiгi жeнiнде корытынды жасалады.

Топпен жумыс жYрriзудiц ею тYрi бар. Олар: бiрьщFай топтык жуммыс.

сараланган топтык жумыс.

БiрыцFай топтык жумыс барысында барлык топ бiрдей тапсырма орындайды, ал сараланган топтык жумыс барысында берiлген такырып шецбершде эртYрлi тапсырмалар орындайды. Тэрбиелiк тургыда сараланган топтык жумыс ерекше кундылыкка ие жэне окушылардын ужымдык танымды; ю-эрекеттершщ барлык талаптарына барынша сэйкес келед1

Топтык жумыстарды уйымдастыру кепте-ген проблемалардыц шешiмiмен байланысты. Зерттеушiлер (И.Т.Волков, Х.И.Лийметс, В.О-конь, А.М.Раевский) оларга топтар кур, топтык жумыстардыц нэтижелштнщ критерийлерiн аныктау, окушыларга такырып пен тапсырмалар тацдау, дидактикалык материалдар дайындау. Оку топтарындагы окушылардыц eздерiн-eздерi баскаруыныц рeлi, оларды ор-наластыру сиякты проблемаларды жаткызады. Оку пэндерше жасалган талдау топтык жумы-стар аркылы эрбiр пэннщ мецгершу мYмкiндiгi эртYрлi. Сонымен бiрге эрбiр оку пэшшц топтык сабактарда табысты окылатын такырыпта-ры бар.

Топтарды уйымдастыруда мына мэселелер басшылыкка алынуы тиiс:

- эрбiр пэн бойынша бeлек топтар курыла-тындыгы, бiр пэннщ шецбершде топтыц кура-мы жеке окушылардыц iлгерi басуын ескере отырып аныкталуыныц кажеттiгi;

-топтар оку жумыстарыныц каркыны, эртYрлi окудан тыс акпараттардан хабардар-лыгы бойынша шп жекеленбейтiн окушылар-дан курылганы орынды;

- оку топтарын жинактауда окушылардыц eзара карым-катынастары да ескерiлуi тшс.

Осылайша танымдык мэселелердi шешуде непзшен сабактардагы окушылардыц eзара ыкпалдастыгы алынатын ужымдык танымдык iс-эрекет мына тYPде кeрiнiс табуы мYмкiн:

1. ¥жымдык жумыс принциптерiмен уй-ымдастырылган фронтальды жумыс. Мундай жумыстарды уйымдастыруда бершетш тапсы-рмалардыц тYрiне проблемалык жагдаяттар-ды талкылауды, теоремаларды бiрiгiп отырып

дэлелдеуд^ орындалатын жумыстыц жоспарын бiрiгiп талкылауды, бiрiге отырып эцгiме кура-стыруды, картина бойынша бiрiгiп жумыстар жасауды жше тагы баскаларын жаткызуга бо-лады.

2. ¥йымдастырушылык принцип бойынша уйымдастырылган топтык жумыс. Оныц тур-лерi: жуптык жумыс, топтык сауалдыр, кецес-шi тарапынан койылатын сауалдар, топпен оку тапсырмаларын орындау жоспары мен тэсш-дерiн талкылау, сабакка дайындалу барысында топтык тапсырмаларды орындау, муFалiмнiц койган сурагына жауап беру максатында ка-жеттi тэж1рибеш жасау, тэлдiк сабактарда ди-лог жYргiзу, топтык сабактар, эцгiмелесу, дeц-гелек Yстел, пiкiрталас элементтерi бар топтык жумыстар (форум, сараптау топтарыныц оты-рысы, симпозиум, жобаларды усыну, ойын-дык-модельдеу бойынша проблемалык пшр-таластар, айтыс-диалог жэне тагы баска).

3. Топ жумыстарыныц бейнесi ретшдеп топтардыц eзара тiркесуi: орындалган жумыс бойынша толык немесе жекелей тYсiнiк беру, eзара пiкiр айту (ауызша, жазбаша, багалау бойынша пайымдаулар, e3 бетiнше орындалатын жазбаша, практикалык жумыстарды eзара тексеру жэне тагы баска).

4. Ассистенттердщ, кецесшiлердiц жэне белсендi оку топтарыныц баска да мYшелерiнiц жумысы.

5. Окушылар кездесуi.

6. Бiлiмдi когамдык байкауы.

Сабак жумсалатын уакыт кeлемi жэне пе-дагогикалык мацыздылыгы бойынша жетекш1 бiлiм беру формаларыныц бiрi болып табыла-ды. Алайда оныц (форманыц) мYмкiндiктерi, артыкшылыктары автоматты тYPде жумыс юте-мейдь Бул объективтi мYмкiндiктер окушылардыц eзара ыкпалдасулары есебiнен жYзеге асы-рылады. Эйткенi олардыц бiлiм алу жэне eзара карым-катынастарыныц сипаты жеке тулга, iс-эрекет субъектiлерiн калыптастырудыц ше-шушi факторы болып табылады. Онда оку мен тэрбиелеу мэселелерш табысты шешу ушш са-бакта ужымдык танымдык iс-эрекет элемент-терiн пайдалану мацызды.

¥жымжык оку жумыстарын уйымдастыру-дыц психологиялык-педагогикалык магынасы эрбiр окушыны iс-эрекет субъектi тэртiбiмен камтамасыз етуд, оныц eзiн-eзi ^рсетуше кeмектесуде. Орынды, эдiстемелiк тургыда

дурыс уйымдастырылган ужымдык сипаттагы оку iс-эрекеттерi аркылы педагогикалык про-цестiц карама-кайшылыктарын шешуге, ягни бiр окушыны тулга ретiнде калыптастырып да-мытуга мYмкiндiк жасайды.

Сабак жYргiзу нэтижесiнде тэж1рибе жи-накталып, окушыныц бшм сапасыныц молая тYсуiне, тэрбиелш санасыныц толыса тYсуiне, олардыц пэнге кызыгушылыгыныц децгей артып, тынымсыз ецбепшц нэтижесiн керуге, бiрсарындылыктан кутылуга, жан-жактылыкка умтыласыц, iзденесiц. Мiне, осыны юке асыру-да топтык окыту жYЙесiнiц мызы зори.

Топтык жеоде окыту. Топа блуд бурнее эдь стермен жYргiзуге болады.

а) Окушылардыц бшм децгейiне карай ара-ластыра белу. Жаксы жэне ете жаксы окитын окушылар калгандарына консультант-YЙре-тушi бола алады.

э) Бiлiм децгейлерiне карай топтау. Эте жаксы мецгергендер, жаксы мецгергендер, орташа жэне нашарлар. Бул топтардыц атта-рын окушылардыц намыстарына тимейтiндей «Бесбурыш», «Тертбурыш», «¥шбурыш» жэне «Бурыш» топтары немесе баскадай атаулар ко-юга болады. Бул топтау эдюше «Бесбурыш» тобыныц окушылары «¥шбурыш» тобына, «Тертбурыш» тобыныц окушылары «Бурыш» тобыныц окушыларына YЙретушi ретшде ыкпал ете алады. Теменгi топтыц окушылары бiлiмiн жетiлдiре отырып жогары топтарга ке-терiле алады, кейбiр сыныптарда оку жылынын соцына дешн «Бурыш» тобыныц окушылары жогары топтарга бшм децгейлерiне карай та-ратылады. Топтардыц арасында сабак Yстiнде жэне сабактан тыс жумыстарда эр тYрлi сайы-стар уйымдастырылып отырады.

Топтау эдютершщ тиiмдiлiгi:

• Окушылардыц бiр-бiрiне жолдастык, до-стык карым катынастары арта тYседi.

• Бiр-бiрiне бар ынта-жiгерлерiмен кемекте-суге, YЙретуге бешм болады, YЙрете жYрiп ез1 де YЙренедi.

• Топтык жарыстар кезшде уйымдастыру-дыц жен жобаларын YЙренедi, уйымдасты-рушылык кабiлетi арта туседь

• Бiр сабактыц Yстiнде бершген материал-дарды толык камтуга мумкiндiк туады.

• Багалау жумысын салыстармалы турде жYЙелi жYзеге аласыз.

• Окушылардыц ез бетщ^мен iзденiстерi

туындайды, косымша окулыктармен немесе ез окулыктарымен жYЙелi жумыс жYргiзуге даг-дыланады.

• Эз бiлiмi мен жолдастарыныц бшмш са-ралай, багалай бiлулерiне толыгырак мумкiн-дiк туады.

Окытудыц тэрбиеленушi функциясы оку урдiсiнiц уйымдастыру формаларын туракты жетiлдiрiп отыруды талап етедь Эрбiр окушыга дербес тiл табу - окытудыц мацызды уста-нымдарыныц бiрi. Оку-танымдык iс-эрекеттiн ужымдык формаларын дамыту эрбiр окушыныц жаксы окып жан-жакты дамуына тиiмдi жагдай тугызуга мумкiндiк бередi. Даралап окытуды окытудыц ужымдык формаларына карсы коймай, олардыц езара эрекеттестiгiн тиiмдi сэйкестендiрудiц жолдарын iздестiру кажет.

Окуды уйымдастырудыц негiзгi формасы сыныптык-сабактык жYЙе. Оныц бiркатар пе-дагогикалык артыкшылыгы бар; педагогика-лык Yрдiстiц реттшгш, уйымдастыру дэлдь гiн, окытудыц жYЙелiк сипатын, муFалiмнiн окушылар ужымына туракты идеялык-эмоци-ялык эсерiн, ужымдасып бшм алуды камтама-сыз етедi. Муныц барлыгы жалпыга мiндеттi бiлiм беруде сыныптык-сабактык жYЙенiц езш-езi актагандыгын, оны

Жалпы максат болганмен, ужымдык жумыс кершбейдь Жан-жакты (фронталдык) жумыстарда окушылар бiрге емес катар эрекет етед^ эркiм езiнше диктант жазады, есеп шыгарады. муFалiмдi тыцдайды. Окушылардыц негiзгi iс-эрекетi окытуда ужымшылдыктыц элемент-терi аз керiнедi.

Окушылардыц бшм алуга деген ынта-ыкы-ласын оятпай турып, эрбiр окушыныц шыгар-машылыгын дамыту мен ездiгiнен бшм алуга YЙретудi iске асыру мумкiн емес.

Окуга мотивтерiн калыптастыру жолдары-ныц мацыздыларыныц бiрi - оку-танымдык мiндеттердi шешу барысында уж^1мдык ю-эре-кет формаларын уйымдастыруды колдану. Бiрiгiп ецбек ету жэне жолдастык езара кемек жагымды эмоциялык ахуал тудырады, бiлiмге деген кумарлыктыц дамуына, таным Yрдiсiнiн нэтижелi болуына эсер етед1

¥жымдык оку эрекеттерiнiц кейбiр элемен-терi: жолдасыныц жауабын толыктырады, эц-гiме, пiкiрталастарда талкылауга кепшiлiк ка-тысады, шешiмiн ужымдасып iздейдi, шагын

да

о

^^

р-

№

о *

I-

О

5

р-О

5

да о

рь № О

I-

О §

№ Е-

5

РЬ

О № Е-

топтармен орындаган жумыстардыц корытын-дысын шыгарып багалайды.

Шагын топтарда дербес жумыстарды уй-ымдастыру (ецбектi белiсу) ужымдык ю-эре-кетке мол мумкiндiк ашады, эркiм жалпы тапсырманыц бiр белiгiн орындайды, одан кей-iн топтыц барлык мушелерi жумыстыц нэти-жесiн тыцдап багалайды, сынып алдында сей-леуге ужымдык есеп даярлайды.

Сабак окытуды уымдастырудыц бiрден-бiр, жалгыз формасы емес. Кешнп жылдары са-бактан тыс танымдык iс-эрекеттi уйымда-стырудыц кызгылыкты эр турлi формалары iздестiрiлуде: жогары сынып окушыларн кiшi мектеп балаларыныц алдына бiлiмдi игеруде баяндамалар, мэлiметтер жасайды, YЙiрмелер жумыстарын баскарады, жолдастык кемек кер-сетедi. Сабактарда окушылардыц сыныптан тыс iздену iс-эрекетiн терецдету маусатында мэселелер жиi колданылуы керек. Сыныптагы жэне сыныптан тыс iс-эрекеттердiц мундай байланысы окушылардыц шыгармашылык ю-эрекетш ынталандырып бiлiмдерiн терец-детед^ ой-ерiстерiнiц кецеюiне жэне бYкiл сынып окушыларыныц бiлуге кумарлыгын да-мытады.

Окушылардыц бiрiгiп аткаратын жумы-старында ужымдагы iс-эрекет пен ужымдык iс-эрекеттiц айырмашылыгы бар. Окушылардыц ужымдык ю-эрекетшщ елеулi белгiлерi: 1) эрбiр ужым мушелерiнiц кYш салуын талап ететщ бiрегейде мацызды iс-эрекет максатын тусiну; 2) iс-эрекетке катысушылардыц ара-сында мiндеттердi, аткаратын iстi белiсу; 3) жумысты орындауда езара жауапкершiлiк жэне тэуелдшк катынастарды орныктыру; 4) бакы-лауды, iс-эрекетi багалауды iске асыру.

¥жымдык iс-эрекеттiц сабактарда жэне са-бактан тыс дамуы окушылардыц оку ецбегшщ «ужымдык децгейiмен» карастырылуы мумкiн. Бул децгейлердi аныктаудыц елшемдерi ужымдык ю-эрекет пен оныц курылымыныц негiзгi белгiлерiнiц сэйкестiгiнде. Олар мыналар:

- ужымда бiр мезгiлде жумыс жасау (ец ка-рапайым тYрi);

- жуптасып жумыс жасау (ею жакты сипат-та);

- топтасып жумыс жасау, ужымдыктыц не-гiзгi белriлерi толык асады, ец азы 3 окушы, ен кебi 6-7 окушы;

- топаралык жумыс, топаралык максат, м1н-

дет айкындалады. -

окушылардыц топаралык жумысына мугатм басшылык етедi;

- фронталдык-ужымдык ю-эрекет - оку-та-нымдык жумысты уйымдастырудыц жогары децгейi. Бул децгейдiц ерекшелт барлык бала-лар тугелдей катысады, уйымдастыру жагынан киыншылыктар болганымен, ужымныц бiрi-гуiне, ынта-максатына зор эсер етедц

- ужымдык iс-эрекеттi педагогикалык мак-саттарга пайдалану Yшiн мугашм окушыныц жеке тулгалык дамуыныц жэне ужымныц да-муыныц элеуметтiк-психологиялык ерекшелш-терш бiлуi кажет.

¥жымдык iс-эрекеттiц тшмдшгшщ мацызды шарты - окушылардыц езiн-езi баскару органдарыныц болуы, балалар ю-эрекетке кур орындаушы ретiнде катыспай, оныц дамуына езiнiц шыгармашылык Yлесiн косуы Yшiн бар мумкiндiктердi жасауы керек.

¥жымдык iс-эрекеттiц тэрбиелiк тшмдшгшщ кажетп шарттарыныц бiрi: оган кэсiби педагогикалык басшылык ету. Тэрбиелеу эдь стемесiн мецгеруден, эр жастагы балалардыц психологиялык даму ерекшелiктерiн бшуден баска педагог окушылар ужымын, ондагы iскерлiк жэне эмоциялык карым-катынастар-ды тиянакты зерттеп, ужымдык iс-эрекеттiн максаты мен мiндеттерiн тусiнiп жэне оны уйымдастырудыц турлi тэсiлдерi мен амалдарын колдана бiлуi керек.

ЛИТЕРАТУРА:

1. С.Маусымбаева, Ж.Сыдыкова. Окыту Yрдiсiн жетiлдiру Yшiн. /^азакстан мектебi. № 5-6. 2005.

2. ЗДуандьщкызы. Окытудагы топтык, блоктык жэне децгейлiк жYЙелердi YЙлестiру. / Iзденiс. № 11. 2002.

3. Э.Эмiрова. ¥жымдык ю-эрекеттщ релi. / ^азакстан мектебi. № 10. 2006.

4. Ж.Эбиев, С.Бабаев, А.^удиярова: Педагогика. Алматы. Дарын. 2004.

5. Педагогика. Абай атындагы ^азак ¥лттык Педагогикалык Университет! Алматы. 2003.

6. Ж.БДоянбаев, Р.МДоянбаев. Педагогика. Алматы. 2000.

7. Г.М.Коджаспирова. Педагогика. Москва. Владос. 2003.

8. И.П.Подласый. Педагогика. Москва. Владос. 2003.