Научная статья на тему 'АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ГАЗБАЛЛОНДЫ ЖАБДЫҚТАРЫН ТЕХНИКАЛЫҚ ПАЙДАЛАНУДЫ ЖЕТІЛДІРУ'

АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ГАЗБАЛЛОНДЫ ЖАБДЫҚТАРЫН ТЕХНИКАЛЫҚ ПАЙДАЛАНУДЫ ЖЕТІЛДІРУ Текст научной статьи по специальности «Энергетика и рациональное природопользование»

CC BY
17
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГАЗБАЛЛОНДЫ ЖАБДЫқТАР / ГАЗБАЛЛОНДЫ АВТОМОБИЛЬ / ТЕХНИКАЛЫқ қЫЗМЕТ КөРСЕТУ / ГАЗ АғЫЗУ / НОРМАТИВТіК құЖАТТАР

Аннотация научной статьи по энергетике и рациональному природопользованию, автор научной работы — Каббасов Б. Д.

Бұл мақалада газбаллонды жабдықтарды техникалық пайдалану кезіндегі технологиялық процестерді теориялық зерттеу ұсынылған. Автомобиль көлігінің қоршаған ортаға және адамға теріс әсерін азайту басты мақсаттардың бірі болып табылады, сонымен қатар автомобильді техникалық пайдалану және жылжымалы құрамға техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді, сақтауды және май құюды нормативтік-техникалық қамтамасыз етуді талап етеді.Сұйытылған көмірсутек газдары ағызу технологиялық процесінің негізгі параметрлері сұйық фазаны ағызу үшін қажетті уақыт пен қысым болып табылады. Бұл фазалар сұйытылған көмірсутек газдарды автомобиль газ баллонынан толық ағызу ұзақтығын, яғни автомобильдің ағызу орнында болу уақытын анықтайды.Автомобиль газ баллонынан сұйытылған көмірсутек газдарды ағызудың технологиялық процесінің параметрлерін анықтау бойынша эксперименттік зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Сынақ жүргізу үшін эксперименттік қондырғы жасалды.Эксперименттік қондырғыға мультиклапанмен жабдықталған автомобиль газ баллонынан сұйытылған көмірсутек газдарды ағызу бекеті және сұйытылған көмірсутек газдарды ағызу магистралі кіреді.Эксперименттердің міндеттері: сұйытылған көмірсутек газдарды ағызу бекетінің ұсынылған нұсқасының және мультиклапанмен жабдықталған автомобиль газ баллонынан газды ағызу магистралінің жұмысқа қабілеттілігін бағалау; сұйытылған көмірсутек газдарды ағызу технологиялық процесі параметрлерінің қоршаған орта температурасынан өзгеруін зерттеу; эксперимент нәтижелері бойынша математикалық модельді тексеру.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPROVEMENT OF TECHNICAL OPERATION OF GAS CYLINDER EQUIPMENT OF CARS

This article presents a theoretical study of technological processes during the technical operation of gas cylinder equipment. Reducing the negative impact of road transport on the environment and humans is one of the main goals, and also requires regulatory and technical support for the technical operation of the vehicle and maintenance, repair, storage and refueling of rolling stock.The main parameters of the technological process of draining liquefied hydrocarbon gases are the time and pressure required for draining the liquid phase. These phases determine the duration of the complete discharge of liquefied petroleum gases from an automobile gas cylinder, and hence the time the car is at the discharge post.The results of experimental studies to determine the parameters of the technological process of discharge of liquefied petroleum gases from an automobile gas cylinder are presented. An experimental setup was developed for testing.The experimental installation includes a liquefied petroleum gas discharge station and a liquefied petroleum gas discharge line from an automobile gas cylinder equipped with a multi-valve...This article presents a theoretical study of technological processes during the technical operation of gas cylinder equipment. Reducing the negative impact of road transport on the environment and humans is one of the main goals, and also requires regulatory and technical support for the technical operation of the vehicle and maintenance, repair, storage and refueling of rolling stock.The main parameters of the technological process of draining liquefied hydrocarbon gases are the time and pressure required for draining the liquid phase. These phases determine the duration of the complete discharge of liquefied petroleum gases from an automobile gas cylinder, and hence the time the car is at the discharge post.The results of experimental studies to determine the parameters of the technological process of discharge of liquefied petroleum gases from an automobile gas cylinder are presented. An experimental setup was developed for testing.The experimental installation includes a liquefied petroleum gas discharge station and a liquefied petroleum gas discharge line from an automobile gas cylinder equipped with a multi-valve.The objectives of the experiments are: to assess the operability of the proposed version of the liquefied petroleum gas discharge post and the gas discharge line from an automobile gas cylinder equipped with a multi-valve; to study the change in the parameters of the technological process of draining liquefied petroleum gases from the ambient temperature; to verify the mathematical model based on the results of the experiment.

Текст научной работы на тему «АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ГАЗБАЛЛОНДЫ ЖАБДЫҚТАРЫН ТЕХНИКАЛЫҚ ПАЙДАЛАНУДЫ ЖЕТІЛДІРУ»

МРНТИ 73.31.41

https://doi.org/10.48081/IEEK7871

*Б. Д. Каббасов

ТораЙFыров университет^ Казахстан Республикасы, Павлодар к.

АВТОМОБИПЬДЕРДЩ ГАЗБАЛЛОНДЫ ЖАБДЬЩТАРЫН ТЕХНИКАПЬЩ ПАЙДАЛАНУДЫ ЖЕТ1ЛД1РУ

Бул мацалада газбаллонды жабдъщтарды техникалъщ пайдалану кезiндегi технологиялыц nроцестердi теориялыц зерттеу усынылган. Автомобиль келшнщ цоршаган ортага жэне адамга терю эсерт азайту басты мацсаттардыц бiрi болып табылады, сонымен цатар автомобильдi техникалыц пайдалану жэне жылжымалы цурамга техникалыц цызмет керсетудi, жендеудi, сацтауды жэне май цуюды нормативтж-техникалыц цамтамасыз етудi талап етедi.

Суйытылган кемiрсутек газдары агызу технологиялыц процестщ негiзгi параметрлерi суйыц фазаны агызу ушт цажеттi уацыгт пен цысым болып табылады. Бул фазалар суйытылган кемiрсутек газдарды автомобиль газ баллонынан толыц агызу узацтыгын, ягни автомобильдщ агызу орнында болу уацытын аныцтайды.

Автомобиль газ баллонынан суйытылган кемiрсутек газдарды агызудыц технологиялыц процестщ параметрлерт аныцтау бойынша эксперименттт зерттеулердщ нэтижелерi келтiрiлген. Сынац жyргiзу ушт эксперименттт цондыргы жасалды.

Эксперименттт цондыргыга мультиклапанмен жабдыцталган автомобиль газ баллонынан суйытылган кемiрсутек газдарды агызу бекетi жэне суйытылган кемiрсутек газдарды агызу магистралi кiредi.

Эксперименттердщ мiндеттерi: суйытылган кемiрсутек газдарды агызу бекеттщ усынылган нусцасыныц жэне мультиклапанмен жабдыцталган автомобиль газ баллонынан газды агызумагистралтщ жумысца цабыеттшшн багалау; суйытылган кемiрсутек газдарды агызу технологиялыц процесi параметрлертщ цоршаган орта температурасынан езгерут зерттеу; эксперимент нэтижелерi бойынша математикалыц модельдi тексеру.

Кiлттi сездер: газбаллонды жабдыцтар, газбаллонды автомобиль, техникалыц цыгзмет керсету, газ агызу, нормативтт цужаттар.

Шркпе

Газбаллонды жабдьщтыц (ГБЖ) каз1рп замаеты конструкциясын талдай отырып, эртYрлi беюту-сактандыру арматурасы (БСА) бар автомобиль газ баллондарымен бiрге мультиклапанмен жабдыктаетан автомобиль газ баллонынан жэне монтаждалFан коректенд1ру жYЙесiнен газды аFызуды жузеге асыру мYмкiн емес екендт аныкталды. Бул ГБА-ны техникалык пайдаланудыц технологиялыц процесшщ бузылуына экеледi жэне экологиялык жаFдаЙFа терю эсер етед^ сондай-

ак жарылыстьщ себебi болып, материалдык шы^ындар мен адам курбандарына экелуi мYмкiн.

Газбаллонды автомобильдерге (ГБА) техникалык кызмет керсету процесiнде РД 03112194-1094-03 нормативтiк кужатында керсетiлген, оларFа автомобиль ГАЗ баллондарынан сYЙытылFан газды аFызуFа жататын бiркатар ерекше операцияларды орындауFа тура келедь Автомобиль баллондарынан сYЙытылFан газды аFызуды коршаFан ортаныц ластануын жэне ойпаттар мен шункырларда жарылыс кауiптi газ булттарынын жиналуын болдырмау Yшiн СКГ тегу постында Fана жYргiзуге руксат етiледi.

СYЙытылFан кемiрсутек газдары (СКГ) барлык жерде турмыстык жэне технологиялык отын ретiнде пайдаланылады, сондай-ак автомобиль келт Yшiн отын ретiнде колданылады. Автомобильдердiц барлык Yлкен Yлесi СКГ^а ауыстырылады, ейткенi езге де тец жаFдайларда газ экономикалык неFурлым тиiмдi отын болып табылады [1].

Бул зерттеудщ максаты автомобиль ГАЗ баллондарынан СКГ тегу мYмкiндiгiн камтамасыз ету Yшiн ГБА-ны техникалык пайдаланудыц технологиялык процестерi мен коректендiру жуйесшщ курылымын жетiлдiру болып табылады.

СКГ-ны мотор отыны ретiнде колдану кепжылдык тэжiрибемен расталып, Yлкен езектiлiкке ие болады. Бул ГБА элемдiк паркiнiн жэне СКГ^а сураныстын артуымен расталады. А^Ш, Канада, Жана Зеландия, Австралия, Италия жэне т.б. сиякты елдерде автомобиль келтнде газ отынын енгiзу тиiмдi кредиттiк жэне женiлдiктi салык саясатынын кемегiмен жYргiзiледi. Ресейдегi СКГ нарывы да есуде, негiзгi тутынушылар жещл автомобильдер мен аз тоннажды жYк автомобильдерi (82 %) болып табылады. Эсiресе бул газ ендiру немесе мунай ендеу жYргiзiлетiн аудандар Yшiн езектi [6].

ГБА-нын пайда болу кезендерш талдай отырып, ГБЖ-нын козFалткышка отын беру принципiне жэне экологиялык талаптарFа байланысты езгердi деген корытынды жасауFа болады. Практикада пайдаланылатын ГБА-нын кепшшш мультиклапан тYрiнде БСА бар автомобиль газ баллонымен жабдыкталFан, эртYрлi максаттаFы жекелеген вентильдер тYрiнде БСА бар газ баллондары сирек кездеседь

Практикада мультиклапаны бар автомобиль газ баллонынан газды аFызудын технологиялык процесш жYргiзу мYмкiн емес, себебi мультиклапанда аFызу шлангын косуFа арналFан ажыраткыштар жок, ал мультиклапаннын ШыFыс магистралшде магистралдегi газдын ету жылдамдыFын шектейтш жылдамдык клапаны орнатылFан. Осылайша, мультиклапан тYрiндегi автомобиль газ баллондарынын БСА газды тегу мYмкiндiгiн жоFалтты жэне бiрде-бiр нормативтiк кужатта осындай баллондардан газды тегудi калай жYзеге асыру керектiгi айтылмаFан [2].

Жеке вентильдер тYрiндегi БСА бар автомобиль газ баллонынан технологиялык тYPДе газды аFызуды жYзеге асыруFа болады, бiрак бул тегу бекеттершщ жоктыFынан орындалмайды [7].

Нэтижесшде ГБА-ны техникалык пайдалану барысында жYргiзушi нормативтж кужаттардын талаптарын бузуFа жэне кажет болFан жаFдайда газ баллонын коршаFан ортаFа улауFа мэжбYP болFан. Мундай жаFдайлар ГБА пайдалану процесiнде тек Ресей Yшiн Fана емес, Еуропа елдерше де тэн. Бул ретте коршаFан ортаFа СКГ шыFарындылары каланын турFын аймаFындаFы экологиялык жаFдаЙFа терю эсер етедi, адамдардын денсаулыFына зиян келтiредi, сондай-ак жарылыстын себебi болуы жэне материалдык шыFындар мен адам курбандарына экелуi мYмкiн, ейткенi ауада нашар шашырайтын ауыр кемiрсутек газы жарылFыш газ-ауа коспасын онай куруы мYмкiн.

Зерттеу материалдары мен эдктер1

ГБА техникалык пайдалану теориясы мен практикасына сэйкес келмеуi (казiргi ГБА конструкциясында автомобиль баллондарынан газды аFызуFа арналFан курылFылардын болмауына байланысты) ГБА техникалык пайдалану кезшде технологиялык процестердщ кауiпсiз орындалуын камтамасыз ететiн уйымдастырушылык жэне технологиялык шешiмдер кабылдауды талап етедi. Бул зерттеудiн езектiлiгi мен практикалык кажеттiлiгiн керсетедi.

KоршаFан ортаFа газ баллондарынын БСА акаулары кезшде кемiрсутектердiн шыFарылуын болдырмау Yшiн АГ^С (Автогаз Кую Станциясы) жэне АКК (Автокелж кэсiпорны) СКГ тегудiн карапайым жэне сенiмдi посттарынын нускалары усынылды. Бул ретте АКК-Fа тегу орнынын нускасына пайдалы модельге РФ патент алынды. YсынылFан пост АКК-да жэне ГБА-ны кайта жабдыктау мен кызмет керсетудi жYзеге асыратын кэсiпорындарда орналасуы мYмкiн [3].

СКГ тегу технологиялык процесшщ негiзгi параметрлерi суйык фазаны тегу Yшiн кажеттi уакыт пен кысым болып табылады. Бул параметрлер автомобиль газ баллонынан СКГ толык аFызу узактыFын, яFни автомобильдiн аFызу бекетiнде болу уакытын камтиды [8].

Автомобиль газ баллонынан СКГ суйык фазасын сыFудын узактыFы онын баллондаFы массасына жэне СКГ касиеттерше байланысты. Бул ретте газ баллонынан ететш процестер Термодинамика жэне гидродинамика зандарына баFынады.

СУГ - ею фазалы «суйыктык-бу» коспасы. Бул ретте суйытылFан газдардын булары жабык кещстжте осы заттын суйыктыFынын бос беи болFан жаFдайда Fана каныккан ^йде болады. Бул екi фазалы жYЙе будын белгiлi бiр серпiмдiлiгi жауап беретш температурада Fана болуы мYмкiн. Осылайша, эрбiр температураFа белгiлi бiр кысым сэйкес келедi.

Сурет 1 - эртYрлi пайдалану жаFдайларында жэне СКГ аFызу магистралшщ конструктивтiк параметрлерi кезiнде автомобиль газ баллонынан СКГ суйык фазасын аFызу уакытын аныктау алгоритмi

Температуранын eзгеруiмен СКГ бу жэне суйык фазаларынын химиялык курамы eзгередi, тиiсiнше будын жалпы сершмдшт eзгередi, бул ГБА KозFалткышынын жумыс кабшеттшшне эсер етедi жэне козFалткышка жумыс коспасы курамынын турактылы^ына кол жетюзу Yшiн тек суйык фазаны берудi жYзеге асыруды талап етедi [10].

СКГ жай-кYЙi параметрлерiнiн жэне СКГ аFызу магистралiнiн конструктивтiк параметрлершщ тэуелдiлiгiне жYргiзiлген талдау негiзiнде эртYрлi пайдалану жаFдайларында автомобиль газ баллонынан СКГ суйык фазасын аFызу уакытын аныктау алгоритмi салынды (1-сурет).

Су аFызу магистралiнiн конструктивтiк параметрлерiнiн эсерш ескере отырып, автомобиль газ баллонынан СУГ аFызу уакытына козFалткышты газбен Kоректендiру жYЙесiн толык жабдыктау нускасы усынылды. Газ козFалткышты Kоректендiру жуйесшщ усынылатын конструкциясынын мэнi козFалткышка газ беру магистралшде косымша Yштiктi орнату болып табылады, оFан газды аFызу вентилi косылFан жэне керi клапан жок ВЗУ. Сонымен катар козFалткыш жаFынан тройник мультиклапаннан демонтаждалFан жылдамдык клапаны орнатылFан (2-сурет).

Сурет 2 - мультиклапаны бар баллонды пайдалаетан жаFдайда козFалткышты газбен коректендiру жуйесш толык жабдыктау нус^асы

1 - газ баллоны; 2 - мультиклапан; 3 - сYзгiсi бар магистральдык газ клапаны; 4 - газды редуктор; 5 - газды рампа; 6 - бензиндi рампа; 7 - бензиндi клапан 8 - бензонасос; 9 - коректенд1ру тYрiн ауыстырып косу тумблерi; 10 - ШКК (ШыFарылатын К¥ю К¥PылFысы (ВЗУ)); 11 - жылдамдык клапаны бар тройник; 12 - газды аFызу вентиш; 13-газды аFызуFа арналFан керi клапан жок ШКК

Зерттеу нэтижелер1 жене оларды тал^ылау

Т¥ракты кимадаFы тYзу к¥бырларда с¥йыктыктыц козFалысы кезшде

/— и и • и /— "Р

¥зындыFы бойынша Yйкелiске энергия шыFыны пайда болады. Б¥л шыFындар с¥йыктыктыц iшкi Yйкелуiмен байланысты, сондыктан олар тек кедiр-б¥дырлы Fана емес, тегiс к¥бырларда да орын алады [9].

Тэжiрибелiк кондырFы мультиклапанмен жабдыкталFан автомобиль газ баллонынан СУГ к¥ю бекетiн жэне СУГ аFызу магистралiн камтиды [4].

Эксперименттердiц мшдеттерк СКГ тегу постыныц ¥сынылFан н¥скасыныц жэне мультиклапанмен жабдыкталFан автомобиль газ баллонынан газды аFызу магистралiнiц ж¥мыска кабiлеттiлiгiн баFалау; коршаFан орта температурасынан СКГ тегу технологиялык процесi параметрлершщ езгеруiн зерттеу; эксперимент нэтижелерi бойынша математикалык модельдiц барабарлыFын тексеру болып табылады.

Эксперимент эзiрленген эдiстеме бойынша жYргiзiлдi. Автомобиль газ баллоны 3 саFат iшiнде ашык ауада болды. Эксперимент басталар алдында ЛТ-300 термометрiнiц кемепмен коршаFан ауаныц температурасы, резервуардаFы СУГ кысымы - МТИ-1216 манометрiмен, автомобиль газ баллоныныц салмаFы -МИДЛ-П 150 таразысымен белгiлендi. Содан кешн тэжiрибелiк кондырFы iске

косылды. 3p6ip 30 секунд сайын, СОПпр-2-010 секунд керсетюшшен шы^а отырып, автомобиль газ баллоныныц массасын елшеу жYргiзiлдi.

Сурет 3 - эксперимент™ кондырFынын жалпы TYpi

1 - сыFылFан табми газы бар баллон; 2 - ДКП-1-65 редуктор; 3 - аккумуляторлык батарея; 4 - арынды магистраль; 5 - МИДЛ-П 150 едендж таразылар; 6 - келемi 50 л автомобильдж газ баллоны; 7 - мультиклапан; 8 - СУГ аFызу магистралi; 9 - келемi 130 л тегу резервуары; 10-манометр.

ЖYргiзiлген эксперимент нэтижесiнде автомобиль ГАЗ баллонындаFы СКГ салмаFыныц СКГ аFызу уакытынан тэуелдiлiгi туралы деректер алынды. Эксперимент барысында алынFан зерттеу нэтижелерi зерттелетiн параметрлердщ эртYрлi факторлардан графикалык тэуелдiлiгiн куру Yшiн колданылды (4-сурет).

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 7,5 8,0 3,5 9,0

СКГ с^йык фазасын агызу уакыты. т, мин

-Ни— эксперимент нэтижелерше непзделген тэуедщлос - регрессия тецдеуше непзделген тэуелдшж

Сурет 4 - автомобиль газ баллонындаFы СКГ массасыныц эксперимент

нэтижелерi мен регрессия тендеуi бойынша плюс 9,48-ден плюс 10,56 °С дейiнгi температурада аFызу уакытына тэуелдшш

Бастапкы деректер: автомобиль газ баллонынын кeлемi - 50 л; аFызу резервуарынын кeлемi - 130 л; табиFи газбен баллоннын кeлемi: - 50 л; арынды магистраль тYтiгiнiн диаметрi - 8 мм; арынды магистральдщ узынды^ы - 2000 мм; дуал тYтiгiнiн диаметрi - 6 мм; дуал тYтiгiнiн YзындыFы - 200 мм; аFызу Магистраль тYтiгiнiн диаметрi - 6 мм; аFызу магистральiнiн узынды^ы - 1800 мм; СУГ салмаFы - 21,4 кг.

Эксперименталды сынактар нэтижелерiн ендеу корреляциялык-регрессиялык талдау эдiстерi негiзiнде жYргiзiлдi. Эксперименталды деректердi ендеу нэтижелер1 бойынша К = 0,98 детерминация коэффициент бар регрессия тендеулерi алынды, бул алынFан тендеулердщ СКГ-ны тeгудiн; зерттелетiн технологиялык процесiн жаксы сипаттайтынын кeрсетедi. Корреляцияныц сызыктык коэффициентшщ мэнi Г = -0,99 курайды, бул белгiлер арасындаFы тiкелей жэне тыFыз байланыстын болуын куэландырады [5].

Корытынды

ОрындалFан зерттеулер мен iздестiрулер нэтижесiнде келесi корытындыларFа келуге болады:

СКГ аFызу магистралiнiц конструктивтiк параметрлершщ жэне СКГ жай-кYЙi параметрлершщ мультиклапанмен жабдыкталFан автомобиль газ баллонынан СКГ аFызу технологиялык процесiнiц параметрлерiне эсер ету зандылыктары белгiленген.

СКГ тeгу технологиялык процесi параметрлерiнiц СКГ жай-^й параметрлерiнен жэне СКГ аFызу магистралшщ конструктивтiк параметрлерiнен eзара байланысын аныктауFа мYмкiндiк беретiн математикалык модель эзiрлендi.

Математикальщ модельдщ конвергенциясын 6aFanay эксперимент нэтижелерi бойынша жYргiзiлдi. Сенiмдiлiк ыктималды^ы Yшiн Г = 0,9 экспериментлк мэлiметтер непзшде aлынFaн Фишердiц дисперсиялык катынасынын мэш F-критерийдiц кестелiк мэндерiнен Yлкен, бул эксперимент нэтижелерiне математикалык модельдщ сэйкесттн кeрсетедi.

ПАЙДАЛАНЫЛFАН ДЕРЕКТЕР Т1З1М1

1 Раенбагина, Э. Р. Совершенствование технической эксплуатации газобаллонного оборудования путем обеспечения возможного слива газа дис. кандидата техн. наук. - Омск : СибАДИ, 2014. - 360 с.

2 Панов, Ю. В. Установка и эксплуатация газобаллонного оборудования автомобилей / Ю. В. Панов. - М. : Изд. центр «Академия», 2006. - 160 с.

3 Певнев, Н. Г. Совершенствование процесса эксплуатации газобаллонных автомобилей с двухтопливной системой питания : дис. ... д-ра техн. наук. - Омск : СибАДИ, 2004. - 360 с.

4 Пронин, Е. Н. Природный газ - моторное топливо XXI века // Природный газ в моторе? Вопросы и ответы / Е. Н. Пронин. - М. : Алькор-4, 2006. - 60 с.

5 Савельев, Г. С. Технико-экономические показатели газодизельных и газоискровых двигателей, работающих на КПГ / Г. С. Савельев, Д. В. Дегтярев // Транспорт на альтернативном топливе. - 2012. - № 2 (26). - С. 74-75.

6 Бок, М. А. Развитие индустрии и секторов конечного потребления сжиженных углеводородных газов в мире и в России / М. А. Бок // Автономное газоснабжение. - 2007. - Июль. - С. 7-11.

7 Гаврилов, А. Х. Газобаллоно! оборудование автомобилей / А. X. Гаврилов, Н. Г. Певнев, Л. Н. Бухаров. - М. : Недра, 1991. - 141 с.

8 Григорьев, Е. Г. Газобаллонные автомобили / Е. Г. Григорьев, Б. Д. Колубаев, В. И. Ерохов, А. А. Зубарев. - М. : Машиностроение, 1989. - 216 с.

9 Зайдель, А. Н. Погрешности измерений физических величин / А. Н. Зайдель. - Л. : Наука, 1985. - 112 с.

10 Ерохов, В. И. Легковые газобаллонные автомобили: устройство, переоборудование, эксплуатация, ремонт / В. И. Ерохов. - М. : Академкнига, 2003. - 283 с.

REFERENCES

1 Raenbagina, E. R. Sovershenstvovanie tekhnicheskoj ekspluatacii gazoballonnogo oborudovaniya putem obespecheniya vozmozhnogo sliva gaza : dis. kandidata tekhn. nauk. - Omsk : SibADI, 2014 - 360 p.

2 Panov, Yu. V. Ustanovka i ekspluataciya gazoballonnogo oborudovaniya avtomobilej / Yu. V. Panov. Moscow : Izd. centr «Akademiya» 2006. 160 p.

3 Pevnev, N. G. Sovershenstvovanie processa ekspluatacii gazoballonnyh avtomobilej s dvuhtoplivnoj sistemoj pitaniya: dis. ... d-ra tekhn. nauk. Omsk : SibADI. 2004. 360 p.

4 Pronin, E. N. Prirodnyj gaz - motornoe toplivo HKHI veka // Prirodnyj gaz v motore? Voprosy i otvety / E. N. Pronin. Moscow : Al'kor-4, 2006. 60 P.

5 Savel'ev, G. S. Tekhniko-ekonomicheskie pokazateli gazodizel'nyh i gazoiskrovyh dvigatelej, rabotayushchih na KPG / G.S. Savel'ev, D.V.Degtyarev // Transport na al'ternativnom toplive. 2012. № 2 (26). S. 74-75.

6 Bok, M. A. Razvitie industrii i sektorov konechnogo potrebleniya szhizhennyh uglevodorodnyh gazov v mire i v Rossii / M. A. Bok // Avtonomnoe gazosnabzhenie. - 2007. - Iyul'. - S. 7-11.

7 Gavrilov, A. H. Gazoballonot oborudovanie avtomobilej / A. H. Gavrilov, N. G. Pevnev, L. N. Buharov. - Moscow : Nedra, 1991. - 141 P.

8 Grigor'ev, E. G. Gazoballonnye avtomobili / E. G. Grigor'ev, B. D. Kolubaev, V. I. Erohov, A. A. Zubarev. - Moscow : Mashinostroenie, 1989. - 216 P.

9 Zajdel', A. N. Pogreshnosti izmerenij fizicheskih velichin / A. N. Zajdel'. - L. : Nauka, 1985. - 112 P.

10 Erohov, V. I. Legkovye gazoballonnye avtomobili: ustrojstvo, pereoborudovanie, ekspluataciya, remont / V. I. Erohov. Moscow. : Akademkniga, 2003. - 283 P.

Материал 6acnaFa TYdi16.09.22.

*Б. Д. Каббасов

Торайгыров университет, Республика Казахстан, г. Павлодар.

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ТЕХНИЧЕСКОЙ ЭКСПЛУАТАЦИИ ГАЗОБАЛЛОННОГО ОБОРУДОВАНИЯ АВТОМОБИЛЕЙ

В данной статье представлено теоретическое исследование технологических процессов при технической эксплуатации газобаллонного оборудования. Снижение негативного воздействия автомобильного транспорта на окружающую среду и человека является одной из главных целей, а также требует нормативно-технического обеспечения технической эксплуатации автомобиля и технического обслуживания, ремонта, хранения и заправки подвижного состава.

Основными параметрами технологического процесса слива сжиженных углеводородных газов являются время и давление, необходимые для слива жидкой фазы. Эти фазы обуславливают продолжительность полного слива сжиженных углеводородных газов из автомобильного газового баллона, а значит и время нахождения автомобиля на посту слива.

Приведены результаты экспериментальных исследований по определению параметров технологического процесса сброса сжиженных углеводородных газов из автомобильного газового баллона. Для проведения испытаний была разработана экспериментальная установка.

Экспериментальная установка включает в себя станцию слива сжиженных углеводородных газов и магистраль слива сжиженных углеводородных газов из автомобильного газового баллона, оборудованного мультиклапаном.

Задачи экспериментов являются: оценка работоспособности предлагаемого варианта сливного поста сжиженных углеводородных газов и магистрали слива газа из автомобильного газового баллона, оборудованного мультиклапаном; исследование изменения параметров технологического процесса слива сжиженных углеводородных газов от температуры окружающей среды; проверка математической модели по результатам эксперимента.

Ключевые слова: газобаллонное оборудование, газобаллонный автомобиль, техническое обслуживание,слив газа, нормативные документы.

*B. D. Kabbassov

Toraighyrov University, Republic of Kazakhstan, Pavlodar. Material received on 16.09.22.

IMPROVEMENT OF TECHNICAL OPERATION OF GAS CYLINDER EQUIPMENT OF CARS

This article presents a theoretical study of technological processes during the technical operation of gas cylinder equipment. Reducing the negative impact of road transport on the environment and humans is one of the main goals, and also requires regulatory and technical support for the technical operation of the vehicle and maintenance, repair, storage and refueling of rolling stock.

The main parameters of the technological process of draining liquefied hydrocarbon gases are the time and pressure required for draining the liquid phase. These phases determine the duration of the complete discharge of liquefied petroleum gases from an automobile gas cylinder, and hence the time the car is at the discharge post.

The results of experimental studies to determine the parameters of the technological process of discharge of liquefied petroleum gases from an automobile gas cylinder are presented. An experimental setup was developed for testing.

The experimental installation includes a liquefied petroleum gas discharge station and a liquefied petroleum gas discharge line from an automobile gas cylinder equipped with a multi-valve.

The objectives of the experiments are: to assess the operability of the proposed version of the liquefied petroleum gas discharge post and the gas discharge line from an automobile gas cylinder equipped with a multi-valve; to study the change in the parameters of the technological process of draining liquefied petroleum gases from the ambient temperature; to verify the mathematical model based on the results of the experiment.

Keywords: gas cylinder equipment, gas cylinder car, maintenance,gas drain, regulatory documents.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.