CC BY
23
5.6 (07 00 00) ИСТОРИЧЕСКИЕ НАУКИ
5.6 ИЛМ^ОИ ТАЪРИХ
5.6. HISTORICAL SCIENCES
5.6.1(07 00 02) Отечественная история 5.6.1 Таърихи Ватан 5.6.1 Domestic history
УДК 94(100-87)
DOI 10.24412-2413-2004-2022-4-5-12
ЦАШНХРИ МИЛЛИВУ ДАВЛАТЙ - Исамитдинов Жорабек Бобобекович, ЗАМИНАИ УСТУВОР ДАР ТАХКИМИ номзади илмуои таърих, дотсенти ИСТИКДОЛИЯТИ МИЛЛИИ кафедраи таърихи халци тоцики КИШВАР МДТ "ДДХ ба номи академик
Бобоцон Fафуров" (Тоцикистон, Хуцанд)
НАЦИОНАЛЬНЫЕ И Исамитдинов Жорабек Бобобекович,
ГОСУДАРСТВЕННЫЕ ПРАЗДНИКИ - кандидат исторических наук, доцент
СТАБИЛЬНАЯ ОСНОВА РАЗВИТИЯ кафедры истории таджикского народа
НАЦИОНАЛЬНОЙ ГОУ "ХГУ имени академика Бободжона
НЕЗАВИСИМОСТИ Гафурова"(Таджикистан, Худжанд)
NATIONAL AND STATE HOLIDA YS Isamitdinov Zhorabek Bobobekovich, ARE A STABLE BASIS FOR THE Candidate of Historical Sciences, Associate DEVELOPMENT OF THE NATIONAL Professor department of the history of the INDEPENDENCE OF THE COUNTRY Tajik people SEI "KhSU named after
academician Bobojon Gafurov"(Tajikistan, Khujand) E- MAIL: Isomatdinov1961@mail. ru
Масоили дар шароити соуибистицлолии Тоцикистон ташкил ва баргузор шудани цашнуои милливу давлати ва цашнуои байналхалци барраси шудааст. Кушиш ба харц дода шудааст,ки хусусиятуои хоси цашнуо, технологияи баргузории онуо, нацш ва цойгоуи цашнуо ва расму оинуо дар сиёсати давлатии ицтимоии цумуури, эуёи анъанауои цашни, тавсифи Цонуни Цумуурии Тоцикистон "Дар бораи рузуои ид"ва дигар масъалауои марбут ба цашнуои милливу давлати мавриди тащил царор гиранд. Таъкид шудааст,ки уадаф аз тацлили цашнуои давлати муттауид кардани шаурвандон дар атрофи раубарони расми мебошад. Бо шарофати цашнуо мардум бо руйдодуои таърихии фаромушнашаванда, санауои мууим ва солгарди рушди фаруанги ватаниву цауони шинос мегарданд ва худи цашнуо ауамияти давлатию милли пайдо мекунанд.
Калидвожа^о: цашнуо, цашнуои милли-давлати, цашнуои байналхалци, фаруанги цашни, фазои идона, чорабиниуои идона
Рассматривается порядок организации и проведения национальных и государственных, а также международных праздников в условиях независимости Таджикистана. Предпринята попытка описать особенности праздников, технологию их проведения, определить роль и место праздников и обрядов в государственной социальной
политике республики, возрождение праздничных традиций, описание Закона Республики Таджикистан «О праздниках» и другие вопросы, связанные с национальными и государственными праздниками. Подчеркнуто, что целью празднования государственных праздников является объединение граждан вокруг официальных лидеров. Благодаря праздникам люди знакомятся с незабываемыми историческими событиями, важными датами и юбилеями в развитии отечественной и мировой культуры, а сами праздники приобретают государственное и общегосударственное значение.
Ключевые слова: национальные торжества, национально-государственные праздники, международные праздники, праздничная культура, праздничная атмосфера, праздничные мероприятия
The article dwells on the organization and holding of national and state holidays, international holidays under the conditions of independence of Tajikistan. The author of the article makes an endeavor to describe the peculiarities of holidays, technology of their holding, role and place of holidays and rituals in state social policy of the republic, revival of holiday traditions, description of the Law of the Republic of Tajikistan "On Holidays " and other issues concerned with national and state holidays being taken into account as well. It is emphasized that the purpose of celebrating public holidays is to unite citizens around official leaders. Thanks to the holidays, people get acquainted with unforgettable historical events, important dates and anniversaries of the development of home and world culture, and holidays themselves acquire state and national significance.
Key words: celebrations, national-state holidays, international holidays, festive culture, festive atmosphere, festive events
Мух,иммияти чашнх,о, хосатан чашнх,ои милливу давлатй аз он иборат аст,ки он^о арзишх,ои волои барои инсон мубрамро амалй месозанд, онх,оро тасдщ мекунанд, ахдммияти онх,оро ба наслх,ои оянда мерасонанд. Дар рузх,ои ид ташаббускорони он арзишро «ба вучуд меоваранд». Шуури ша^рвандй, мухдббат ба Ватан, арчгузорй ба ^укуматдорони адолатпеша, э^тиром ба гузаштаи ^а^рамононаи кишвар - х,амаи ин арзишро бояд дар рузи чашни мардумиву давлатй ба «дарачаи» идеалх,о бардошта шаванд.
Барои он ки чашн во^еан умумимиллй гардад, х,ар як ша^рванд бояд ин арзишх,оро на танх,о х,амчун идеал, балки чун идеали худ дарк намояд.
Ч,ашнх,ои давлатй баъзе хусусиятх,ои ба худ хос доранд: он^о аз руи механизми анъанавй дар фархднг вучуд надоранд ва х,амчун субъекти худ - инкишофёбанда амал карда наметавонанд. Аз ин ру, онх,о ба чонибдорй х,ам аз тарафи технологии чорабиних,ои идона ва х,ам аз тарафи идеологх,о х,амеша ниёз доранд.
Аз сабаби он, ки чашн^ои давлатй бо ташаббуси ма^омоти давлатй сурат мегиранд, ухдадории ичрои маросим бар души давлат буда, масъулияти фаъолияти пурсамари чашн дар низоми фар^анги чашнии мардум комилан ба души созмондихдндагони чашн вогузор карда мешавад. Вобаста ба ин, чашни умумихал^й як самти фаъолияти мутахассисони сох,аи ичтимой мах,суб меёбад[3].
^адаф аз баргузории чашнх,ои давлатй муттах,ид кардани ша^рвандон дар атрофи рах,барони расмй мебошад. Идх,ои давлатй ду сатх, доранд: Дар сатх,и аввал ид аз чониби худи ма^омот ва шахсони алох,ида ташкил карда мешаванд. Сатх,и дуюм он аст, ки чашни давлатй бо як чашни инфиродй муттах,ид мешавад ва одамон зиёфатх,о ташкил мекунанд. Дар полати дарачаи якум, барои чашн рузи алох,идаи истирохдтй му^аррар карда мешавад[7].
Дар шароити содибистщлолии Точикистон содаи чашнй ва расму оиндо дар сиёсати давлатии ичтимоии чумдуриамон ба мавзуи хоса табдил ёфтааст. Солдои охир ма^омоти чумдурй ба эдёи анъанадои миллй ва эдтиром ба эдсосоти динии шадрвандон таваччуди зиёд зодир мекунанд. Дар ин самт чашни давлатй эълон шудани Навруз, Медргон ва Сада як радами мудим буд. Масалан, тиб^и Конуни Чумдурии Точикистон аз 21 июли соли 2010, N0611, руздои 21-24 март руздои истиродат эълон шудааст, яъне Навруз чор руз чашн гирифта мешавад[4].
Руздои тачлили иддои динй - Иди Рамазон ва Иди Карбон руздои истиродат (гайрикорй) эълон шудаанд.
Дар пасманзари фазои идона дар Точикистон, дар шароити содибихтиёрии давлат, бо ташаббуси ма^омоти давлатй чашндои нав - Рузи Исти^лолият (9 сентябр), Рузи ваддати миллй (27 июн), Рузи Конститутсия (6 ноябр), Рузи Президенти Чумдурии Точикистон (16 ноябр), Рузи Парчами давлатй (24 ноябр) ва г. чорй карда шуданд. Дар бораи мутоби^ати ондо бо фарданги идонаи точикон шубдае нест. Мудаббат ба Ватан, ваддати миллй ба дамаи хал^до аз чумла точикон арзишдои зарурй мебошанд.
Ч,ашндои нав ин арзишдоро тараннум мекунанд ва ба дастгирии эдсосии шадрвандони Точикистон нигаронида шудааанд.
Дар мачмуъ, дар Точикистон беш аз 70 ид тачлил карда мешавад, ки ба далели руйдоддо маъмул ва густурдаанд: Соли нав (1 январ), Рузи модарон (8 март), Иди байналмилалии Навруз (21-24 март), Рузи Fалаба дар Ч,анги Бузурги Ватанй (9 май), Рузи ваддати миллй (27 июн), Рузи исти^лолияти давлатии Чумдурии Точикистон (9 сентябр), Рузи Конститутсияи Чумдурии Точикистон (6 ноябр), инчунин Иди Рамазон (рузе, ки дар сол аз чониби ма^оми ваколатдори давлатй дар содаи дин му^аррар карда мешавад), Иди Курбон (рузе,ки аз чониби ма^оми ваколатдори давлатй дар содаи дин дамасола му^аррар карда мешавад) руздои истиродат эълон карда шудаанд[4].
Ба гайр аз иддои мазкур, якчанд чашндои мудим, аз забили Рузи Дониш (1 сентябр), Рузи Fалабаи хал^до дар Ч,анги Бузурги Ватанй (9 май), Рузи Ваддати миллй (27 июн), Рузи забони модарй (точикй) (5 октябр), Рузи муаллимон (якшанбеи якуми моди октябр), Рузи умумичадонии меднаткашон (1 май), Рузи Артиши миллй (23 феврал) ва гайра ботантана ^айд карда мешаванд. Иддои бо^имонда ё дамчун иди касбй ^айд карда мешаванд, ё на дар дамаи минта^адои чумдурй тачлил мегарданд. Дар руздои иддои касбй, бахусус, кормандони касбдои "номй" истиродат мекунанд, дигарон бошанд, ин руздоро ба таври худ чашн мегиранд.
Дар натори чашндои наве, ки дар солдои исти^лолияти Точикистон таъсис дода шудаанд, индо низ дастанд: Рузи матбуот (11 март), Рузи зиёиёни эчодкор (20 март), Рузи пойтахти Чумдурии Точикистон - шадри Душанбе (сеюм шанбеи моди апрел), Рузи илми точик (якшанбеи сеюми апрел), Рузи Шашма^ом (12 май), Рузи чавонони Точикистон (23 май), зодрузи Абуалй ибни Сино, иди касбии кормандони тиб (18 август), Рузи китоб (4 сентябр), Рузи Рудакй (22 сентябр), Рузи Мавлоно Ч,алолиддини Балхй (30 сентябр), Рузи Фалак (10 октябр), Рузи синамои точик (16 октябр), Рузи театри точик (7 ноябр), Рузи Парчами Чумдурии Точикистон (24 ноябр) ва гайра.
Мутоби^и Конуни Ч,умдурии Точикистон «Дар бораи руздои ид» (аз 3 ноябри соли 1995, № 98 ва аз 2 августи соли 2011, №753) дар асоси Низомнома «Дар бораи Парчами давлатии Чумдурии Точикистон», Парчами давлатии Чумдурии Точикистон дар руздои ид бо ташаббуси ма^омоти давлатй, ташкилотдои чамъиятй ва коллективдои меднатй барафрохта мешавад, чорабинидои дорои хусусияти чамъиятию сиёсй гузаронида мешаванд, параддои дарбй, салютдои артиллерй ва фейерверкдо гузаронида мешаванд. Ин
чорабинидо тибки конунгузории Чумдурии Точикистон ва бо тартиби муайяннамудаи Вазорати мудофиаи Чумдурии Точикистон дар руздои ид гузаронида мешаванд.
Дар чумдурй иддои байналхалкии зерин махсусан ботантана кайд карда мешаванд: Рузи байналхалкии дифзи ёдгоридои таърих, меъморй ва фарданг (18 апрел), Рузи байналхалкии моликияти зеднй (26 апрел), Рузи байналхалкии мудофизати кудакон (1 июн), Рузи байналхалкии дифзи мудит (5 июн), Рузи байналхалкии коркунони кооператсия (6 июл), Рузи байналхалкии мудочирон (19 декабр) ва гайра.
Дар солдои истиклолияти Точикистон ба баргузории чашндо, ки дар ондо руйдоддои мудимми ичтимой бо чашндои милливу давлатй пайваст гаштаанд, таваччуди хоса зодир карда шуд. Инак, аз соли 1992 инчониб тачлили чашни Истиклолияти давлатии Чумдурии Точикистон 9 сентябр, яъне рузи ба даст овардани Истиклолияти давлатии Точикистон барои сокинони чумдурй ба дукми анъана даромадааст. Дар баробари чашни Истиклолият дамасола солгарди мудимтарин вокеадои таърихй тачлил мегарданд. Чунончй, соли 1994 дамзамон бо чашни истиклолияти давлатй 1000-солагии "Шодномаи"-и Фирдавсй, соли 1995- 680 - солагии олим ва маорифпарвари бузург Мирсаид Алии Хамадонй, соли 1996675 - солагии классики адабиёти точик Камол Хучандй, соли 1998 - 90 - солагии академик БРафуров, соли 1999 - 1100 - солагии Давлати Сомониён, соли 2002 - 2500 - солагии шадри Истаравшан ва Соли забони точикй, 2006 -2700 - солагии шадри Кулоб ва Соли тамаддуни ориёй, соли 2007 - 800 солагии - Чалолиддини Румй, 2008 - 1150 - солагии асосгузори адабиёти классикии точик Абуабдуллоди Рудакй ва чашни забони точикй, соли 2009 - Соли 1310-умин солгарди асосгузори маздаби суннии данафй - Имоми Аъзам (Абуданифа Нуъмон ибни Собит), соли 2015 -3000 - солагии Хисор, соли 2020-5500-солагии Саразми бостонй ва г. мутантан тачлил гаштанд.
Маросимдое, ки бо фарорасии иддо муносибати мардумро ба руйдоддои таърихии фаромушнашаванда, санадои мудим ва солгарди рушди фарданги ватаниву чадонй ифода мекунанд, адамияти давлатию миллй пайдо мекунанд. Ин чашндо дар асоси фармондои Президента Чумдурии Точикистон Эмомалй Радмон дар сатди баланди давлатй баргузор шуданд. Дар мадалдо (дар шадру нодиядо, муассисадои таълимй, муассисадо маърифатй) симпозиумдо, конференсиядо, миздои мудаввар ташкил карда шуданд. Нашри асардо бахшида ба чашндо ба род монда шуданд.Ин чорабинидо дар баробари гузоришдои мавзуй, аз табрикот, супоридани тудфадои хотиравй, гузоштани гулчамбардо ба пояи мучассамадо ва гайра иборат буданд.
Барои тамоми точиконе, ки аз чанги шадрвандии солдои 1992-1997 начот ёфтаанд, чашни Рузи ваддати миллй (27 июн) бешубда яке аз мудимтариндост. Он ба дадшати панчсола, ки дар тули он беш аз 100 000 нафар кушта ва саддо дазор сокинон гуреза шуданд хотима бахшид. Соли 1998 Эмомалй Радмон, Президента Чумдурии Точикистон бо имзои як фармон 27 июнро Рузи ваддати миллй ва рузи истиродат эълон кард. Дар ин руз дар саросари кишвар чашну маъракадо баргузор мешаванд.
Имзои созишнома «Дар бораи тадкими сулд ва ризоияти миллй дар Точикистон» вокеан огози мардалаи нав дар даёти сиёсиву ичтимой ва ахлокию фардангии мардуми кишвар гардид. Имруз дар Точикистон парлумони дупалатагй амал мекунад ва бахусус бояд гуфт, ки парлумони нав дамчун макоми конунгузори кишвар аз лидози сохтор ва мудтаво низ натичаи истикрори сулду ваддати миллй дар кишвар эътироф шудааст. Точикистони нави сохибихтиёру демократй бо 180 кишвари чадон равобити дипломатй баркарор карда, 30 намояндагии дипломатй ва 10 муассисаи консулй боз кардааст; дар мамлакатдои чадон намояндагидои дипломатй ва тичоратии давлати мо амал мекунанд. Ин дастоварддо, ки "сиёсати дардои кушоди хоричй" ном бурда мешаванд, дар низоми
равобити дипломатии Точикистон заминахои равобити устувору мустахками Точикистон ва чомеаи чахониро ба вучуд оварда, сиёсати сулхчуёнаи онро дар чахони муосир хамчун намунаи сиёсат муаррифй намуданд.
Зарурати сиёсй ва ахаммияти таърихии ин санади такдирсоз барои дар таквими чашнхои давлатии Точикистони сохибистиклол мукаррар гардидани чашни дигари муосир бо номи «Рузи вахдати миллй», ки хамасола 27-уми июн тачлил мешавад, шарти зарурй гардид. Бо такозои чомеа тачлили руйдодхои аз чихати сифат ва ахаммияти нав, ки ибтидои онхо аз сиёсати давлат сарчашма мегирад, фазои тантанахои нави миллии давлати демократии Точикистонро дигаргун сохт.
16 майи соли 1998 Президента кишвар мухтарам Эмомалй Рахмон зимни вохурй бо чавонони боистеъдоди кишвар ба сиёсати давлатй оид ба масъалахои чавонон бахогузорй намуда, доир ба масоили тахияи Консепсия оид ба сиёсати давлатии чавонон, Барномаи миллии чавонони Точикистон, эълон намудани 23-май Рузи чавонони Точикистон ва андешидани тадбирхо дар самти пешгирии чинояткорй ва нашъамандй, ташаккули тарзи хаёти солим, рушди сохибкорй, кохиш додани сатхи бекорй ба масъулини сохторхои дахлдор дастурхо доданд[7].
Натичахои ин сиёсат, чорй шудани ^онуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи сиёсати давлатии чавонон» аз мохи марти соли 1992, Фармони Президенти Чумхурии Точикистон аз 23 майи соли 1997 «Дар бораи тадбирхои бехтар намудани кор бо чавонон» ва дар хамин замина таъсис ёфтани макомоти ваколатдори давлатии Кумитаи кор бо чавонони назди Хукумати Чумхурии Точикистон дар чомеа, зарурати таъсиси чашни нави «Рузи чавонони Точикистон» ва ворид намудани он ба таквими чашнхои миллй хамчун рузи чашни умумиро ба миён овард, ки хамасола 23 май дар микёси чумхурй тачлил мегардад. Барои бомуваффакият тачлил намудани ин чашн солхои охир дар чумхурй хафтахо ва дахсолахои чавонон баргузор гардида, дар доираи чорабинихои идона мусобикахои гуногуни фархангию фарогатй ташкил карда шудаанд. Хамин тавр, дар вилояти Сугд аз соли 2003 инчониб хамасола тахти унвони «Дах рузи чавонй» чорабинихои идона ташкил карда мешаванд.
Дар доираи ин чорабинихо консертхо, озмунхои гуногун - фестивалхо, курс-конференсияхои адибону шоирони чавон, рузноманигорон, конференсияи олимони чавон, хафтаи худидоракунй, мусобикахои варзишй, гулчанбаргузорй ба пояи ёдгорихои Исмоили Сомонй, Абуабдуллохи Рудакй, Камол Хучандй, маросими тантанавии супоридани стипендияи номии раиси вилоят ба аълохонони мактабхои тахсилоти хамагонй, коллечхо, техникумхо ва муассисахои тахсилоти олй, аспирантхо ва г.рохандозй гаштанд[5,с.64-65].
Бо максади тарбияи ватандустии чавонон, бахусус бедор намудани хисси эхтиром ба артиши миллй, химояи фидокоронаи марзу буми Ватан, баланд бардоштани тарбияи харбй ва варзишии чавонон хамасола бахшида ба чашни Ватан чорабинихои гуногун гузаронида мешаванд. Рузи Артиши миллии Точикистон - 23 феврал вохурихо бо собикадорони артиш ва чанг ва иштирокчиёни баркарории сохти конститутсионй, сухбатхо дар ВАО, конфронсхо, мизхои мудаввар, консертхо, мусобикахои варзишии харбй ва f. баргузор мегарданд. Чунончй, аз 6 то 14 феврали соли 2008 дар иншооти варзишии шахри Хучанд байни дастахои кисмхои харбй ва макомоти хифзи хукуки вилоят мусобикаи анъанавии спартакиадаи харбии «Хомии Ватан» баргузор гардид. Иштирокдорони чорабинй оид ба тирпарронй аз автомати Калашников ва таппонча, рафъи монеахо, вазнбардорй, чанги тан ба тан ва Fайра ракобат карданд[5,с.149].
Сол то сол Рузи парчами Чумдурии Точикистон - 24 ноябр (аз 16 ноябри соли 2009, № 563 тасдик шудааст) ботантана тачлил мегардад. Тачлили Рузи парчами давлатии Чумдурии Точикистон бо максади таъмини эдтиром ва арчгузорй ба ин рамзи давлатй дамчун яке аз мукаддасот ва рамздои асосии давлат таъсис дода шудааст. Парчами нави давлатии Точикистони содибистиклол дар ичлосияи Шурои Олй 24 ноябри соли 1992 кабул гашта буд.
Ташаккул ва тачлили чашни касбии Рузи матбуот (11 март) руйдоди дигари мудим дар даёти кишвар мебошад. Бо таъсиси ин чашн навгонидо вориди таквими руйдоддои мудим гардида, ба ондо хусусияту ранги миллй бахшида, санадои таърихии ташаккули ин чашндои касбиро кайд карданд. Инак, дамасола дар замони шуравй 5 май дамчун Рузи матбуот тачлил мешуд, ки ба муносибати нашри шумораи нахустини рузномаи «Правда» бахшида мешуд. Дар шароити истиклоли кишвар ин чашн нигод дошта шуд, вале санаи тачлили он ба 11 март - рузи нашри нахустин шумораи рузномаи точикии «Бухорои шариф» гузаронида шуд[2].
Рузи модар дар сол дар Точикистон чашн гирифта мешавад. Мачлиси Олии Чумдурии Точикистон дар ^онуни Чумдурии Точикистон «Дар бораи руздои ид» аз 3 ноябри соли 1995, № 98 номгузории «Рузи байналхалкии занон» — ро ба Рузи модар иваз намудааст[8].
Яке аз чашндои мудим, ки огози он дарчанд бо даврони Шуравй ва мардиладои бозсозй алокаманд мебошад, вале барои ташаккули истиклолияти миллии кишвар заминаи устувор гузошт, тачлили «Рузи забони точикй» ба шумор меравад. Соли 1989 бо ташаббуси як идда зиёиёни точик - Мудаммадчон Шакурй, Лоик Шералй, Акбари Турсунзод ва бисёр дигарон масъалаи макоми забони давлатй додан ба забони точикй матрад шуд. Шурои Олии Чумдурии Шуравии Сотсиалистии Точикистон ^онуни Чумдурии Точикистон «Дар бораи забони точикй»-ро кабул кард ва дар асоси он 22 июл дамчун «Рузи забони точикй» эълон гардид. Дар натича аз соли 1989 то соли 2009 дар чумдурй 22 июл дамчун «Рузи забон» чашн гирифта мешуд.Мачлиси Олии Чумдурии Точикистон дар Крнуни Чумдурии Точикистон «Дар бораи руздои ид» тагйирот даровард ва рузи 5 октябр — Рузи забони давлатии Чумдурии Точикистон (Крнуни Чумдурии Точикистон аз 05.10.2009 с., № 699) эълон шудааст.
Омузиши таърихи идоракунии давлат нишон медидад, ки ачдоди мо барои тадкими поядои давлатдорй, тадаввули фардангу илму адаб ва тадкими сулду ваддат аз неру ва тавоноии забон истифода намуда, тадбирдои мудофизат ва нигод доштани сарватдои забони миллиамон рисолати хоса гирифтаанд.
Бо конуни махсус ба забони точикй макоми давлатй дода барои суханварони он, барои дар тамоми самтдои фаъолият истифода бурдани сарвати он имкониятдои васеъ фародам овард. Дар солдои истиклолияти давлатй забони точикй далели раднопазири дахлнопазирии дастии миллат, фарданги он гардид.
Дар ибтидои асри XXI дукумати Точикистон ба родандозии сиёсати пурмазмуни фардангй дар робита ба мусикии анъанавии касбй шуруъ кард. Дар давоми дадсолаи аввали содибистиклолй барои нигод доштани ин анъана ва стратегияи рушди он дар сатди давлатй як катор дуччатдои дастурй кабул карда шуданд. Аз чумла, соли 2000 бо Фармони Президента Чумдурии Точикистон 12 май рузи ид - Рузи Шашмаком эълон шуда буд, ва пас аз чанд сол бо фармони дахлдор "Дар бораи Рузи Фалак" рузи 10 октябр чашни нави дарсола - Рузи Фалак эълон шуд.
Дар натичаи таъсиси чашндои нави мусикии миллии точик мавкеи ичтимоии ин навъдои санъати мусикии суннатй хеле баланд гардида, барои рушди Шашмаком ва Фалак мачмуи тадбирдо андешида мешаванд. Ин икдомдо дар сиёсати давлатии Точикистон
шаходати он аст, ки давлат масъулияти худро барои хифз ва рушди минбаъдаи санъати чандинасраи точик эълон мекунад[1,с.482-483].
Истщлолияти Точикистон мархалаи нави камолоти сиёсй, щтисодй, ичтимой ва фархангй мебошад. Бо ма^сади таргибу ташвщ ва таргиби дастовардхои исти^лолияти давлатй хамасола тантанахои гуногуни бузург, симпозиумхои байналмилалй, фестивал-озмунхои чумхуриявй ва семинар-мачлисхои вилоятй гузаронида мешаванд. Ба ин чорабинихо фестивал-озмуни чумхуриявии бофтани дарозтарин муйи занона -«Чакомаи гесу» ва озмуни «Атласи точик» дохил мешаванд.
Хамчунин, дар доираи баргузории ин чорабинй таргиби шеъру таронаву ра^схои точикй, ривояту афсонахои мардумии дорои зебоию назокати хоса, чаззобияти бофтани муйи зан, сару либос ва чавохироти миллй ба рох монда шуданд[9].
Барои писарону духтарон, ^ариб барои хар як оилаи Точикистон во^еаи дурахшони огози соли хониш мебошад. Мувофи^и анъана якуми сентябр — Рузи дониш дар вазъияти ботантана кайд карда мешавад. Барои мактаббачагон ин иди занги аввал, барои хонандагони омузишгоххои касбй-техникй ва мактабхои миёнаи махсус — чамъомади тантанавй, барои донишчуёни мактабхои олй — маросими огози тахсили донишчуй махсуб меёбад.
Дар байни идхое, ки бо ташаббуси ма^омоти давлатй баргузор мешаванд, чашнхои хосил - харбуза, каду, пахта, асал ва f. низ хастанд.
Хамин тавр, дар тачлили санахои хотирмони дар боло зикршуда муносибати эхтиромонаи мардуми Точикистон ба арзишхои маънавии пешрафтаи на танхо фарханги миллй, балки тамоми башарият ифода меёбад. Точикон бо тачлили руйдодхои мухим ва солгарди марбут ба рушди фарханги пешрафтаи ватанй ва чахонй нишон доданд, ки фарханг метавонад дар заминаи муттасилй, коркарди инти^одии мероси фархангии башарият бомуваффа^ият рушд кунад.
ПАЙНАВИШТ:
1. Азизи Ф.Традиционная профессиональная музыка Таджикистана: приоритеты, проблемы, решения (годы независимости) / Азизи Ф.// Очерки истории и теории культуры таджикского народа. Т. 4. - Душанбе, 2010. -С. 481-509.
2. Атозода Мущммадицбол. 11-март Рузи матбуоти тоцик/ Атозода Мууаммадицбол // https://parlament.tj/news/30-11-marta-den-tadzhikskoj-pressy. (санаи муроциат: 15.09.2022)
3. Гужова И. В. Государственный праздник как социально-коммуникативная технология /Гужова И. //http: //pr. su.ru /articles/120/ (санаи муроциат: 15.09.2022)
4. Закон Республики Таджикистан «О праздничных днях» //http://ncz.tj/content/%D0%B7%D0% B0%D0%BA% D0 %BE%D0 %BD (Санаи муроциат: 15.09.2022)
5. Расулзода, Цоуир. Соли санцишуои циддй. -Хуцанд: Хуросон, 2008. - 178 с.
6. Любой другой праздник //http://www.barbariska.spb.ru/pages/317/ (санаи муроциат: 15.09.2022)
7. Пешвои миллат - рамзи саодату хушбахтии мо цавонон// http://hhdtkhatlon.tj/node/28072?page=4 (санаи муроциат: 15.09.2022)
8. Рузи модар// https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D3%AF% D0% B7%D0%B8_%D 0%BC% D0%BE% D0%B4%D0%B0%D1 %80(санаи муроциат: 14.09.2022)
9. «Чакомаи гесу» - эуёи фарщнги ороишоти бонувони тоцик //http://www.ruzgor.tj/zan-va-jomea /2702-l-r—.htm l (санаи муроциат: 15.09.2022)
Reference Literature:
1. Azizi F. Traditional Professional Music of Tajikistan: Priorities, Problems, Solutions (Independence Period) // Essay on the history and culture of the Tajik nation. V. 4. -Dushanbe, 2010. - pp. 481-509.
2. Atozada Muhammad Iqbol. March 11, the Day of Tajik Press // https://parlament. tj/news/30-11-marta-den-tadzhikskoj-pressy. (Date of appeal: 15.09.2022)
3. Guzhova I. V. State Holiday as a Social and Communicative Technology //http: //pr. su.ru /articles/120/(Date of appeal: 15.09.2022)
4. Tajikistan Republic Law "On Public Holidays " //http://ncz. tj/content/%D0%B7%D0% B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD (Date of appeal: 15.09.2022)
5. Kohir Rasulzoda. Year of Serious Tests. -Khujand: Khorasan, 2008. -178 pp.
6. Any other Holiday //http://www.barbariska.spb.ru/pages/317/ (Date of appeal: 15.09.2022)
7. The Leader of Nation - a Symbol of our Youth's Happiness // http://hhdtkhatlon.tj/node/28072?page=4 (Date of appeal: 15.09.2022)
8. Mother's Day//https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D3%AF% D0% B7%D0%B8_%D 0%BC% D0%BE% D0%B4%D0% B0%D1%80 (Date of appeal: 14.09.2022)
9. "Chakoma Gesu" Being the Revival of Culture of Tajik Women's Ornaments //http://www.ruzgor.tj/zan-va-jomea /2702-l-r—.htm l (Date of appeal: 15.09.2022)
