53AQLLI TEXNOLOGIYALARNING ILMIY-TADQIQOT JARAYONIDA
TATBIQ ETISHDAGI O'RNI
Ziyoda Abdumajidovna Iskandarova
Jizzax Politexnika instituti o'qituvchisi [email protected]
Annotatsiya: Ushbu maqolada SMART kontseptsiyasida qo'llaniladigan yondashuvlar, uning qo'llanilishi va ta'limga yangi yondashuvlarda foydalanish zaruriyati muhokama qilinadi.
Kalit so'zlar: axborot texnologiyalari, SMART ta'lim, SMART ta'lim kontseptsiyasi, masofaviy ta'lim texnologiyalari.
РОЛЬ СМАРТ ТЕХНОЛОГИЙ ПРИ ВЫПОЛНЕНИЕ В НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОМ ПРОЦЕССЕ
Аннотация: В этой статье обсуждаются подходы, использованные в концепции SMART, ее применение и необходимость использования в новых подходах к образованию.
Ключевые слова: информационные технологии, SMART-образование, концепция SMART-образования, дистанционное образовательные технологии.
THE ROLE OF SMART TECHNOLOGIES IN IMPLEMENTATION THE
SCIENTIFIC RESEARCH PROCESS
Abstract. This article discusses the approaches used in the concept of SMART, its application and the need for use in new approaches to education.
Keywords: information technology, SMART education, the concept of SMART formation, distance educational technologies.
Hozirgi vaqtda o'quv jarayoni an'anaviy tizimdan online tizimga o'tmoqda. Bunga bir qator omillarni keltirib o'tishimiz mumkin: raqamli dunyo - axborot va axborotni boshqarish imkoniyatlarini butunlay o'zgartirdi. Online o'qitish o'quv jarayonida talaba va o'qituvchilar orasidagi axborot almashishni faollashtiradi. O'quv va ilmiy faoliyat axborot texnologiyalaridan faol foydalanishga asoslangan.
Bugungi kunda Internet o'qitishning eng qat'iy talablariga javob beradigan yuqori samarali tizimlarni yaratishni o'z ichiga olgan, cheksiz imkoniyatlarga ega o'quv kurslarini qurish texnologiyalarini joriy etish uchun katta imkoniyatlar ochmoqda. SMART texnologiyalari va Internet tobora ommalashib bormoqda va ilmiy loyihalar, treninglar uchun yangi imkoniyatlar yaratmoqda. O'quv jarayonini interaktiv dasturlar va multimedia kontentlari bilan boyitmoqda. Interfaol multimedia vositalari ta'lim samaradorligini oshirishga , axborot yig'ish, saqlash va tahlil qilishning yuqori texnologiyali vositalari o'quv jarayonini samarali boshqarishga yordam beradi [1].
Innovatsion o'quv va ilmiy loyihalarni amalga oshirish uchun SMART texnologiyalarini yaratish, joriy etish va ulardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Innovatsion o'quv va ilmiy loyihalarni amalga oshirish uchun SMART texnologiyalarini ishlab chiqish va joriy etishning asosiy maqsadi o'quv va ilmiy jarayon sifatini oshirishdan iborat. Ushbu maqsadga doimiy ravishda kuzatib borish, kerakli darajadagi tafsilotlar bilan turli xil innovatsion loyihalar to'g'risida ma'lumot olishning ishonchliligi va tezligini ta'minlash va natijada ta'lim funktsiyasini bajarishga bevosita ta'sir ko'rsatadigan boshqaruv qarorlarining asosliligi va samaradorligi ta'minlanadi [3].
Keyingi maqsad - universitet Internet tarmog'i va elektron resurslaridan foydalanishni optimallashtirish, xodimlarning mehnat unumdorligini oshirish orqali universitetning ta'lim faoliyatini tashkil etish xarajatlarini kamaytirish.
Ishlab chiqish va amalga oshirishning uchinchi maqsadi - ta'lim va ilmiy jarayonlarni demokratlashtirish, tizimga jalb qilingan barcha sub'ektlar faoliyatining shaffofligini ta'minlash orqali akademik erkinliklarni rivojlantirish: tinglovchilardan tortib ilmiy loyihalar rahbarlariga qadar qulay sharoit va ularning o'zaro ta'siri uchun demokratik axborot muhiti yaratish [3].
SMART texnologiyalarining joriy etilishi, shuningdek, qarorlar qabul qilish jarayonini optimallashtirish, universitetning tashqi muhit bilan aloqasini yaxshilash, turli konferentsiyalar va forumlar natijalari to'g'risidagi ma'lumotlarning ishonchliligi va mavjudligini oshirish uchun kompleks yondashuvni ta'minlashga imkon beradi.
SMART texnologiyalarini ishlab chiqish va amalga oshirish uchun asosiy funktsional yo'nalishlarni tahlil qilish va axborot oqimlarini tavsiflash muammolarini hal qilish kerak. Foydalanuvchi interfeyslarini rivojlantirish va ulardan foydalanish bo'yicha jahon tendentsiyalari veb-texnologiyalarning jadal rivojlanib borayotganligini ko'rsatmoqda. Talabalarga bilim berish va ilmiy kadrlarga keng imkoniyatlar tomonidan taqdim etiladigan elektron va Internet
xizmatlari to'g'risida ma'lumot berish muhim vazifadir. Aynan, SMART texnologiyalari inqilobiy o'quv va uslubiy materiallarni ishlab chiqishga, shuningdek, o'quv va tadqiqot muhiti uchun individual ta'lim yo'llarini shakllantirishga imkon beradi.
SMART ta'lim kontseptsiyasi quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Yaratish - ta'lim jarayoni ishtirokchilarining malakasini doimiy ravishda rivojlantirish uchun intellektual muhitni tashkil etish, shu jumladan rasmiy va norasmiy o'quv jarayoni faoliyati, natijada yangi olingan kompetentsiyalarni qo'llash orqali namoyish etilgan xatti-harakatlar o'zgarishi.
Maqsad - raqamli jamiyat va aqlli iqtisodiyotda muvaffaqiyatli bo'lish uchun zarur bo'lgan ko'nikmalarni ta'minlash.
SMART ta'limning asosiy xususiyatlari:
1. Ta'lim jarayonining uzluksizligi va ilmiy ma'lumotlarning yaxlitligini amalga oshirish imkoniyatini ta'minlash uchun turli xil operatsion tizimlar uchun ishlab chiqilgan dasturiy ta'minot o'rtasidagi muvofiqlikni ta'minlash.
2. Axborotni olishda vaqt, joy, texnik qurilmalardan qat'iy nazar ma'lumotlarga ega bo'lish imkoniyati mavjud .
3. Ish beruvchilar va institut o'rtasidagi o'zaro tashkiliy munosabatlarni shakllantirish.
4. Ko'rsatilgan vakolatlarning o'zgarishini baholash - o'quv jarayonining samaradorligi olingan bilimlar bilan emas, balki ularni amalda qo'llash imkoniyatlari bilan o'lchanadi.
5. Talabalarning boshlang'ich bilim, tajriba va ko'nikmalarini inobatga olgan xolda, ularning istaklari va individual qobiliyatlarini o'rganish.
Innovatsion o'quv va ilmiy loyihalarni amalga oshirish uchun samarali SMART tizimini yaratish uchun qulay va juda tabiiy ravishda aniq jarayonlar (funktsiyalar) ketma-ketligi shakllantiriladi. Barcha jarayonlar, ma'lum ma'lumotlar tuzilmalarini yoki axborot ob'ektlarini qayta ishlaydigan dasturiy ta'minot modullari asosida ishlaydigan dasturiy-texnik komplekslar yordamida amalga oshirilishi kerak.
Oliy o'quv yurtlari uchun eng istiqbolli yechim sifatida biz quyidagilarni ta'kidlaymiz:
• ta'lim va tadqiqot maydoni uchun bulutli infratuzilmani tashkil etish;
• jamoaviy bilimlarni shakllantirish va ulardan foydalanish uchun ijtimoiy media imkoniyatlari (bloglar; ijtimoiy tarmoqlar; viki-loyihalar; ijtimoiy multimedia);
• o'rganilayotgan jarayonlar va hodisalarni modellashtirish va bashorat qilish, real tajribaga taqlid sharoitida tajribalar o'tkazish yoki kompyuterda tajriba o'tkazish uchun multimedia va interaktiv texnologiyalar va shaxsiy mobil qurilmalar;
• ta'lim va ilmiy jarayonlarning infratuzilmasiga elektron ta'lim va ilmiy resurslardan foydalanish imkoniyatini kiritish;
• sun'iy intellekt texnologiyalaridan foydalangan holda hisoblash lingvistikasi vositalaridan foydalanish;
Shunday qilib, zamonaviy SMART ta'lim texnologiyalarining ahamiyati o'quv va ilmiy jarayonida talabaning potentsialiga, uning ijodiy-ilmiy qiziqishlarini amalga oshirishga, mustaqil ishlarning roli va mas'uliyatning o'sishiga qaratilgan. Aynan, SMART ta'lim, bizning fikrimizcha, zamonaviy sharoitda juda zarur ,chunki bo'lajak mutaxassisning ijodiy salohiyatini shakllantiradi.
REFERENCES
1. Иванченко Д. А. Роль интернет-пространства в формировании образовательной информационной среды //Дистанционное и виртуальное обучение. 2011. №2. С. 19-31.
2. Дангалов Н. А., Искандарова З. А., & Каюмов О. А. (2016). Алгоритм поиска оптимальных решения в прогнозировании производства услуг с учетом случайных факторов и риска. In Информатика: проблемы, методология, технологии (pp. 235-237).
3. Тавбоев С. А., Искандарова З. А. (2019). Обработка изображений с использованием теории нечетких множеств. Фундаментальные и прикладные исследования в современном мире, (27), 42-45.
4. Ишму^амедов Р., Абдукодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион технологиялар (таълим муассасалари педагог-укитувчилари учун амалий тавсиялар). - Т.: "Истеъдод" жамгармаси, 2008. - 180 б.
5. F.Zakirova va boshqa. Elektron o'quv-metodik majmualar va ta'lim resurslarini yaratish metodikasi. Metodik qo'llanma, Т.: ООлМТУ, 2010. - 57b.
