Научная статья на тему 'ҚАНТ ДИАБЕТІ ЖӘНЕ ПАРОДОНТ АУРУЫ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ СТОМАТОЛОГИЯЛЫҚ СТАТУСЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІН БАҒАЛАУ'

ҚАНТ ДИАБЕТІ ЖӘНЕ ПАРОДОНТ АУРУЫ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ СТОМАТОЛОГИЯЛЫҚ СТАТУСЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІН БАҒАЛАУ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
178
30
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
САХАРНЫЙ ДИАБЕТ / СТОМАТОЛОГИЧЕСКИЙ СТАТУС / ЗАБОЛЕВАНИЯ ПАРОДОНТА / қАНТ ДИАБЕТі / СТОМАТОЛОГИЯЛЫқ СТАТУСЫ / ПАРОДОНТ АУРУЛАРЫ / DIABETES MELLITUS / DENTAL STATUS / PERIODONTAL DISEASE

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Жаханова С.Н., Давыдов Р.Г., Утепова А.Я., Налшеков Б.Ж.

Қант диабеті кезінде пародонт қан тамырларында өзгерістер болатыны анықталды және олардың өзіндік сипаты болады. Сонымен қатар бұл синдром «диабеттік пародонтопатия» деп аталады. Бұл патологиялық өзгерістер уақтылы емделмесе және ауыз қуысының гигиенасы нашар болған жағдайда тіс-жақ жүйесінде ауыр өзгерістерге алып келеді. ІІ типті орта және ауыр дәрежелі ауырлықтағы декомпенсирленген сатыдағы қант диабеті бар науқастарда орта және ауыр дәрежелі пародонт қабынуы анықталды. 30% науқастарда тістерінің толық жоғалуы анықталды. Сондықтан қант диабеті бар науқастардың стоматологиялық статусын тексеру нәтижесінде, бұл науқастарға толыққанды стоматологиялық көмек көрсетілуі керек және емдеу протоколын дайындау қажеттілігі туындайды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Жаханова С.Н., Давыдов Р.Г., Утепова А.Я., Налшеков Б.Ж.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EVALUATION OF INDICATORS OF DENTAL STATUS IN PATIENTS WITH DIABETES MELLITUS OF THE SECOND TYPE WITH PERIODONTAL DISEASE

In diabetes mellitus, characteristic features and vascular changes in the periodontium are noted. At the same time, this syndrome is called “diabetic periodontal disease”. These pathological changes can cause serious changes in the tooth-jaw system, if not treated in a timely manner. The moderate and severe degree of periodontal disease was found in patients with decompensated stage of moderate and severe diabetes mellitus. Complete loss of teeth was found in 30% of patients. Therefore, as a result of checking the dental status of patients with diabetes mellitus, these patients should be given full dental care and development of treatment regimens is required and should be included in the treatment protocol.

Текст научной работы на тему «ҚАНТ ДИАБЕТІ ЖӘНЕ ПАРОДОНТ АУРУЫ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ СТОМАТОЛОГИЯЛЫҚ СТАТУСЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІН БАҒАЛАУ»



УДК 616.31 - 005 : 616.43

С.Н. Жаханова, Р.Г. Давыдов, А.Я. Утепова, Б.Ж. Налшеков

Ц.А. Ясауи атындагы халыцаралыц цазац-турш университет1 Шымкент медицина институты, Профилактикалыц медицина жэне стоматологиялыц пэндер кафедрасы, Шымкент

КАНТ ДИАБЕТ1 ЖЭНЕ ПАРОДОНТ АУРУЫ БАР НАУКДСТАРДЬЩ СТОМАТОЛОГИЯЛЬЩ СТАТУСЫНЫН, К0РСЕТК1ШТЕР1Н БАFАЛАУ

Цант диабетi кезiнде пародонт цан тамырларында езгерктер болатыны аныцталды жэне олардыц взiндiк сипаты болады. Сонымен цатар бул синдром «диабеттiк пародонтопатия» деп аталады. Бул патологиялыц езгерктеруакщылы емделмесе жэне ауыз цуысыныц гигиенасы нашар болган жагдайда тк-жац жуйесшде ауыр езгерктерге алып келедi. II типтi орта жэне ауыр дэрежелi ауырлыцтагы декомпенсирленген сатыдагы цант диабетi бар науцастарда орта жэне ауыр дэрежелi пародонт цабынуы аныцталды. 30% науцастарда тктершц толыц жогалуы аныцталды. Сондыцтан цант диабетi бар науцастардыц стоматологиялыц статусын тексеру нэтижеснде, бул науцастарга толыццанды стоматологиялыц квмек кврсетiлуi керек жэне емдеу протоколын дайындау цажеттлг туындайды.

ТYйiндi свздер: Цант диабету стоматологиялыц статусы, пародонт аурулары

К1р1спе.

Кант диабет жер бетшде кецшен таралган, элеуметтш мацызы бар инфекцияльщ емес аурулар тобына жатады. 2017 жылы бугал элем бойынша 422 миллион адамдар осы ;ант диабетмен зардап шегетш аныцталды. 2030 жылы ;ант диабет ауыратын адамдар саны 522 млн жогарылайды деп болжанып отыр жэне диабет элемдеп eлiм жагдайында экелетiн аурулар ;атарынан 7-шi орынды алады деп болжануда. Жыл сайын ;ант диабетмен ауыратын нау;астар саны кебеюде, эр 15 жыл сайын бул керсеткштер ею есе артып келедi. Казахстан ;ант диабетi таралуы децгейi жогары елдер ;атарына жатады: ресми мэлiметтер бойынша, к^р Каза;станда ;ант диабетмен тiркелген нау;астар саны 273 мыц адам, жыл сайын осы

аталган аурумен ауыратындар саны есуде. Мысалы, 2006 жылы есепке тiркелген нау;астар саны 151 мыц болса, 2013 жылы 225 мыц нау;астар тркелген. Кант диабетi ауыратын нау;астар емiр бойы ем ;абылдауды ;ажет етедi жэне емделу улкен ;аражатты ;ажет етедi, бул медициналы; жэне элеуметтш са;тандыру ЖYЙелерiмен толывданды ;амтамасыз етлмейдъ

Кант диабетi кезiнде пародонт ;ан тамырларында 0згерiстер болады, бул езгерктер 0зiндiк сипат;а ие болады жэне «диабеттш пародонтопатия» деп аталады. Бул патологиялы; 0згерiстер уа;тылы емделмесе жэне ауыз куысыныц гигиенасы нашар болган жагдайда тс-жа; ЖYЙесiнде ауыр езгерктерге алып келедi (сурет 1).

и

Сурет 1 - Пародонт тiндерiндегi 0згерiстер

0з кезегiнде пародонттыц созылмалы аурулары гликемиялы; ба;ылауды бузуы MYMкiн жэне де ;ант диабетiнiц пайда болу жагдайын, сонымен ;атар ;ант диабетi агымын терецдетуi MYMкiн. Мiне осындай себептш-болжамды; байланыстарды эндотоксиндердiц б0лiнуiнен жэне бас;а да бактериалы; заттардыц TYсуiнен туындайды деп айтуга болады. Бул белшген эндотоксиндер мен бактериалы; заттар инсулинге резистенттiлiктi

жогарылатады, нэтижесiнде макрофагтар реакция KYшейiп, глюкозилирленудiц соцгы ешмдерше эсер етедi. Пародонтит эсерiнен болатын иммунды; клеткалар езгерiсi май алмасудыц бузылысына экеледi. Майлар децгейi Yнемi тура;ты жогарылауынан немесе ;абыну цитокиндершщ эсерiнен жалпы организмде ЖYЙелi езгерктер пайда болуы MYMкiн. Бiз бшетшдей вирусты; жэне бактериалы; инфекция инсулинге резистенттлшт жогарылатады.

Сурет 2 - Пародонталды ;алталар

Пародонт ;алталарынан инфекцияларды жою ар;ылы 6i3 инсулинге резистенттiлiктi темендете аламыз жэне инсулин, ;ант т0мендететiн препараттар дозасын азайтуга ;ол жеткiзуге болады.

Бiздiц жумысымыздык; ма;саты II типт ;ант диабетi мен пародонт ауруларыныц арасындагы байланысты аны;тау болатын.

Зерттеу максаты:

1. II типтi орта жэне ауыр дэрежелi ауырлык;тагы ;ант диабет бар нау;астардыц стоматологиялы; статусын зерттеу.

2. II типт ;ант диабетi мен пародонт ауруыныц езара байланысын аньщтау.

Вестник КозНМУ № I - 2020

Материалдар мен эдiстер.

II типт ;ант диабетiмен ауыратын 54-74 жас арасындагы 20 нау;ас ;аралды, олардыц 6 ер адам, 14 эйел адамдар. Обьъективт жэне субъективт тексеру эдiстерi ЖYргiзiлдi. II типт ;ант диабетi бар нау;астардыц стоматологиялы; статусын талдау, объективтi тексеру мэлiметтерi, ягни ауыз куысын ;арап тексеру, гигиеналы; индекстi багалау, РМА, пародонталды индекс, ;ызылиектщ ;анагышты; дэрежесiн аны;тау нэтижесiнде алынган мэлiметтерге CYЙенiп жасалды. Тексерiлiп жат;ан нау;астардыц стационарлы; ауру тарихын талдау жасалды.

Кесте 1 - К^ант диабетiнiц ауырлы; дэрежес жэне узак;тыгы

Ауырлы; дэрежесi Нау;астар саны Аурудыц узыщтыгы Нау;астар саны

Орта ауырлы; дэрежесi 6 10 жылга дейiн 12

Ауыр ауырлы; дэрежей 14 10 жылдан астам 8

Нау;астардыц жалпы санынан (20 нау;ас) 6 нау;аста декомпенсирленген сатысындагы II типтi орта дэрежелi ауырлык;тагы ;ант диабетi бар, 14 нау;ас II типтi ауыр дэрежелi ауырлык;тагы ;ант диабетi бар (олардыц 12 декомпенсирленген сатысындагы)

10 жыл K0лемiнде ;ант диабетiмен ауыратын нау;астар саны 12, 10 жылдам астам осы аурумен ауыратын нау;астар саны 8.

Кесте 2 - II типт ;ант диабетi бар нау;астардыц соматикалы; патологиясы

№ Косымша аурулары Нау;астар саны

1 ЖYрек ишемиялы; ауруы 11

2 Артериялы; гипертензия (II жэне III дэреже) 8

3 Семiздiк 6

4 Кардиосклероз 6

5 Ревматоидты артрит 3

6 Созылмалы пиелонефрит 6

7 Ая; веналарыныц варикозды кецеки 4

II типтi орта жэне ауыр дэрежелi ауырлыщтагы декомпенсирленген сатыдагы ;ант диабетi бар нау;астардыц соматикалы; ауруларыныц iшiнде басымдылык;ты: ЖYрек ишемиялы; ауруы, Артериялы; гипертензия, кардиосклероз, созылмалы пиелонефрит алады.

Стоматологиялык статус

Зерттелетш нау;астар iшiнен (20 нау;ас) - 6-нда (30%) толы; еганштк адентия аныщталды. Калгандары 14 (70%) нау;ас тiстерi жартылау болмауы, олардыц 12 емделген,

алынбайтын протез жасап емделгендер 9, алмалы протез жасат;андар саны 3. Ауыз куысындагы протездершщ жагдайы (жасанды сауыттыр, K0пiртэрiздi протез, салмалар т.б.) 4 нау;аста - ;анагаттанарлы;, ал 8 нау;аста протездщ гигеналы; жагдайы нашар.

Барлы; нау;астарда (тiстерi бар) ;ызылиек ;анагыштыгы бай;алады, пародонт ;алталары аныщталды, ;ызылиек Y^i жэне ;ызылиек астылы; тiс шеriндiлерi (жумсак; жэне ;атты) аны;талды.

Сурет 3 - Созылмалы жалпы пародонт ;абынуыныц рентген сурет

РМА.

РМА индексi тексершген нау;астарда 77,8% тец, гингивиттiц ауыр TYрiне тэн. Грин-Вермильон индексi.

20,8% тексершш отырган нау;астарда ауыз куысыныц гигиенасы ;анагаттанарлык; емес (гигиеналы; индекс - 2,6); 79,2% - нашар(5,3) Кызылиек ;анагыштык; дэрежесi

20,2% тексершш отырган нау;астар ;ызылиек ;анагыштыгыныц I дэрежесш, 36,74% - II дэрежел^ 43,06% -3 дэрежелi ;анагыштык;ты K0рсеттi. Пародонталдык индекс.

Тексерiлген нау;астардыц пародонталды; индексi -7,7 тец,

пародонтиттщ ауыр сатысына тэн.

^орытынды:

1. Тексершген нау;астардыц ауыз куысыныц гигиеналы; жагдайы ;анагаттанарлы; емес жэне нашар болды.

VeStnik KQzfimU № I - 2020

2. II типт орта жэне ауыр дэpежелi ауырльщтагы декомпенсирленген сатыдагы ;ант диабетi бар нау;астарда орта жэне ауыр дэpежелi пародонт ;абынуы аньщталды. 30% нау;астарда тiстеpiнiц толы; жогалуы аньщталды.

3. Декомпенсирленген сатыдагы ;ант диабетi бар нау;астарда соматоикалы; аурулар аньщталды. Журек ишемиялы; ауруы, гипертониялы; ауру, кардиосклероз, пиелонефрит.

1 А. К. Иорданишвили. II типтi ;ант диабетiмен зардап шегетiн науцастарда альвеола цабынуын емдеу // Новое в стоматологии. - 2017. - № 3. - С. 50-52.

2 Дедов И.И. Кант диабет — элемдш к;огамдастьщк;а тенген улкен цауш // Вестник РАМН. — 2012. — № 1. — С.7 -13.

3 IDF Diabetes Atlas. — 5th ed. — Update 2012.

Т1З1М1

4 А. Ф. Вербова. Кант диабет кезшде науцастарда болатын терщеп жэне ауыз куысы кiлегей цабыгыныц 03repicTepi жэне олардыц алдын аул шаралары // Медицинский совет. - 2017. - № 3. - С. 54-57. 25.

5 Newman M.G., Takei H.H., Klokkevold P.R. Carranzas Clinical Periodontolodgy, tenth edition.2006. - P.1286.

С.Н. Жаханова, Р.Г. Давыдов, А.Я. Утепова, Б.Ж. Налшеков

Международный казахско-турецкий университет имени Х.А. Ясави, кафедра «Профилактическоймедицины и стоматологических дисциплин», Шымкент

ОЦЕНКА СТОМАТОЛОГИЧЕСКОГО СТАТУСА У БОЛЬНЫХ САХАРНЫМ ДИАБЕТОМ С ЗАБОЛЕВАНИЯМИ ПАРОДОНТА

Резюме: При сахарном диабете отмечаются характерные особенности и сосудистые изменения в пародонте. В то же время этот синдром называется «диабетическая пародонтопатия». Эти патологические изменения могут вызвать серьезные изменения в зубо-челюстной системе, если не проведено своевременные лечения. Средняя и тяжеляя степень заболеваний пародонта были обнаружены у пациентов с декомпенсированной стадией сахарного

диабета средней и тяжелой степени. У 30% пациентов была обнаружена полная потеря зубов. Поэтому в результате проверки стоматологического статуса пациентов с сахарным диабетом, этим пациентам следует оказывать полную стоматологическую помощь и требуется разработка схем лечения и включить в протокол лечения. Ключевые слова: Сахарный диабет, стоматологический статус, заболевания пародонта.

S.N. Zhakhanova, R.G. Davydov, A.Y. Utepova, B.Z. Nalshekov

International Kazakh-turkish university named after H.A Yasavi, Department of Preventive Medicine and Dental Disciplines

EVALUATION OF INDICATORS OF DENTAL STATUS IN PATIENTS WITH DIABETES MELLITUS OF THE SECOND TYPE WITH PERIODONTAL DISEASE

Resume: In diabetes mellitus, characteristic features and vascular changes in the periodontium are noted. At the same time, this syndrome is called "diabetic periodontal disease". These pathological changes can cause serious changes in the tooth-jaw system, if not treated in a timely manner. The moderate and severe degree of periodontal disease was found in patients with decompensated stage of moderate and severe

diabetes mellitus. Complete loss of teeth was found in 30% of patients. Therefore, as a result of checking the dental status of patients with diabetes mellitus, these patients should be given full dental care and development of treatment regimens is required and should be included in the treatment protocol. Keywords: diabetes mellitus, dental status, periodontal disease

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.