CC BY
0INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "ACTUAL ISSUES OF PRIMARY EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT
PROSPECTS"
_April 26, 2024_
AMALIYOTDA BO'LAJAK SINF O'QITUVCHILARINING NUTQINI O'STIRISH
METODLARI
1Toshboyeva Saidaxon Rahmonberdiyevna, 2In'omova Gavharoy Shahobidin qizi
1Farg'ona davlat universiteti o'qituvchisi, 2Farg'ona davlat universiteti talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.11059193
Annotasiya. Ushbu maqolada bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini nutqini o'stish uchun qo'llash mumkin bo'lgan harakatli o'yinlar va qiziqarli usullar yoritib beriladi.
Kalit so'z: nutq, o'qituvchi, o'quvchi, qo 'llash, metod, usul, o 'yin, interaktiv, muloqot, ro'l o'yinlari, ijodiy mashqlar, hamkorlik, taqdirlash, texnalogiya.
Nutq o'stirish jarayonida malakaviy amaliyotning o'rni juda muhim hisoblanib kelgan. Boshlang'ich sinf o'qituvchilari nutqni o'stirish bo'lajak o'quvchilariga yaratuvchi, samarali va qiziqarli usullar o'rgatishga yordam beradi. Talabalar nutqini rivojlantirish ulardagi ilmiy va amaliy ko'nikmalarni rivojlantirib beriladigan mashg'ulotlar va darsliklar muhim o'ringa ega hisoblanadi. Nutqni rivojlantirish talabalar uchun muhim hisoblanadi , chunki har qanday kasbiy jarayonda nutq faol ishtirok etadi. Nutq rivojlanishida turli tadbirlar , kechalar ,jamoaviy bellashuvlar va konferensiyalarda ishtirok etish ham nutq o'stirishning muhim jihatlaridan hisoblanadi.
Nutq o'stirish jarayonida interaktiv darslar: Interaktiv darslar, o'quvchilarga ko'nikmalarini mustahkamlash va o'rganish jarayonini qiziqarliroq qilish uchun yaratilgan dars shaklidir. Ular, traktorlar, videosahifalar, qo'shimcha ma'lumotlar va interaktiv mashg'ulotlar orqali o'quvchilar bilan doimiy aloqada bo'lishga imkoniyat beradi.
Qiziqishlarni oshirish : Interaktiv darslar, o'quvchilarni dars davomida qiziqishlarini oshirish uchun o'quvchilarga samarali va o'qishlarini qiziqroq qiladigan turli interaktiv vositalar orqali bilim olishlariga imkoniyat beradi.
Amaliyotga asoslangan holda : Interaktiv darslar, o'quvchilarga dars davomida amaliy mashg'ulotlar qilishlari uchun imkoniyat beradi. Bu, teoridan tashqari, o'quvchilarning o'zlarining fikrini ifodalash, savollar yechish va maslahatlarni hal qilish uchun fursat beradi.
Foydalanishga osonlik tomoni: Interaktiv darslar, o'quvchilar uchun foydalanishga oson va qulaydir. Ular, internetga ulanish va ma'lumotlarni o'rganishni ko'rib chiqish uchun onlayn platformalarda, darsliklarda yoki darsga xususiy vositalar orqali o'qishlarga imkoniyat beradi. Interaktiv darslar o'quvchilar tushunishini osonlashtiradi va qiziqishlarini yanada o'stiradi, nutq o'stirishni osonlashtiradi.
Rol o'yinlari: Rol o'yinlari o'quvchilarga gaplashishni o'rganishda yordam beradi. Ular, turli jihatdan qiziqarli va o'quvchilarning nutqni rivojlantirishiga yordam beradigan maslahatlar va mashg'ulotlar orqali o'quvchilarning ko'nikmalarini mustahkamlash imkonini beradi. Ro'lli o'yinlar nutqni o'stirishda ahamiyatli o'ynash uchun qiziq va samarali usulni taqdim etadi. Ular o'quvchilarga amaliy mashg'ulotlar orqali nutqni o'stirish, mantiqiy o'ylashni rivojlantirish va turli sohalar bo'yicha gaplashishga imkon beradi. Ro'lli o'yinlar o'quvchilarni qiziqishlarini oshirish uchun samarali usuldir. Ular ko'nikmalarini mustahkamlash, so'zlarini o'rganish va mantiqiy o'ylashlarini rivojlantirishda yordam beradi. Ro'lli o'yinlar o'quvchilarga amaliy mashg'ulotlar orqali nutqni o'stirishni o'rganishda yordam beradi. Ular turli o'quvchilarning boshqa shaxslar bilan muloqot qilishni va gaplashishlarini o'rganish imkonini beradi. Ro'lovli o'yinlar mantiqiy o'ylashni rivojlantirishga yordam beradi. Ular muammolarni hal qilish, tushunish va yechish jarayonlarini qo'llab-quvvatlayadi.Ro'lovli o'yinlar o'quvchilarning
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "ACTUAL ISSUES OF PRIMARY EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT
PROSPECTS"
_April 26, 2024_
ko'nikmalarini mustahkamlash uchun samarali vositalardir. Ular o'quvchilarning so'zlarini va frazalarni yodlash, turli ko'rsatmalarga amal qilish va savollar yechish orqali nutqni o'stirishlarini rivojlantirishga imkon beradi.Ro'lovli o'yinlar o'quvchilarni qiziqish va qiziqishlarni oshirish uchun qulaydir. Ular turli mavzular bo'yicha mantiqiy qiyofalar, savollar va mashg'ulotlar orqali o'quvchilarni qiziqishga soladi.Ro'lovli o'yinlar, nutqni o'stirishda amaliy mashg'ulotlar, mantiqiy o'ylashni rivojlantirish va ko'nikmalarini mustahkamlash uchun samarali vositalar bo'lib, o'quvchilarning qiziqishlarini oshirish va gaplashishlarini o'rganishda katta yordam beradi.
Muloqotlar va ijodiy mashqlar: Muloqotlar o'quvchilarning nutqni rivojlantirish uchun ideal usul bo'lib, ularning o'z fikrlarini ifodalash, tushuntirish va mantiqiy fikrlashlarini oshirishda yordam beradi. Ijodiy mashqlar esa o'quvchilarning o'z fikrlarini ifodalash, gaplashishni o'rganishda juda samarali bo'lib, ularning tushunchalarini va so'zlari mustahkamlashda yordam beradi.Muloqotlar va ijodiy mashqlar nutq o'stirishda katta o'rin egallaydi. Ularning asosiy maqsadi o'quvchilarning fikrlarini ifodalash, turli mavzularda gaplashish, mantiqiy o'ylashni rivojlantirish va nutqni rivojlantirishdir. Quyidagi sabablarga ko'ra muloqotlar va ijodiy mashqlar nutqni o'stirishdagi o'rnini ko'rsatadi:Muloqotlar va ijodiy mashqlar o'quvchilarni o'z fikrlarini ifodalash va izhorlash uchun o'rin egallaydi. Bu, ularning so'zlarni qo'llab-quvvatlash, o'z fikrlarini o'rganish va mantiqiy o'ylashlarini rivojlantirishga imkon beradi.Muloqotlar va ijodiy mashqlar o'quvchilarga gaplashishni o'rganishda yordam beradi. Ular turli mavzular bo'yicha savollarga javob berish, maslahatlarni hal qilish va turli tushunchalarni izohlash imkonini beradi.Muloqotlar va ijodiy mashqlar mantiqiy o'ylashni rivojlantirishga yordam beradi. Ular muammolarni hal qilish, savollarga mantiqiy yechim topish va o'z fikrlarini ifodalash orqali o'quvchilarning tushunchalarini rivojlantirish imkonini beradi.Muloqotlar va ijodiy mashqlar o'quvchilarning nutqni rivojlantirishida muhim rol o'ynaydi. Ular so'zlarini qo'llab-quvvatlash, to'g'ri izohlash va samarali ko'rsatmalar orqali nutqni o'stirishlarini rivojlantirishga yordam beradi.
Texnologiyalardan foydalanish: Texnologiyalar, masalan, interaktiv darsliklar, online ma'lumotlar va mobil ilovalar, o'quvchilarning nutqni o'stirish va so'zlashlarini rivojlantirish uchun qulay vositalardir. Texnologiyalar o'quvchilarga interaktiv darsliklar, online ta'lim platformalari, mobil ilovalar, maqola va video darsliklar orqali nutqni o'stirish uchun qulayliklar yaratadi. Mobil ilovalar, o'quvchilarning istalgan vaqtda istalgan joyda nutqni o'stirishlari uchun qulaydir. Ular turli mashg'ulotlar, so'zlar o'rganish, gaplashishlar va mantiqiy o'ylashlarni rivojlantirish uchun bir qator vositalarni taklif etadi.Maqola va video darsliklar o'quvchilarga turli mavzular bo'yicha ma'lumotlar, maslahatlar va mashg'ulotlar taklif etadi. Ular o'quvchilarning turli ma'lumotlar va yangiliklarga keng doirada kirishlari mumkin.
Nutq o'stirish jarayonida o'quvchilar o 'rtasida hamkorlikni rivojlantirish: Ha, o'quvchilar o'rtasidagi hamkorlikni rivojlantirish nutq o'stirish jarayonida juda muhimdir. Hamkorlik o'quvchilarning bir-birlariga qarashlari, fikrlashlari, muloqot qilishlari va bir-birlari bilan ishbilarmonlikni o'rganishlari uchun muhimdir. Quyidagi sabablarga ko'ra hamkorlikni rivojlantirish nutq o'stirish jarayonida katta ahamiyatga ega:
Muloqotlar vaguruh ishlari: Muloqotlar va guruh ishlari o'quvchilarning bir-birlari bilan muloqot qilish, fikrlashish va maslahatlarni hal qilishlari uchun yaxshi imkoniyatlar beradi. Bu, ularning turli savollar va muammolarga o'z fikrlarini ifodalashlari, boshqalar bilan fikrlarini almashishlari va jamoat bilan ishbilarmonlikni o'rganishlari uchun samarali usuldir.
Hamkorlikni o'rgatish mashaqqati: Nutq o'stirish jarayonida hamkorlikni rivojlantirish o'quvchilarning boshqalar bilan ishbilarmonlik qilish, ularning fikrlariga qarash, kelishish va
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "ACTUAL ISSUES OF PRIMARY EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT
PROSPECTS"
_April 26, 2024_
maslahatlarni o'rganishlari uchun muhimdir. Bu, ularning mustaqil fikrlarini ifodalash, boshqalar bilan ishbilarmonlik qilish va jamoatga qo'shilishlari uchun zarurdir.
Jamoat ma'naviyati: Hamkorlikni rivojlantirish nutq o'stirish jarayonida o'quvchilarning jamoatga qo'shilishini oshiradi. Bu, ularning boshqalar bilan do'stona aloqalarni rivojlantirish, bir-birlariga qarashlari va bir-birlari bilan ishbilarmonlik qilishlari uchun muhimdir.
Taqdirash va qadr-qimmatlash: Hamkorlik o'quvchilarning bir-birlari qadr-qimmatlashi va takdirashini oshiradi. Bu, ularning boshqalar bilan ishbilarmonlik qilish, bir-birlariga qarashlari va o'zlarining o'zaro munosabatlari uchun muhimdir.
Qo'llab-quvvatlash va yengil ko'maklashish: Hamkorlikni rivojlantirish o'quvchilarning bir-birlarini qo'llab-quvvatlash va yengil ko'maklashishini ta'minlaydi. Bu, ularning turli savollar va muammolarga jamoat yechimlarini qidirish, bir-birlariga maslahat berish va o'zlarining o'zaro qo'llab-quvvatlashishlarini o'rganishlari uchun muhimdir. Hamkorlikni rivojlantirish nutq o'stirish jarayonida o'quvchilarning bir-birlari bilan ishbilarmonlik qilish, fikrlashish, muloqot qilish va bir-birlari bilan yengil ko'maklashishlari uchun katta ahamiyatga ega. Bu, ularning jamoatga qo'shilishlarini, o'zlarining o'zaro munosabatlari va kelajakda ishbilarmonliklarini oshiradi.
Xulosa: Malakaviy amaliyot jarayonida talabalar nutqini rivojlantirish, ularning kelajakdagi kasbiy faoliyatlarida muhim ahamiyatga ega. Malakaviy amaliyotlar, nutq o'stirish jarayonida talabalarga yaxshi o'rganish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Bu orqali ular o'z fikrlarini aniq va samarali ifoda etish, turli vaziyatlarda to'g'ri qarorlar qabul qilish va boshqalar bilan samarali muloqot qilish qobiliyatlarini oshiradilar. Malakaviy amaliyotlar talabalarga nutqni o'stirishda qanday jihatdan rivojlanishlari va ilmiy jamiyatlar bilan ishtirok etishlarida yordam beradi.
REFERENCES
1. Raxmonberdiyevna, T. S., & Shavkatjonqizi, S. M. (2021). Methods for the development of stochastic competence in mathematics lessons at school. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(5), 863-866.
2. Toshboyeva, S. R., & Turg'unova, N. M. (2021). THE ROLE OF MATHEMATICAL OLYMPIADS IN THE DEVELOPMENT OF INDIVIDUAL CONSCIOUSNESS. Theoretical & Applied Science, (4), 247-251.
3. Toshboyeva, S. R., & Shavkatjonqizi, S. M. (2021). Specific ways to improve mathematical literacy in the process of sending students to hinger education. Academicia: An international multidisciplinary research journal, 11(10), 234-240.
4. Toshboyeva, S. R. (2020). Competent approach in teaching probability theory and mathematical statistics. EPRA International Journal of Research and Development (IJRD).
5. Rahmonberdiyevna, T. S., & Soxibovna, A. M. (2021). Techniques for Teaching Elementary Students Rational Numbers and Convenient ways to Perform Operations on Them. International journal of culture and modernity, 11, 283-287.
6. Rakhmonberdiyevna, T. S. (2022). CREATIVITY AS A PEDAGOGICAL PROBLEM. Conferencea, 138-141.
7. Rakhmonberdiyevna, T. S. (2022). RESEARCH OF CREATIVE ACTIVITY OF THE FUTURE PRIMARY CLASS TEACHER. Conferencea, 155-157
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "ACTUAL ISSUES OF PRIMARY EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT
PROSPECTS" April 26, 2024
8. Rahmonberdiyevna, T. S. (2022). MULOHAZALAR VA PREDIKATLAR USTIDA AMALLAR MAVZUSI BO'YICHA BA'ZI MASALALARNI YECHISHNING SODDA YO'LLARI. RESEARCH AND EDUCATION, 1(2), 234-237.
9. TomôoeBa, C. P. (2022). BY^A^AK BOfflnAHFHH CHHO Y^HTYBHHHAPHHHHr H^OßHH ^OBHmSTHAPHHH PHBO^AHTHPHfflHHHr HA3APHH ACOCHAPH. Journal of new century innovations, 4(1), 294-297.
10. TomôoeBa, C. P. (2022). BYHA^AK BOfflHAHFHH CHHO Y^HTYBHHHAPHHHr H^OßHH ^OBHmSTHAPHHH MAHAKABHH AMAHHËT ^APAËHH^A PHBO^HAHTHPHfflHHHr nE^ArOrHK XYCYCHSTHAPH. Journal of new century innovations, 4(1), 289-293.
