АКПАРАТЫҚ-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ПӘНІН ОҚЫТУДА СТУДЕНКЕ ОРТАЛЫКТАНДЫРЫЛFАН ОКЫТУ ЖУЙЕСІН КОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

МЕДИЦИНСКОЕ И ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ

© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2020 УДК 61(07):681.518

А. М. Тажина, К. Ж. Бадекова, М. Т. Культенова

АКПАРАТЫК-КОММУНИКАЦИЯЛЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАР ПЭН1Н ОКЫТУДА СТУДЕНКЕ ОРТАЛЫКТАНДЫРЫЛFАН ОКЫТУ ЖУЙЕС1Н КОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1

к;aрaFaнды медициналык университетнщ Медициналык биофизика жэне информатика кафедрасы (КaрaFaнды, Казакстан Республикасы)

Студентке орталыктандырылран окытуды колданудык ерекшел1ктер1 жэне оны колданран кездег1 студенттерден алынран нэтижелерд1, сонымен катар осы эд1сл колдану барысында кемш1л1ктер мен артыкшылыктарын талдау. Студентт1к оку жуктемес1н онык жеке каб1лет1 мен мумк1нд1ктер1н есепке ала отырып курастыру. Студентт1к жеке оку жоспарында б1л1м беру бардарламаларынык декгейлер1 бойынша барлык курамдастары мен элементтер1н1к толык бейнелену1 керсет1лген. Осылайша, акпараттык коммуникациялык технологиялар пэн1нде студентердН белг1л1 б1р шарт койылу аркылы, керект1 б1л1мд1 ез бет1мен шырармашылык жумыстар жасау аркылы, ез бет1мен окулыкка керек акпараттарды тауып, оны шырармашылык турде енд1ру аркылы керект1 ой тужырымдамасын жасап жэне корытынды алу максатында студент оку процеанен, ез бет1мен б1л1м алура кабтетп болура дайындайды. Студентке орталыктандырылран окытудык ти1мд1л1г1 сипатталады.

Клт сездер: студенке орталыктандырылран окыту, б1л1м беру технологиялары, модульд1к окыту технологиясы, жобалык технологиялар, проблемалык бардарда окыту

СокFы бiрнеше жылдарда Казакстанык жоFарFы оку орындарынык езектi талкыланып отырFан сурактарынык бiрi жалпы еуропалык аFымдаFы «Балон процеа», Казакстанык жо-FарFы мектептерiн модернизациялауда. Осыпан байланысты тYрлi конференциялар мен семи-нарлар етуде, сонымен катар тYрлi макалалар шыFуына карамастан, студентке орталыктан-дырылFан окыту жэне онык жекелент калып-тастырылFан траекториясы туралы ЖОО-нык окытушылары мен катар б^м алушыларда толыFымен тYCiнбеуде.

Студентке орталыктандырылFан окыту -бул баFдарламалар мен технологияларды окыту-шынык немесе кафедранык калауынша калып-тастыру емес, бул болашак мамандык пен бiлiм алушылардык мYмкiндiктерiне баFыталFан болуы тиiс. Студентке орталыктандырылFан окыту бiлiм алушысыз, жэне онык жекешеленген окытылуы, сонымен катар онык жекелеып калыптастырыл-Fан траекториясы болуы тик: [1].

Жекеленген траектория - бул оку про-цеаын жекеленген тэсiлдермен жекешеленген окыту формаларын уйымдастырудык басымды-лыFы, сонымен катар б^м алушы пэндi еркiн калауынша такдап, тек ез езiнiк траектория-сына жауапты болады.

Казакстаннык б^м беру жYЙесi еуро-панык окыту моделдерЫен езгешелеу. Еуропа-лык окыту моделдерi негiзгi фундаментальдi дайындык жэне бiр баFытты бiлiм алуды уйым-дастыруда.

Кекес Yкiметi кезiнде Казакстаннык тарихында техникалык бiлiм беру жоFарFы декгейде болFандыктан, елiмiзде техникалык б^м беретiн жоFарFы оку орындары жоFарFы

декгейде сакталFан. Казiргi такда техникалык жэне гуманитарлык бiлiм беретiн жоFарFы оку орындарынык езара катынастары езгерген, бiрак техникалык бiлiм берудiк ултык кундылыктары сакталFан.

Техникалык пэндердi окытудык форма-лары мен эдютерЫ жет^ру мэселелерi, олар-дык Yнемi жакаруы, емiрдiк жака жaFдaйлaры-на бейiмделуi сокFы кездерi жоFары бiлiм беру-дiк езектi мэселелерi катарында карастырыл-майды. Казiргi кездегi акпараттандыру, интер-активтi езара эрекеттесу сынды аумактык Yрдiстер контекстiнде жака бiлiм беру ортасын калыптастыру жаFдайында бул мэселе теория мен практиканык езара байланысы т¥рFысы-нан шешудi талап етедк Бул макалада студенке орталыктандырылFан окыту жYЙесi жaF-дайындаFы аймактану жэне халыкаралык жалпы медицина, стомоталогия мамандыктары бойынша бiлiмiн баFалау модельдерi жэне бакылау жYргiзуде колданылатын эдiстердi жYЙелеуге жэне жiктеуге талпыныс жасалды, дэстYрлi формалар мен пэндi окыту эдютернщ езара эрекеттесуi карастырылды. Студенттердi окыту барысында бiлiм беру саласында Fылы-ми зерттеу жэне педагогикалык кызметтiк кекейтiлген ерiсiн болжайтын кэаби бiлiктiлiктi бaFaлaу, даFды мен икемдшкт дамыту декгейi айкындалды. Студенттердi окытуда студентер акпараттык коммуникациялык технологиялар пэнн кешендi, жYЙелi карастыруды, кaзiргi технологиялaрдaFы мэселелер мен YPДiстердiк мэн макызын тYCiндiру, акпараттык коммуникациялык технологиялар пэншдеп карасты-рылFaн такырыптарды талдауды калыптас-тыруFa бaFыттaлFaн. Студентке орталыктанды-

рылFан окыту жуйеа жaFдaйындa басты назар студенттердщ eзiндiк жумысын тиiмдi уйымдaстыруFa аударылуы тиiс. Бiлiм беруге казiргi кезкарастан шыFа отырып, eзiндiк жумысты бiз оны жоспарлауда окытушынын серiктес катысуында жэне накты нэтижеге кол жеткiзудi баFалаудаFы накты жуйеде жузеге асырылатын, кэсiби бiлiм беру баFдарламаны менгеру бойынша студенттщ оку-танымдык кызметЫщ тYрi деп есептеймiз. ¥тымды уйымдaстырылFaн бакылау окытушыFа eзiнщ кызметiн талдауFа, дер кезЫде кемшiлiктi байкап, оны жоюдын жолдарын iздеуге, жеке жумысты жоспарлауFа мYмкiндiк бередi [2].

Студентке орталыктандырылFан окыту мен бiлiм берудi жYзеге асыруда мынадай мiндеттердi жэне баFалау критерийлерге непз-делуi тиiс:

• студенттердщ тYрлi топтарын, олар-дын сураныстарын курметтеу жэне ганш белу;

• окудын икемдi траекториясын усыну;

• кажет болFан жаFдайда окытудын тYрлi педагогикалык эдiстерi мен формаларын колдану;

• окыту формалары мен педагогикалык эдктерге туракты баFалау мен езгерютер енгiзу;

• окытушы тарапынан кажеттi нускау-лык пен колдауды катар камтамасыз етуде студенттщ дербестИн ынталандыру;

• «б^м алушы - окытушы» карым-катынасындаFы езара сыйластыктын болуын ЖОО камтамасыз етуi тик.

Студенттщ даралыFы, еркiндiкке умты-лысы, тулFaлык жэне кэсiби eсуi, дербестИ, eзiн-eзi к¥рметтеуi сиякты мiнездемелерiн оку процеанде есепке алынуы тиiс. Студенттщ оку жYктемесiн онын жеке кабшет мен мYмкiндiктерiн есепке ала отырып курастыру. Студенттщ жеке оку жоспарында бiлiм беру баFдарламаларынын денгейлерi бойынша барлык курамдастары мен элементтернщ толык бейнеленуi кeрсетiлген. Оку пэндерiне жазылудын накты рэамдерЫщ, оны жYзеге асыру мен сактау тэжiрибесiнщ бар болуы тиiс. Сондыктан студенттердщ оку жетстктерш жэне дайындык денгешн баFалау. Колданыс-таFы бiлiмдi, даFдыны, машык пен кузыретти лiктi баFалау жYЙесi, онын улттык денгейде кабылданFан тэжiрибеге сэйкестИ. БаFалау саясаты мен рэсiмдерi, ашыкть^ы жэне кол-жетiмдiгi карастырылады [2].

Студенттердщ колданылатын баFалау критерийлерi туралы, емтихандар жэне бакы-лаудын баска тYрлерi туралы акпараттанды-рылуы. ЖОО беюткен бiлiм бaFдaрлaмaлaры-

нын стандартталFан тесттерiнiн немесе пэндер сурактарынын бар болуымен баFаланады. Сту-денттердiн б^м баFдарламаларын норматив-тiк талаптарFа сэйкес менгерук Бiлiм беру ден-гейлерi бойынша студенттердiн оку жYктемесi. Аудиториялык жYктеме, студенттердiн eзiндiк жумысы, онын шнде бiлiм беру денгейлерi бойынша окытушынын басшылыFымен жYргiзi-летiн eзiндiк жумысына байланысты болады. Эр студенттщ академиялык жетiстiктерi бойынша, б^м алушылардын жетiстiктерi туралы жYЙелi жYргiзiлетiн деректердi жинактаудын, мониторингтеу мен акпаратты баскарудын электронды базасынын бар болуы тик.

Студенттердщ б^м сапасынын шю мониторингтеу жYЙесiнiн бар болуы келесшер-ге байланысты:

• баFалау критерийлерi мен эдiстерi, олардын ашыктыFы, шынайылы^ы жэне эдт-дiгi;

• кол жетшшген оку нэтижелерiн тал-дау, ^шген оку нэтижелерiмен салыстыру, баскарушы шешiмдердi кабылдауы;

• емтихан рэамдерЫе бiрнеше окыту-шылардын катысуы;

• бaFaлaу ережелернде женiлдетiлген жaFдaйлaрдын, егер бар болFaн жaFдaйдa кол-дануы;

• бaFaлaудa ¥лттык денгейдегi кабыл-дaнFaн ережелердщ сакталуы.

ЖоFaрыдa aйтылFaндaр оку орнында студенттердiн eтiнiмiн/aпелляциясын карас-тыруда колданатын ресми рэсiмдердiн бар екендiгiн гарсетедк ЖОО-да кол жеткiзiлген оку нэтижелерiмен кYтiлген нэтижелердi са-лыстыра отырып, туракты талдаудын жYргiзiлуi тиiс.

Сонымен катар студентке бaFытaлFaн окытуда стандарттын жалпы ережелерiне де CYЙенсек болады. Олар:

• Студент б^м беру бaFдaрлaмaлaрын жYзеге асыруда басты катысушы болып табы-лады, сондыктан оку процеанщ сапасын камтамасыз етуде ен алдымен онын кызы^ушы-лыктары ескерiледi жэне окыту студентке ортaлыктaндырылFaн болуы керек.

• ЖОО-да бaFдaрлaмaлaрды жYзеге aсырудaFы окыту эдiстерi студенттердi оку процесiндегi белсендi рeлге ынтыландыруы тиiс.

• Окыту нэтижелерiн бaFaлaу процесi студентке ортaлыктaндырылFaн окытудын уйымдастыру тиiмдiлiгiн кeрсетуi тиiс.

Осылайша, акпараттык коммуникация-лык технологиялар пэнiнде студентердщ белп-лi бiр шарт койылу аркылы, керектi бiлiмдi eз

безмен шырармашылык; жумыстар жасау аркылы, ез безмен окулыкка керек акпараттарды тауып, оны шыFармашылык турде ендiру аркылы керект ой тужырымдамасын жасап жэне корытынды алу максатында студент оку процеанен, ез безмен б^м aлуFa кабiлеттi болады дегендi мекзейдк Ол студентердщ кYPделi сипaттaFы окулык тапсырмалардык бiрге жaсaлFaн жумыстарында да непзделед^ яFни студентердщ кооперациясы аркылы тапсырманы ужымдык турде бiрге жaсaлFaн кYштерi аркылы мэселенi шешуi. Кооператива оку студентердщ езара окудык барлык шарттарын жасау аркылы студенттердщ бiлiмдерi мен икемдерiн бiрiктiруге септiгiн типзедк Кооnерaтивтi окуда студентер жупта-сып немесе кiшi топтар куру аркылы, жумыс жасай отырып олар муFaлiмдерге немесе ездернщ академиялык топтарына езшщ коллективтiк жумысынык корытындысы жайлы толык есеп берiп отырады. Окытушылардан студентер ушн aлынFaн бiлiмдi кайта жасауды камтамасыз ететiн карапайым орындау Faнa емес, оларды жака, ерекше жaFдaйлaрдa пайдалана алатын шыFaрмaшылык тапсырмалардык койылуы талап етiледi. Осы кезде, тапсырмаларды орындай отырып, студентер ез бетЫше болашак кэсiби кызметтерiне ете тшм-дi болатын жака б^м, кaбiлет жэне шеберлк-терге (эаресе, калыпты емес жaFдaйдa шешiм кабылдау жэне сараптау шеберлiктерi) ие болады.

Осыпан байланысты «Жалпы медицина» мамандь^ыньщ акпараттык-коммуникация-лык технологиялар пэн жYргiзiлген бiрiншi курс студентерiнiк бiрнеше топтарына сауалнама жYргiзiлдi. Онда койылFaн сурактар нэтижесi бойынша осы студентке орталыктан-дырылFaн окытудык студентке тшмдшП немесе тиiмсiздiгi мен катар кажетаз деген уш пiкiрге белшдк 90% студент тиiмдi, 8% тшмаз десе, ал кaлFaн 2% кажетаз деген пiкiрдi

бiлдiрдi. ЖaсaлFaн жумысты жэне осы тмрлер-дi ескерсек осы студентке орталыктандырыл-Faн окыту тиiмдi деп есептеймiз.

ЭДЕБИЕТ

1 Касевич В. Б. Болонский процесс в вопросах и ответах /В. Б. Касевич, Р. В. Светлов, А. В. Петров. - М.: Изд-во С.-Петерб. унта, 2004. - 108 с.

2 Косолапова Л. А. Организация самостоятельной работы студентов в системе гарантий качества профессиональной подготовки специалиста в образовательных организациях высшего и среднего профессионального образования //Вестник Пермского государственного гуманитарно-педагогического университета. - Сер. №1. Психологические и педагогические науки. - 2014. - №1. - С. 67.

3 Носко И. В. Студентоцентрированное образование как основополагающий принцип болонских реформ в высшей школе //Вектор науки ТГУ. - 2011. - №1(4). - С. 136-138.

REFERENCES

1 Kasevich V. B. Bolonskij process v voprosah i otvetah /V. B. Kasevich, R. V. Svetlov, A. V. Petrov. - M.: Izd-vo S.-Peterb. un-ta, 2004. - 108 s.

2 Kosolapova L. A. Organizacija sa-mostojatel'noi raboty studentov v sisteme garantij kachestva professional^! podgotovki specialists v obrazovatel'nyh organizacijah vysshego i sred-nego professional'nogo obrazovanija //Vestnik Permskogo gosudarstvennogo gumanitarno-pedagogicheskogo universiteta. - Ser. №1. Psi-hologicheskie i pedagogicheskie nauki. - 2014. -№1. - S. 67.

3 Nosko I. V. Studentocentrirovannoe obrazovanie kak osnovopolagajushhij princip bo-lonskih reform v vysshej shkole //Vektor nauki TGU. - 2011. - №1(4). - S. 136-138.

Поступила 23.05.2019 г.

A. M. Tazhina, K. Zh. Badekova, M. T Kyltenova

SPECIFICS OF STUDENT-CENTRED TEACHING TECHNOLOGIES FOR INFORMATION COMMYNICATION DISCIPLINE STUDYING

Medical biophysics and informatics department of Karaganda medical university (Karaganda, Repubiic of Kazakhstan)

The article describes a method of student-centred teaching technologies of the higher education, especially in the groups obtained personal data, as well as the advantages and disadvantages in the use of this method and characterized effectiveness of student-centred teaching method. Create training load based on the individual student's abilities. Each student has an individual study plan in which is reflected the whole range of required elements and partitions created on the basis of the work program. Thus, the subject of information and communication technology sets students the task, the decision of which students have the opportunity to use all kinds of creative reasoning, a wide source of information for a specific result.

Key words: student-centred teaching, educational technologies, module teaching technology, interactive forms of learning, project educational technology, problem-based teaching

А. М. Тажина, К. Ж. Бадекова, М. Т Культенова

ОСОБЕННОСТИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ СТУДЕНТОЦЕНТРИРОВАННОЙ СИСТЕМЫ ОБУЧЕНИЯ ПРИ ИЗУЧЕНИИ ДИСЦИПЛИНЫ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ

Кафедра медицинской биофизики и информатики Карагандинского медицинского университета (Караганда, Республика Казахстан)

В представленной статье описывается метод использования студентоцентрированного обучения среди студентов, особенности формирования полученных анкетных данных, а также преимущества и недостатки применения описанного метода.

Описаны особенности создания учебной нагрузки с учетом индивидуальные способности студента. Каждый студент имеет индивидуальный учебный план, в котором отражены весь спектр обязательных элементов и их разделы, составленные на основе рабочей программы. В ходе изучения информационно-коммуникационных технологий перед студентами стоят задачи, в ходе решения которых студенты имеют возможности использовать все виды творческих умозаключений, широкий информационный ресурс для получения определенного результата. Характеризуется эффективность применения студентоцентрированного обучения для студентов.

Ключевые слова: студентоцентрированное обучение, образовательные технологии, технология модульного обучения, проектные технологии, проблемное обучение