Научная статья на тему 'АҲОЛИНИНГ ИШ БИЛАН БАНДЛИГИНИ ОШИРИШ ВА КАМБАҒАЛЛИКНИ ҚИСҚАРТИРИШ ЙЎЛЛАРИ'

АҲОЛИНИНГ ИШ БИЛАН БАНДЛИГИНИ ОШИРИШ ВА КАМБАҒАЛЛИКНИ ҚИСҚАРТИРИШ ЙЎЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
99
27
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
иш билан бандлик / ишсизлик / камбағаллик / янги иш ўринлари / давлат ташкилотларида / ўзини ўзи банд қилиш / бандлик даражаси / қишлоқ аҳолиси / қишлоқда ишсизлик / занятость / безработица / бедность / новые рабочие места / в государственных органах / самозанятость / уровень занятости / сельское население / сельская безработица

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Пардаев Мамаюнус Қаршибаевич, Усмонов Муродбек Дусмурот Ўғли

мақолада аҳолининг иш билан бандлигини ошириш ва камбағалликни қисқартириш йўллари қараб чиқилган. Унда Самарқанд вилоятида қишлоқ ва шаҳар аҳолисининг 2015-2021 йилларда йўналишлар бўйича ишга жойлашиши ҳақидаги маълумотлар таҳлили берилган. Ишга жойлаштириш йўли билан камбағалликни қисқартириш имкониятлари ҳам очиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по экономике и бизнесу , автор научной работы — Пардаев Мамаюнус Қаршибаевич, Усмонов Муродбек Дусмурот Ўғли

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

в статье рассматриваются пути увеличения занятости и сокращения бедности. Приведен анализ данных о занятости сельского и городского населения Самаркандской области в 2015-2021 гг. Были также выявлены возможности сокращения бедности за счет занятости.

Текст научной работы на тему «АҲОЛИНИНГ ИШ БИЛАН БАНДЛИГИНИ ОШИРИШ ВА КАМБАҒАЛЛИКНИ ҚИСҚАРТИРИШ ЙЎЛЛАРИ»

АХОЛИНИНГ ИШ БИЛАН БАНДЛИГИНИ ОШИРИШ ВА КАМБАГАЛЛИКНИ КИСКАРТИРИШ ЙУЛЛАРИ

Пардаев Мамаюнус Каршибаевич

Самарканд иктисодиёт ва сервис институти профессори, и.ф.д.

Усмонов Муродбек Дусмурот уFли

Самарканд иктисодиёт ва сервис институти магистри

Аннотация: маколада ахолининг иш билан бандлигини ошириш ва камбагалликни кискартириш йуллари караб чикилган. Унда Самарканд вилоятида кишлок ва шахар ахолисининг 2015-2021 йилларда йуналишлар буйича ишга жойлашиши хакидаги маълумотлар тахлили берилган. Ишга жойлаштириш йули билан камбагалликни кискартириш имкониятлари хам очиб берилган.

Калит сузлар: иш билан бандлик, ишсизлик, камбагаллик, янги иш уринлари, давлат ташкилотларида, узини узи банд килиш, бандлик даражаси, кишлок ахолиси, кишлокда ишсизлик.

Аннотация: в статье рассматриваются пути увеличения занятости и сокращения бедности. Приведен анализ данных о занятости сельского и городского населения Самаркандской области в 2015-2021 гг. Были также выявлены возможности сокращения бедности за счет занятости.

Ключевые слова: занятость, безработица, бедность, новые рабочие места, в государственных органах, самозанятость, уровень занятости, сельское население, сельская безработица.

Abstract: The article discusses ways to increase employment and reduce poverty. The analysis of data on employment of the rural and urban population of the Samarkand region in 2015-2021 is given. Opportunities to reduce poverty through employment were also identified.

Key words: employment, unemployment, poverty, new jobs, in state bodies, self-employment, employment rate, rural population, rural unemployment.

Кириш. Мавзунинг долзарблиги. Бугунги кунда ахолининг бандлигини таъминлаш ута долзарб масалалардан биридир. Буларни инобатга олиб, 2018 йил 14 июль куни Узбекистон Республикаси Президенти "Ахоли бандлигини таъминлаш борасидаги ишларни такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тугрисида"ги П^-3856-сонли карорига имзо чекди. Мазкур карорда "худудлардаги мехнат бозорида хали-хамон юкори даражада кескинлик сакланиб колмокда, доимий иш уринларини ташкил этиш, ёшлар, хотин-кизлар, кам таъминланган оилалар аъзолари бандлигини, айникса, кишлок жойларда таъминлаш (таъкид бизники - М.П. ва Н.Д), шунингдек, ташки мехнат миграцияси жараёнларини тартибга солиш масалалари хал этилмаяпти" Шу туфайли ахолининг ишчанлик фаоллигини ва тадбиркорлик ташаббусларини рагбатлантиришга, ижтимоий заиф катламлар бандлигини

таъминлашга, ахоли бандлигини таъминлаш буйича давлат хизматларидан фойдаланиш имконияти, сифати ва тезкорлигини оширишга каратилган бир катор норматив-хукукий хужжатлар кабул килинди. Буларни амалга ошириш масаласи ута долзарб масалалар сирасига киради.

Мавзуга оид адабиётларнинг тахлили. Мамлакатимизда ахолини иш билан таъминлаш, мехнат бозорининг ривожланиши, ишсизлик каби муаммолар хорижий ва республикамиз олимлари томонидан чукур урганилган ва урганилмокда. Мазкур муаммолар мамлакатимиз олимларидан Р.А.Убайдуллаева, К.Х.Абдурахмонов, М.М.Мухаммедов, Л.П.Максакова, Б.Х.Умурзаков, МД.Пардаев, Ш.Р.Холмуминов, З.Я.Худойбердиев, Д.Ортикова, Д.Н.Рахимова, Н.Х.Рахимова, Н.З.Зокирова, К.З.Хомитов, Н.У.Арабов, Н.Шаюсупова ва бошкалар томонидан тадкик килинган. Ушбу иктисодчи олимларнинг илмий асарларида мамлакатимиз ахолисини иш билан таъминлаш, узини-узи банд килиш каби йуналишлар уз аксини топган. Бугунги кунда иктисодиётнинг ривожланишида, камбагалликнинг кискаришида кишлок жойларда бандликнинг узига хос хусусиятлари ва тенденциялари етарли даражада очиб берилмаганлиги мазкур мавзуда чукур илмий-тадкикот изланишларни амалга оширишни такозо этмокда.

Тадкикот методологияси. Тадкикот жараёнида тизимли ёндашув, киёсий ва эксперт тахлили, абстракт фикрлаш, индукция ва дедукция, анализ ва синтез, замон ва макон, монографик ва мантикий ёндашув каби усуллардан кенг фойдаланилганг. Мавзунинг долзарблигини исботлашда Президент карор ва фармонлари, мазкур масала борасида олиб борилган тадкикот натижалари, монографик тахлил каби ёндошувлардан хам фойдаланилди.

Тахлил ва натижалар. Мамалакатимиз учун иш билан бандлик муаммоси ута долзарб муаммолардан биридир. Чунки хар йили мамлакатимизнинг мехнатга кобилиятли ахолиси 0,5 млн. нафардан зиёдга купаймокда. Олдинги ишсизларни иш билан таъминлаш ва янги авлодни банд килиш учун жуда катта ва кенг куламли ишларни амалга оширишни такозо килади. Бунинг учун камида хар йили 0,6-0,7 млн. янги иш уринларини яратишни такозо килади. Бу унчалик осон иш эмас, албатта.

Бу борада жуда куп тадкикотлар олиб борилмокда. Жуда куп чора-тадбирлар ишлаб чикилмокда ва йул хариталари хам тузилмокда. Бирок мазкур масалаларда хамон уз ечимини кутатган муаммолар анчагина. Чунки мамлакатимизда ишсизларнинг сони хамон ахолининг анчагина кисмини ташкил килади. Буни биз биргина Самарканд вилоятида ахоли сони, мехнатга кобилиятли ахоли, иш билан банд ахоли ва ишсизлар сониининг 2015-2021 йиллардаги холати хакидаги маълумотлардан хам куришимиз мумкин. Бу хакдаги маълумотлар ушбу жадвалда жойлашган (1-жадвал).

1-жадвал

Самарканд вилоятида ахоли сони, мехнатга кобилиятли ахоли, иш билан банд ахоли ва ишсизлар сониининг 2015-2021 йиллардаги холати хакидаги ___маълумот_

Йиллар Жами ахоли Шу жумладан

Мехнатга кобилиятли ахоли Иш билан банд ахоли Ишсизлар

сони, минг киши УлУ- ши, % сони, минг киши УлУ-ши, % сони, минг киши УлУ-ши, % сони, минг киши УлУ-ши, %

2015 3514,8 100,0 1606,7 45,71 1102,7 31,37 72,9 2,07

2016 3583,9 100,0 1625,9 45,37 1136,0 31,70 76,2 2,13

2017 3657,7 100,0 1643,3 44,93 1164,5 31,84 89,7 2,45

2018 3720,1 100,0 1741,5 46,81 1194,3 32,10 131,5 3,53

2019 3798,9 100,0 1752,4 46,13 1186,4 31,23 122,6 3,23

2020 3877,4 100,0 1755,8 45,28 1148,9 29,63 143,4 3,70

2021 4031,3 100,0 1729,2 42,89 1161,3 28,81 130,3 3,23

Жадвал маълумотларидан куриниб турибдики, 2015-2021 йиллар давомида вилоятнинг жами ахолиси сони 114,7 %га (4031,3*100/3514,8) усган. Мехнатга кобилиятли ахолининг усиши 107,7 %ни (1729,2*100/1606,7) ташкил килган. Иш билан банд ахолининг улуши 2015 йилдаги 31,37 %дан 2021 йилга келиб 28,81 %гача камайган. Бу ижобий холат. Ушбу курсаткичнинг усиш суръати 105,3 %ни (1161,3*100/1102,7) ташкил килган. Натижада ишсизлар сони ортган. 2015 йилда уларнинг улуши2,07 %ни ташкил килган булса, 2021 йилга келиб3,23 %га ошган. Ушбу курсаткичнинг усиш суръати 178,7 %га (130,3*100/72,9) тенг. Ишсизлар сони шу давр мобайнида тизимли равишда усиб келмокда. Булардан хам куриниб турибдики, Самарканд вилоятида яратилаётган янги иш уринлари, мехнатга кобилиятли ахолининг усиш суръатига нисбатан анча пастлигича колмокда. Бугунги ккамбагалликни кискартириш учун кескин кураш кетаётган паллада бундай холатни ижобий бахолаб булмайди. Демак вилоят шахар ва кишлок худудларида янги иш уринларини яратиш ва иш билан бандликни оширишга каратилган ишларга алохида ахамият беришликни такозо килади. Бугунги кун талабидан келиб чикиб, янги иш уринларини яратиш билан бирга узини узи иш билан таъминлаш борасида хам кескин чораларни куришни такозо килади.

Мазкур холатга маълум даражада аниклик киритиш учун ахолининг иш билан бандлик масаласини аник мисолларда караб чикишни максадга мувофик, деб топдик. Жумладан, Самарканд шахри ва вилоятида жами ишга жойлашганларнинг таркибий тузилиши урганилди. Бунда давлат ташкилотларига, узларини узлари банд килиш йули билан ишга жойлашганлар ва тадбиркорлик субъектларига жойлашганлар улушини тахлил килдик. Мазкур

MacanaHuHr CaMapKaHg maxpuga Kan xonaTga экaнпнгн Kyfiugaru ^agBanga KenrapunraH (2-^agBan).

2-^agBa^

CaMapKaHg maxpH axo^HCHHHHr 2015-2021 HH^apga ñyHa^Hm^ap 6yñHHa __Hmra «OHjamnmH xaKHgarH Ma'hflyMOT_

HH^ap ^aMH umra My ^yM^agaH

^OH^amraaiap ^aB^aT Y3HHH-y3 TagÖHpKop-

TamKH^OT- öaHg KH^Hm .HIK Cy6t-

^apura Hy^H ÖH.iaH eKT^apHra

COHH, y^ymu, COHH, y^y- COHH, y^y- COHH, y^y-

KHmH % Kumu mH, % KHmH mH, % KHmH mH, %

2015 29715 100,0 1083 3,64 6265 21,08 22367 75,27

2016 31196 100,0 2016 6,46 6940 22,25 22240 71,29

2017 32516 100,0 5061 15,56 8697 26,75 18758 57,69

2018 35309 100,0 5956 16,87 10931 30,96 18422 52,17

2019 36452 100,0 5803 15,92 11880 32,59 18769 51,49

2020 37454 100,0 5898 15,75 12342 32,95 19214 51,30

2021 39555 100,0 6024 15,23 13545 34,24 19986 50,53

^agBan MatnyMoraapugaH KypuHuS TypuSguKu, CaMapKaHg maxpuga umra ^oñnamraHnap ycum cyptara 2021 nunga 2015 nunra HucSaraH 133,1 %hu (39555*100/29715) TamKun KunMoKga. ^aBnaT TamKunoTnapura ^oñnamraH axpnuHHHr ynymu 2015 nunga 3,64 %hh Tammn KunraH Synca, 2021 nunga 15,23 %ra eTraH. Ëku yHuHr ycum cyptara 556,2 %hu (6024*100/1083) Tammn Kunagu. By axmu KypcaTKun. Ammo y3uHu y3u um SunaH TatMuHnam TaMonunu acocuga umra ^oñnamraHnapHuHr ynymu my gaBpga 21,08 %gaH 34,24 %rana KynañraH. YmSy KypcaTKuHHuHr ycum cyptara 216,2 %ra (13545*100/6265) omraH. ByHgaH xaM KypuHuS TypuSguKu, y3uHu y3u um SunaH TatMuHnam TaMonunu acocuga umra ^oñnamraHnapHuHr CaMapKaHg maxpuga xaM ^agarnuK кoэ$$нцнeнтн, yMyMaH umra ^oñnamraHnapra HucSaTaH 1,62 кoэ$$нцнeнтнн (216,2/133,1) Tammn Ku^MOKga. ^eMaK, my nunnap gaBOMuga y3uHu y3u um SunaH TatMuHnam TaMonunu acocuga umra ^onnamraHnapHuHr yMyMuñ umra ^oñnamraHnapra HucSaTaH KapuñS 1,6 SapoSapgaH Te3poK aManra omMoKga. ByHu ymSy KypcaTKuHHuHr ynymugaH xaM Sunum MyMKuH. YHuHr MuKgopu 2015 nunga 21,08 %hu Tammn KunraH Synca, 2021 nunra KenuS, 34,24 %ra eTraH. YmSy xonaT oxupru naHTnapga y3uHu y3u um SunaH TatMuHnamra KaTTa axaMMT Sepunumu Hara^acugup. TagSupKopnuK cySteKraapura umra ^oñnamraHnap-HuHr yMyMuñ umra ^oñnamraH axonugaru ynymu 2015 nunga 75,27 %hu TamKun KunraH Synca, 2021 nunra KenuS, yHuHr ynymu 50,53 %hu Tammn Kunagu. KypuHuS TypuSguKu, my ñunnap gaBoMuga gaBnaT TamKunoraapu Ba yuHu y3u um SunaH TatMuHnam Syauna SaHg SynraH axonuHuHr ynymu TrouMnu paBumga omraHnuru TagSupKopnuKKa ^oñnamraH axonu ynymuHuHr KaMañumura onuS KenraH.

Ахолининг ишга жойлашишида махалланинг урни ва роли катталиги узини узи иш билан таъминлаш натижасида банд булган ахолининг сонида хам куриниб турибди. Узини узи банд килиш масаласи бугунги кунда ута мухим ахамият касб этаётганлигини инобатга олиб, ушбу ахволни Самарканд вилоятида кай холатда эканлиги хам урганилди. Мазкур тадкикот натижаси куйидаги жадвалда келтирилган (3-жадвал).

3-жадвал

Самарканд вилояти ахолисининг 2015-2021 йилларда йуналишлар буйича

ишга жойлашиши хакидаги маълумот

Шу жумладан

Йиллар Жами ишга жойлашганлар Давлат ташкилот-ларига Узини-уз банд килиш йули билан Тадбиркорлик субъктларига

УлУ- ши, %

сони, сони, УлУ- сони, УлУ- сони, УлУ-

киши киши ши, % киши ши, % киши ши, %

2015 85895 100,0 2262 2,63 14790 17,22 68845 80,15

2016 90551 100,0 4162 4,60 16247 17,94 70142 77,46

2017 95057 100,0 8402 8,84 19073 20,06 67582 71,10

2018 90369 100,0 10163 11,25 26734 29,58 53472 59,17

2019 92540 100,0 9643 10,42 28974 31,31 53923 58,27

2020 93910 100,0 10142 10,80 29645 31,57 54123 57,63

2021 98821 100,0 10241 10,36 30456 30,82 58124 58,82

Ушбу жадвал маълумотларидан хам куриниб турибдики, Самарканд вилоятида хам умумий ишга жойлашиш 2021 йилда 2015 йилга нисбатан 115,0 %га (98821*100/85895) усган. Булардан давлат ташкилотларига жойлашганлар сони 452,7 %га (10241*100/2262) ошган. Бирок, узини узи иш билан таъминлаш тамойили асосида ишга жойлашганлар шу даврда вилоятда 205,9 %га (30456*100/14790) ошган. Бундан хам куриниб турибдики, вилоятда узини узи иш билан таъминлаш тамойили асосида ишга жойлашганларнинг жадаллик коэффициенти, умуман ишга жойлашганларга нисбатан 1,91 коэффициентни (205,9/107,7) ташкил килмокда. Тадбиркорлик субъектларига жойлашган ахоли шу даврда 84,4 %ни ташкил килади (58124*100/68845) ва у 15,6 %га (100,0 -84,4) камайган. Демак, шу йиллар давомида бундай узгариш Узбекистон Республикаси Президентининг "Х,ар бир оила - тадбиркор" дастурини тасдиклаш тугрисидаги карорининг натижаси, деб бахолаш мумкин. Мазкур тавсиянинг амалиётга жорий килиниши натижасида махаллаларда яратилган янги иш уринларининг 25-30 фоизи узини узи иш билан таъминлаш тамойили асосида амалга оширилишига эришилган. Оила хужалиги самарадорлигини бахолаш учун тегишли курсаткичлар ишлаб чикилди, уларни аниклаш ва тахлил килиш оркали сохани ривожлантиришга каратилган бошкарув

KapopnapuHu KaSyn Kunum эвaзнгa ounaBuñ TagSupKopnuK ^aonuaTu caMapagopnuruHu pean Saxonam umkohu^tu aparangu.

^Kopugaru xonaraapgaH KenuS hukuS, y3uHu y3u um SunaH TatMuHnam MacanacuHu SeBocuTa Maxannara Sepum no3uM, geS xucoSnañMu3. HmcronapHu um SunaH TatMuHnamra MaxannaHu Mactyn Kunum SunaH Supra, ynapgaH TynaHaguraH conuKnapHu xaM SeBocuTa Maxanna Srog^eTura Tynam TapTuSuHu ^opuñ Kunum MaKcagra MyBo^uK. MyxuMu, MKopugaru xonaTnapgaH MaxannanapHuHr MaH^aaTgopnuruHu TatMuHnaca, Maxannanap y3napuHuHr Srog^eTura эra SynuS, ynapHuHr y3 uxTuëpuga MaSnar Synca, Maxannagaru ^yga Kyn MyaMMonapHu y3napu xan Kunum uMKoHuaTura эra Synagu. By ^apaëH, añHaH axonuHuHr gaBnaTgaH po3u SynuS amamuHu TatMuHnamHuHr Sup oMunu cu^araga xu3MaT Kunagu.

Xynoca Ba TaKnH^nap. AxonuHuHr um SunaH SaHgnuruHu omupum Ba KaMSarannuKHu KucKapTupum ñynnapuHu TagKuK KunuS Sup KaHna xynocanapra KenuHgu:

BupuHHugaH, axonuHu um SunaH TatMuHnaS SaHgnuruHu omupum Ba my opKanu KaMSarannuKHu KucKapTupum SyryHru KyHga MaMnaKaTuMu3 ynyH yTa gon3apS xucoSnaHagu. ffly Ty^añnu ymSy Macana gaBnaT cuëcaTu gapa^acuga KyTapunraH MyaMMonap cupacura Kupagu.

HKKuuHHugaH, CaMapKaHg BunoaTu axonucuHuHr 2015-2021 nunnapga umra ^oñnamumuHuHr nyHanumnapu myHu KypcaTguKu, xo3upru nañTga gaBnaT TamKunoTnapura umra ^oñnamraHnapHuHr 1/10 kucmuhu TamKun Kunagu, y3napuHu y3napu SaHg KunraHnapHuHr xuccacu 3/10 hu TamKun Kunagu. BupoK TagSupKopnapra ^oñnamraHnapHuHr xuccacu 6/10 hu TamKu Kunagu. YmSy xonaT MaMnaKaraMroga TagSupKopnapra KeHr uMKoHuaTnap aparaS SepunaëTraHnurugaH ganonaT Sepagu.

YnuHHugaH, KumnoK ^oñnapga um SunaH SaHgnuKHuHr MyxuM нннoвaцнoн nyHanumnapu xocun SynraHnuruHu anoxuga Kañg этнm no3uM. X,o3upru KyHga caHoaT KopxoHanapuHuHr KumnoKnapga TamKun KunuHumu Hara^acuga KumnoK axonucuHuHr SaHgnuru arpap coxara эмac, SanKu Sup kucmu uHgycTpuan MexHaT SunaH SornuK SynMoKga. By xaM MaMnaKaraMroga MexHaTHuHr xapaKTepu y3rapuS, TaKoMunnamuS SopaëTraHnurugaH ganonaT Sepagu.

TypTuHHugaH, TagKuKoTnap Hara^acuga y3uHu y3u um SunaH TatMuHnam MacanacuHu SeBocuTa Maxannanap uxTuëpura Sepum no3uM, geraH xynocara KenuHgu. ^yHKu, umcu3napHu um SunaH TatMuHnamra MactynnuKHu MaxannanapHuHr y3napura Sepum ynapHuHr MactynuaTuHu omupagu. ByHgañ maxcnapgaH TynaHaguraH conuKnapHu xaM SeBocuTa Maxanna Srog^eTura Tynam TapTuSuHu ^opun Kunum MaxannaHuHr MaH^aaTgopnuruHu omupagu. Hara^aga Maxannanap y3napuHuHr Srog^eTura эra SynuS, ynapHuHr y3 uxTuëpuga MaSnar Synagu Ba Maxannagaru ^yga Kyn MyaMMonapHu y3napu xan Kunum uMKoHuaTura эra Synagu.

Xynoca KunuS añTraHga, y3uHu y3u um SunaH TatMuHnaS, y3uHu SaHg Kunum MyaMMocuHuHr y3 enuMuHu Tonumu, MaMnaKaTuMu3ga MyxTapaM

Президентимиз куйган вазифаларни аъло даражада бажариш билан бирга ахолининг фаровонлиги, яшаш даражаси ва сифатининг оширилишига хам эришилади. Пировардида, халкнинг эртанги кунга ишончини ва уларнинг давлатдан рози булиб яшашлигини таъминлайди.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги "20222026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси тугрисида"ги ПФ-60-сон Фармони.

2. Иктисодиёт назарияси. Дарслик. М.М.Мухаммедов, МД.Пардаев, Ж.Р.Зайналов ва бошкалар. Т.: "Fan va texnologiya" 2018. - 272 бет.

3. Пардаев МД. Иктисодиётга оид атамаларнинг таърифлари. - Т.: "Fan va texnologiya nashriyot-matbaa uyi", 2022. - 202 бет.

4. Пардаев МД., Пардаева О.М., Пардаев О.М. Иктисодиётни стратегик ривожлантиришнинг инновацион моделлари. Монография. - Т.: "Fan va texnologiya nashriyot-matbaa uyi" нашриёти, 2022. - 228 бет.

5. Пардаев МД. ва бошкалар. Ракамли иктисодиётнинг назарий ва амалий масалалари. Монография. - Т.: "Fan va texnologiya nashriyot-matbaa uyi" нашриёти, 2021. - 172 бет.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.