Научная статья на тему 'Жамоат Хавфсизлигини таьминлашда нодавлат нотижорат '

Жамоат Хавфсизлигини таьминлашда нодавлат нотижорат Текст научной статьи по специальности «История и археология»

211
34
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
жамоат хавфсизлиги / нодавлат нотижорат ташкилотлари / хориж тажрибаси. / public safety / non-governmental non-profit organizations / foreign experience.

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Зиз Нварович Зимов

Мазкур мақолада жамоат хавфсизлигини таъминлашда нодавлат нотижорат ташкилотлари ва давлат органлари ўзаро ҳамкорлиги соҳасидаги айрим хорижий давлатларнинг тажрибалари таҳлил қилинган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article analyzes the experience of some foreign countries in the field of cooperation between non-governmental non-profit organizations and government agencies in ensuring public safety.

Текст научной работы на тему «Жамоат Хавфсизлигини таьминлашда нодавлат нотижорат »

ЖАМОАТ ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШДА НОДАВЛАТ НОТИЖОРАТ ТАШКИЛОТЛАРИ BA ДАВЛАТ ОРГАНЛАРИ УЗАРО ХДМКОРЛИГИ С ОХДСИДА ХОРИЖ ТАЖРИБАЛАРИ

Азиз Анварович Азимов

Узбекистан Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети Магистратура тингловчиси azimov 1990azimov@gmail .com

Мазкур маколада жамоат хавфсизлигини таъминлашда нодавлат нотижорат ташкилотлари ва давлат органлари узаро хамкорлиги сохасидаги айрим хорижий давлатларнинг тажрибалари тахлил килинган.

Т аянч сузлар: жамоат хавфсизлиги, нодавлат нотижорат ташкилотлари, хориж тажрибаси.

This article analyzes the experience of some foreign countries in the field of cooperation between non-governmental non-profit organizations and government agencies in ensuring public safety.

Keywords: public safety, non-governmental non-profit organizations, foreign experience.

Сунгги йилларда куплаб хорижий давлатларнинг тегишли давлат органлари жамоат хавфсизлигини таъминлашда нодавлат нотижорат ташкилотлари билан узаро хамкорликни амалга ошириб келмокда. Ушбу хамкорликнинг йулга куйилиши натижасида мамлакатда хукукий-тартибот ва конунийликни мустахкамлашга, фукароларнинг хукук, эркинлик ва конуний манфаатларини ишончли таъминлашга, шунингдек, жамоат хавфсизлигини таъминлаш самарадорлиги ошишига эришиб келинмокда.

Куплаб мамлакатларда жамоат хавфсизлигини таъминлашда асосий уринни полиция органлари эгаллайди.

Куйида айрим хорижий мамлакатларнинг жамоат хавфсизлигини таъминлашда полиция ва нодавлат нотижорат

АННОТАЦИЯ

ABSTRACT

КИРИШ

ташкилотларининг хамкорлиги муносабатларини тартибга

May, 2022

солиш ва ташкиллаштириш фаолиятига оид тажрибаси билан танишиб чикдмиз:

АДАБИЁТЛАР ТАХ,ЛИЛИ ВА МЕТ ОДОЛОГИЯ

Полиция ва жамият уртасидаги хамкорлик холатининг курсаткичи фукароларнинг жамоат хавфсизлиги муаммоларини хал килишда иштирок этиш даражасига караб аникланади. АКЩ, Япония ва Гарбий Европа давлатлари полиция ва фукаролик жамияти институтлари уртасида махсус дастурлар асосида хамкорлик килиш буйича юкори самарали тажрибага эга. Бу давлатларда полиция фаолиятининг асосий тамойили "фаол ижтимоий шериклик" тамойили булиб, у жамоат фаолиятини хукукни мухофаза килиш тизимига интеграциялашувини назарда тутади. Фукаролар конунийлик ва хукук-тартиботни мустахкамлаш буйича узларининг жамоат бурчини бажаришдек юксак миссиясини англаб етиш билан бирга, мустакил харакатларни амалга ошириш учун жиддий ресурсларга эга [1].

Хукук-тартиботни мухофаза килиш ва жиноятчиликка карши курашда фукаролар иштирокининг жамоавий шаклларидан куйидагилар кулланилади:

хукук-тартиботни таъминлаш ва жиноятчиликнинг олдини олиш буйича пунктларни ташкил этиш (Япония);

полиция захирасини (ёрдамчиларини) шакллантириш (А^Ш); жамоат жойларида патрул хизматини ташкил этиш;

ихтиёрий отрядлар ва хукукни мухофаза килувчи бошка жамоат тузилмаларини яратиш (Беларусь, Буюк Британия, А^Ш, Эстония); хусусий хавфсизлик компаниялари билан хамкорлик (Перу) [2]. А^Шда хукук-тартиботни таъминлаш вазифаларини ихтиёрий ва текин бажарадиган, хукукбузарликларга бархам бериш хукукига эга булган, полиция кийимлари билан таъминланадиган ва махсус тайёргарликдан утадиган фукаролик жамиятлари вакилларидан полиция захираси шакллантирилган [3]. Халк полиция академиялари АКШда жуда машхур хисобланади. Бундай академияларнинг асосий максади ахолини ички ишлар органлари фаолияти билан якиндан таништиришдан иборат. Академиялар, энг аввало, ахолида ички ишлар органларига нисбатан ижобий муносабатни шакллантириш, ички ишлар органлари ва фукаролар уртасидаги муносабатларни мустахкамлашга хизмат килади. Халк полицияси академиясини тамомлаган шахслар полиция фаолиятининг урни ва узига хос хусусиятларини яхширок тушунадилар, полицияга улар билан тезкор богланишда купрок ёрдам берадилар [2].

Мау, 2022

1222

АКЩда "Neighbourhood Watch" ("Махалла кузатуви") дастури тан олинган булиб, унинг мохияти шундан иборатки, ахоли Твиттер ёки бошка ижтимоий тармоклар оркали жиноятлар хакида хабар бериш оркали полиция ходимларига ёрдам бериш учун Интернетдан фойдаланадилар [3]. Ушбу дастур амал киладиган худудларда жиноятлар сони камайиб бормокда [4].

Японияда фукаролар жамоалари тармоги фаол позицияни эгаллайди. Улар хукукни мухофаза килиш пунктлари иш фаолиятида иштирок этадилар (битта пункт камида 50 та оила истикомат килувчи туманга мулжалланган), полиция булинмалари ва уй хужаликлари билан доимий алокада буладилар [5].

"Конун ва тартиб" жиноятчиликка карши сиёсат концепцияси доирасида Буюк Британияда давлат институтларининг ижтимоий шериклик тажрибаси диккатга сазовордир [5]. Тинч ахоли билан алокани мустахкамлаш учун Британия полиция кучларининг купчилигида махсус булинмалар ташкил этилган булиб, уларда тайёрланган фукаролар хафтасига камида 4 соат ихтиёрий равишда ишлашади [6].

Голландия полицияси одатдаги вазифаларидан ташкари, купинча ахолига турли хил ёрдам курсатиш вазифаларини бажаради ва фукаролар полициянинг куплаб тадбирларида фаол иштирок этадилар. Кунгиллилар тегишли тайёргарликдан утиб, тартибни саклашнинг оддий функцияларини бажарадилар. Суров натижаларидан маълум булишича, Нидерландия ахолиси уз полициясига ишонишади ва полициячи касбини энг нуфузли касблардан бири деб билишади [7].

"Хавфсиз шахар" - бу Польшада 1995 йилдан бери амалга оширилаётган жиноятларнинг олдини олиш дастурининг номи хисобланади. Унинг асосий вазифаси фукаролик ташаббусларини хисобга оладиган ва рагбатлантирадиган полиция иш услубини яратишдир. Ушбу дастур доирасида махаллий ахолининг жамоавий бирлашмалари аник белгиланган максадда, яъни, узларининг хавфсизлиги ва хаёт фаровонлигини ошириш учун ташкил этилади [8].

Данияда жамоатчиликни хукукни мухофаза килиш органларига жалб килишнинг ноодатий шакли кулланилади. Давлат "Кузатувчи" операциясини амалга оширишни таклиф килган булиб, бунда, кичик мукофот эвазига пенсионерлар мунтазам равишда узларига ажратилган кучаларни айланиб юришади, машиналар ва кучадаги вазиятга диккат билан карашади, сунгра полицияга маълум бир худуддаги тартиб ва хукукбузарликлар хакида хабар беришади [9].

May, 2022

Францияда "Якин полиция" концепцияси ишлаб чикилган булиб, унда давлат, махаллий узини узи бошкариш органлари ва турли жамоат ташкилотлари уртасидаги хамкорлик замонавий француз хавфсизлик сиёсатининг тимсолига айланган махаллий хавфсизлик шартномалари билан конуний равишда мустахкамланган [10].

Исроилда полиция ва жамоатчилик уртасидаги якин хамкорлик "Дружина" кунгиллилар ташкилотини яратишда уз аксини топган. "Дружина" иккита булимдан иборат. Биринчиси - хавфсизлик гурухи. Мазкур булинма пиёда ва автомашина патруллари ёрдамида, назорат-утказиш пунктларини ташкил этиш ва тадбирларни мухофаза килиш оркали террорчилик фаолияти ва хукукбузарликларининг олдини олиш вазифаларини хал этади. Кунгиллилар яшаш жойларида харакат киладилар, таълим муассасаларини ва жамоат транспортини химоя киладилар. Иккинчи булинма - кунгилли махсус булинмалар. Улар полиция ва чегара кушинларининг профессионал хукукни мухофаза килиш фаолиятида, жумладан бахтсиз ходиса курбонларини аниклаш, кидирув, куткарув ишлари, чукиб кетган одамларни куткаришда ёрдам берадилар [11].

Полиция ва жамият уртасидаги узаро хамкорлик масалалари рус халки учун янгилик эмас [12]. Факатгина жамоатчилик билан якин хамкорлик шароитидагина жиноятчиликка карши кураш ва хукукни мухофаза килиш ишлари муваффакиятли амалга оширилиши мумкин, деб хисоблайди Россия Федерацияси Ички ишлар вазирлиги. "Полиция тугрисида"ги Федерал конун [13] полиция ва жамоат ташкилотлари уртасидаги узаро хамкорликни ривожлантириш истикболларини белгилаб берди. Уларни амалга ошириш нафакат хукукий асосларни, балки ижтимоий шартларни хам талаб килади, жумладан:

фукароларнинг жиноятларни олдини олиш ва уларга чек куйиш сохасида хамкорлик килишга тайёрлиги;

полициянинг узида жамоатчиликни хукукни мухофаза килиш сохасига жалб килиш истаги булиши;

хукукни мухофаза килиш фаолиятини амалга ошириш ва уни давлат томонидан рагбатлантиришда полиция ва жамоатчилик уртасидаги хамкорлик амалиётини ривожлантириш.

Полиция ва фукаролик жамияти институтларининг узаро хамкорлиги ва хамкорлигининг асослари "Полиция тугрисида"ги Федерал конуннинг 10-моддасида белгиланган

May, 2022

1224

булиб, унга кура: полиция уз вазифаларини бажаришда жамоат бирлашмалари, фукароларнинг ташкилотлари билан узаро хамкорлик килади, жамоат бирлашмалари ва ташкилотлари имкониятларидан фойдаланади, жамоат бирлашмалари ва ташкилотларига фукароларнинг хукук ва эркинликларини химоя килишда ёрдам беради, шунингдек фукаролик ташаббусларини ривожлантиришни куллаб-кувватлайди.

Бу борада мамлакатда жамоатчилик билан ишлаш буйича узига хос миллий тизим ишлаб чикилган.

Хусусан, фукаролар жамоат тартибини саклаш борасида ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органларига куйидаги вазиятларда кумаклашиб келмокда:

жамоат тартибини саклашдаги тахдидлардан ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органларни хабардор килиш;

ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органларининг таклифига биноан жамоат тартибини саклаш буйича тадбирларда иштирок этиш;

спорт, маданий-кунгилочар ва бошка оммавий тадбирларида ташкилотчиларнинг таклифига биноан жамоат тартибини саклашда иштирок этиш;

ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органларининг таклифига биноан жамоат тартибини саклаш буйича ташкил килинган мувофиклаштириш кенгаши ёки комиссияда эксперт, консультант булиб иштирок этиш;

Россия Федерацияси конунчилигига кура ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органларида бошка фаолиятларида иштирок этиш

Фукаролар жамоат тартибини саклашда турли куринишлардаги жамоатчилик бирлашмалари, жамиятлар, кенгашлар, комиссиялар, секциялар, марказлар, тузилмалар кабиларга ихтиёрий равишда бирлашиб, кунгилли сифатида уз фаолиятларини олиб бормокдалар. Хусусан, маъмурий худудларда жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлашда жамоатчиликнинг иштирокини хамда Россия Федерациясида полицияга кумаклашувчи жамоатчилик тузилмаларини турт гурухга ажратиш мумкин:

1) жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлаш сохасида бевосита хукукни мухофаза килиш функциясини

[14].

бажарувчи жамоатчилик тузилмалари - тартибни саклаш

May, 2022

таянч пунктлари, кунгилли халк дружиначилари, казаклар жамияти;

2) корхона, муассаса ва ташкилотларнинг мехнат жамоалари негизида ташкил этилган жамоатчилик тузилмалари - комиссиялар, секциялар, кенгашлар, марказлар;

3) яшаш жойларида фукароларнинг узини узи бошкариши тарзида жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлашга кумаклашиш учун тузилган жамоатчилик тузилмалари - мавзелар кумиталари, ота-оналар кумиталари, жамоатчи тарбиячилар;

4) муайян масалаларни куриб чикиш ва карор кабул килиш ваколатига эга булган жамоатчилик юрисдикциявий органлари - маъмурий комиссиялар, вояга етмаганлар ишлари буйича комиссиялар.

Айни пайтда, жамоатчилик тузилмалари фаолиятини тартибга солиш буйича мамлакатда бир катор норматив хужжатлар кабул килинган.

Бугунги кунда Россия Федерациясига жамоат тартибини саклашда кумаклашувчи жамоат тузилмаси сифатида мамлакат худудида кенг фаолият олиб борувчи ва ривожланиб келаётган тузилмалардан бири халк дружиначи хисобланади.

Жумладан, Россия Федерациясида халк дружиначилари жамоат бирлашмалари куйидаги йуналишларида фаолият олиб бормокда:

1) жамоат тартибини саклашда ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органларига ёрдам курсатиш;

2) коидабузарлик содир этилганида огохлантириш ва тухтатишда худудий халк дружинларини ташкил килиш;

3) фавкулодда вазиятларда жамоат тартибини саклашда катнашиш;

4) хукукий билимни таргиб килиш ва жамоат жойларида хулк-атвор нормаларни конунчиликка мослигини аниклаштириш [14].

Халк дружиначи жамоат бирлашмаси Россия Федерациясида тарихан шаклланган жамоатчилик тузилмаси булиб, мамлакат конунчилигида уларнинг хукук-тартиботини таъминлаш буйича фаолиятини янгича шароитда ташкил этишнинг ташкилий-хукукий асослари яратилган.

Россия Федерацияси таркибидаги субъектлар томонидан конунларга кура, худудий ички узига хос миллий характердаги норматив хужжатлари ишлаб чикилган.

Мавжуд маълумотлар тахлилига кура, Россия Федерациясида 6,8 мингдан ортик халк дружиначи жамоат бирлашмалари мавжуд булиб, уларда 143,3 минг нафар

May, 2022'

1226

фукаро фаолият олиб бормокда. Шунингдек, халк дружиначилари томонидан бевосита 2015 йилнинг 6 ойи давомида 3154 та жиноят очилган ва 109 мингдан ортик маъмурий хукукбузарлик аникланган. Шу билан бирга, 87 мингта хукукбузар ушланган булиб, шулардан бевосита 1,9 мингтаси жиноят содир этганлиги учун кулга олинган [15].

Халк дружиначи бу жамоат бирлашмаси булиб, унинг аъзолари дружинниклар деб номланади. Россия Федерациясида дружиначилар фаолияти кунгилли рахбар томонидан бошкарилади. Рахбар жамоат бирлашмаси аъзолар ичидан махаллий узини-узи бошкариш органлари билан келишилган холда сайланади. Шунингдек, рахбар хакидаги маълумот худудий ички ишлар органларида сакланади.

Шу билан бирга, халк дружиначилар фаолиятини Россия Федерацияси таркибидаги субъектларнинг давлат хокимияти органлари ва махаллий узини-узи бошкариш органларида тузиладиган мувофиклаштириш органлари томонидан бошкариб борилади. Мувофиклаштириш органини ташкил килиш ва фаолият юритиш тартиби буйича Россия Федерацияси таркибидаги субъектларнинг конунчилигига кура амалга оширилади.

Айни пайтда, Россия Федерациясининг 1995 йил 19 майдаги "Жамоат бирлашмалари тугрисида"ги ФЗ-82-сонли Федерал Конунида халк дружиначиларни ташкил этиш, руйхатдан утказиш, тугатиш ва кайта ташкил этиш талаблари белгиланган.

Шуни алохида таъкидлаш жоизки, мамлакатда ташкил килинган халк дружиначилари жамоат бирлашмаси жамоат тартибини саклаш ва жиноятчиликка карши курашишдаги йуналиши, таркиби, тоифаси буйича турлича номланиб келмокда. Жумладан, "Автомобиль ёнгин учирувчиси", "Пенсионерлар", "Ака ва сингил", "Ёшлар хавфсизлик хизмати" ижтимоий харакати, "Патруль", "Бувилар кенгаши" кабиларни ташкил килмокда. Бу халк дружиначилари Россия Федерациясидаги субъектларнинг жиноий криминоген вазиятига кура тузилади.

Шу билан бирга, таргибот-ташвикот ишларини ёритиш, аъзолар сонини ошириш хамда давлат билан фукаро уртасидаги хамкорликни кучайтириш максадида, халк дружиначилари узининг алохида интернет сайтларига эга. Хусусан, www.shtab58.ru сайти Россия Федерациясининг Пенза вилоятида ташкил килинган халк дружиначи жамоат бирлашмаси фаолиятини доимий равишда таргиб килиб келади.

Мау, 2022

Россия Федерациясидаги халк дружиначи жамоат бирлашмасига ишга кабул килиш буйича бир канча талаблар белгиланган.

Кунгилли дружинник сифатида хизматга кабул килинган фукаролар укув дастури ёрдамида укитилади. Хусусан, худудий ички ишлар органлари томонидан тасдикланган дастур асосида куч ишлатиш ва жамоат тартибини саклашда биринчи ёрдам курсатиш буйича билим ва куникмалар берилади.

Шуни алохида таъкидлаш жоизки, Россия Федерацияси Ички ишлар вазирлиги томонидан хам халк дружиначи жамоат бирлашмалари фаолиятига оид бир катор меъёрий-хукукий хужжатлар кабул килинган:

Россия Федерацияси ИИВнинг 2014 йил 18 августдаги "Халк дружиначиларни жисмоний куч ишлатиш ва биринчи ёрдам билан боглик шароитларда харакат килишга тайёрлаш масалалари тугрисида" ги 696-сонли буйруги;

Россия Федерацияси ИИВнинг 2014 йил 21 июлдаги "Ички ишлар органлари ва хукук-тартибот жамоат идоралари худудий руйхатини шакллантириш ва юритиш тартиби тугрисида"ги 599-сонли буйруги;

Россия Федерацияси ИИВнинг 2014 йил 21 июлдаги "Россия Федерацияси ички ишлар органлари ва халк дружиначилари уртасидаги узаро муносабатлар масалалари тугрисида"ги 597-сонли буйруги кабиларни ташкил килади.

Бугунги кунда жамоатчилик вакилларининг жамоат тартибини саклаш ва жиноятчиликка карши курашиш буйича асосий норматив хужжат Россия Федерациясининг 2014 йил 2 апрелдаги "Жамоат тартибини саклашда фукароларнинг иштироки тугрисида"ги ФЗ-44-сонли Федерал Конуни хисобланади.

Конуннинг 2-моддасида асосий тушунчалар берилганбулиб, унга кура: "халк дружиначи" - жамоат тартибини саклаш, химоя килишда ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органлари, давлат хукумати органлари ва махаллий узини-узи бошкариш органлари билан хамкорлик киладиган жамоат бирлашмасидир.

Фукаролар халк дружиначи жамоат бирлашмаси аъзоси булиш оркали куйидаги имкониятларга эга булади:

1) давлат ва махаллий узини-узи бошкариш органлари тегишли бюджетлари хисобидан хизмат фаолияти учун моддий рагбатлантириш олиш;

Мау, 2022

2) Россия Федерацияси таркибидаги субъектларнинг давлат хокимияти органлари ва махаллий узини-узи бошкариш органлари томонидан ойлик йул чиптаси бериши асосида хизмат фаолияти давомида жамоат транспортидан (таксилар бундан мустасно) фойдаланиш;

3) йиллик таътилдан ташкари 10 календарь кун хисобида, ойлик маоши сакланган холда кушимча таътил олиш;

4) жиноятни очишда ва жиноятчини ушлашда полицияга ёрдам берганлиги учун кушимча хак олиш;

5) ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органлар билан жамоат тартибини саклаш тадбирларида иштирок этиш оркали Россия Федерацияси таркибидаги субъектларнинг давлат хокимияти органлари ва махаллий узини-узи бошкариш органлари томонидан шахсан сугурталаниши, кушимча имтиёз ва компенсацияга эга булиши, оила аъзоларининг ижтимоий химояси ва хукуклари Россия Федерациясидаги конунчиликка зид булмаган холда мухофаза килишларни ташкил килади.

Халк дружиначи жамоат бирлашмаси аъзолари узларига юклатилган вазифаларни бажариш жараёнида куйидаги хукукларга эга:

фукаролар ва мансабдор шахслар томонидан ноконуний килинган хатти-харакатларни тухтатишни талаб килиш;

ички ишлар орган ходимлари келгунга кадар жиноят содир булган вокеа жойи ва жиноят далилиларни саклаш, ички ишлар орган ходимларига далилларни бериш;

жамоат тартибини саклашда узларига юклатилган вазифаларини бажаришда ички ишлар органларига ёрдам бериш;

хизмат фаолияти давомида тартибни саклаш максадида, Федерал конунда назарда тутилган холларда куч ишлатиш;

бошка Федерал Крнунларда курсатилган хукуклардан фойдаланиш. Агарда халк дружиначи жамоат бирлашмаси аъзоси уз хизмат фаолияти давомида унинг хаёти ва саломатлиги хавф остида булиши мумкинлиги тугрисида етарли асосга эга булса, уз вазифаларини амалга оширишни рад этиш хукуки мавжуд.

Халк дружиначи жамоат бирлашмаси аъзолари уз хизмат вазифаларини бажаришда куйидаги мажбуриятлар белгиланган:

жамоат тартибини саклаш сохасидаги конунчилик ва бошка меъёрий-хукукий хужжатларни билиш ва талабларига

риоя килиш;

May, 2022

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

халк дружинники томонидан одамлар тупланганлиги эълон килинган такдирда, белгиланган жойга етиб бориш;

фукаролар, жамоат бирлашмалари, диний ва бошка ташкилотларнинг хукуклари ва конуний манфаатларини хурмат килиш;

коидабузарликни олдини олиш ва холат буйича чора-тадбирлар кабул килиш;

ички ишлар органлари ва бошка хукукни мухофаза килувчи органлари ходимлари талабларини Россия Федерацияси конунчилигига зид булмаган холда бажариш;

фукароларнинг бахтсиз ходисаларда, жарохатланганда, захарланганда ва бошка касалликлар билан чалинганда, хаёти ва соглигига тахдид мавжуд булганида биринчи ёрдам курсатиш ёки тегишли кадрлар билан таъминлаш;

фукароларга узини гувохнома курсатган холда таништириш ва ноконуний хатти-харакатларни тухтатишни талаб килиш.

Шунингдек, кунгиллилар иш ёки укиш вакти давомида ташкилот рахбарининг розилиги билан жамоат тартибини саклашда иштирок этиши мумкин.

Сунгги вактларда, Россия Федерацияси жамоатчилик бирлашмалари имкониятларидан етарли даражада фойдаланиб бир канча ютукларга эришиб келмокда. Хусусан, Россия Федерацияси ИИВ матбуот хизмати вакили Ирина Волкнинг фикрича, Россия Федерациясида 2017 йил 31 декабрь ва 2018 йил 1 январь кунлари 14 мингдан ортик "Янги йил" байрами тадбирлари утказилган. Бу байрамларда мамлакатнинг 8,6 млн.га якин фукароси иштирок этган. Ушбу тадбирларда жамоат тартибини саклашда Ички ишлар органларидан 75 минг, Россия Федерацияси Федерал хизмат хузуридаги Миллий гвардиянинг 11 минг ходими жалб килинган. Шунингдек, хукукни мухофаза килувчи органлари билан биргаликда халк дружиначиларидан 11,2 минг ва казаклар жамиятидан 2,5 минг аъзоси хамкорликда фаолият олиб борган [16].

Мавжуд маълумотлар тахлилига кура, Россия Федерацияси Президенти сайловига тайёргарлик куриш ва уни утказиш даврида жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлаш борасида 2018 йил 18 март куни утказилган тадбир давомида жамоат тартибини саклашда Ички ишлар органларидан 275 минг ходим ва Россия Федерацияси Федерал хизмат хузуридаги Миллий гвардиянинг 81 мингдан ортик ходими катнашган. Уз навбатида, хукукни мухофаза килувчи органлари билан хамкорлик максадида

жамоат тартибини саклашга кумаклашувчи жамоат

May, 2022

тузилмаларида халк дружиначиларидан 46,7 минг ва казаклар жамиятидан 7,4 минг аъзоси тадбирда катнашган [17].

ташкиллаштирилганлиги сабабли, мамлакатда утказилган оммавий тадбирлар ва байрамларда хеч кандай кунгилсиз вокеалар содир булмаган.

^иргизистон Республикаси Хукуматининг 2015 йил 30 июлдаги 547-сон карори билан ^иргизистон Республикаси ички ишлар органларининг фукаролик жамияти институтлари билан узаро хамкорлигининг механизмлари тугрисидаги низом тасдикланди.

Мазкур Низомда ички ишлар органлари ва фукаролик жамияти уртасидаги узаро хамкорликнинг вазифалари этиб куйидагилар белгиланди: ахолининг ички ишлар органларига ишончини ошириш; ички ишлар органлари фаолиятининг шаффофлигини ошириш; ички ишлар органлари билан биргаликда жамоат тартибини саклашда фукаролар ва уларнинг бирлашмаларининг иштирокини тартибга солиш;

ахоли уртасида ички ишлар органи ходимининг ижобий имиджини шакллантириш;

хукукбузарликлар ва жиноятларнинг биргаликда профилактикасини ташкил этиш;

ахолининг хукукий саводхонлиги даражасини ошириш. Шунингдек, хукукбузарликлар профилактикаси буйича ички ишлар органлари ва фукаролик жамияти институтлари уртасидаги узаро хамкорлик куйидаги йуналишларда амалга оширилиши белгиланди:

фукароларнинг хаёти, соглиги ва мол-мулкини химоя килиш, уларнинг хукуклари, эркинликлари ва конуний манфаатларини химоя килиш, конун устуворлигини, конунийлик, жамоат хавфсизлигини таъминлаш учун шарт-шароитлар яратишга кумаклашиш;

^иргизистон Республикаси конун хужжатларида белгиланган тартибда экстремистик фаолиятнинг олдини олиш;

гиёхвандлик воситалари ва психотроп моддаларнинг ноконуний айланиши билан боглик хукукбузарликларнинг олдини олиш;

йул харакати сохасида хукукбузарликларнинг олдини олиш; ^иргизистон Республикаси конун хужжатларида белгиланган тартибда оиладаги зуравонлик ва бошка турдаги зуравонлик ва суиистеъмолликлардан куриклаш ва химоя килиш;

Юкоридаги чора-тадбирлар хукумат томонидан тугри

May, 2022

вояга етмаганлар уртасида хукукбузарликлар ва вояга етмаганларга нисбатан зуравонликларнинг олдини олиш.

Шу билан бирга, ички ишлар органларининг фукаролик жамияти институтлари билан узаро хамкорлиги турли шаклларда: ахборот, маслахат, услубий, ташкилий-амалий хамда давлат ижтимоий буюртмаси оркали, шунингдек, ^иргизистон Республикаси конунчилигида такикланмаган бошка шаклларда амалга оширилиши мумкин [18].

МУХ, ОКАМА ВА HAT ИЖАЛАР

Давлат ва фукаролик жамияти институтлари уртасидаги узаро хамкорлик давлат сиёсатини ва давлат функцияларини самарали амалга оширишга ёрдам беради, улар орасида хукукни мухофаза килиш функцияси мухим урин тутади. Давлат ва фукаролик жамияти институтларининг узаро якин хамкорлиги, узаро таъсири ва назорати давлатнинг хукукни мухофаза килиш функцясини самарали амалга оширишга, ахоли ва хокимият органларининг якинлашишига, ижтимоий муносабатлардаги карама-каршиликларни хал килишга ёрдам беради.

Жиноятчиликка карши курашиш сохасида полиция ва фукароларнинг узаро хамкорлиги замонавий демократик давлатларнинг узига хос хусусиятига айланиб бормокда, жиноятчиликка карши курашишда давлат ва жамият хамкорлигининг янги шакллари ва янги йуналишлари яратилмокда [19].

У

Умуман олганда, юкорида куриб чикилган давлатларнинг бу сохадаги эришган ижобий натижалари асосида Узбекистон Республикасида жамоат хавфсизлигини таъминлашда давлат органлари ва нодавлат нотижорат ташкилотларининг хамкорлиги фаолиятини кайта куриб чикиш ва унинг ишлаш механизмларини такомиллаштириш максадга мувофикдир.

REFERENCES

1. Белов К. В. Некоммерческие организации современной Японии как акторы глобального гражданского общества: Дис. ... канд. полит. наук. СПб., 2012.

2. Киричёк Е. В. Совершенствование деятельности полиции по обеспечению конституционных прав и свобод человека и гражданина и взаимодействию с институтами гражданского общества:

May, 2022

комплексные меры // Юридическая наука и правоохранительная практика. 2014. № 4(30). С. 40-49.

3. Столичная полиция США. 2016. - https://www.uscp. gov/the-department/bureaus-and-offices

4. Случевская Ю. Зарубежный опыт партнерских отношений между полицией и населением // Профессионал. 2011. № 3. С. 17-20.

5. Павловский В. В. Взаимодействие общества и полиции (милиции) в обеспечении правопорядка: Дис. ... канд. юрид. наук. М., 2010.

6. Полиция Великобритании: официальный сайт. 2016. -https://www.police.uk/information-and-advice

7. Полиция Нидерландов: официальный сайт. 2016. - https://www.politie.nl

8. Полиция Польши: официальный сайт. 2016. - http: //www.policja.pl/pol/english-version/4889,Polish-National-Police.html

9. Полиция Дании: официальный сайт. 2016. -https://www.politi.dk/en/servicemenu/home

10. Территориальная полиция Франции: официальный сайт. 2016. -http: //www.police-territoriale.fr/outil s/cls. htm

11. Полиция Израиля: официальный сайт. 2016. -https://www.police.gov.il/English contentPage.aspx

12. Раскин Д. И. Полиция и гражданское общество в Российской империи // Государство и право: эволюция, современное состояние, перспективы развития (навстречу 300-летию российской полиции): Материалы XIV международной научно-теоретической конференции. Санкт-Петербург, 27-28 апреля 2017 г. / Под ред. Н. С. Нижник: В 2 т. Т. II. СПб.: Изд-во СПб ун-та МВД России, 2017. С. 128-130.

13. Федеральный закон от 7 февраля 2011 года № З-ФЗ "О полиции".

14. Россия Федерациясининг 2014 йил 2 апрелдаги "Жамоат тартибини саклашда фукароларнинг иштироки тугрисида"ги ФЗ-44-сонли Федерал ^онуни.

15. Исамутдинов Р.Р. Узбекистон Республикасида жамоат тартибини саклашга кумаклашувчи жамоат тузилмалари фаолиятини такомиллаштириш буйича замонавий ёндашувлар. Магистрлик дисс... Т.: СТИБОМ, 2019й.

16. Общественный порядок на массовых новогодних мероприятиях обеспечен в полном объеме. 01 Января https: //xn--b 1 aew.xn--p1ai/news/item/11959077/.

May, 2022

17. Правопорядок и безопасность граждан в период подготовки и проведения выборов Президента Российской Федерации обеспечены в полном объеме. https: //xn--b 1 aew.xn-p 1 ai/news/item/12555101/.

18. Сайт Министерства юстиции Кыргызской Республики. http://cbd.miniust.gov.kg/act/view/ru-ru/97808

19. Нижник Н.С. — Полиция и гражданское общество: поиск вектора взаимодействия // Полицейская деятельность. - 2018. - № 5. - С. 52 - 66. DOI: 10.7256/2454-0692.2018.5.23796 URL: https://nbpublish.com/library_read_ article. php?id=23796

d ©

ф'

May, 20221

1234

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.