CC BY
42Scientific Journal Impact Factor
О
ZAMONAVIY INNOVATSION TEXNOLOGIYALARNING "JAHON IQTISODIY-IJTIMOIY GEOGRAFIYASI" FANINI O'QITISHDAGI
AHAMIYATI
Аrtikoyа Gulnozа Eshmuhаmmаdoynа
Buxoro davlat unversitetining pedagogika instituti tabiiy va gumanitar fanlar fakulteti, tabiiy fanlar kafedrasi kabinet mudiri
Bizga ma 'lumki, har bitta sohani o 'qitishda turli xil o 'qitish usullari, zamonaviy, interfaol yondashuvlar va innovatsion texnologiyalar mavjud. Ushbu maqola asosan, "Jahon iqtisodiy ijtimoiy geogmfiyаsi" fanini o'qitishdа eng ilg'or va samarali o'qitish texnologiyalari haqida ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Xususan, ta'lim sohasida o 'quvchilarga va talabalarga geografiya fanining ahamiyati va uni yangicha metodlar bilan o 'rgatish tamoyillarini misollar orqali namoyon qiladi.
Kalit so'zlar: Innovatsion texnologiyalar, pedagogik jarayon, ilmiy-uslubiy asoslar, zamonaviy tizim, o'qitishningpedagogikshartlari.
We know that there are different teaching methods, modern, interactive approaches and innovative technologies in teaching each field. This article mainly provides information on the most advanced and effective teaching technologies in teaching the subject of "World Economic and Social Geography". In particular, it demonstrates the importance of geography to students in the field of education and the principles of teaching it in new ways through examples.
Keywords: Innovative technologies, pedagogical process, scientific and methodological bases, modern system, pedagogical conditions of teaching.
Мы знаем, что в преподавании каждой области используются разные методы обучения, современные интерактивные подходы и инновационные технологии. В данной статье в основном представлена информация о самых передовых и эффективных технологиях преподавания предмета «Мировая экономическая и социальная география». В частности, он демонстрирует важность географии для учащихся в сфере образования и принципы преподавания ее по-новому на примерах.
Ключевые слова: инновационные технологии, педагогический процесс, научно-методические основы, современная система, педагогические условия обучения.
ANNOTATSIYA
ABSTRACT
АННОТАЦИЯ
Oriental Renaissance: Innovative, R VOLUME 1 | ISSUE 8
educational, natural and social sciences ( ) ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
KIRISH
Bugungi kunda "Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi" fanining mazmunini takomillashtirish va ta'lim sifatini ta'minlash uchun ilmiy-uslubiy ishlanmalarni ishlab chiqishga qaratilgan tadqiqotlar olib borish dunyodagi eng muhim vazifalardan biridir. Ilg'or pedagogik texnologiyalar va usullarni qo'llashni o'quv-uslubiy ta'minlashni takomillashtirish, shuningdek, pedagogik-psixologik, o'quv-uslubiy sohalarda ilmiy-uslubiy faoliyatni optimallashtirish kabi sohalardagi tadqiqotlarga ustuvorlik beriladi.
Mamlakatimizda, ayniqsa, so'nggi yillarda umumiy o'rta ta'limda geografiya ta'limini modernizatsiya qilish, iqtisodiyotning turli sohalarida olib borilayotgan islohotlar, fundamental va amaliy fanlarning tuzilishi va undagi kontseptual o'zgarishlarga alohida e'tibor qaratilmoqda. Pedagogik jarayonni yoshlarni vatanparvarlik va milliy istiqlol ruhida tarbiyalashga, shuningdek boy ilmiy, madaniy va ma'naviy boyliklarimiz asosida ma'naviy-axloqiy fazilatlarni rivojlantirishga qaratilgan yangi pedagogik shakl va uslublar asosida takomillashtirish zarur [1-4].
Shu munosabat bilan, geografiya ta'limida ilmiy izlanishlarni chuqurlashtirish, jumladan, "Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi" o'quv jarayoniga ta'limning innovatsion shakllari va usullarini joriy etish, baholashga qaratilgan innovatsion topshiriqlarning zamonaviy tizimini ishlab chiqish zarur va bu o'quvchilarning bilim, ko'nikma va malakalarini oshirish maqsadga muvofiqdir [5-7].
O'qituvchilar malakasini oshirish tizimida yangiliklar va g'oyalarni qo'llash - bu fanni o'qitishda innovatsion texnologiyalardan foydalanish deb ataladi. Rivojlangan mamlakatlarda, xususan, Buyuk Britaniya, Fransiya, Germaniya, Vengriya, Finlyandiyada geografiya o'qitiladi. Asosan, ta'lim berish jarayonida aqliy qobiliyatlar katta rol o'ynaydi va talaba psixikasini, kognitiv faolligini o'rganishga katta e'tibor qaratiladi. Psixologlarning ishtirokisiz fanni o'rgatish bo'yicha tadqiqot olib borish deyarli mumkin emas. O'qitish jarayonida turli matnlar, o'yinlar, taqlidlar keng qo'llaniladi. Masalan, talaba kompaniya prezidenti sifatida o'ylaydi, harakat qiladi, muammoni hal qiladi, o'zi xulosa chiqaradi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Ta'limning asosiy maqsadi o'quvchilarni kelajakka, ya'ni tadbirkorlik va tadbirkorlikka tayyorlashdir. Xorijiy mamlakatlarda, xususan Buyuk Britaniya va Fransiyada geografiya darsliklari va qo'llanmalarini o'rganish natijalari shuni ko'rsatdiki, bu mamlakatlarda bitta kursni o'qitish uchun bir nechta darsliklar tayyorlanadi va nashr etiladi. Ko'pgina darsliklar ma'lumotga boy, qiziqarli va interfaol mashg'ulotlarni o'z ichiga olgan bo'ladi. Bunday qo'llanmalardagi matndagi ma'lumot 20-40 foiz, tasvir 20 foiz, statistika 20 foiz, savol va topshiriqlar 20 foiz.
757
Scientific Journal Impact Factor
0
Mamlakatimizda bizda "Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi" fanini yangi ta'lim texnologiyalari asosida o'qitish uchun katta imkoniyat bor, lekin bu texnologiyalarni qo'llash bo'yicha ilmiy -uslubiy ishlar boshqa fanlarga qaraganda sekinroq. "Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi" fanidan chet mamlakatlardagidek bizning mamlakatimizda ham ushbu quyidagi asosiy usullardan foydalanilmoqda:
o'quvchilarni sinfda faollashtirish va muammoli va tadqiqot xarakteridagi yangi g'oyalarni rag'batlantirish;
ular uchun faoliyat tizimini yoki yo'nalishini o'zgartirish uchun aniq maqsadlar qo'yish;
ta'lim jarayonining sifatini ta'minlaydigan innovatsion usullarni yaratish, noan'anaviy yondashuvlar g'ayritabiiy tashabbuslar orqali ijodkorlikni rag'batlantirish, rag'batlantirish harakatlantiruvchi kuch sifatida namoyon bo'lishini ta'minlash; o'quv vazifalari, nostandart testlardan iborat darsliklar va qo'llanmalar yaratish; o'qituvchi yangilikning mohiyatini to'liq anglab, o'z ishiga yangiliklarni izchil qo'llay olishi kerak.
Shu sababli, o'quvchilarni o'quv faoliyatining to'liq sub'ekti qilish, pedagogik munosabatlarni insonparvarlashtirish va demokratlashtirish, o'qitish samaradorligini oshirish uchun geografiya o'qitish jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qo'llash zarurati tug'iladi.
"Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi" fanini o'qitishni takomillashtirishning ilmiy -uslubiy asoslari quyidagilar:
- Noyob dalillar
- Geografik ob'ektlarni tahlil qilish
- Maqsad
- Ta'lim funktsiyasi
- Tashkiliy funktsiya
- Bashoratli funktsiya
Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasini o'qitishni takomillashtirish talabalarga tabiat va jamiyatga xos bo'lgan hodisalarni to'liq tasavvur qilish imkonini beradi.
Fanni o'qitish asosida talabalarda iroda, qat'iyatlilik, burch va mas'uliyat hissi, estetik ideallar ijtimoiy va shaxsiy hayotga nisbatan rivojlanadi. Ilmiy dunyoqarash -shaxsning jamiyatdagi faol ishtirokini ta'minlaydigan birinchi omil. Bu tabiat va jamiyatga xos bo'lgan bilim va qonunlarga asoslangan ilmiy-amaliy tafakkurida ma'lum yo'nalishlar paydo bo'ladi
"Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi" fanini o'qitishning pedagogik shartlari quyidagilardan iborat:
Scientific Journal Impact Factor
0
- Didaktik shartlar
- Tarbiyaviy shartlar
- Chuqur ilmiy asoslash
- Mantiqan ishontirish qobiliyati
- Shaxsiy qarashlarni shakllantirish
- Ishonchli tarkibni yaratish
- Didaktik vaziyat
- Motivatsiyani yaratish
- Rivojlantiruvchi funktsiya
Ushbu yuqorida berilgan shartlar fanni o'qitishda fikrlash faolligini ta'minlaydi, o'quvchilarni ijodkorlikka, moyillikka, voqea va harakatlarning o'zaro ta'siriga undaydi.
Ta'limda talabalar o'qituvchining ma'ruzasi va hikoyasiga asoslangan darsdan zerikishadi. Intensiv axborot davrida darsning ilmiy va amaliy jihatlarini oshirish maqsadida, tadqiqot jarayoni "Jahon iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi" ning ba'zi mavzularini o'qitishda innovatsion usullardan foydalanishga asoslangan yaxshi natijalarga erishishga qaratilgan.
Dunyoning iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasini o'qitishda ishlab chiqilgan amaliy innovatsion usullarni shunga mos ravishda tanlash mumkinligi ko'rsatildi. Natijada protsessual komponentga 9-sinf o'quvchilarining geografik qobiliyatini baholash bo'yicha tavsiyalar, jumladan, og'zaki taqdimot, internet simulyatorlari, onlayn testlar, treninglar, innovatsion usullar va ilg'or pedagogik texnologiyalarni tahlil qilish kiradi. Ishlab chiqilgan usullar yordamida talabalar mustaqil ravishda o'z geografik bilim va ko'nikmalarini namoyish qiladilar.
Shu maqsadda bir nechta ("Gollar cho'qqisi", "Yulduzli galaktika", "Xavfli daryo", "UMOM", "Yomg'ir", "Sirli shahar", "Yulduz", "Besh +1", "Javobni toping. savol "," 10x10 "," Doppi "texnologiyalari va boshqalar ishlab chiqilgan. "Yomg'ir" texnologiyasi "Jahon qishloq xo'jaligi" misolida tavsiya etiladi.
Bu texnologiyani qo'llashda berilgan shakllar, xususan: qishloq xo'jaligi mahsulotlarining nomini bulut shaklida yozish; tomchi shaklida qishloq xo'jalik ekinlaridan tayyorlangan mahsulotlarning nomini yozing; qoraqarag'ay shaklida yuqoridan pastgacha qishloq xo'jaligi mahsulotlarini yetishtirishda yetakchi mamlakatlarning nomlari ketma-ket yoziladi (1-2-3 o'rinlargacha). Talabalarga berilishi va ular tomonidan bajarilishi mumkin bo'lgan ishlar namunalari keltirilgan.
Scientific Journal Impact Factor
о
XULOSA
"Yomg'ir" texnologiyasidan foydalanish natijasida talabalar qishloq xo'jaligi ekinlari va ularning mahsulotlari nomlari, qishloq xo'jaligi sektori yuqori darajada rivojlangan mamlakatlar bilan tanishadilar [8]. O'qituvchi mavzu bo'yicha bilim, ko'nikma, malaka va ko'nikmalarni shakllantirishda samarali natijalarga erishadi. O'quvchilarning darsga bo'lgan qiziqishi va darsdagi faolligi oshadi, o'z qobiliyatlarini namoyon etish orqali ular mavzuni bilish, uni mustaqil o'zlashtirish quvonchiga ega bo'ladilar.
Shunday qilib, o'quvchilarning mavzu bo'yicha geografik qobiliyatini aniqlashga qaratilgan innovatsion usullarni ishlab chiqishning tanlangan tamoyillari, asosan, o'quvchilarni ta'lim va bilim faoliyatini baholash tizimiga yo'naltiradi.
REFERENCES
1. Qo'ldasheva M. Dunyoning iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi fanini o'qitishning innovatsion usullari. Uslubiy qo'llanma. Namangan. 2018. -227 bet.
2. Qo'ldasheva M. Geografiya o'qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qo'llash muammolari va yechimlari / "Namangan VXTXQTUMOI" mahorat maktabi "samaradorligini oshirishning dolzarb masalalari: muammolar va yechimlar" ilmiy-amaliy konferensiyasi, 2015 yil. - B. 92-94.
3. Mahmudova M., Qo'ldasheva M., Umarova G. B. Dunyo iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi darslarida dizayn uslubidan foydalangan holda o'quvchilarni kasbga yo'naltirish // Maktab va hayot ilmiy-uslubiy jurnali, Toshkent, 2018. - №4 - S.20-22 (13.00.00. № 4).
4. Buribayevna, D. B., Mirmagdiyevna, A. X., Ne'matovna, A. D., & Valiyevna, T. Z. (2020). O'ZBEKISTON MAKTAB TA'LIM TIZIMIDA GEOGRAFIYA FANNING O'QITILISHIDA AKT NING O'RNI VA AHAMIYATI. Интернаука, 7(130 часть 3), 72.
5. Жумаханов, Ш. З. (2020). ХАЛ^АРО МЩЁСДА ТОПОНИМЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ ГЕОГРАФИК, ЛИНГВИСТИК ВА ТАРИХИЙ ХУСУСИЯТЛАРИ. ГЕОГРАФИЯ: ПРИРОДА И ОБЩЕСТВО, 7(2).
6. Kayumova, M. (2021). GEORAFIYA DARSLARIGA AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARINI TADBIQ ETISH. Журнал естественных наук, 1(2).
7. Isadjanov, A., & Ilyos, G. (2020). TOURISM DEVELOPMENT IN UZBEKISTAN: CURRENT TRENDS AND NATIONAL PRIORITIES. The Light of Islam, 2020(1), 192-202.
Scientific Journal Impact Factor
О
8. Наджибулла, К. (2021). IQTISODIY RIVOJLANISHDA TURIZMNING O'RNI VA UNI YANADA RIVOJLANTIRISH YO'NALISHLARI. Журнал Инновации в Экономике, 4(7).
9. Qodirov, T. U. U., Yusufxonov, Z. Y. O. G. L., & Sharapova, S. R. Q. (2021). O 'ZBEKISTONDA TRANSPORT-LOGISTIKA KLASTERLARI FAOLIYATINI TAKOMILLASHTIRISH. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1(6), 305-312.
10. Кодиров, Т. У., Юсуфхонов, З. Ю. У., & Ахмедов, Д. Т. У. (2021). АНАЛИЗ ФАКТОРОВ, ВЛИЯЮЩИХ НА РЕЙТИНГ ИНДЕКСА ЭФФЕКТИВНОСТИ ЛОГИСТИКИ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1(6), 245-252.
