XORIJIY MAMLAKATLARDA MAVJUD BO’LGAN AVTOYO’L VA TEMIRYO’L KO’PRIKLARI VA YO’L O’TKAZGICHLARINING ROMLI-OSMA TIZIMLARI TURLARI, ULARNING AFZALLIKLARI VA KAMCHILIKLARI Текст научной статьи по специальности «Социологические науки»

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

XORIJIY MAMLAKATLARDA MAVJUD BO'LGAN AVTOYO'L VA TEMIRYO'L KO'PRIKLARI VA YO'L O'TKAZGICHLARINING ROMLI-OSMA TIZIMLARI TURLARI, ULARNING AFZALLIKLARI VA

KAMCHILIKLARI

Ahad Samad o'g'li Ergashev

Toshkent davlat transport universiteti MTIEK-2 guruhi magistranti

Ilmiy rahbar: t.f.n., dotsent Saidxon Salixanovich Salixanov

Ushbu maqolada chet davlatlarda qurilgan romli-osma ko'priklar haqida umumiy ma'lumotlar keltirilgan. Ularning xususiyatlari va o'ziga xosligi o'rganildi. Ko'priklarning afzalliklari va kamchiliklari yoritildi.

Kalit so'z: Romli ko'prik, struktura, Oldindan zo'riqtirilgan beton,monolit, temir-beton.

TYPES OF HIGHWAY AND RAILWAY BRIDGES AND ROAD CONDITIONS AVAILABLE IN FOREIGN COUNTRIES, THEIR ADVANTAGES AND

DISADVANTAGES

This article gives you a brief overview on overpasses built in foreign countries. Their characteristics and peculiarities have been studied. The advantages and disadvantages of bridges are highlighted.

Keywords: Frame bridge, structure, prestressed concrete, monolith, reinforced concrete.

Romli ko'prik - bu ustki va pastki tuzilmasi uzluksiz birlik vazifasini bajarish uchun mustahkam bog'langan ko'prik. Odatda, struktura monolit tarzda quyiladi, bu strukturani pastki qavatdan poydevorgacha davom ettiradi. Qismlar orasidagi bog'lanishlar egilish momentini, eksenel kuchlarni va kesuvchi kuchlarini o'tkazadigan mustahkam ulanishlardir. Romli ko'prik dizayni juda chiroyli boladi lekin, loyihalash va qurish qiyin hisoblanadi

ANNOTATSIYA

ABSTRACT

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

Betonli romli koprik-AQSH 1-rasm

Romli ko'priklardan foydalanish Germaniyada 20-asrning boshlarida boshlangan va tezda Amerikaga tarqaldi.Ayniqsa,Emilio Henrik Baumgart va Artur G.Xayden 1920-yillarning boshlarida beton romli ko'priklardan foydalanishlari bilan shuhrat qozongan.O'sha paytda temir-beton ko'prikni loyihalash keng qo'llanilgan,lekin ustki va pastki tuzilmadagi podshipniklar bilan ishlab chiqilgan.Beton romli ko'priklar dizaynida ulamalar yo'q. Buning o'rniga ustki va pastki tuzilma bilan monolitik tarzda quyiladi va butun ko'prik pastki qavatdan poydevorgacha davom etadi.Muhandislar ushbu turdagi dizaynni ko'p sabablarga ko'ra foydali deb topdilar.Romli ko'prikning pastki qismidagi momentlar oddiygina qo'llab-quvvatlanadigan pastki qavatdagi mos momentlardan kichikroqdir.Shuning uchun, o'rta masofada ancha sayozroq kesma foydalanish mumkin.Qo'shimcha afzalliklarga ko'ra, yondoshuvlar uchun kamroq joy talab qilinadi va tayanchlar strukturaviy tafsilotlari kerak emas.Muhandislar, shuningdek, qattiq romli ko'priklarining ba'zi kamchiliklarini qayd etdilar. Po'lat armaturalarni (armaturalarni) joylashtirish juda qiyin bo'lishi mumkin va betonni joylashtirish murakkabdir. Bundan tashqari, romli ko'priklar statik jihatdan noaniq va tahlil qilish oddiygina qo'llab-quvvatlanadigan tuzilmalarga qaraganda ancha qiyin statik jihatdan noaniq va tahlil qilish oddiygina qo'llab-quvvatlanadigan tuzilmalarga qaraganda ancha qiyin.

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=2223Q

Single-Span Over River, AQSh 2-rasm

Single Span Over Roadway, Germaniya 3-rasm

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

Single-Span in Shape of Arch, Finlandiya 4-rasm

Bir oraliqli Romli ko'priklar odatda temir-betondan tayyorlanadi va odatda yolovchi uchun ishlatiladigan yo'llarda va boshqa yo'llarda qo'llaniladi.Ushbu dizayn materialdan samarali foydalanish hisoblanadi, chunki o'rta oraliqdagi kesma nisbatan tor va tayanchlarda kerak bo'ladigan beton miqdori kamayadi.Oraliq masofadagi tor qism ko'prik profili yengil, bu dizaynni, ayniqsa, katta bo'shliq kerak bo'lganda foydalidir.Profil shuningdek, ko'prikni oodiy ko'prikdan ko'ra me'moriy jihatdan chiroyli qilib ko'rsatadi.Romli dizayni 11 va 24 m orasidagi masofalar uchun eng samarali ko'prik hisoblanadi. Agar po'latdan foydalanilsa, iqtisodiy afzallik 37 m oraliqgacha cho'ziladi.Yana bir yutuq - oldindan zo'riqtirilgan betondan foydalanish. Oldindan zo'riqtirilgan beton beton injiniringidagi katta yutuq bo'lib, qattiq karkasli ko'prik qurilishida samarali qo'llanilgan.Bu diqqatga sazovordir, chunki beton mustahkam ramka ko'prigida standart armatura o'rnatish allaqachon qiyin edi.Armaturalarni oldindan zo'riqtirish qiyinroq, lekin hali ham amalga oshirish mumkinligi isbotlangan.Oldindan zo'riqtirilgan beton ko'prik qurilishida foydalidir, chunki u an'anaviy temir-betonga qaraganda yuqori cho'zilish kuchiga ega, bu esa ko'prik oralig'ini uzoqroq qilish imkonini beradi

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI (REFERENCES)

1. O'zbekiston Respublyakasi Prezidentining "O'zbekiston Respubpikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Xarakatlar strategiyasi to'grisida"gi Farmoni. // Xarakatlar strategiyasi asosida jadal tarakkiyot va yangilanish sari. — T.: G'afur-G'ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2017.70-71 6.

2. Muslimov N.A., Usmonboeva M.S., Sayfurov D.M., Taev A.B. Innovatsion ta'lim texnologiyalari. Toshkent: "Sano-standart" nashriyoti, 2015. — 150 6.

3. Dexkanova M.U. Kasbiy pedagogika. —T: TTYMI, 2017, 110-115 6.

4. Российский В.А. и др. Примеры проектирования сборных железобетонных мостов. Под ред. В. А. Российского. Учеб. пособие для студентов автодорожных вузов. Изд. 2. М., «Высшая школа» 1970 -

520 с