CC BY
0XONOBOD -VODIYNING YASHIRIN GAVHARI
JQosimova Madina Zaynobidinovna, 2Maxmudova Nozimaxon Zohidjon qizi
1Andijon davlat chet tillari instituti, f.f.f.d, PhD, 2Andijon davlat chet tillari instituti 1-kurs talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.11216598
Annotatsiya. Ushbu maqola o'zining boyligi va jozibali tajribalari bilan mashhur bo'lgan sayyohlikmanziliXonobodning jozibadorligini o'rganadi. Go'zal landshaftlar orasida joylashgan Xonabad turli xil sayohatchilarningxohishlariga mos keladigan ko'plab qulayliklarni taklif etadi. Muhokama kurortninggeografikjoylashuvi, o'ziga xos xususiyatlari, turar joy tanlovi va ko'plab dam olish tadbirlarini o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, maqola Xanobodning barqarorlik va jamoatchilik ishtirokiga sodiqligini yoritib beradi va uning mas'uliyatli turizm amaliyotlarini ta'kidlaydi.
Kalit so'zlar: Xonobod, Xontaxt, "Fazilman ota" bulog'i, "Absattor ota" "Andijon dengizi" dam olish maskani, Turizm.
Annotation. This paper examines the appeal of Khanabad, a tourist destination known for its opulence and alluring experiences. Nestled amidst beautiful landscapes, Khanabad offers a host of amenities to suit the preferences of a diverse range of travelers. Discussion will include the resort's geographic location, unique features, lodging options, and many recreational activities. In addition, the article highlights Khanabad's commitment to sustainability and community involvement and highlights its responsible tourism practices.
Keywords: Khanabad, Khantakht, "Fazilman ota" spring, "Absattor ota" "Andijan sea" resort, Tourism.
Аннотация. В данной статье рассматривается привлекательность Ханабада, туристического направления, известного своим богатством и захватывающими впечатлениями. Расположенный среди прекрасных пейзажей, Ханабад предлагает множество удобств, отвечающих предпочтениям самых разных путешественников. Обсуждение будет включать географическое положение курорта, его уникальные особенности, варианты проживания и множество развлекательных мероприятий. Кроме того, в статье подчеркивается приверженность Ханабада к устойчивому развитию и участию общества, а также подчеркивается его ответственная туристическая практика.
Ключевые слова: Ханабад, Хантахт, источник «Фазильман ота», курорт «Абсаттор ота», «Андижанское море», Туризм.
O'zbekistonning sharqiy kurorti go'zal Xonobod shahri dastlab Buyuk Ipak yo'lining bir tarmog'ida turar-joy qishlog'i sifatida tashkil etilgan. Bugungi kunda Xonobod tog'lar bag'rida joylashgan yashil shahar bo'lib, qulay joylashuvi tufayli Andijon viloyatining kurort go'shasiga aylanishi ko'zda tutilgan. Prezident Shavkat Mirziyoyev 2020-yil 21-22-may kunlari Andijon viloyatiga tashrifi davomida ichki turizmni rivojlantirish, xususan Xonobod shahrini turizm markaziga aylantirish bo'yicha ko'rsatma bergan edi. Xonobod vodiysi o'zining tabiiy jozibasidan tashqari madaniy merosga boy bo'lib, tubjoy xalqlar azaliy an'ana va hunarmandchiligini saqlab kelmoqda.
Xonobod vodiysi atrof-muhitni muhofaza qilish haqida xabardorlik kuchayib borayotgani sababli barqaror turizm amaliyotiga sodiqdir. Xonobod vodiysining yashirin marvarid maqomi uni kashf etishga arziydi. Sarguzashtlar, madaniy hordiq yoki shunchaki tabiat bag'riga
damolishni xohlovchilar uchun bu sehrli vodiy o'z sirlarini ochish baxtiga muyassar bo'lgan har bir sayohatchida unutilmas taassurot qoldiradi. Farg'ona vodiysidagi Andijon viloyatining sharqiy qismida, Qoradaryo sohilida, Buyuk ipak yo'lining bir tarmog'ida qishloq sifatida tashkil topgan Xonobod shahri joylashgan. Uning asosiy tabiiy diqqatga sazovor joyi shifobaxsh xususiyatga ega Fozilmon ota bulog'idir.[6:26] Shaharlar avtomagistral orqali bog'langan bo'lib, u orqali jamoat va shaxsiy transportlar harakatlanadi. Qulay va juda yam-yashil Xonobod kichik aholi punktining shimoldan janubga uzunligi 3 kmga yaqin, sharqdan g'arbga esa 3,7 km. Qirg'iziston bilan chegara yaqinida joylashgan. Shahar ichida Xon taxti deb nomlanuvchi Xontaxt bor, u haqida qadimiy afsona yashaydi. Unga ko'ra, qo'shni davlat hukmdori sayohatlari chog'ida shu yerlarda to'xtagan. U unumdor joylarda dam olayotganda, shabadaning yengil va tetiklantiruvchi ta'sirini yoqtirardi, keyin xon uni har qanday yo'l bilan o'zlashtirishga qaror qildi. Xonning xohishiga yashirincha kulib, shamolni 200 tangaga sotishdi. Yig'ilgan sholini shamolda quritish vaqti kelganda, xon elchilari tog' qishlog'i aholisiga yetib kelishdi. Ular hukmdorga tegishli bo'lgan shamoldan foydalanganlik uchun to'lov talab qildilar. Natijada qishloq aholisi uni 500 tangaga qaytarib sotib olishga majbur bo'ldi. Shahar tarixidagi muhim tarixiy doston suv ombori qurilishidir. Bugungi kunda Xonobod tog'li hududdagi yashil shahar bo'lib, qulay joylashuvi tufayli Andijon viloyatining kurort go'shasiga aylanishga mo'ljallangan. [5:29]
Xonobod sanatoriysi - kislorodli va ionlangan havo tufayli yuqori va pastki nafas yo'llari, asab tizimi, yurak-qon tomir kasalliklarini davolashga ixtisoslashgan iqlimiy kurortdir. Xonobod sanatoriysida surunkali oshqozon-ichak, ginekologik va urologik kasalliklarga, periferik asab tizimining kasalliklariga, shuningdek suyaklar va bo'g'imlar kasalligiga chalingan bemorlar davolanadi. Zamonaviy uskunalar va malakali mutaxassislar yuqori sifatli davolanishni ta'minlaydi. Davolanish maskanida qarag'ay, terak, eman, akatsiya, yong'oq, kashtan, zarang va boshqa daraxtlar o'sadi. Mintaqaning tabiiy-iqlim sharoiti ionli havoning kislorod bilan to'yinganligi ideal manbai bo'lib, bu nafaqat turli xil kasalliklarni davolash uchun, balki yaxshi dam olish uchun ajoyib imkoniyatdir.
O'zbekiston Respublikasida turizmning barcha turlarini, jumladan davolash-sog'lomlashtiruvchi va rekreatsion turizmni tashkil etish va rivojlantirishning beqiyos imkoniyatlari mavjud. Respublikaning ana shunday beqiyos imkoniyatlar mujassamlashgan go'shalaridan biri - Andijon viloyatining Xonobod shahri va uning yaqin atrofi hududlaridir. O'zbekistonda turizmni rivojlantirishning huquqiy-me'yoriy asoslarini yaratishga alohida e'tibor berilmoqda. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 16 avgustdagi " 2018-2019 yillarda turizm sohasini rivojlantirish bo'yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar to'g'risida"gi PQ-3217-son Qarori bilan tasdiqlangan "2018-2019 yillarda turizmni rivojlantirish bo'yicha birinchi navbatdagi chora-tadbirlar dasturi"ga binoan, respublikadagi turistik resurslarga boy Andijon viloyatining Xonobod shahrida ham keng ko'lamdagi yaratuvchilik ishlarini olib borish rejalashtirilgan. [1:5] Ma'lumki, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Ichki turizm hizmatlarini diversifikatsiya qilishga oid qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi 2022 yil 30 apreldagi PQ № 232-sonli qarori chiqdi.Ushbu Qarorning amalga oshirilishi 2022 yil 1 iyundan boshlab, "O'zbekiston bo'ylab sayohat qil!" dasturi doirasida jamoa tashkilotlariga ish beruvchilar tomonidan xodimlar uchun yiliga bir marotaba maxalliy sayohatga chiqish imkoniniyatini yaratish qoidala-ri kiritildi. Ushbu Qarorning amalga oshirilishi va O'zbkistonda Yevropa darajasidagi birinchi - Xonobod - Muynak turistik magistralining yaqin ikki yilda ishga tushirilishi, har ikki shaharlarda tibbiy va sog'lomlashtiruvchi turizmni yanada rivojlantirish imkonini berishi tabiiy. [4:9]
Xonobodda kelajakda aholiga sifatli va samarali davolash-sog'lomlashtirishga va mazmunli dam olishga doir hizmatlar ko'rsatishni ta'minlashga qaratilgan real chora-tadbirlarni ishlab chiqishda ilmiy asos bo'la oladigan manbaalardan biri bo'lib qolishi mumkin. Xonobod xududining tog' yonbag'rida miloddan avval I ming yillik boshlarida o'troq ziroatkor Sho'raboshot va o'troqlashayotgan ko'chmanchi Eylaton madaniyatlariga oid mozor va manzilgohlar qayd etilgan. Ajdodlarimiz, tabiiyki bir joyda ikki ming yil davomida uzluksiz hayot kechirishi, bevosita bu xududdagi mavjud iqlim sharoiti, serunum yerlar hamda suv manbaasining barqarorligi bilan bog'liq bo'lgan. Tarixan Buyuk ipak yo'li chorrahalarida joylashgan eng go'zal va karvonlar safari uchun qulay hisoblangan Farg'ona vodiysining sharqida joylashgan bugungi Xonobod shahri, hali mo'jazgina qishloq bo'lgan davridayoq elga ovoza bo'lgan edi. [7:29]
Bugungi kunda, sayyohlarda bu erda yashayotganlarga havas tuyg'ularini uyg'otadigan, xushbo'ylikka burkangan qiradirlar va istirohat bog'i, ikki qirg'og'idagi osmono'par darahtlar ostidagi ariqchalarda zilol suvlar oqib turadigan jozibador shahar qurildi. Xonobod, o'zining nisbatan katta bo'lmagan o'lchamiga ega bo'lgan xududida "Andijon dengizi" va undan oqib chiqadigan Qoradaryo, Shaxrixon soyi, Andijon soyi, Savay kanali, qiradir ichidan tunnel orqali qo'shni Qirg'iziston respublikasiga o'tkazilgan "Do'stlik" kanali, ikkita ko'l va shaharning ichidan oqib o'tadigan anhor va ariqchalarga boyligi bilan, O'zbekistonda yagona shahardir. Ushbu holat ham shahar iqlimining jozibadorligini ta'minlab turadigan muhim omil bo'lib qolmoqda.
So'ngi yillarda, Sayid Fozilmon Dehlaviy ziyoratgohi va bu yerdagi shifobaxsh buloq atrof xududini janubdan o'rab turgan qiradirlarlar o'zlashtirilib, bog' va 150 ta oilaviy dam olish maskanlari va 20 ta oilaviy mehmonxonalar (2022 yil dekabr xolatiga) barpo etildi. [8:102] Xonoboddagi oilaviy mehmonxonalarning sohibu sohibalari mijozlarning estetik dam olishlari va asablarini tinchlantirishlarini ta'minlaydigan muhit yaratishga ham e'tibor berishmoqda. So'ngi yillarda Xonobod shaxri Farg'ona vodiysining turizm o'chog'iga aylantirilishida chet ellik investorlar ham ishtirok eta boshlashdilar. Jumladan, tadbirkor Isroilov Nusratillo Ne'matovichning tashabbusi va taklifi bilan Rossiyalik investorlar bu erda "Jannat buloq" rekreatsion turistik maskanini yaratishga asos soldi. Ushbu maskan bir vaqtning o'zida 1000 kishiga hizmat ko'rsatish imkoniga ega. "Hamkor Stimul Servis" ilmiy tadqiqot markazi rahbari Shohida Sultonovaning tashabbusi bilan "Absattar ota darasi"dagi uchta buloq suvlaridan na'munalar olinib, Toshkentdagi "Dori vositalarini standartlash ilmiy marazi" qoshidagi mahsus laboratoriyada tahlil qilishga erishildi.[8:105] Xonobodga tashrif buyurgan sayyohlar e'tiborini tortadigan jihatlaridan biri, mahalliy axolining inson salomatligiga ijobiy ta'sir etadigan har bir omilni asrab avaylash, ulardan o'zlarida sog'lom turmush tarzini shakllantirishda unumli foydalanayotganliklaridir. Bu borada pastlikdan yuqoriga - Xontaxtga olib chiqadigan uchta zinapoyali yo'llar mvjudligini ko'rsatib o'tish o'rinli. Eng yuqoriga olib chiquvchi yo'lakdagi zinapoyalarning soni 624 ta. Har tongda, ertalabki badantarbiyani qiradirlar bag'rida bajarishni turmush tarzining ajralmas qismiga aylantirib olgan mahalliy xalq va sayyohlar orasida keksasalar, ayniqsa ayollarning borligi etiborga molikdir.
Bugungi kunda Xonobodning sharqiy-janubiy tomonida maxsus "Yangi O'zbekiston dengizi" loyixasi asosida katta maydonda sun'iy ko'l va uning atrofida sog'lomlashtiruvchi va rekreatsion oromgoxlar yaratish ishlari davom etmoqda. Ushbu sahiy hududda mavjud bo'lgan tabiiy shifobaxsh resurslardan nafaqat respublikamizning, balki xorijiy davlatlar aholisining sog'lig'ini saqlash va mustahkamlashda keng foydalanishni tashkil etish mumkin.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 16.08.2017 y. PQ-3217-son "2018-2019 yillarda turizm sohasini rivojlantirish bo'yicha birinchi novbatdagi choratadbirlar to'g'risida" gi Qarori.
2. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respublikasida tu-rizm salohiyatini rivojlantirish uchun qulay shart -sharoitlar yaratish bo'yicha qo'shimcha tashkiliy chora tadbirlar to'g'risida"gi 2018 yil 3 fevraldagi PF-5326-son Farmoni.
3. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 05.01.2019 yildagi "O'zbekis-tonda turizmni jadal rivojlantirishga oid qo'shimcha chora tadbirlar to'g'-risida"gi PF 5611 sonli Farmoniga 1-ilova "2019 -2025 yillarda O'zbe-kiston Respublikasida turizm soxasini rivojlantirish Konsepsiyasi"
4. "Ichki turizm hizmatlarini diversifikatsiya qilishga oid qshimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 30 apreldagi PQ № 232-sonli qarori.
5. Abdullaev B.M. Xonobod kompleks ekspeditsiyasida dastlabki arxeologik tad-qimot mohiyati va dolzarbligi.//Xonobod - turizm gavhari.Xonobod kompleks ekspeditsiyasi tadqiqot natijalariga bag'ishlangan ilmiytadqiqot an-jumani materiallari. Xonobod sh.2021y.29- noyabr.
6. Abdullaev G'.,Jabborova G.Xonobodda quyosh charaqlayotgan kunlar.// Vodiy Gav-hari.Ijtimoiysiyasiy,ma'naviy-marifiy jurnal. 2018 yil, may. 26-33 betlar.
7. Джураева К.Т., Ферганская долина //www. uztour.biz.>ferganskaja dolina 9. Kraxmal K.A. Xonobod mintaqasini shakllanishida geologik va tektonik jarayonlar hamda qadimiy tosh davriga oid topilmalarning ilm-fan va tu-rizm rivojidagi ahamiyati.// Xonobod - turizm gavhari. Xonobod kompleks ekspeditsiyasi tadqiqot natijalariga bag'ishlangan ilmiytadqiqot anjuma-ni. Xonobod sh. 2021y. 29-noyabr.
8. Madaxanov A.S., Madraximov D. Sayid Fozilmon Dehlaviy ziyoratgohining Xonobodda ziyorat va sog'lomlashtirish turizmining shakllanishi va rivojlanishidagi o'rni.//Uchinchi Renessans sharoitida turizm soxasini rivojlan-tirish istiqbollari.Ilmiy-amaliy konferensiya ma'ruzalarining to'plami. "Ipak yo'li"turizm va madaniy meros xalqaro universiteti.20-21 aprel 2022 y., 102-107 betlar.
9. Turaev B.X., Madaxanov A.S., Tuxtaboev I.I., Chevar tabiat, ezgulikka intilib yashayotgan insonlarning mehri va mehnati bilan yaralgan shahar. // Buyuk Ipak yo'li chorrahalarida ziyorat turizmi Renessansi. Xalqaro ilmiy amaliy anjuman ma'ro'zalarining to'plami. Samarqand davlat universiteti. 24-25 may 2019 yil., 70-75 betlar.
