CC BY
0SIFATLI TA'LIM VA UNGA ERISHISHNING BARQAROR STRATEGIYASI
WEBQUEST TA'LIM TEXNOLOGIYASINING NAZARIY ASOSLARI VA MUHOKAMALARI
Ashirbaeva Madina Nuralievna
CHDPU, 1 -kurs tayanch doktoranti
e-mail: m. ashirbayeva@cspu.uz ashirbaevamadina5 @gmail. com
Annotatsiya: Bugungi raqamli asrda texnologiya ma'lumotlarga kirish va ular bilan o'zaro munosabatlarimizni inqilob qildi. WebQuest texnologiyasi ana shunday innovatsion yondashuvlardan biri bo'lib, u vebga asoslangan resurslarni ta'lim faoliyatiga integratsiyalash orqali o'rganish tajribasini oshiradi. Ushbu maqolada WebQuest texnologiyasi atrofidagi nazariy asos va munozaralar, uning afzalliklari, cheklovlari va turli ta'lim sharoitlarida qo'llanilishi mumkin bo'lgan qo'llanilishi ko'rib chiqiladi.
Kalit so'zlar: WebQuestlar, strukturasi, qurilish bloklari, qisqa va uzoq muddatli WebQuestlar.
THEORETICAL FOUNDATIONS AND DISCUSSIONS OF EDUCATIONAL TECHNOLOGY WEBQUEST Abstract: In today's digital age, technology has revolutionized the way we access and interact with information. WebQuest technology is one such innovative approach that enhances learning experiences by integrating web-based resources into educational activities. This article examines the theoretical framework and discussions surrounding WebQuest technology, exploring its benefits, limitations, and potential applications in various educational settings.
Keywords: WebQuests, structure of the WQ, Building blocks, short-long term WQ.
ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ И ОБСУЖДЕНИЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ТЕХНОЛОГИИ ВЕБ-КВЕСТ Аннотация: В современную цифровую эпоху технологии произвели революцию в том, как мы получаем доступ к информации и взаимодействуем с ней. Технология WebQuest — один из таких инновационных подходов, который улучшает качество обучения за счет интеграции веб-ресурсов в образовательную деятельность. В этой статье рассматриваются теоретические основы и дискуссии вокруг технологии WebQuest, изучаются ее преимущества, ограничения и потенциальные возможности применения в различных образовательных учреждениях.
Ключевые слова: Вебквесты, структура квестов, строительные блоки, краткосрочные и долгосрочные вебквесты.
KIRISH
Har yili dars jarayonlariga yangi ta'lim texnologiyalar va ilovalar taqdim etilmoqda va kiritilmoqda. WebQuest 20 yildan ortiq vaqtdan beri mavjud bo'lib va butun dunyo bo'ylab sinflarda qo'llaniladigan texnologiya dasturidir. WebQuest— bu internetga asoslangan texnologiya bo'lib, undan ishtirokchilar guruh bo'lib mavzu bo'yicha yakuniy loyihani yakunlash bo'yicha aniq belgilangan bosqichlarni bajaradilar.
NAZARIY ASOSLAR VA MUHOKAMALAR
1995 yilda San-Diego Universiteti o'qituvchilari talabalar uchun Internetga asoslangan WebQuest vazifasini yaratdi. WebQuest talabalarga yangi bilimlarni olish va tushunishni kengaytirish uchun internetdan foydalanishga imkon beradigan muammoni yechishga yo'naltirilgan faoliyat sifatida yaratilgan. B.Dodge talabalarni internetda ma'lumot olish uchun aniq bir tizimga ega bo'lmagan qidiruvlarga yuborishning befoyda ekanligini ta'kidladi, chunki internetda talabalar uchun yaroqsiz va foydali bo'lmagan juda ko'p ma'lumotlar mavjud. (Dodge,1995,1997)
O'qituvchilar talabalar o'z loyihalarida foydalanadigan vebsaytlarni oldindan ko'rib chiqish orqali ma'lumotlar sifati ta'minlanadi. Ya'ni WebQuestlarni yaratishda talabalar o'qituvchilar oldindan tekshirilgan vebsaytlardagi kerakli bo'lgan ma'lumotlardan foydalanishadi. Webquest taqdim etilgan vaqtdan beri millionlab WebQuestlar yaratildi va maqolalar yaratildi. Maqolalarning aksariyati amaliyotchilar tomonidan yozilib WebQuestlardan foydalanish va foydalanuvchilarning WebQuestlar haqidagi tasavvurlariga bag'ishlangan. 20 yil ichida barcha fan o'qituvchilari va turli darajadagi sinflar uchun keng tarqalgan texnologik dasturga aylandi.
Webquestning strukturasi odatda qurilish bloklari deb ataladigan oltita elementdan iborat. Oltita qurilish bloklari kirish, vazifa, resurslar to'plami, jarayon, baholash tavsifi va xulosani o'z ichiga oladi.
Kirish qismi nafaqat WebQuest uchun fon ma'lumotlarini o'z ichiga oladi, balki ishtirokchilar bajarishi zarur bo'lgan vazifalar uchun zamin yaratadi. Vazifa ishtirokchilar uchun "bajarilishi mumkin" bo'lgan faoliyatning tavsifi. Shuningdek, vazifa WebQuest davomida ishtirokchilar bajaradigan turli xil rollarni aniqlaydi. WebQuestning Jarayon qismi ishtirokchilarga o'z vazifalarini yakunlash uchun rioya qilishlari uchun bosqichma-bosqich ko'rsatmalar beradi va harbir ishtirokchi jarayon davomida javobgar bo'lgan individual faoliyatning aniq tavsifini beradi. Resurslarga ishtirokchilar vazifani bajarish uchun jarayon davomida foydalanadigan Internet manbaalarga asoslangan ssilkalar kiradi. Resurslar WebQuest jarayonining barcha qismlarida joylashtirilishi mumkin. Baholash ishtirokchilarga yakuniy loyihani baholash uchun foydalaniladigan usullar tog'risida ma'lumot beradi, odatda baholash nazorat ro'yxati yoki rubrika shaklida bo'ladi. Xulosa vazifani tugatilishiga olib keladi. Xulosa qism ishtirokchilarga vazifani yakunlashga imkon beradi va WebQuest orqali o'rgangan bilimlarni aks ettirishga imkon beradi. (Dodge, 1997;2004)
Ushbu oltita element Internetga asoslangan vazifa faoliyatiga birlashadi. Vazifalarni ishtirokchilar yakka yoki guruhlarda bajaradilar. WebQuestlar qisqa muddatli yoki uzoq muddatli bo'lishi mumkin. Qisqa muddatli WebQuest odatda asosiy bilimlarni egallash va integratsiyasiga qaratilgan va bir-uch dars davomida yakunlanadi. (Dodge, 1997) Ishtirokchilar odatta katta miqdordagi yangi ma'lumotlar bilan shug'ullanishadi va qisqa muddatli WebQuestlarda ma'lumotni tushunishlari so'raladi. Uzoq muddatli WebQuestlar ishtirokchilardan bilimlarni kengaytirish va takomillashtirishni talab qiladi va odatda bir haftadan bir oygacha davom etadi. Shu vaqt Ichida ishtirokchilar bilimlar to'plami bilan chuqur ishlaydilar va o'zlarining tushunchalarini namoyish etadilar. (Dodge, 1997) Qisqa muddatli va uzoq muddatli WebQuestlarning ikkala turi ham o'quvchilardan katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlashni va ushbu ma'lumotlarni o'zlari uchun foydali bilimga aylantirishni talab qiladi. WebQuestlarni yaratishda ma'lumotlarni tanlash, tashkil qilish va integratsiya qilish jarayoni ishtirokchilar vazifani
bajarayotganda haqiqatdan ham talabalarning bilish va o'rganishini rivojlanganini baholash uchun tekshirilishi zarur.
WebQuestlar ularning samaradorligini qo'llab-quvvatlaydigan bir nechta ta'lim nazariyalari va ramkalariga asoslangan. Asosiy nazariy asoslardan ba'zilari quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Konstruktivizm: WebQuestlar faol ishtirok etish, hamkorlik va bilim qurishni ta'kidlaydigan o'rganishga konstruktiv yondashuv bilan mos keladi. O'quvchilarni ma'lumotni o'rganish, tahlil qilish va sintez qilishga undash orqali WebQuestlar mazmunli o'rganish tajribasini rivojlantiradi.
Axborotni qayta ishlash: WebQuestlar axborotni qayta ishlash nazariyasiga kiradi, bu esa o'quvchilar ma'lumotni olish, saqlash va olish uchun turli kognitiv jarayonlardan o'tishlarini taklif qiladi. WebQuestlar o'quvchilarga ushbu jarayonlar bo'yicha yo'l-yo'riq ko'rsatadigan, ularning axborotni qayta ishlash ko'nikmalarini oshiruvchi tuzilgan vazifalarni taqdim etadi.
Haqiqiy o'rganish: WebQuestlar sinfdagi mashg'ulotlarni real dunyo kontekstlari bilan bog'lash orqali haqiqiy o'rganish tajribasini targ'ib qiladi. Talabalar muammoni hal qilishning haqiqiy ssenariylarini taqlid qiluvchi mazmunli vazifalarni bajaradilar, bilimlarni chuqurroq tushunish va qo'llashga yordam beradilar.
Yuqorida keltirilganidek, WebQuestlar turli xil maqsadlarda qo'llanilib talabalarning yangi bilimlarni egallashlari va ularni qo'llashlari uchun foydalidir. Bu metodlar konstruktivizm va yuqori darajadagi tanqidiy fikrlarni o'z ichiga oladi. Talabalarga bilim olishlarida kontrolni o 'lariga berilganda ular fan va ma'lumotlarni tanqid qilish o'zlari mustaqil qarorlar qabul qilishga imkon beradi. WebQuestlar turli sabablar bilan juda ko'p va turli darajalardagi sinflarda qo 'llanilib kelinmoqda.
XULOSA
WebQuest texnologiyasi faol o'rganish, hamkorlik va haqiqiy tajribalarni rag'batlantirish, veb-asosidagi resurslarni ta'lim faoliyatiga integratsiya qilish uchun qimmatli yondashuvni taklif etadi. Ta'lim nazariyalari va asoslariga asoslangan WebQuests turli ta'lim sharoitlarida ta'lim natijalarini oshirish imkoniyatiga ega.
14
Biroq, WebQuest texnologiyasidan samarali va jozibador o'rganish tajribasini targ'ib qilishda maksimal foyda keltirish uchun dizayn, internetga kirish va axborotni baholashni diqqat bilan ko'rib chiqish zarur.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. Ashirbaeva M.N. & Yusupova M.A. Chet tillari darslarida WebQuest texnologiyasining o 'rni va ahamiyati. Proceedings of International Conferences on Educational Discoveries and Humanities, vol. 1, no. 3, 2022, pp.191-195.
2. Ashirbaeva M.N. & Yusupova M.A. The both sides of using WebQuest technology in increasing of speaking skill at school. European Scholar Journal, Vol. 3, Issue 4, April, 2022, pp.151-153.
3. Ashirbaeva M.N. & Yusupova M.A. Using the WebQuest task based on the development of speaking skills in 10th grade of the secondary schools in Bostonlik district. International journal of education, social sciences & humanities. Finland academic research science publishers, Vol 11, Issue-4, 2023, pp. 557-566.
4. Ashirbaeva M.N. The processes and results of applying WebQuest task "The 3 "R's" on the 11th grade of students in the Bustanlik district. Mental Enlightenment scientific-methodological journal, V.4, I.3, 2023, pp. 20-30.
5. Dodge, B. (1995). Some Thoughts About WebQuests. Available at: https://webquest.org/questgarden/65/19/4/151004
6. March, T., & Peters, V. (2004). Designing WebQuests. Libraries Unlimited.
7. Segal, R. (2000). WebQuests as a Constructivist Learning Tool: Enhancing Learning in a Distance Education Course. Journal of Interactive Instruction Development, 13(3), 3-7.
8. Zheng, L. (2011). WebQuests in Teaching and Learning: A Review of the Literature. TechTrends, 55(1), 31-36.
