CC BY
50Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
VOLEYBOLCHILARNING TAKTIK TAYYORGARLIGI VAZIFALARI
O'rinboyev Qudratullo Nematullayevich
Fakultetlaro jismoniy madaniyat va sport kafedrasi o'qituvchisi
ANNOTATSIYA
Texnikani mukammal egallash texnika va taktika bo 'yicha mashqlarni, shuningdek, o 'quv-tarbiyaviy o 'yinlarni katta samaradorlik bilan bajarish imkonini beradi, bu esa ishtirokchilarning jismoniy tayyorgarligi darajasini oshirishga ijobiy ta 'sir ko 'rsatadi.
Kalit so'zlar: voleybol, taktik harakatlar, jismoniy tayyorgarlik, aqliy tayyorgarlik, psixik tayyorgarlik, reaksiya tezligi va oriyentatsiya, topqirlik.
АННОТАЦИЯ
Овладение техникой позволяет с большой эффективностью выполнять упражнения на технику и тактику, а также развивающие игры, что положительно сказывается на повышении уровня физической подготовленности участников.
Ключевые слова: волейбол, тактические движения, физическая подготовка, умственная подготовка, умственная подготовка, скорость реакции и ориентировка, сообразительность.
ABSTRACT
Mastering the technique allows you to perform exercises on technique and tactics with great efficiency, as well as developing games, which has a positive effect on increasing the level of physical fitness of the participants.
Keywords: volleyball, tactical movements, physical training, mental training, mental training, reaction speed and orientation, intelligence.
KIRISH
Voleybolda taktika - bu musobaqani muayyan individual, guruh va jamoaviy harakatlar yordamida tashkil etishdir. Shu bilan birga, voleybolchilarning barcha harakatlari ikkita asosiy toifaga bo'linadi: himoyadagi va hujumdagi taktik harakatlar.
Taktikaga o'rgatish, shuningdek, to'liq ma'lum darajadagi texnik tayyorgarlik bilan bog'liq. Har qanday taktik harakat faqat texnik usullarni yetarlicha yaxshi o'zlashtirgan holda muvaffaqiyatli amalga oshirilishi mumkin. Voleybolchilarning texnikaviy tayyorgarligi qanchalik xilma-xil bo'lsa, ularning taktik imkoniyatlari shunchalik ko'p bo'ladi.
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
Taktik harakatlarga tayyorgarlik yosh voleybolchilar bilan ishlashda ortda qolayotgan yo'nalishlardan biridir. Taktika texnika va jismoniy tayyorgarlik bilan bog'liq. Harakatning texnik usullarini kuchli egallashi va maxsus jismoniy sifatlarning yuqori darajada rivojlanishi taktik harakatlarda muvaffaqiyatli tayyorgarlikni belgilaydi.
Yosh voleybolchilarning taktik tayyorgarligi o'quvchilarning yakka tartibda va boshqa o'yinchilar bilan hamkorlikda dastlab to'psiz, so'ngra to'ldirilgan (voleybol, tennis va hokazo) to'p bilan va nihoyat, o'yinchilar bilan hamkorlikda harakat qilishlari shart bo'lgan sharoitlarning bosqichma-bosqich murakkablashuvidir.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Taktik ko'nikmalarni shakllantirish voleybolni o'rgatishning dastlabki bosqichlaridan - reaksiya tezligi va oriyentatsiya, topqirlik, shuningdek, o'yin faoliyatiga xos ko'nikmalarni rivojlantirishdan boshlanadi. Bunga to'g'ri qaror qabul qilish va uni tezda amalga oshirish qobiliyati, sheriklar bilan o'zaro munosabatda bo'lish qobiliyati, o'yinni kuzatish va kuzatishlar asosida darhol javob berish qobiliyati va boshqalar kiradi.
O'qitish taktikasi o'rganish texnikasi bilan birga keladi. Bu nafaqat texnikani o'rgatishda ishtirokchilarga uning o'yindagi taktik maqsadi haqida ma'lumot berilishida namoyon bo'ladi. Taktika va texnika o'rtasidagi uzviy bog'liqlik shundan dalolat beradiki, allaqachon maxsus (tayyorgarlik va kirish) mashqlarni bajarish jarayonida o'rganilayotgan texnika bilan bog'liq taktik ko'nikmalar tinglovchilarda shakllanadi. Texnik mashqlar davomida ularni amalga oshirish uchun ma'lum sharoitlar yaratilgan hollarda taktik ko'nikmalarni shakllantirish jarayoni sezilarli darajada yaxshilanadi. Bunday shartlar uchun xarakterli jihat shundaki, to'pning uchish yo'nalishi va mashqlarda qatnashuvchilarning harakat xarakteri ma'lum darajada to'pning uchish yo'nalishiga va voleybol o'yinidagi o'yinchilarning harakatiga mos keladi. Taktik ko'nikmalarni shakllantirish taktik mashqlarda, o'quv o'yinlarida va voleybol musobaqalarida to'liq namoyon bo'ladi.
Birinchi bosqich. Muvaffaqiyatli taktik harakatlar asosini tashkil etuvchi ma'lum jismoniy, aqliy va psixik fazilatlar(reaksiya va orientatsiya tezligi, javob tezligi va bir harakatdan ikkinchisiga o'tish, tezkor aql, kuzatuvchanlik)ni tarbiyalanuvchilarda rivojlantirish.
Ikkinchi bosqich. O'yin texnikasi bilan shug'ullanuvchilarni o'rgatish jarayonida taktik ko'nikmalarni shakllantirish. Bunga ikki yo'l bilan erishiladi. Birinchidan, texnikani o'zlashtirganidek, u taktik harakatlar muvaffaqiyatini
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
belgilaydigan fazilatlar bilan "bog'lanadi". Masalan, texnikani bajarayotganda, tinglovchilar sherikning (yorug'lik taxtasi) harakatlarini kuzatib boradilar: shartli signallarning xususiyatiga qarab, u yoki bu vazifani bajarish kerak. Ikkinchidan, texnikani takomillashtirish bosqichida taktik ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradigan murakkabliklar tizimi qo'llaniladi. Masalan, voleybolda aniqlik uchun xizmat qilish. Shu asosda xizmat ko'rsatishda individual taktik harakatlar oson o'zlashtiriladi: texnikani yaxshi bilmaydigan o'yinchiga, almashtirish vaqtida o'yinga kirgan o'yinchiga, orqa chiziqdan to'rga o'tish va h.k.
Sport o'yinlarida jismoniy tayyorgarlikni aniqlash uchun testlar haqida gapirganda, shuni ta'kidlash kerakki, ularning aksariyati harakat tezligi, vizual ogohlantirishlarga javob berish tezligi, epchillik, sakrash qobiliyati kabi vosita fazilatlari va sport va texnik ko'rsatkichlarning namoyon bo'lishi bilan bog'liq. va texnikani samarali joriy etish [1].
Uchinchi bosqich. Haqiqiy taktik harakatlarni o'rganish: hujum va himoyada individual, guruh va jamoaviy. Bu yerda birinchi o'rinda taktik mashqlar, o'yin mashqlari va mashg'ulot ikki tomonlama o'yin orqali amalga oshiriladi. Ikki tomonlama o'yin asta-sekin kiritiladi, undan oldin tayyorgarlik va ochiq o'yinlar, estafeta poygalari o'tkaziladi.
To'rtinchi bosqich. Taktik harakatlarni o'yin raqobat faoliyatiga integratsiya qilish. Buning uchun maxsus topshiriqlar o'quv ikki tomonlama o'yinda va nazorat o'yinlarida va kalendar o'yinlarida (musobaqalarda) sozlashlardan foydalaniladi.
Himoya o'yinining muammoli masalalari talabalar e'tiboriga havola etilishi kerak, ular sinfda ongli va izchil o'rganilishi kerak:
1. Voleybolda o'yin pozitsiyasining qiymati.
2. O'yinchining to'pga qarab harakat qilish usuli.
3. Yuqoridan to'pni ikki qo'l bilan qabul qilish.
4. Ikki qo'l bilan pastdan to'pni qabul qilish.
5. Himoyada bir qo'l bilan to'pni qabul qilish.
6. Bloklash [2, 18].
XULOSA
Shunday qilib, taktik ko'nikmalarni shakllantirish tayyorgarlik va yetakchi mashqlardan boshlanadi, texnik mashqlarda davom etadi, taktik mashqlarda, mashg'ulotlarda, nazorat o'yinlarida va musobaqalarda eng yuqori ifodaga erishadi. Zamonaviy jamoaviy sportda yuqori tezlikdagi o'yinning rivojlanishi va taktik kombinatsiyalarning murakkablashuvi aniq tendensiyaga ega. Shu sababli, sportchini
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
o'yinchilarnmg (o'zining va raqibining) maydondagi joylashishini, to'p (shayba) parvozining pozitsiyasi va yo'nalishini baholashga, sheriklar, raqiblarning harakatlarini bashorat qilish, mavjud vaziyatni tezda tahlil qilish va eng maqsadga muvofiq harakatni tanlab, uni samarali bajarish va niyatni amalga oshirishga o'rgatish ayniqsa muhimdir.
REFERENCES
1. Бубэ X., Фэк Г., Штюблер X., Трогш Ф. Тесты в спортивной практике. - М., 1968 (перевод с немецк.).
2. Никулин В.Т. Волейбол. Тактика, техника и правила игры. - Орёл: ОГУ имени И.С. Тургенева, 2017.
