Научная статья на тему 'Влияние разной температуры воздуха на рост патогенных грибов в томатах'

Влияние разной температуры воздуха на рост патогенных грибов в томатах Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

CC BY
84
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПОМИДОР / БОЛЕЗНЬ / ГРИБОК / ПИТАТЕЛЬНАЯ СРЕДА / ВЛАЖНАЯ КАМЕРА / ФУЗАРИОЗНОЕ УВЯДАНИЕ / ФИТОФТОРОЗ / АЛЬТЕРНАРИОЗ / КАСАЛЛИК / ЗАМБУРУғ / ОЗУқА МУХИТИ / НАМ КАМЕРА / ФУЗАРИОЗ / АЛТЕРНАРИОЗ / TOMATO / DISEASE / FUNGUS / NUTRIENT MEDIUM / WET CHAMBER / FUSARIUM WILT / LATE BLIGHT / ALTERNARIOSIS

Аннотация научной статьи по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству, автор научной работы — Омонова Наргиза Махмуджоновна

В статье рассмотрены патогенные эффекты различных температурных и патогенных температур в лаборатории на рост патогенных грибов в томатах Phytophthora infestans, Fusarium oxysporium f.splycopersici, грибах Alternaria solani. Установлено, что оптимальная температура для Phytophthora infestans составляет 15-25 ° C, для Fusarium oxysporium f. Splycopersici 20-25 ° C и для Alternaria solani 20-25 ° C.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству , автор научной работы — Омонова Наргиза Махмуджоновна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INFLUENCE OF DIFFERENT AIR TEMPERATURES ON THE GROWTH OF PATHOGENIC FUNGI IN TOMATOES

In this article, the pathogenic effects of various temperature and pathogenic temperatures in the laboratory on the growth of pathogenic fungi in tomatoes Phytophthora infestans, Fusarium oxysporium f.splycopersici, Alternaria solani fungi. It was found that the optimum temperature for Phytophthora infestans is 15-25 ° C, for Fusarium oxysporium f.splycopersici 20-25 ° C and for Alternaria solani 20-25 ° C.

Текст научной работы на тему «Влияние разной температуры воздуха на рост патогенных грибов в томатах»

ВЛИЯНИЕ РАЗНОЙ ТЕМПЕРАТУРЫ ВОЗДУХА НА РОСТ ПАТОГЕННЫХ ГРИБОВ В

ТОМАТАХ

Омонова Наргиза Махмуджоновна

Андижанский институт сельского хозяйства и агротехнологии

В статье рассмотрены патогенные эффекты различных температурных и патогенных температур в лаборатории на рост патогенных грибов в томатах Phytophthora infestans, Fusarium oxysporium f.splycopersici, грибах Alternaria solani. Установлено, что оптимальная температура для Phytophthora infestans составляет 15-25 ° C, для Fusarium oxysporium f. Splycopersici 20-25 ° C и для Alternaria solani 20-25 ° C.

Ключевые слова. Помидор, болезнь, грибок, питательная среда, влажная камера, фузариозное увядание, фитофтороз, альтернариоз.

ПОМИДОРДА КАСАЛЛИК ЦУЗГАТУВЧИ ЗАМБУРУГЛАРНИНГ УСИШИГА ТУРЛИ ХДВО

ХДРОРАТИНИНГ ТАЪСИРИ

Ушбу мацолада помидорда касаллик цузгатувчи замбуруглар Phytophthora infestans, Fusarium oxysporium f.sp lycopersici, Alternaria solan/'замбуруFларининг КДА озуца мухитидаусишига лаборатория шароитида турли хаво хароратининг таъсири урганилган ва патогенлар учун оптимал харорат аницланган. Бунда Phytophthora infestans учун оптимал харорат 15-25°С, Fusarium oxysporium f.splycopersici учун 20-25°С ва Alternaria solani учун 20-25°С эканлиги аницланди.

Калит сузлар. Помидор, касаллик, замбуруг, озуца мухити, нам камера, фузариоз, фитофтороз, алтернариоз.

INFLUENCE OF DIFFERENT AIR TEMPERATURES ON THE GROWTH OF PATHOGENIC FUNGI IN

TOMATOES

In this article, the pathogenic effects of various temperature and pathogenic temperatures in the laboratory on the growth of pathogenic fungi in tomatoes Phytophthora infestans, Fusarium oxysporium f.splycopersici, Alternaria solani fungi. It was found that the optimum temperature for Phytophthora infestans is 15-25 ° C, for Fusarium oxysporium f.splycopersici 20-25 ° C and for Alternaria solani 20-25 ° C.

Keywords. Tomato, disease, fungus, nutrient medium, wet chamber, fusarium wilt, late blight, alternariosis.

DOI: 10.24411/2181-0761/2020-10103

Сунгги йилларда цишлоц хужалигини ислох цилиш ва сохага бозор механизмларини жорий этиш борасида бир цатор ишлар амалга оширилмоцда. Хусусан, республикада сабзавот экинлари майдонларини кенгайтириш буйича хукумат томонидан катта эътибор царатилмоцда.

Сабзавот экинлари орасида помидор махсулоти инсон хаётида катта ахамиятга эга булиб, озиц-овцат рационида мухим урин тутади.

Ахоли талабини бу махсулотлар билан йил давомида узлуксиз таъминлаш учун уларнинг хосилини зарарли организмлардан химоя цилиш усули хамда кимёвий воситаларни цуллаш муддати ва меъёрини белгилаш мухим ахамият касб этади.

Помидор экини республиканинг барча туман хужаликларида ва ахолининг шахсий томорца ерларида етиштирилади. Бу экинларда турли хил касаллик ва зараркунандалар куп мицдорда учрайди хамда катта ицтисодий зарар келтиради.

Бугунги кунда худудларнинг тупро;-ик;лим шароитларига мос очи; майдонларда помидорнинг 117 танавлари ва дурагайлари Узбекистон худудида экиш учун тавсия этилган кишлок; хужалиги экинлари Давлат реестрига киритилган.

Республикада яратилган махаллий ТМК-22, Узбекистон, Исти;лол, Шафак;, Шар; юлдузи, Севара, Сетора, Юлдуз, Матонат, Заковат ва Сурхон 142 навлари хамда Нурафшон F1 ва Бурхон F1 каби дурагайлари етиштирилмокда.

Помидор экинларида учрайдиган асосий касалликлардан фитофтороз, альтернариоз ва фузариоз кенг таркалган булиб, бу касалликлар таъсирида етиштирилаётган хосилнинг бир ;анча ;исми нобуд булади.

Усимлик касалликларини кузгатувчи замбуругларнинг биоэкологик хусусиятларини урганиш касалликларга ;арши тугри ва уз ва;тида кураш чораларини ;уллашда мухим ахамиятга эга.

Фитофтороз касаллигининг бошланиши ва интенсив ривожланиши хаво харорати ва ю;ори намликга (75% дан ю;ори), айни;са ёмгир, туман ва шудринг билан богли;. Х,аво харорати26-28°С ва ёмгирли об-хаво шароитида касаллик кучли ривожланиши, хаво намлиги 35-55% булганда камайиши кузатилган [1].

Альтернариоз касаллигини кузгатувчи A. solani замбуругининг ривожланиши учун кулай шароит 18-28°С гача булган харорат ва нисбий намлик 75-95% хисобланади [2,3].

Помидорда касаллик кузгатувчи замбуругларнинг айрим биоэкологик хусусиятларини урганиш буйича 2018 йилда Узбекистон Республикаси Фанлар академияси Генетика ва усимликлар эксперементал биологияси институти лабороториясида тад;и;отлар олиб борилди(1-жадвалга каранг).

Бунда помидорнинг зарарланган аъзоларидан лаборатория шароитида ажратиб олинган замбуруглар картошка-декстрозали агарози;амухитига экилиб, термостатда нам камерага турли хаво хароратларда (5, 10, 15, 20, 25, 30 ва 35°С) куйилди ва хавонинг нисбий намлиги95,0-100%> ташкил этилган. Лаборатория шароитида 14 кун мобайнида кузатувлар олиб борилди. 5-кундан бошлаб микроскоп остида замбуруг споралари усиши кузатилди.

Олиб борилган кузатувларга кура, фитофтороз касаллигини кузгатувчи Ph. infestans замбуругинингКДА озу;а мухитидаги споралари 5°С хароратда усишни бошлади,15°С дан 25°С гача хароратда касалликни кузгатувчи замбуругнинг макроконидиялари оптимал ривожланди (1-расмга каранг), 35°Схароратда замбуруг спораларининг ривожланиши тухтаганлиги ани;ланди.

1-жадвал

Касаллик K;y3FaTyB4H замбуруFларнингривожланишига турли х;аво х;ароратлари таъсири. Лаборатория тажрибалари, 2018 й.

Эслатма: - - усмади, + - кучсиз; ++ - уртача; +++ - кучли.

Касаллик кузгатувчи Харорат +°С

замбуруглар

5 10 15 20 25 30 35

Phytophthora infestans + ++ +++ +++ +++ ++ -

Fusarium oxysporium f.sp. lycopersici - + ++ +++ +++ ++ -

Alternaria solani - + ++ +++ +++ ++ -

1-pacM. noMHgopga $HT0$T0p03 Kaca^HrHHH Ke^THpHö HHrçapyBHH Phytophthora infestans 3aM6ypyFHHHHr K^A 03yrça Myx;HTHgarH Ky^bTypacH (a) Ba MaKpoKOHHgHH^apu(b)

Oy3apH03 Kaca^^HrHHH K;y3FaTyBHH F. oxysporiumf.sp. lycopersici3aM6ypyFHHHHr K^A 03y^a Myx,HTHgarH MaKp0K0HHgHH.flapH 20 Ba 25°C x,aBO x,apoparaga onTHMa^ pHBO^^aHgH (2-pacMra rçapaHr), 15 Ba 30°C x,apopaT^apga ypTana gapa^aga ycgH, 10°C x,apopaTga эсa KyncH3 gapa^aga ycgH, 5 Ba 35°C ^apopaT^apga 3aM6ypyF cnopa^apH ycMaraH^uru Ky3aTH^gu.

2-pacM. noMHgopga $y3apuo3 Kaca^HrHHH Ke^THpu6 HH^apyBHH Fusarium oxysporium f.sp. lycopersici 3aM6ypyFHHHHr K^A 03yn;a My^HTHgaru Ky^bTypacH (a)Ba MaKpoKOHHgHH^apH(b)

fflyHHHrgeK, a^bTepHapuo3 Kaca^^uruHH Ky3FaTyBHH A. solani 3aM6ypyFHHHHr K^A O3y^a My^HTHgarH MaKpoKOHugHH^apu 20-25°Cx,aBO ^apopaT^apuga onTHMa^ pHBO^^aHgu(3-pacMra rçapaHr), 15 Ba 30°C ^apopaT^apga ypTana gapa^aga ycgH, 10°C XapopaTga эсa KyncH3gapa^aga ycgH, 5 Ba 35°C ^apopaT^apga 3aM6ypyF cnopa^apH pHBO^^aHMagH.

Fusarium oxysporium f.sp. lycopersici

3-расм. Помидорда альтернариоз касаллигини келтириб чикарувчи Alternaria solani замбуруFининг КДА озука мух;итидаги культураси (а)

ва макроконидиялари(Ь)

Тадцицот натижаларидан шуни хулоса цилиш мумкинки, помидорда касаллик цузгатувчи замбуруг спораларининг ривожланиши учун оптимал х,аво х,арорати замбуруг турларига цараб турли хил эканлиги аницланди.

Адабиётлар:

1. Раззаков, М. М., & Омонова, Н. М. (2019). ВИДОВОЙ СОСТАВ И АРЕАЛ РАСПРОСТРАНЕНИЯ ГРЫЗУНОВ СКЛАДСКИХ ПОМЕЩЕНИЙ В УЗБЕКИСТАНЕ. Актуальные проблемы современной науки, (6), 79-82.

2. Омонова, Н. М., Абдуллаева, Х. З., & Гофурова, Ю. К. (2019). ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРИМЕНЕНИЯ ФУНГИЦИДОВ ПРОТИВ ГРИБКОВЫХ БОЛЕЗНЕЙ ТОМАТА. In ПРОРЫВНЫЕ НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ КАК ДВИГАТЕЛЬ НАУКИ (pp. 91-94).

3. Омонова, Н. М. (2013). ПРИМЕНЕНИЕ ФУНГИЦИДОВ ПРОТИВ ГРИБКОВЫХ БОЛЕЗНЕЙ ТОМАТА. SCIENCE AND WORLD, 54.

4. Сиддикова, Н. К., Нуралиев, Х. Х., & Абдуллаева, Г. Д. (2020). ЭФФЕКТИВНЫЕ МЕРЫ БОРЬБЫ С ЛЕСНЫМИ БОЛЕЗНЯМИ. Life Sciences and Agriculture, (2-2).

5. Сиддикова, Н. К., Мирзаитова, М. К., & Абдуллаева, Г. Д. К. (2019). КОРНЕВЫЕ ГНИЛИ ХВОЙНЫХ И МЕРЫ БОРЬБЫ С НИМИ. Вестник науки и образования, (24-3 (78)).

6. Абдулходиева, З., Сиддикова, Н. К., & Камбарова, М. Х. (2018). МИР ПАРАЗИТНЫХ МИКРООРГАНИЗМОВ. In ИННОВАЦИОННО-ТЕХНОЛОГИЧЕСКОЕ РАЗВИТИЕ НАУКИ(рр. 218-221).

7. Абдуллаева Г. Д. К., Мирзаитова М. К., Сиддикова Н. К. ВРЕДИТЕЛИ ШИПОВНИКА //Вестник науки и образования. - 2019. - №. 24-3 (78).

8. Сиддикова Н. К., Мирзаитова М. К., Абдукохарова К. АСКОХИТОЗ У ЗЕРНОБОБОВЫХ КУЛЬТУР //Наука, техника и образование. - 2019. - №. 11 (64).

9. Сиддикова, Н. К., Камбарова, М. Х., Абдуллаева, Г., & Абдулходиева, З. (2018). USTILAGO ZEAE UNGER-ВОЗБУДИТЕЛЬ КУКУРУЗЫ ПУЗЫРЧАТОЙ ГОЛОВНЕЙ. In Формирование новой парадигмы научно-технического развития (pp. 81-84).

10. Исашова, У. А. (2020). УСИМЛИКЛАРНИ Х.ИМОЯ КИЛИШДА ОЧИК ВА ЁПИК ГРУНТЛАРДА МИКРОБИОЛОГИК ПРЕПАРАТЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ. Life Sciences and Agriculture, (2-2).

11. Сиддикова, Н. К., Нуралиев, Х. Х., & Абдуллаева, Г. Д. (2020). ЭФФЕКТИВНЫЕ МЕРЫ БОРЬБЫ С ЛЕСНЫМИ БОЛЕЗНЯМИ. Life Sciences and Agriculture, (2-2).

12. Kamiljanova, S. N. (2020, August). FOREST MYSTERIES. In Archive of Conferences (Vol. 3, No. 3, pp. 50-53). 13 Дехканова, Д. К., Каримов, О. К., & Мирзаитова, М. К. (2020). АНДИЖОН ВИЛОЯТИ ШАРОИТИДА СОЯДАГИ ПОЛИЗ ШИРАСИНИНГ ЗАРАРИНИ УРГАНИШ БУЙИЧА НАТИЖАЛАР. Life Sciences and Agriculture, (2-2).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.