CC BY
33
mgr inz. Tomasz SOWA
Zespol Laboratoriow Sygnalizacji Alarmu Pozaru i Automatyki Pozarniczej CNBOP - PIB
PODSTAWOWE ASPEKTY OCHRONY PRZECIWPOZAROWEJ ELEKTROWNI WIATROWYCH
The basic aspects of fire protection of wind turbines
Streszczenie
Artykul zawiera podstawowe informacje na temat ochrony przeciwpozarowej elektrowni wiatrowych l^dowych jak rowniez morskich, glowne czynniki stwarzaj^ce zagrozenie pozarem, rozwi^zania techniczne w zakresie detekcji pozaru i jego gaszenia. Opisano rowniez dzialania prewencyjne, ktorych podjçcie wplynie pozytywnie na poziom bezpieczenstwa pozarowego.
Summary
The article contains Basic information about fire protection of onshore and offshore wind turbines, main possible ignition sources, technical solutions in fire detection and suppression. There are also described prevention actions, that help to improve fire safety level in wind turbines.
Stowa kluczowe: elektrownie wiatrowe, ochrona przeciwpozarowa, zasysaj^ce systemy detekcji, systemy gaszenia gazem, mgla wodna
Keywords: wind turbine, fire protection, aspirating smoke systems, gaseous extinguishing systems, water mist
Wprowadzenie
W ostatnich latach coraz bardziej popularne staje siç pozyskiwanie energii elektrycznej za pomoc^ elektrowni wiatrowych. Choc na dzien dzisiejszy udzial energii elektrycznej wytwarzanej za pomoc^ elektrowni wiatrowych w krajowej produkcji energii elektrycznej wci^z stanowi niewielk^. wartosc (ok. 1%) to z roku na rok stale siç zwiçksza i tendencja ta z pewnosci^. zostanie utrzymana, wi^ze siç to ze stalym zwiçkszaniem wielkosci
turbin wiatrowych i ich mocy. Maj^c na uwadze stabilny rozwoj elektrowni wiatrowych i zapewnienie bezpieczenstwa ich funkcjonowania warto zwrocic uwag? na aspekt bezpieczenstwa pozarowego tego typu obiektow.
Dlaczego ochrona przeciwpozarowa elektrowni wiatrowych jest taka istotna i dlaczego nie wolno jej pomin^c podczas realizacji projektu? Odpowiedz na to pytanie jest bardzo prosta, w tym przypadku chodzi przede wszystkim o pieni^dze. Jednak nie tylko o ogromn^ wartosc samej inwestycji, w wi?kszosci przypadkow zrealizowanej z kredytow lub/oraz dotacji zewn?trznych (krajowych, unijnych), ale rowniez o straty finansowe wynikaj^ce z przestoju jednego masztu lub nawet cz?sci farmy wiatrowej. Dopuszczenie do powstania pozaru w gondoli (ta cz?sc jest najbardziej narazona i skutkuje najwi?kszymi stratami) w rezultacie spowoduje koniecznosc jej wymiany czyli dodatkowe koszty, a przestoj w funkcjonowaniu moze trwac nawet kilka miesi?cy.
Budowa elektrowni wiatrowej
Rozpoczynaj^c analiz? bezpieczenstwa pozarowego elektrowni wiatrowych konieczne jest zaznajomienie si? z ich budow^. Nie s^. to bardzo skomplikowane urz^dzenia, glowny element silowni wiatrowej to rotor maj^cy za zadanie przeksztalcac energi? wiatru w energi? mechaniczn^, z ktorej z kolei generator produkuje energi? elektryczn^.. Osadzony na wale wolnoobrotowym wirnik posiada zwykle trzy lopaty, obraca si? najcz?sciej z pr?dkosci^ od 15 do 30 obrotow na minut?. Pr?dkosc ta zostaje nast?pnie zwi?kszona przez przekladni? do okolo 1500 obrotow na minut?, przekladania pol^czona jest z walem szybkoobrotowym, a ten z kolei z generatorem.
f
2.
A
/ f / / / /
Budowa turbiny: 1. Fundament 2. Wyjscie do sieci elektroenergetycznej 3. Wieza 4. Drabinka wejsciowa 5. Serwomechanizm kierunkowania elektrowni 6. Gondola 7. Generator 8. Wiatromierz 9. Hamulec postojowy 10. Skrzynia przekladniowa 11. Lopata wirnika 12. Silownik mechanizmu przestawiania lopat 13. Piasta
Ryc.1. Budowa elektrowni wiatrowej (zrodlo: http://pl.wikipedia.org/ wiki/Turbina_wiatrowa)
Generator, przekladnia, a takze monitoruj^cy silowni? system sterowania oraz uklady smarowania, chlodzenia i hamulec umieszczone s^. w gondoli, zamocowanej wraz z wirnikiem na stalowej wiezy o wysokosci od 30 do 100 m. Na szczycie wiezy znajduje si? silnik i przekladnia z?bata, ktorych zadaniem jest obracanie wirnika i gondoli w kierunku wiatru. Wiele turbin wiatrowych posiada uklady kontroli, ktorych celem jest zapobieganie mechanicznego uszkodzenia elektrowni i umozliwia efektywniejsze wykorzystywanie jej potencjalu. W celu ochrony mechanizmow znajduj^cych si? w gondoli przed przegrzaniem system kontroli uniemozliwia obracanie si? wirnika przy zbyt duzych pr?dkosciach wiatru. System kontroli, korzystaj^cy z danych dotycz^cych kierunku i pr?dkosci wiatru ustawia gondol? za pomoc^ mechanizmu zmiany kierunku w najbardziej optymalne polozenie. [7] Ponadto w gondoli znajduje si?: transformator, lozyska, uklady smarowania oraz hamulec zapewniaj^cy zatrzymanie wirnika w sytuacjach awaryjnych.
Zrodla zagrozen pozarowych
Turbiny wiatrowe s^. narazone na powstawanie pozaru przede wszystkim dlatego, ze ze wzgl?du na swoj^. znaczn^ wysokosc (nawet 100 metrow) oraz metalow^. konstrukcj? intensywnie oddzialuj^ na nie wyladowania atmosferyczne. To one stanowi^. glowne zagrozenie dla tego typu obiektow, dlatego bardzo istotn^. kwesti^. jest wlasciwe zaprojektowanie i wykonanie instalacji odgromowej, ktora skutecznie b?dzie przejmowala pioruny przez zewn?trzne urz^dzenia piorunochronne i eliminowanie iskier wtornych
powodowanych przez przeplyw pr^du wyladowania. Kazdy przypadek oceny zagrozenia piorunowego dla obiektu i jego otoczenia oraz potrzeb i sposobow wykonania instalacji piorunochronnej wymaga indywidualnej analizy. W analizie, nalezy uwzgl?dnic zarowno bezposrednie wyladowania piorunowe, jak rowniez wyladowania pobliskie. Inne mozliwe przyczyny powstania pozaru to:
• przegrzanie mechanizmow wewn?trznych (przekladni, generatora) w wyniku zbyt duzej pr?dkosci obrotowej wirnika;
• zwarcie, luk elektryczny lub innego typu uszkodzenie elektryczne w generatorze lub transformatorze np. jeden z pozarow gondoli zostal spowodowany przez zbyt slabe dokr?cenie zacisku przewodu w instalacji niskiego napi?cia, tym samym doszlo do zwi?kszenia si? rezystancji mi?dzy cz?sciami przewodz^cymi, wzrostu temperatury pol^czenia i zapalenia materialow palnych znajduj^cych si? w poblizu pol^czenia, straty wyniosly ok. 2 mln PLN;
• aktywowanie przez harmoniczne rownoleglych obwodow rezonansowych skladaj^cych si? z kondensatorow i cewek. W obwodzie w wyniku powstania harmonicznych doszlo do rezonansu pr^dow ktore uszkodzily kondensator, przebicie izolacji spowodowalo spadek mocy oraz powstanie szybkich zaklocen impulsowych. Zastosowane obwody ochronne okazaly si? niewystarczaj3.ce i doszlo do pozaru w wyniku ktorego zostal uszkodzona m.in. przetwornica pr^du stalego na przemienny,
• wady techniczne podzespolow elektrycznych i elektronicznych;
• niewlasciwe zadzialanie wewn?trznych systemow kontrolnych;
• brak zabezpieczen przed zakloceniami udarowymi w transformatorach od strony sredniego napi?cia;
• powstawanie rezonansow w obwodach RC;
• uszkodzenia przel^cznikow;
• nagrzewanie si? do wysokich temperatur okladzin hamulcow mechanicznych, oraz niezapewnienie odpowiedniego smarowania powierzchni przekladni biegowych co takze moze prowadzic do ich nagrzewania do wysokich temperatur, a w efekcie zaplonu latwopalnych materialow stalych lub olejow czy smarow;
• duze zagrozenie stwarza wykonywanie prac niebezpiecznych pozarowo, takich jak: spawanie, ci?cie elementow metalowych, uzywanie np. palnikow acetylenowych w przestrzeni turbiny wiatrowej;
nieostroznosc i bl^d osób zajmuj^cych siç pracami instalatorskimi lub konserwatorskimi elementów elektrowni wiatrowych [1].
Rysunek 2. Pozar elektrowni wiatrowej (zródlo: http://www.british-gazette.co.uk/wp-content/uploads/2010/09/Burnt_0ut_Wind_Turbine.j pg)
Nalezy zwrócic uwagç, ze w wyniku pozaru turbiny palace siç i spadaj^ce na grunt elementy mog^. spowodowac zaplon np. sciólki lesnej i tym samym pozar lasu. W tym wypadku straty finansowe oraz negatywne skutki dla srodowiska bçd^ o wiele powazniejsze i nalezy podj^c kroki calkowicie uniemozliwiaj^ce zaistnienie takiego zdarzenia. W tabeli 1 zamieszczono informacje o liczbie pozarów, do jakich doszlo w elektrowniach wiatrowych w ci^gu ostatnich 20 lat, nalezy zwrócic uwagç na fakt, ze energetyka wiatrowa jest galçzi^. przemyslu rozwijaj^c^. siç i dopiero w ostatnich 10 latach intensywnie budowane s^ wieze wiatrowe, z tego powodu mamy w tym okresie znacz^co wyzsz^ liczbç zdarzen niz w latach 1990-2000.
Tabela 1.
Statystyka pozarów w elektrowniach wiatrowych w latach 1990 - 2009 (íródlo: www. caithnesswindfarms. co. uk).
Rok 9094 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Ilosc pozarów 1 1 1 1 2 3 1 24 17 15 14 12 20 16 10 7
Statystyki z ostatnich lat wyraznie wskazuj^ na spadek liczby pozarôw, pomimo rosn^cej liczby wszystkich elektrowni wiatrowych na swiecie. Spowodowane jest to zidentyfikowaniem glôwnych zagrozen pozarowych dla tych obiektôw oraz podjçciem odpowiednich dzialan w celu ich wczesnego wykrywania i gaszenia.
Detekcja
Ochrona przeciwpozarowa turbin wiatrowych ze wzglçdu na ich specyfikç wymaga ponadstandardowych rozwi^zan. Warunki jakie mog3 wyst^pic w tych przestrzeniach sprawiaj^, ze rozwi^zania stosowane w obiektach budowlanych i budynkach mog3 byc zawodne. Wynika to przede wszystkim z warunkôw atmosferycznych oraz warunkôw panuj^cych wewn^trz turbiny. Kluczowe elementy to:
• zwiçkszona wilgotnosc, szczegôlnie istotny parametr dla turbin znajduj^cych siç w poblizu morza lub budowanych na morzu;
• podwyzszone dzialanie warunkôw korozyjnych powodowanych przez slon^. wodç morsk^ lub sprzyjaj^ce korozji szkodliwe zanieczyszczenia pochodzenia przemyslowego;
• wysoka temperatura, wnçtrze turbiny zazwyczaj wykonane z metalu w wyniku oddzialywania slonca moze nagrzewac siç do bardzo wysokich temperatur,
• w warunkach zimowych we wnçtrzu turbiny mog3 zaistniec bardzo niskie temperatury, ktôrym towarzyszyc moze oblodzenie lub oszronienie;
• zmiany wilgotnosci i temperatury w cyklu dobowym, zimne noce i gor3.ce dni, oraz towarzysz^ce temu zjawisko kondensacji pary wodnej;
• podczas opadôw deszczu, jakiekolwiek nieszczelnosci mog3 powodowac wnikanie wody do wnçtrza gondoli i uszkodzic wyposazenie, rôwniez urz^dzenia przeciwpozarowe;
• wibracje i drgania, ktôrym w warunkach roboczych podlega wieza wraz z gondola [2].
Powyzsze argumenty powoduj^, ze nalezy powaznie zastanowic siç czy elementy zarôwno systemôw sygnalizacji pozarowej jak i gaszenia nie powinny przechodzic podwyzszonych warunkôw narazenia podczas badan typu przeprowadzanych w akredytowanych laboratoriach na zgodnosc z normami europejskimi. Ze wzglçdu na specyfikç zastosowania w czasie badan typu urz^dzen, ktôre dedykowane s^ do uzytku w elektrowniach wiatrowych powinny byc uzyte wyzsze poziomy narazen zarôwno
w zakresie kompatybilnosci elektromagnetycznej, badan klimatycznych oraz byc moze rozszerzonej funkcjonalnosci. Jednak w tym zakresie inwencja powinna wyjsc od inwestorów i producentów systemów, ale podniesienie swiadomosci w tym zakresie powinno lezec w gestii odpowiednich jednostek badawczych i Panstwowej Strazy Pozarnej. Warto zastanowic siç nad wprowadzeniem obligatoryjnych wymagan dla elementów systemów przecipozarowych stosowanych w elektrowniach wiatrowych.
Zastosowane w turbinach wiatrowych systemy detekcji musz^ wykrywac zjawisko pozaru w jak najwczesniejszej fazie, bior^c pod uwagç rodzaj wyposazenia oraz warunki klimatyczne jakie mog^. wyst^pic we wnçtrzu, raczej bçd^ preferowane czujki dymu oraz ze wzglçdu na swoj^. czulosc systemy zasysaj3.ce, szczególnie w przestrzeni samej gondoli oraz do nadzorowania elementów infrastruktury naziemnej, np. zewnçtrzne transformatory i podstacje elektryczne.
Nie ulega w^tpliwosci, ze skomplikowane jest zaprojektowanie i zainstalowanie odpowiednio skutecznego i niezawodnego rozwi^zania dla samej wiezy (duza wysokosc, sklonnosc do powstawania pozarów tlewnych o niskiej prçdkosci wznoszenia produktów spalania i powolnym przyroscie temperatury), dlatego warto zastanowic siç nad instalaj swego rodzaju grodzi np. co 5 metrów i na nich montowac czujki dymu. Po wykryciu pozaru przez system detekcji, powinno nast^pic automatyczne zatrzymanie i odciçcie turbiny od sieci elektroenergetycznej, przekazanie sygnalu o pozarze do stanowiska calodobowego nadzoru lub najblizszej jednostki Panstwowej Strazy Pozarnej oraz uruchomienie procedury gaszenia.
Gaszenie
Systemy gaszenia musz^ byc automatyczne i uruchamiane w wyniku zadzialania systemu sygnalizacji pozarowej (zaleca siç stosowac koincydencjç dwóch czujek). Projektuj^c i instaluj^c system gaszenia, nalezy wzi^c pod uwagç zarówno skuteczn^ ochronç mienia, skutecznosc gaszenia, niezawodnosc, jak równiez bezpieczenstwo personelu, który moze znalezc siç w chronionej przestrzeni w momencie zadzialania systemu. Wydaje siç, ze na dzien dzisiejszy najlepszymi rozwi^zaniami s^. systemy gaszenia gazem (CO2; gazy obojçtne, takie jak: azot, argon itp.) oraz systemy gaszenia mgl^. wodn^.. Systemy gazowe s^. latwiejsze do zamontowania w obiekcie, ale niektóre z nich (np. wykorzystuj^ce dwutlenek wçgla) mog^. stwarzac zagrozenie dla zdrowia i zycia personelu.
Rozwi^zaniem w zakresie zapobiegania powstawania pozaru, czy to w samej gondoli czy w osprzçcie naziemnym moze byc system redukcji tlenu, czyli obnizenie stçzenia tlenu ponizej wartosci przy której moze zaistniec zjawisko spalania. Wydaje siç, ze tego typu obszary zastosowania dobrze wpisuj^. siç w profil funkcjonowania powyzszych systemów, aczkolwiek w niektórych przypadkach moze byc trudno, ze wzglçdu na nieszczelnosci, zapewnic odpowiednio niskie stçzenie tlenu.
Wybór systemu gaszenia powinien byc poprzedzony wnikliw^. analiza wad i zalet poszczególnych systemów, warunków srodowiskowych w jakich bçd^ pracowac, przestrzeni i urz^dzeñ jakie bçd^ chronic, procedur konserwacji i kontroli, niezawodnosci i oczywiscie kosztów instalacji i pózniejszego utrzymania.
Podrçczny sprzçt gasniczy
Ze wzglçdu na mozliwosc czasowego przebywania we wnçtrzu elektrowni wiatrowej personelu np. osób dokonuj^cych przegl^du i konserwacji wewnçtrznych instalacji, konieczne jest umieszczenie w specjalnie oznakowanych i latwo dostçpnych miejscach gasnic. Uwarunkowane to jest mozliwosci^. zaistnienia pozaru np. podczas wykonywania prac niebezpiecznych pozarowo przez obslugç wewn^trz obiektu. Najbardziej uzyteczne w przestrzeniach elektrowni wiatrowych, ze wzglçdu na duz^ ilosc urz^dzeñ elektrycznych bçd^ gasnice wykorzystuj^ce do gaszenia dwutlenek wçgla, minimalna masa srodka gasniczego powinna wynosic 5 kg. Gasnice, nalezy rozmiescic przy wejsciu do wiezy oraz w gondoli. Personel powinien byc przeszkolony w zakresie zasad uzytkowania gasnic oraz powinien przejsc odpowiednie przeszkolenie praktyczne, potwierdzone stosownym dokumentem. Natomiast same gasnice powinny byc okresowo sprawdzane przez wykwalifikowany personel.
Rola Paústwowej Strazy Pozarnej
Pragnienie optymalnego wykorzystania mozliwosci pozyskiwania energii elektrycznej z wiatru sprawia, ze budowane turbiny wiatrowe maj^ coraz wiçksze rozmiary, przede wszystkim zwiçksza siç srednica rotora oraz wysokosc wiezy, warto zwrócic uwagç równiez, ze duza czçsc farm wiatrowych jest projektowana i wykonywana w oddaleniu od stalego l^du, s^. to tzw. farmy wiatrowe typu offshore. Te tendencje sprawiaj^, ze na l^dzie w momencie zaistnienia pozaru w którejs z turbin rola strazy pozarnej bçdzie sprowadzala siç do przybycia
w poblize miejsca zdarzenia i z bezpiecznej odleglosci kontrolowania sytuacji, aby pozar turbiny nie stwarzal zagrozenia dla otoczenia (np. lasów, pól uprawnych, innych turbin). Podobnie sytuacja wygl^da dla farm wiatrowych morskich tylko, ze w tym wypadku jeszcze trudniejsze jest dotarcie w poblize masztów, ale przynajmniej nie ma zagrozenia, ze od pal^cych siç i spadaj^cych czçsci zapali siç np. las lub pola uprawne.
Podsumowuj^c straz pozarna nie odgrywa roli w zabezpieczeniu przeciwpozarowym farm wiatrowych poniewaz:
• nie posiada odpowiedniego sprzçtu;
• farmy wiatrowe znajduj^ siç w wiçkszosci przypadków w zbyt duzej odleglosci od jednostek ratowniczo-gasniczych, aby mozliwa byla odpowiednio szybka reakcja;
• spadaj^ce elementy konstrukcyjne turbin stanowi^. zagrozenie dla zdrowia i zycia strazaków;
• teoretycznie pozar turbiny nie stanowi zagrozenia dla ludzi, dlatego lepszym rozwi^zaniem jest odczekanie do samoistnego wygaszenia pozaru, oczywiscie moze siç zdarzyc, ze podczas wykonywania prac konserwatorskich powstanie pozar i osoba akurat wykonuj^ca prace na wysokosci znajdzie siç w sytuacji zagrozenia, ale w tym przypadku kluczowe bçdzie posiadanie wiedzy przez t^ osobç, jak wyjsc calo z opresji. Moze siç okazac, ze pomoc funkcjonariuszy PSP bçdzie niezbçdna, jednak nalezy miec swiadomosc, ze takie zdarzenia s^. malo prawdopodobne i dziçki procesowi odpowiedniego szkolenia pracowników mog^. zostac calkowicie wyeliminowane.
Rozwi^zania organizacyjne
Bardzo wazne s^. wszelkie dzialania prewencyjne w zakresie ochrony przeciwpozarowej, przede wszystkim konieczne jest zminimalizowanie ilosci materialów latwo palnych w przestrzeni turbiny wiatrowej i zast^pienie ich materialami trudno zapalnymi lub niepalnymi. Szczególne zagrozenie stanowi^. zamontowane w gondoli pianki wygluszaj^ce, wszelkiego typu oleje i smary (zaleca siç zastosowanie olejów i smarów o jak najwyzszej temperaturze zaplonu), okablowanie, elementy wykonane z tworzyw sztucznych (nie stosowac elementów wykonanych z poliuretanu czy polistyrenu).
Podczas prac montazowych i konserwatorskich, nalezy zwrócic uwagç na wszelkiego typu nieszczelnosci i przecieki, przez które plyny eksploatacyjne wydostawalyby siç z przeznaczonych dla nich pojemników i zanieczyszczaj^c przestrzen uzytkow^. zwiçkszaly
zagrozenie pozarowe. Wszystkie te elementy sprzyjaj^ nie tylko powstaniu pozaru, ale takze powoduj3 jego szybkie rozprzestrzenianie siç [2]
Niedopuszczalne jest skladowanie w wewn^trz wiezy czy wrçcz samej gondoli materialôw palnych, np. olejôw, rozpuszczalnikôw, paliw, smarôw itp. W tym zakresie, nalezy prowadzic bardzo rygorystyczne dzialania prewencyjne.
Waznym aspektem jest wlasciwe przeszkolenie pracownikôw dzialaj^cych w przestrzeni turbin wiatrowych czyli: montazystôw, konserwatorôw i innych osôb odpowiedzialnych za prawidlowe funkcjonowanie farm wiatrowych. Powinni oni posiadac wiedzç z zakresu funkcjonowania systemu, zagrozen (nie tylko pozarowych), przeprowadzania prac niebezpiecznych pozarowo, czynnosci jakie nalezy podejmowac aby zapobiegac zagrozeniom lub jak reagowac gdy juz zaistniej^, jakie podj^c dzialania i kiedy jest ostatni moment na bezpieczn^ ewakuacjç.
Jesli chodzi o prace niebezpieczne pozarowo jest to temat na szersz^ dyskusjç, jednak nalezy pamiçtac o kilku podstawowych zasadach. Przede wszystkim unikac tego typu czynnosci, a jesli jest to niemozliwe przedsiçwzi^c czynnosci zapobiegawcze przed rozpoczçciem prac (np. posiadac w poblizu gasnicç), a juz po zakonczeniu prac dokladnie sprawdzic otoczenie czy nie zostal zaprôszony ogien. Czynnosci te nalezy wykonac bardzo uwaznie i dokladnie poniewaz czçsto w takich przypadkach efekty zaniedban s^ widoczne dopiero po kilku godzinach. Oczywiscie trzeba pamiçtac ze zarôwno wewn^trz turbiny wiatrowej, jak i w jej otoczeniu musi obowi^zywac bezwzglçdny zakaz palenia, a zlamanie tego zakazu musi byc surowo karane.
Konieczne jest zaimplikowanie systemu bezpieczenstwa, ktôry w momencie powstania pozaru odetnie zagrozony element od reszty systemu minimalizuj^c straty. Jednym z rozwi^zan moze byc zastosowanie w stosunku do przestrzeni lub elementôw stwarzaj^cych szczegôlne zagrozenie rozwi^zan typu: pokrywy zabezpieczaj^ce z materialôw niepalnych lub przegrody tworz^ce pseudo strefy pozarowe.
W celu wsparcia personelu i osôb odpowiedzialnych za prawidlowe funkcjonowanie farmy wiatrowej zaleca siç stworzenie planu postçpowania na wypadek zagrozenia, ktôry moze miec formç podobn^ do instrukcji bezpieczenstwa pozarowego.
Podsumowanie
W zwi^zku ze stalym rozwojem energetyki bazuj^cej na alternatywnych zrôdlach energii, a przede wszystkim wiatru, obecnie konieczne jest opracowanie standardôw
(wytycznych) w zakresie bezpieczenstwa pozarowego tego typu obiektôw. Przedmiotowe wytyczne musz^ w sposôb precyzyjny okreslac wymagania w zakresie inzynierii bezpieczenstwa pozarowego dla turbin wiatrowych oraz wyposazenia wykorzystywanego do przetwarzania tej energii czyli kolokwialnie môwi^c od konca wirnika do punktu przyl^czenia do publicznej sieci elektrycznej. Z cal^. pewnosci^. wytyczne powinny powstac w drodze konsultacji pomiçdzy Panstwow^. Straz^ Pozarn^, inwestorami, zarz^dcami farm wiatrowych oraz firm zajmuj^cych siç zapewnianiem zabezpieczen przeciwpozarowych. Wytyczne powinny zawierac wymagania i zalecenia, ktôrych spelnienie zapewni, ze zastosowane systemy i rozwi^zania w sposôb kompleksowy zapewniaj^. minimalny wymagany poziom bezpieczenstwa, a jednoczesnie nie mog^. ograniczac rozwoju w zakresie bezpieczenstwa pozarowego elektrowni wiatrowych i mozliwosci zapewnienia jeszcze wyzszego poziomu bezpieczenstwa. Powstaje pytanie czy stworzenie standardu ochrony przeciwpozarowej to wystarczaj^cy srodek do podniesienia (zapewnienia) bezpieczenstwa, a moze nalezy posun^c siç dalej i przedsiçwzi^c dzialania ktôrych celem byloby np. rozporz^dzenie ktôregos z ministerstw w tej sprawie. Uwazam, ze takie dzialanie nie ma sensu, wymagaloby o wiele wiçcej wysilku i czasu, a efekt bylby trudny do przewidzenia. O wiele lepszym rozwi^zaniem jest stworzenie dobrowolnych wytycznych, ktôre bylyby przydatnym narzçdziem dla osôb i instytucji dzialaj^cych w zakresie ochrony przeciwpozarowej i zachçcanie do ich stosowania.
Prawda jest taka, ze to w interesie inwestora jest zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczenstwa. Akurat w tym wypadku nie chodzi o to, aby zrobic jak najtaniej, ale jak najlepiej, tak by cala infrastruktura sluzyla bezawaryjnie przez mozliwie najdluzszy okres czasu generjc zyski.
Konieczne jest, aby inwestor posiadal odpowiednie narzçdzie, ktôre pomoze mu nadzorowac podwykonawcôw dzialaj^cych w zakresie ochrony przeciwpozarowej i kontrolowac czy zastosowane rozwi^zania s^. wystarczaj^ce. W tym celu konieczne jest stworzenie wytycznych bezpieczenstwa pozarowego dla elektrowni wiatrowych.
Literatura
1. CFPA-E No 22:2010F Wind turbines fire protection guideline;
2. VDS 3523:2008 Wind Turbines, Fire Protection Guideline;
3. Zbrozek P., Prasula J. Zagrozenia dla ludzi zwiqzane z dziataniem stafych urzqdzen gasniczych (SUG), Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza 2/2010;
4. Sowa T., Analiza poröwnawcza stafych urzqdzen gasniczych cz. II, Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza 3/2010;
5. Kielbasa T., Koncepcja wymagan dla Stafych Urzqdzen Gasniczych gazowych, Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza 4/2009
6. www.caithnesswindfarms.co.uk;
7. http://www.biomasa.org.
Recenzenci
bryg. dr inz. Waldemar Wnçk bryg mgr inz. Zbigniew Tuzimek
