TA'LIM IMKONIYATLARINI KENGAYTIRISH. MAKTABLARDA O'YINLAR ORQALI SUN'IY INTELLEKTNI QO'LLASH

N.R. Nazarova

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY ISSN 2992-9024 (online) 2024, №7

Original paper

TA'LIM IMKONIYATLARINI KENGAYTIRISH. MAKTABLARDA O'YINLAR ORQALI SUN'IY INTELLEKTNI QO'LLASH „so Mi, J ЫЗ Id 5-

1 Guliston davlat universiteti, Sirdaryo, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: kirish qismida, zamonaviy ta'limdagi sun'iy intellektning roli va o'yin-asosidagi ta'lim yondashuvlarining ahamiyati ta'kidlanadi. shuningdek, tadqiqotning dolzarbligi va uning nazariy asoslari taqdim etiladi.

MAQSAD: maqolaning asosiy maqsadi maktablarda o'yinlar orqali sun'iy intellekt dasturlarini qo'llashning o'quvchilarning o'rganish samaradorligiga qanday ta'sir qilishini o'rganish va ta'lim imkoniyatlarini kengaytirish yollarini aniqlashdir.

MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqotda qo'llanilgan metodlar, ishlatilgan ai o'yin dasturlari, so'rovnomalar, kuzatuvlar va boshqa tahliliy yondashuvlar haqida ma'lumot beriladi. tadqiqot metodologiyasi va statistik tahlil usullari tavsifi kiritiladi.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: sun'iy intellekt yordamidagi o'yinlar orqali ta'limdagi yangiliklar va ularning o'quvchilarning o'rganish motivatsiyasi va natijalariga ta'siri muhokama qilinadi. o'yin-asosidagi ta'lim yondashuvlarining afzalliklari va cheklovlari tahlil qilinadi.

XULOSA: maqola yakunida, maktablarda ai o'yinlar orqali ta'lim imkoniyatlarini kengaytirishning ahamiyati haqida xulosalar keltiriladi va kelajakdagi tadqiqotlar uchun yo'naltirilgan tavsiyalar beriladi.

Kalit so'zlar: ta'lim imkoniyatlari, sun'iy intellekt, o'yin-asosidagi ta'lim, maktab ta'limi, o'yinlar orqali o'rganish, ai ta'lim texnologiyalari.

Iqtibos uchun: Nazarova N.R. Ta'lim imkoniyatlarini kengaytirish. maktablarda o'yinlar orqali sun'iy intellektni qo'llash.// Inter education & global study. 2024. №7. B.306-311.

РАСШИРЕНИЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ВОЗМОЖНОСТЕЙ. ПРИМЕНЕНИЕ ИСКУССТВЕННОГО ИНТЕЛЛЕКТА ЧЕРЕЗ ИГРЫ В ШКОЛАХ_

1 Государственный университет Гулистана, Сирдьярья, Узбекистан_

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: во введении подчеркивается роль искусственного интеллекта в современном образовании и важность игровых подходов к обучению. также представлена актуальность исследования и его теоретические основы.

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)

Научно-теоретический и методический журнал ОПО/1 Mn7

Scientific theoretical and methodical journal 2024, №/

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

ЦЕЛЬ: основная цель статьи - изучить, как использование программ искусственного интеллекта посредством игр в школах влияет на эффективность обучения учащихся и определить пути расширения образовательных возможностей.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: описаны методы, использованные в исследовании, используемое игровое программное обеспечение искусственного интеллекта, анкеты, наблюдения и другие аналитические подходы. представлено описание методологии исследования и методов статистического анализа.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: обсуждаются инновации в образовании с помощью игр с искусственным интеллектом и их влияние на мотивацию и результаты обучения учащихся. анализируются преимущества и ограничения игровых подходов к обучению.

ЗАКЛЮЧЕНИЕ: в конце статьи сделаны выводы о важности расширения образовательных возможностей посредством игр с ии в школах, а также даны рекомендации для будущих исследований.

Ключевые слова: образовательные возможности, искусственный интеллект, игровое образование, школьное образование, обучение через игры, образовательные технологии искусственного интеллекта

Для цитирования: Назарова Н.Р. Расширение образовательных возможностей. Применение искусственного интеллекта через игры в школах. // Inter education & global study. 2024. №7. С. 306-311.

EXPANDING EDUCATIONAL OPPORTUNITIES. APPLYING ARTIFICIAL INTELLIGENCE THROUGH GAMES IN SCHOOLS_

Gulistan State University, Syrdarya, Uzbekistan

Annotation

INTRODUCTION: the introduction highlights the role of artificial intelligence in modern education and the importance of game-based learning approaches. also the relevance of the research and its theoretical foundations are presented.

AIM: the main purpose of the article is to study how the use of artificial intelligence programs through games in schools affects the learning efficiency of students and to determine ways to expand educational opportunities.

MATERIALS AND METHODS: the methods used in the research, the AI game software used, questionnaires, observations and other analytical approaches are described. a description of research methodology and statistical analysis methods is introduced.

DISCUSSION AND RESULTS: innovations in education through artificial intelligence games and their impact on student learning motivation and outcomes are

ISSN 2992-9024 (online) 2024, №7

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

discussed. advantages and limitations of game-based educational approaches are analyzed.

CONCLUSION: at the end of the article, conclusions are drawn about the importance of expanding educational opportunities through ai games in schools, and recommendations are made for future research.

Keywords: educational opportunities, artificial intelligence, game-based education, school education, learning through games, AI educational technologies.

For citation: Nilufar.R. Nazarova. (2024) 'Expanding educational opportunities. Applying artificial intelligence through games in schools', Inter education & global study, (7), pp. 306-311. (In Uzbek).

Sun'iy intellekt (SI) sog'liqni saqlash sohasidan marketinggacha har xil sohalar ichida keng qo'llaniladigan usulga aylanib kelmoqda. Sun'iy intellektdan foydalanish korxonalarga operatsiyalarni soddalashtirish, ma'lumotlarga asoslangan qarorlar qabul qilish va mijozlar tajribasini yaxshilashga yordam beradi. Sun'iy intellektdan foydalanishning bir qancha usullari mavjud bo'lib, kompaniyalar raqobatbardosh va innovatsion bo'lib qolish uchun foydalanishlari mumkin.

Sun'iy intellekt (SI) butun dunyo bo'ylab maktablarda ta'lim tajribasini oshirish va o'quvchilarni yangi texnologiyalar bilan tanishtirish uchun tobora ko'proq foydalanilmoqda. Maktablarda Sun'iy intellekt (Sl)larning ba'zi keng tarqalgan ilovalariga quyidagilar kiradi:

1. STEM ta'limi: Robotlar amaliy dasturlash va muammolarni hal qilish faoliyati orqali talabalarga fan, texnologiya, muhandislik va matematika (STEM) tushunchalarini o'rgatish uchun ishlatiladi.

2. Kodlash va robototexnika to'garaklari: Maktablarda kodlash va robototexnika to'garaklari ochildi, bu yerda talabalar o'zlarining hisoblash fikrlash ko'nikmalarini rivojlantirish uchun robotlar qurish va dasturlash bilan shug'ullanishlari mumkin.

3. Yordamchi texnologiya: SI qobiliyatlari bilan jihozlangan robotlar shaxsiy yordam ko'rsatish va aloqa va o'rganish vazifalarida yordam berish orqali alohida ehtiyojli talabalarga yordam berishi mumkin.

4. Interfaol o'qitish vositalari: Ta'lim robotlari o'quvchilarni interfaol darslarga jalb etib, o'rganishni yanada qiziqarli va qiziqarli qiladi, ayniqsa kodlash, fizika va muhandislik kabi mavzularda.

5. STEM musobaqalari: Maktablar robototexnika musobaqalarida ishtirok etadilar, bunda jamoalar robotlarni qiyinchilikda raqobatlash uchun quradi va dasturlaydi, jamoaviy ish va texnologik ko'nikmalarni rivojlantiradi.

Sun'iy intellekt (SI)larning maktablarga integratsiyalashuvi ko'plab afzalliklarni taqdim etsa-da, bu maxfiylik, ma'lumotlar xavfsizligi va axloqiy nuqtai nazarlar bilan bog'liq tashvishlarni keltirib chiqaradi. O'qituvchilar maktablarda robotlardan foydalanish

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

ta'lim maqsadlari Iva axloqiy ko'rsatmalarga mos kelishini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi.

Sun'iy intellekt (SI) innovatsiyalarni rag'batlantirish va talabalarni kelajakdagi ishchi kuchiga tayyorlash uchun qimmatli vositadir. Sun'iy intellekt (Sl)larni sinflarga kiritish orqali maktablar o'quvchilarda ijodkorlik, tanqidiy fikrlash va muammolarni hal qilish ko'nikmalarini rivojlantirishi mumkin.

Sun'iy intellekt (Sl)ni ta'lim o'yinlari orqali maktablarga integratsiya qilish o'quvchilarga turli ko'nikmalarni o'rganish va rivojlantirish uchun qiziqarli va ilhomlantiruvchi usul hisoblanadi. Maktablarda sun'iy intellekt (Sl)dan foydalanadigan o'yinlarga misollar:

• Sun'iy intellekt (Sl)ni kodlash o'yinlari: Bu o'yinlar vazifalarni bajarish yoki muammolarni hal qilish uchun robotlarni dasturlashni o'z ichiga oladi. Talabalar robot bilan amaliy tajriba orqali kodlash ko'nikmalarini o'rganadilar, ularga hisoblash fikrlash va muammolarni hal qilish qobiliyatlarini o'rgatadilar.

• Sun'iy intellekt (SI) muammolari: Talabalar robototexnika musobaqalarida yoki turli vazifalarda bir-biriga qarshi raqobatlashadigan robotlarni loyihalash, qurish va dasturlashda ishtirok etishlari mumkin. Ushbu o'yinlar jamoada ishlash, ijodkorlik va innovatsiyalarni rag'batlantiradi.

• Sun'iy intellekt (Sl)ni simulyatsiya qilish o'yinlari: Robotlarni virtual simulyatsiya qilish talabalarga jismoniy robotlarga ehtiyoj sezmasdan robototexnika tushunchalari va dasturlash bilan tajriba o'tkazish uchun tejamkor usulni taqdim etishi mumkin. Ushbu o'yinlar o'quvchilarga virtual muhitda murakkab robototexnika tamoyillarini tushunishga yordam beradi.

• Sun'iy intellekt (Sl) yordamida interfaol hikoya qilish: Talabalar hikoyalarida robotlardan qahramon sifatida foydalanishlari mumkin. Bu robototexnikani ijodiy jarayonga kiritish bilan birga ijodkorlik, tasavvur va muloqot qobiliyatlarini rivojlantiradi.

• Labirint va to'siqlar kurslari: Robotlar harakatlanishi uchun labirint yoki to'siqlar kurslarini o'rnatish talabalar uchun qiziqarli va qiyin o'yin bo'lishi mumkin. Ular turli strategiyalar va algoritmlar bilan tajriba o'tkazib, o'z robotlarini kurs davomida boshqarishi, muammolarni hal qilish va tanqidiy fikrlash ko'nikmalarini oshirishlari mumkin.

• Robot raqslari: Talabalar robotlarni raqs tartiblari yoki xoreografiyalarni bajarish uchun dasturlashi mumkin, ular o'zlarining ijodkorlik va dasturlash qobiliyatlarini qiziqarli va qiziqarli tarzda namoyish etishlari mumkin. Bu o'yin robototexnikani san'at bilan uyg'unlashtiradi va talabalarni noan'anaviy o'quv faoliyatiga jalb qilishning ajoyib usuli bo'lishi mumkin.

• Sun'iy intellekt (Sl)ga asoslangan boshqotirmalar va qiyinchiliklar: Robotlardan foydalanishni talab qiladigan boshqotirmalar va muammolarni yaratish o'quvchilarda mantiqiy fikrlash, fazoviy fikrlash va hamkorlik ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

beradi. Talabalar Irobotning imkoniyatlaridan foydalanib, boshqotirmalarni birgalikda yechishadi.

Sun'iy intellekt (SI) tez rivojlanayotgan soha bo'lib, u turli sohalarni, jumladan, o'yin dunyosini inqilob qilishda davom etmoqda. SI texnologiyasini o'yinlarga integratsiyalash nafaqat o'yinchilarning o'yin tajribasini yaxshilaydi, balki ishlab chiquvchilar va tadqiqotchilar uchun sun'iy intellekt imkoniyatlarini qiziqarli va interaktiv tarzda o'rganish uchun yangi imkoniyatlarni ochadi.

O'yinlarda sun'iy intellektdan foydalanishning asosiy usullaridan biri bu aqlli NPClarni (o'yinchi bo'lmagan belgilar) ishlab chiqishdir. Ushbu sun'iy intellekt tomonidan boshqariladigan personajlar o'zini haqiqiy tutishga mo'ljallangan bo'lib, o'yin dunyosini yanada dinamik va immersiv qiladi. Mashinani o'rganish algoritmlaridan foydalangan holda, ishlab chiquvchilar o'yinchining harakatlariga moslashadigan, ularning xatti-harakatlaridan saboq oladigan va murakkab ma'lumotlarni tahlil qilish asosida qarorlar qabul qiladigan NPClarni yaratishi mumkin.

SI o'yinchilar uchun shaxsiy tajriba yaratish uchun o'yin dizaynida ham qo'llaniladi. O'yinchining xatti-harakati va afzalliklarini tahlil qilish orqali SI algoritmlari o'yinchilarni qiziqtirishi va qiziqarli bo'lishi uchun noyob darajalar, kvestlar yoki qiyinchiliklar kabi moslashtirilgan tarkibni yaratishi mumkin. Ushbu shaxsiylashtirish darajasi o'yinchilarning qoniqishini oshiradi va ishlab chiquvchilarga sodiq o'yinchilar bazasini saqlab qolishga yordam beradi.

Bundan tashqari, SI o'yinni ishlab chiqishni soddalashtirish uchun o'yin sinovlari va disk raskadrovka jarayonlariga qo'shilishi mumkin. SIga asoslangan vositalar xatolarni avtomatik ravishda aniqlashi, o'yin samaradorligini optimallashtirishi va o'yin mexanikasini muvozanatlashda yordam berishi mumkin. Bu nafaqat rivojlanish tsiklini tezlashtiradi, balki o'yinchilar uchun yumshoq o'yin tajribasini ham ta'minlaydi.

Ta'lim o'yinlari SI muhim rol o'ynaydigan yana bir sohadir. SI algoritmlari o'yinchining ish faoliyatini baholashi, individual taraqqiyot asosida qiyinchilik darajasini moslashtirishi va o'rganish tajribasini yaxshilash uchun shaxsiy fikr-mulohazalarni taqdim etishi mumkin. Ta'limni sun'iy intellekt yordamida o'yin qilish orqali talabalar o'zlarining noyob ehtiyojlari va o'rganish uslublariga mos keladigan interfaol va moslashtirilgan o'rganish tajribasi bilan shug'ullanishlari mumkin.

O'yinlarni o'ynash va o'yin qobiliyatini rivojlantirishdan tashqari, o'yinlarda SIdan foydalanish SI tadqiqotlari va innovatsiyalari uchun qimmatli vosita bo'lib xizmat qiladi. O'yin muhitlari SI algoritmlarini sinab ko'rish, neyron tarmoqlarni o'rgatish va yangi SI usullarini o'rganish uchun boshqariladigan va interaktiv platformani taqdim etadi. SI va o'yinlar o'rtasidagi ushbu hamkorlik SI texnologiyasida ijodkorlik, tajriba va yutuqlarni rivojlantiradi.

Sun'iy intellekt (SI) - kompyuterlar va robotlar orqali natijalarni aniqlik va o'zini o'ziga xos fikrlash orqali amalga oshirishni o'rganayotgan texnologiyalar to'plamidir. O'yinlar orqali SIni ishlatish, o'rganish va rivojlanish uchun qiziq va ma'naviy usuldir. Quyidagi misollar o'yinlar orqali SIni qanday ishlatishni ko'rsatadi:

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

✓ Sun'iy intellekt bilan o'yin yaratish: O'yin yaratishda va sovg'aliklar qo'llab-quvvatlash uchun sun'iy intellektdan foydalanish har xil janr va shakllarda paydo bo'lishi mumkin. Bu, o'yin yaratuvchilari uchun o'yinchilarning o'rnini o'rganish, o'ylashda yordam beradi va o'yinlarda muammolarni yechish uchun algoritmlar tuzishga imkon beradi.

✓ Sun'iy intellekt bilan o'rganish o'yinlari: O'yinchilarni o'rganish va tarbiyalashga yordam beradigan interaktiv o'yinlar va tadqiqotlar tuzishda sun'iy intellektdan foydalanish. Bu o'yinlar, o'yinchilar xaritasini yaxshilash, tadqiq etish usullarini o'rgatish va shaxsiy yordam etishni oshirish uchun foydalidir.

✓ Sun'iy intellekt bilan amaliy mashqlar: Sun'iy intellekt, talabalar va o'qituvchilarning amaliy mashqlar va laboratoriyalar uchun foydali bo'lishi mumkin. Masalan, talabalarning dasturiy ta'minotlar orqali amaliy o'rganishlari orqali sun'iy intellektdan foydalanish yordamida amaliy mashqlar olib borish.

✓ Sun'iy intellekt bilan ma'naviy o'yinlar: Sun'iy intellekt, o'yinlar orqali foydalilikni yuqori darajada oshirish va o'yinlar uchun mahsulotni shakllantirishga yordam berish uchun ishlatilishi mumkin. Ma'naviy o'yinlar, masalan, o'yinlarni sayohatlarga olib borish va sayohat rejalarini yaratish uchun sifatli ma'lumotlardan foydalanish uchun foydalanishadi.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

1. "Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies" by Nick Bostrom.

2. "Artificial Intelligence: A Modern Approach" by Stuart Russell and Peter Norvig.

3. "Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence" by Max Tegmark.

4. "The Ethical Implications of Artificial Intelligence" by Nick Bostrom and Eliezer Yudkowsky, published in The Cambridge Handbook of Artificial Intelligence.

5. "Deep Learning" by Yann LeCun, Yoshua Bengio, and Geoffrey Hinton, published in Nature.

6. M. ULUG'BEKOVA. (2024). O'QITUVCHINING HARAKATLI O'YINLARNING TASHKILOTCHISI VA RAHBARI SIFATIDAGI ASOSIY VAZIFALARI. Kasb-hunar ta'limi, №5, 3-6

7. Nazarova, N. (2024). ARTIFICIAL INTELLIGENCE IN THE EDUCATION SYSTEM OF UZBEKISTAN AND DEVELOPED COUNTRIES OF THE WORLD. MODERN SCIENCE AND RESEARCH, 3(3), 37-42. https://doi.org/10.5281/zenodo.10812684

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

^Nazarova Nilufar Raxmatboy qizi, tayanch doktorant [Н. Р. Назарова,

докторант], [Nilufar R. Nazarova, PhD student]; manzil: Sirdaryo viloyati, Guliston shahri, Beruniy, 41 [адрес: Беруний, 41, г. Гулистан, Сырдаринская область], [address: Beruniy, 41, Gulistan city, Syrdarya region]; E-mail: nilufarnazarova812@gmail.com

TA'LIM IMKONIYATLARINI KENGAYTIRISH. MAKTABLARDA O'YINLAR ORQALI SUN'IY INTELLEKTNI QO'LLASH Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — N.R. Nazarova

Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — N.R. Nazarova

EXPANDING EDUCATIONAL OPPORTUNITIES. APPLYING ARTIFICIAL INTELLIGENCE THROUGH GAMES IN SCHOOLS

Текст научной работы на тему «TA'LIM IMKONIYATLARINI KENGAYTIRISH. MAKTABLARDA O'YINLAR ORQALI SUN'IY INTELLEKTNI QO'LLASH»