CC BY
47Scientific Journal Impact Factor
SUPERFOS O'G'IT ISHLAB CHIQARISHDA KLASSIFIKATOR QURILMASINING HISOBI
N.N. Mamatqulov I. Karimov nomidagi TDTU Olmaliq filiali o'qituvchisi O'zbekiston Respublikasi. Toshkent.
Аnnotatsiya: Ushbu mqaolada superfos o'g'itining ahamiyati, xomashyolari va mahsulotni g'alvir orqali ajratib olish va uning hisoblash usuli yoritildi. Mineral o 'g'itlarni klassifikatsiya qilishda juda ko 'p markali klassifikatorlar qo 'llaniladi. Biz silkinadikan g'alvirda boradigan jarayonlarni keltirdik. Uning xisoblashda yillik ishlab chiqarish quvvatini- 120 tonnaga va bir yillik ish kunini 280 deb oldik va xisoblab chiqdik.
Kalit so'zlar: o'g'it, xomashyo, suprefos, elash, klassifikatsiya, inertsiya, printsip, saralanish, yotiq assimetrik, ekstsentrik, koefitsient, valik.
Аннотация: В статье освещается значение удобрения «Суперфос», метод разделения на сите, расчет сырья и продуктов. Для классификации минеральных удобрений используются классификаторы различных марок. Мы описали процессы, которые происходят в качающихся грохотах. При его расчете мы рассчитали годовую производственную мощность - 120 тонн и годовой рабочий день - 280.
Ключевые слова: удобрение, сырье, супрефос, сито, классификация, инерция, принцип, сортировка, горизонтально асимметричный, эксцентричный, коэффициент, валик.
Abstract: The article highlights the importance of "Superphos" fertilizer, sieve separation method, calculation of raw materials and products. Classifiers of various brands are used to classify mineral fertilizers. We have described the processes that take place in rocking screens. When calculating it, we calculated an annual production capacity of 120 tons and an annual working day of280.
Keywords: fertilizer, raw material, suprefos, sieve, classification, inertia, principle, sorting, horizontally asymmetric, eccentric, coefficient, roller.
Agrosanoat kompleksini jadallashtirish omillaridan biri - qishloq xo'jaligida qo'llaniladigan mineral o'g'itlardan samarali foydalanishdir. Bunda ishlab chiqarilayotgan mineral o'g'itlar assortimentini kengaytirish, xomashyo zaxiralaridan samarali foydalanish orqali mahsulot ishlab chiqarishning iqtisodiy tejamkor va
KIRISH
Scientific Journal Impact Factor
ekologik samarador texnologiyalarini yaratish hamda sanoatga tatbiq etish muhim o'rin tutadi.
Suprefos o'g'it olish texnologiyasi quyidagi reaksiyaga asoslangan:
(NHO2HPO4 +CaSO4 ^ CaHPO4 + (NH4)2SO4
Ushbu reaksiya bo'yicha ekstraksion bo'tqa tarkibidan ekstraksion fosfat kislota va fosfogipsni alohida-alohida ajratmasdan, fosfogipsni ammoniy fosfatlari (mono- va diammoniy fosfat tuzlari) yordamida konversiya qilinib dikalsiyfosfat va ammoniy sulfat olishga asoslangan. Bu esa fosfogipsni qayta ishlashning istiqbolli yo'nalishlaridan biridir.
Tadqiqot jarayonida ilmiy bilishning mantiqiylik, tarixiylik, izchillik, obyektivlik usulidan foydalanilgan bo'lib, mavzuni yoritishda tavsifiy, qiyosiy metodlardan foydalanildi. Maqolada superfos o'g'it ishlab chiqarishda klassifikator qurilmasining hisobi obyektiv yoritib berildi.
Klassifikatsiyalash jarayonining quyidagi turlari qo'llaniladi:
1) dastlabki elash - bunda materialning yirikligi muayyan o'ichamdan chetga chiqqan va mashinada maydalanishning birinchi bosqichdan o'tishi talab qilinmaydigan bo'laklari ajratib olinadi;
2) oraliq elash - bunda materialni maydalashning navbatdagi bosqichidan o'tkazilmaydigan mahsulot ajratib olinadi;
3) tekshirish maqsadida elash - bunda tayyor mahsulotning yirik-maydaligi tekshirib ko'riladi va u chiqindidan tozalanadi, bu jarayon oxirgi maydalash bosqichida o'tkaziladi;
4) oxirgi marta elash - tayyor mahsulotni xaridorgirligi jihatidan turkumga ajratish maqsadida o'tkaziladi.
Elash jarayoniga baho berishda ikki xil ko'rsatkichga asoslaniladi; barqaror ish unumdorligi, ya'ni vaqt birligi mobaynida g'alvirga tushib turadigan dastlabki material mikdori va ikkinchisi - elash samaradorligi, ya'ni g'alvirdan o'tgan material vazni bilan belgilangan yiriklikdagi dastlabki materialning vazni o'rtasidagi nisbat.
Silkinadigan yassi g'alvirlar og'irlik kuchi bilan inertsiya va ishqalanish kuchlarining o'zaro ta'sir ko'rsatish printsipida ishlaydi. Material saralanishi uchun g'alvir yuzida (unga) nisbatan surilishi kerak. Ilgarilama-qaytma harakat qilib, ya'ni tebranib turadigan, yotiq o'rnatilgan g'alvirlar material zarur yunalishda surilishi uchun maxsus assimetrik mexanizmlar uni oldinga va orqaga har xil tezlikda silkitib-tebratib turmog'i lozim. Agar g'alvirni ekstsentrikli oddiy simmetrik mexanizm
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODLAR
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Scientific Journal Impact Factor
harakatlantiradigan bo'lsa, bunday hollarda g'alvir qiya vaziyatda joylashgan yoki prujinalanadigan qiya ustunchalarga o'rnatilgan bo'lishi kerak. Quyidagi rasmda silkinadigan yassi g'alvirlar keltirildi.
XISOB QISMI
silkinadigan yassi g'alvirlarning yillik ishlab chiqarish quvvati - 120 t. Ish kuni 280 kun.
120
Kunlik ishlab chiqarish: —=0,428 t/kun
A n OrV ~
Soatiga ishlab chiqarish:
290 0,4 2 8_
24
0,017 t/soat
Tebranma g'alvirni ishlab chiqarish quvvatiga nisbatan elaknin ish maydoni:
qSklmnop
Bu yerda:
Q-ishlab chiqarish quvvati, k, l, m, n, o, p - mos yozuvlar ma'lumotlaridan aniqlangan tuzatish omillari; q- o'rtacha mahsuldorligi, 5- zichlikka moslik Texnologik jixozni hisoblash
G'alvir effektivligi elak teshiklari optimal bo'lgan holda ish unumdorligiga qarab quyidagi formula bilan topiladi: E=e • R1 • R2^R3
Bu erda, e-g'alvir effektivligining etolok kttaligi (o'rtacha sharoit uchun) material elanayotgan material kvartsiy bo'lganda e=87.3%.
R1 -elakning egilishga bo'lgan gorizontga nisbatan burchagini hisobga oluvchi koeffitsent, L=100 da R1 =0,86.
R2 -g'alvirga elash uchun tushayotgan material tarkibidagi elakdan o'tadigan material ulushini hisobga oluvchi koeffitsent. Hisoblar bo'yicha pastki sinf 75% ni tashkil etadi: R2 =1,1
R3 -g'alvir elagidan o'tgan pastki sinf tarkibidagi o'lchamlari elak teshiklari o'lchamlaridan 2 barobar kichik bo'lgan material ulushini xisobga oluvchi koeffitsent 50% shu sinf bo'lganda R2 =1,102 qiymatlarni formulaga qo'yib g'alvir effektivligini topamiz.
Scientific Journal Impact Factor
E=e-RrR -R3 =87^0,864,M,02=87%
Effektivligidan foydalanib koefitsient jadval orqali topamiz ya'ni 90% ganisbatan 1 deb olamiz. Ish maydonini topamiz:
0,017
= 0,00062 m2
qSklmnop 13-1,7-1,2-1,03-1-1-1
G'alvirning ish unumdorligini topamiz: Q=q • F • R1 • R2 • R3 • m, m3/soat
Bu erda: q-g'alvirning solishtirma ish unumdorligi bo'lib g'alvirning elak teshiklariga bog'liq holdagi kattalik. Elak teshiklari o'lchami d=4 mm q=13 m3/soat. F-g'alvirning maydon kattaligi. foydali maydoni F=0.00062 m2 R1 -g'alvirning qiyali burchagini hisobga oluvchi koeffitsent, qiyali burchagini 10° qabul qilamiz, bunda R2 -g'alvirga yuklanayotgan material tartibidagi pastki sinfga qarashli, o'lchamlari elak teshiklari o'lchamidan 2 barobar kichik bo'lgan material unumini xisobga oluvchi koeffitsent 50% da R3 =1,02.
m-g'alvirga tushayotgan materialni bir tekisda tushmasligini xisobga oluvchi koeffitsent, o'rtacha sharoitda m=0,4. Qiymatlarni qo'yib, ish unumdorligini topamiz.
Q = q-F • Ri • R2 • R3 ^m=13^0.00062 -0,86- 1,1-1,02-0,4=0.003 m3 /soat.
G'alvir chastotasi va amplitudasini topish uchun bir necha emperik formulalar bilan aniqlanadi.
h=265
V,
a
bu erda: h-elak teshiklari o'lchami, L=4 mm=0,004 m fi-tebranishlar amplitudasi, a-1.8 mm.
h=265
N
l/a =265 h=265
0.004
/0,0018= 395 ayl/min
Tebranishlar amplitudasini tezligini topamiz:
Buerda: a -tebranish amplitudasi. A=4,0 mm =0,004 m.
® -g'alvir valikning burchakli tezligi, bu kattalik quyidagi formula bilan topiladi.
83,73 grad/sek
Bu erda n -g'alvir valikning aylanish soni, n=800 ayl/min
171
Scientific Journal Impact Factor
R
О
Yuqoridagi formulaga qo'yamiz: сo=a-w2 = 0.004-(83.73)2=28 m/sek2 bo'ladi: h > 0.4^ I
Bu erda I - elak teshiklari o'lchami I = 4mm = 0.004 m h > 0.4-0.004 = 0.0016
G'alvirga tushayotgan dinamik og'irliklar g'alvir korpusi og'irligi (tebranuvchi bo'lishi) va elak ustidagi material og'irligidan iborat bo'ladi. Elakdagi material og'irligi quyidagiga teng bo'ladi: Gm = 0.278-5-q- /(0.65T)v, kg bu erda S -materialning hajmiy og'irligi, 2500kg /m3 q-ish unumdorligi xisobidagi q=13 m3/soat.
I -g'alvir uzunligi, I =1.055 m
T-yuklanayotgan material tarkibidagi pastki sinf uzulishi, % T=0,75 v-materialning elak bo'ylab tezligi.m/sek.
Materilning elaklar bo'ylab tezligi quyidagi formula bilan topiladi. V = 2-10-8-RQ-RO-n2a, m/s
Bu erda Rq -elakning 1m enini ish unumdorligigi xisobga oluvchi koeffitsenti. Ish unumdorligi 0.003 m3/soat. Bo'lganda Rq =0,9-1,2 a-tebranish amplitudasi, =1.8 mm. n-valning burchak tezligi. n =800
Ro-G'alvirning qiyali burchagini xisobga oluvchi koeffitsenti Ro=1.46 Materialning g'alvir bo'ylab tezligini topamiz: v = 240-8^Q^n2a = 2-10-8-0.9-1.46-8002-0.0018 = 0.00003 m/s G'alvirda joylashgan material og'irligi topamiz:
GM = 0.278-5-q- /(0.65T)v = 0.278^ 25434.055Ю.65Ю.75Ю.00003= 0.0013 kg
1. Мaхмудовa Г.У.К. (2021). №y4eH^ физико-химичeскиe и рeологичeскиe свойствa ^CTeMbi от cocTaBa K0Mn0HeHT0B в систeмaх, состоящих из мoнoкaрбaмидoхлoрaтa нaтрия и aммoний лимоннокислого двyхзaмeщeннoгo. scientific progress, 2021
2. MaMarayroB Н.Н., Абдушукуров А.К. (1998) Хлoрaцeтилирoвaниe о-крeзoлa в присутствии Manbix кoличecтв кaтaлизaтoрoв- Химия природн. ^дин. 1998 -С. 74-75.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR (REFERENCES)
Scientific Journal Impact Factor
3. Маматкулов Н.Н., Абдушукуров А.К., Ахмедов ^.Н., Чориев А.У. п-Метоксифенолни каталитик микдордаги катализаторлар иштирокида хлорацетиллаш. "Узбекистон Миллий университета" хабарлари журнали. -Тошкент, 2010. -№4 -Б. 101-103.
4. Маматкулов Н.Н. определение оптимальных условий синтеза п-толилбензоилоксиацетата. Вестник науки и образования, 2020
5. Маматкулов Н.Н., Абдушукуров А.К. (1999) Хлорацетилирование о-крезола в присутствии малых количеств катализаторов- Химия природн. соедин,
6. Mamatkulov N.N., Abdushukurov A.K., Khidirov S. (2001). Synthesis and rearrangement of p-tolyl chloroacetate... - Russian journal of organic chemistry.
7. Маматкулов Н.Н.Нахождение условий синтезирования и определение биологической активности фенилбензоилоксиацетата - Вопросы науки и образования, 2019.
8. Юсупова Г.Х. Пути решений экологических проблем производства эфк. Вестник науки и образования научно-методический журнал Москва. Май. 2020. № 10 (88). часть 2. -С. 22-24.
