CC BY
9УДК: 616.441-008.63
СОВРЕМЕННЫЙ АЛГОРИТМ ДИАГНОСТИКИ И СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ХИРУРГИЧЕСКОЙ ТАКТИКИ ПРИ ДИФФУЗНОМ ТОКСИЧЕСКОМ ЗОБЕ
Джалалов Акбар Саидханович
Андижанский государственна медицинский институт
В данной статье приводятся материалы по тактике послеоперационного ведения больных с диффузно-токсическим и эндемическим видам зоба. В основу положены наблюдение за 32 больными с данной патологией, которые были оперированы в условиях стационара в хирургической клинике кафедры факультетской и госпитальной хирургии, урологии за период с 2020 по 2023гг. Послеоперационное лечение включало в себя назначение заместительной терапии и постоянное наблюдение за состоянием больных.
Ключевые слова: тиреоидэктомия, зоб, диффузно+токсический зоб, эндемический
зоб.
MODERN DIAGNOSTIC ALGORITHM AND IMPROVEMENT OF SURGICAL TACTICS FOR DIFFUSE TOXIC GOITER
This article presents materials on the tactics of postoperative management of patients with diffuse toxic and endemic types of goiter. It is based on the observation of 32 patients with this pathology who were operated in a hospital in the surgical clinic of the Department of Faculty and hospital Surgery, Urology for the period from 2020 to 2023. Postoperative treatment included the appointment of substitution therapy and constant monitoring of the condition of patients.
Key words: thyroidectomy, goiter, diffuse+toxic goiter, endemic goiter.
DIFFUZ TOKSIKBUQOQNIZAMONAVIYDIAGNOSTIKALGORITMIVA JARROHLIK TAKTIKASINI TAKOMILLASHTIRISH
Ushbu makolani asosida diffuz-toksik va endemik buqoq bilan jarrohlik yo'li bilan davolangan hamda operasiyadan keyingi davrda bemorlarni davolash taktikasi yoritilgan. Bunda fakultet va gospital xirurgiya, urologiya kafedrasi jarrohlik klinikasida 2020 - 2023 yillarda shu patologiya bo'yicha operasiya bo'lgan 32 nafar bemor kuzatildi. Operasiyadan keyingi davrda davolash taktikasini tanlaganda bemorlarga o'rnini bosuvchi terapiya va bemorlarni doimiy dinamik kuzatuvi o'tkazilgan.
Kalit so'zlar: tireoidektomiya, buqoq, diffuz-toksik buqoq, endemik buqoq.
Ishning dolzarbligi. Qalqonsimon bez kasalliklari bilan bog'liq muammolar terapevtik va diagnostik tadbirlarning katta arsenaliga [2,6] qaramay, hozirgi kunda tobora dolzarb bo'lib bormoqda.
Kasallikning turli shakllari bo'lgan bemorlarning katta qismi jarrohlik shifoxonalariga tez-tez kech bosqichlarda keladi, bunda konservativ terapiya endi ijobiy ta'sir ko'rsatolmaydi [5,8].
Shu bilan birga, diffuz toksik va ko'p tugunli toksik guatrni davolash muammosi alohida e'tiborga loyiqdir, bunda radikal usullardan biri operativ hisoblanadi. Ushbu kasallikdagi asoratlar mavjudligi sababli, ko'pincha umumiy tiroidektomiyaga murojaat qilish kerak, shundan so'ng majburiy almashtirish terapiyasi buyuriladi [4].O'zgartirish terapiyasining maqbul usulini tanlash ko'plab sabablarga bog'liq bo'lib, ular buzilgan taqdirda gormonal o'zgarishlar bilan bog'liq turli xil patologik ko'rinishlar paydo bo'lishi mumkin [1,3,7].
Ishning maqsadi: diffuz toksik va ko'p tugunli toksik guatr uchun umumiy tiroidektomiyadan so'ng almashtirish terapiyasidan foydalanishning maqbul sxemasini ishlab chiqish.
Materiallar va usullar. 2022 yildan 2023 yilgacha bo'lgan davrda ADTI klinikasida diffuz-toksik va ko'p tugunli bo'qoq bilan kasallangan 32 nafar bemor tekshirilib, ularga umumiy tiroidektomiya o'tkazildi. Bemorlarning yoshi 27 yoshdan 53 yoshgacha bo'lgan, ulardan 6 nafari erkaklar va 26 nafari ayollardir. 24 bemorda ko'p tugunli, 8 tasida zaharli guatr tashxisi qo'yilgan. Operatsiyadan oldingi davrda bemorlar tirotoksikoz uchun endokrinologik dispanserda davolangan va holat normallashgandan so'ng (eutiroidizm) jarrohlik davolash uchun yuborilgan. Operatsiyadan oldingi davrda ko'p tugunli toksik guatr bilan og'rigan bemorlarga o'smalar bilan differentsial tashxis qo'yish uchun sitologik tekshiruv bilan ponksiyon biopsiyasi o'tkazildi.
Natijalar. Operatsiyadan keyingi dastlabki asoratlardan 5 bemorda vaqtinchalik gipoparatiroidizm kuzatildi va ulardan 4 tasida kaltsiy va D vitamini preparatlarini qo'llash fonida bu belgilar butunlay orqaga qaytdi. Konservativ davo samarasizligi sababli bemorlardan biri respublika endokrinologiya ilmiy markaziga yuborildi, u yerdan vaziyatni yaxshilash uchun yashash joyidagi endokrinolog nazorati ostida yuborildi.
Gipotireoz barcha bemorlarda kuzatilgan. O'rnini bosuvchi terapiyani buyurishdan maqsad hipotiroidizmning klinik belgilarini bostirish va qondagi TSh darajasini normal saqlashdir. Terapiya yoshi, bemorlarning vazni, yurak-qon tomir kasalliklarining mavjudligi yoki yo'qligiga qarab buyurilgan. Yurak-qon tomir tizimi patologiyasiga ega bo'lmagan 55 yoshgacha bo'lgan odamlarga levotiroksin natriy kuniga 1,6-1,8 mg/kg dozada buyurilgan. Yurak-qon tomir tizimi tomonidan mavjud bo'lgan qo'shma patologiyasi bo'lgan 55 yoshdan oshgan shaxslar - kuniga 12,5-25 mg (0,9 mkg/kg) dozada va qonda TSH nazorati ostida har 2 oyda preparatning dozasi kuniga 25 mg gacha oshiriladi. Keyingi olti oy ichida bemorlarga oyiga bir marta qondagi TSh, T3, T4 darajasini dinamik nazorat qilish tavsiya etiladi.
Xulosalar. Tiroidektomiyadan so'ng almashtirish terapiyasi uchun preparatning dozasini tanlash bemorning jinsi, yoshi, vazni, shuningdek yurak-qon tomir tizimining qo'shma kasalliklari mavjudligiga bog'liq;
Agar hipotiroidizmning klinik belgilari paydo bo'lsa, 55 yoshdan oshgan shaxslar har 2 oyda kuniga 25 mg gacha buyurilgan preparatning dozasini oshirishlari kerak;
Almashtirish terapiyasini tayinlash diffuz toksik va ko'p tugunli toksik guatrni operatsiyadan keyingi davolashda majburiy tarkibiy qism bo'lib, endoxirurg va endokrinologning qat'iy nazorati ostida amalga oshiriladi.
ADABIYOTLAR:
1. Александрова Г.Ф. Тиреотоксикоз// Современные концепции клинической эндокринологии. Материалы 1-го московского съезда эндокринологов. 14-26 апреля 1997 года. Москва.
2. Дедов И. И., Мельниченко Г. А., Свириденко Н. Ю. Платонова Н.М.. Диагностика, профилактика и лечение ятрогенных йодиндуцированных заболеваний щитовидной железы // Вестник РАМН.. 2006.- № 2.
3. Заривчацкий М. Ф., Блинов С. А., Денисов С. А., Иванов С. И. Структура, профилактика и лечение осложнений после оперативных вмешательств на щитовидной железе: Материалы VII (IX) Российского симпозиума по хирургической эндокринологии. Липецк, 1998. С. 95-100.
4. Полтырев В.С., Циммеринов Б.Е., Дроздова Н.А и др. Некоторые вопро-сы консервативного и оперативного лечения диффузного токсического зоба // Актуальные вопросы клинической хирургии: Сб. научных трудов. Иваново, 1997; вып. 2: 193-197.
5. Трошина Е.А. и соавторы. Федеральные клинические рекомендации по диагностике и лечению тиреотоксикоза с диффузным зобом (диффузный токсический зоб, болезнь Грейвса-Базедова), узловым/многоузловым зобом. Москва 2014. С 25.
6. Alexander W.D., Harden R.M., Koutras D.A. et al. Influence of iodine intake after treatment with antithyroid drug.//Lancet. - 1965. - Vol.2.
7. Hermann M., Roka R., Richter B. et al. Early relapse after operation for Graves' disease: Postoperative hormone kinetics and outcome after subtotal, near-total, and total thyroidectomy//Surgery. 1998; 124: 894-900.
8. Ratanachaiyawong S., McGregor A.M. Immunosuppressive effects of antithyroid drugs. Clinics EndocrinMelab 1985; 14: 449-466
