CC BY
44
0AE 633.11: 581.17
E. \. AdeaTduaaa, E.A. 0eaoad
NeQe ieia nTQoTa i0aieou T T nTTnTaiT noe e i TQoTaaiago a eoeuooQa iagQaeuo gaQTau 0ae in vitro
laSnVaeoeafui faVSaaeafeai naeaeoee fT-auo nTsoTa yaeyaony eo aaaaarea a eoeuooSo n oaeu^ eraoeoee nTiaeeTraeur uo aaSearoTa.
NTiaeeTraeurua aaseaoee aTgreea^o aneaa-noaea oeoTaaraoe^aneTe egiar+eamoe eeaoTe, a eo +an6T6a fa raneTeueT VTSyaeTa vsaau0aa6 +an6T6o nVTfoaffuo i ooaoee. Daaarasarou, vT-
eo+aMua eg Oaeeo nT i aeeTi Ta, T6ee+a|D6ny To enoTarTaT sanoarey fa oTeueT ea+anoaaMuie iTrTaarruie, it e eTee+anoaarfuie VTeeaarru-ie VSegraeaie [1—3]. faeaTeaa VTaoTayueie yenvearoaie aey eraoeoee eaeeonTa o geaeTa, a ^anorTnoe v0areou, yaeyaony gsaeua e ragsa-eua ga5Tau0e. AaSTyofT, y6T6 oeV yenVearoa Taeaaaao raeaTeu0ae oToevToaror Tnou^, oae eae nTnoTeo laaeiouanoaarrT eg iasenoaiaoe+an-
eeo oearae [4—6]. N VTnTai Tnou e eaeeonTaarago,
saaa r asaoee sanoa r ee, a oaesa noavaru sag r t-
TaSagey nSaae nT i aeeT iTa a gi a+eoaeu i Te noa-Vaie gaaenyo To aaiToe'fa enoTaiTe oTSiu [7—8]. A nayge n yoei eaai oeoeeaoey e neSeieia aaiT-oeVTa, Taeaaa^ueo aunTeTe +an6T6Te i TSoTaa-raoe+aneeo vsToannTa in vitro, yaeyaony laTaoTae-iTe VSaaVTnueeTe aey vTeo+arey nTiaeeTraeu-i uo aaseaioTa e eo vseiararey a naeaeoee. yot e TaoneTaeeT oaeu e auaTs Tauaeoa ranoTyuaaT enneaaTaarey — Toarea sagrTTasagey sagee+ruo
nTsoTa ysTaTe 10a feou VT m'TnTaf Tnoe e i Ts-
oTaarago a eoeuoosa ragsaeuo gasTau0ae.
A ea+anoaa enoT+reeTa vTeo+arey nTiaeeT-iTa enVTeUgTaaee ragsaeua gasTau0e 17 nTs-oTa ysTaTe V0areou eg sagee+ 1 uo yeTeTaT-aaT-asaoe+aneeo asovv. yenvearou eoeuoeaesTaaee a oai iToa vse oai vasaoosa +26 °N fa nsaaa Ee 1 -
ni aeas-Neoaa, nTaasffiauae 2,0 i a/e 2,4-A. xasag 3—4 raaaee eraooesTaar i ua eaeeonrua eoeuoo-su vasarTneee ra aeooasaroeso^uo^ nsaao, Toee+a^uo^nyasoaei aTsiTraeumi nTnoaaTi: 0,5 ia/e 2,4-A e 0,5 ia/e eeraoera. Qaoai eaeeon eeaT aaT veToiua o+anoee vasanaffieaaee fa nsa-ao aey saaarasaoee e eoeuoeaesTaaee ra naaoo vse oai vasaoosa +26 °N e oToTvaseTaa 16 +a-nTa. A yoeo oneTaeyo eg veToiuo o+anoeTa, vsaa-noaaey^ueo nTaTe eeanoas yiaseTfaeu i uo eea-oTe, sagaeaa^ony gaearua eenoTTasagrua nosoe-oosu, a nvonoy 2—3 raaaee — vsTsTnoee.
A oTaa yenvaseiaroa Tvsaaaeyee neaao^uea vTeagaoaee: +an6T6o eaeeonTaaraga, iTsoTaara-
ga (To +enea eaeeonTa), aai i TsegTaafaga e segT-aaraga (to +enea i TsoTaar 1 uo eeaoT+ruo eeree), a oaeffia +an6T6o saaarasaoee (to +enea eaeeo-nTa, i TsoTaarruo e aaii TsegTaaffuo eeiee). Noaoenoe+aneo^ TasaaToeo aar ruo vsTaTaeee iaoTaTi aenvasneTrrTaT araeega [9]. lannesTaa-i T TeTeT 1200 yenvearoTa, vTeo+ai T 940 sanoa-ree-saaarasaroTa.
Aarrua enneaaTaarey naeaaoaeunoao^o, +6T vse ausaueaaree sanoaree-aTr TsTa a oaveeoa ana aar Toevu Taeaaaee aTnoaoT+r t aunTeTe +an-6T6Te eaeeonTaaraga a eoeuoosa ragsaeuo gasT-au0ae (oaae.). A nsaafai +an6T6a TasagTaarey eeaoT+ruo eeree nTnoaaeea 89,8%. NTsoa Kitt e Olaf oasaeoasegTaaeenu iaeneiaeurui vst-yaeareai vsegraea — 97,1%. faeiaraa eroarnea-na eaeeonTTasagTaarea raae^aaeTnu o nTsoa Chinese Spring — 82,9%.
Aasmi vTeagaoaeai aey oasaeoasenoeee i TsoTaaraoe+aneeo naTenoa sanoaree, aaTaei uo a eoeuooso in vitro, yaeyaony +an6T6a TasagTaa-rey i TsoTaar uo eeree, o.a. eeree, vToaroeaeu-r t m'TnTar uo saaarasesTaaou sanoarey. A nsaa-rai +an6T6a oaeeo eeree nTnoaaeea 59,7%, aasu-esoy To 26,1 aT 77,9%. f aeaTeu0ae i TsoTaar rTe nvTnTarTnou^ T6ee+aeenu nTsoa Niaeod, Olaf e Chinese Spring. 0 asoaeo nTsoTa vsaTaeaaae
aT i Taarr ue suoeue r ay i aseTaarr ue eaeeon.
At nvsT egaaaa r ea sanoa r ee a eoeuoosa r agsa-euo gasTau0ae i Tffiao eaoe aaoiy vooyi e: yi a-seTeaTaarag e Tsaar Taarag. Tsaar Taarag, a naT^ T+asaau, iT^ao vsToaeaou vse nTvsy^ar rTi sag-aeoee vT+ae e eTsrae (aai iTsegTaarag) eeaT ra-gaaenei t i oTsi esTaaree noaaeae (aaii Taarag) eee eTsrae (segTaarag). A sagoeuoaoa rasyao n rTsiaeuruie sanoareyie iTaoo oTsiesTaaou-ny eeaT TnTae aag eTsraaTe nenoai u, eeaT Tara eTsraaay nenoaia aag vTaaaa. fegeay +an6T6a auoTaa sanoaree-saaarasaroTa a ra0ai yenva-seiaroa TaoneTaeara oai, +6T +an6u vasaranar-rTaT ra saaarasaoeTr ro^ nsaao eaeeona auea m'mTara oTeueT e segTaarago. Oae, o nTsoa Tl-neay 9 ana i TsoTaa \ a6e+aneea ee \ ee aaee segT-aarrue eaeeon, a o nTsoTa Kitt, Olafe NadaoTa-neay 29 ee0u 10,4, o.a. 20,6% i TsoTaa nTaT eae-eona eraooesTaaeesanoarey. iTyoTio raniT6-sy ra Tor Tneoaeu r t aunTeee osTaaru i TsoTaa-raga, o aTeu0ern6aa nTsoTa vTeo+aM ragra-
6 4
NeSefefa nTSoTa l0afeou IT nTTnTaf Tnoe e T TSoTaafago а ёбёиобба...
Оабаёоабёпоёёа ПТбоТа убТаТё |0аГёои а ёбёиобба Гадбаёиб дабТаи0аё, %
Сорт Частота
каллу- согшсза морфо- генеза ризо- генгаа регенерации от 1шсла
каллу- сов ыор^о-гел нык линий геммо-рюо-генных линий
/1 иn.111 о-и с:l; 111 [ j л н негспацин k tcil'ihi 1C
Chinese Spring 82,9 70,7 63,4 198,3 280,5 766,7
Бугттскон 34 66,7 70, П Й3,3 95Л 316,7
Kitl ^7,1 52,9 Sfi,l 7,4 13,9 100,0
Olaf 97,1 71,6 S9,6 73,1 102,1 980,0
Омская 9 87.3 26,1 100,0 0,0 0,0 0,0
Спрапимит.сж 29 86,7 52,3 79,4 61,5 117,6 571,4
Спектр 94^ 77,9 61,2 183,7 235,8 607,7
Средн-ее 8^fS 59,7 78,5 83,9 120,7 477,5
Полевая вегетация
Скала 1С0.0 100f0 33,8 100,3 100,3 153,2
Ботаническая 2 100,0 100f0 28,4 153.8 153,8 213,6
Целинная 60 1000 100,0 33,3 74,3 74,3 111,6
НовосибирскаяЫ 1C0.0 64,3 18,7 28,1 67,5
Chinese Spring 100,0 62,1 12,8 162,4 261,5 301,4
Вега 100,0 100,0 19,4 135,1 135,1 168,1
A.irrujucjrim fifi 1000 100,0 32,[J 102,2 102,2 149,3
4,ч>пайси'яя it) 100,0 84,0 6У.З 18,2 2Э.0 (&Л
Апгшйская Hms 100,0 8,03 83.0 11,7 16.4 87,5
А.чтийка 100.0 1H,4 4(1, П 1Я,7 100,0 220,0
100,0 81,3 46,1 7 У,5 99,5 154,2
+eoaeufTa eTee+anoaT SaaafaSafoTa (To 5 aT 49 Sanoafee). NSaafyy +anoT6a aai iTSegTaauuo eeiee nTnoaaeea 21,5% To +enea i TSoTaai i uo. E6+0ea Sagoeuoaou VTeo+af u 6 nTSoTa Chinese Springe Niaeod. EianT Tie e aaee i aene i aeu-iTa eTee+anoaT SaaaraSaroTa (115 e 158 Sanoa-iee). A aTeuoemoaa neo+aaa eg Tai TaT i TSoT-aai iTaT eaeeOna oTSieSTaaemu To aaoo aT 10 Sanoaree. 0 nTSoa Olaf a nSaarai fa Taei yem-eaio VSeoTaeony TeTeT 10 SaaaiaSaioTa, a 6 nTS-oTa Chinese Spring e Niaeod — 6—7 SaaaiaSai-oTa. A Sagoeuoaoa oSTaaiu SaaaraSaoee nTSoTa nTnoaaee, nTToaaonoaaiiT: 980,0; 766,7 e 607,6% Tofmeoaeu i T +enea aai i TSegTaaii uo eeiee.
I Se auSaueaafee aTiTSTa lagSaeuo gaSTau-oae a VTeaauo OneTaeyo ana nTSoa Taeaaaee i ae-nei aeui Te nVTnTai Tnou^ e elaOeoee eaeeOna — 100% (oaae.). NVmTarmou eaeeonTa oTSieSTaaou yi aSeTeaT- eee TSaai Taaii ua O+anoee nmoaae-ea 89,3% 6 i yaeTe Voaieou e 49,4% 6 oaaSaTe. E6+0ei e VT aaiiTio VSegiaeo Teagaeenu Nea-ea, AToa fe+aneay 2, Oaee f fay 60, Aaaa e Aeoae-neay 88. I ae iafuoay +an6T6a iTSoTaaiaga ia-ae^aaeanu 6 nTSoa Aeoaeea (oaaSaay 'I'oareoa) — 18,4%, aaa VSaTaeaaae Suoeue fayi aSeTaaii ue eaee6n. I TSoTaai iua VToaioee aoTSTaT nTSoa oaaSaTe Voaieou (Aeoaeneay leaa) VSTyaeeenu fa 6STaia i yaeT e — 80,3%.
Ana eg6+aiiua aai ToeVu aaee ia+aeT Sanoa-reyi-SaaaraSaroai. TaiaeT eo +an6T6a n6ua-
поааГГТ бадёё+аёаПй. I ёдёёё айбТа баааГабаГ-оТа ТоГ ТпёоаёйГ Т +ёПёа ёаёёбПТа То! а+аГ пбааё ПТбоТа ёаё !уаёТё, оаё ё оаабаТё Т'оаГёой: Аё-оаёёа, Аёоаёпёау I ёаа, Аёоаёпёау 50 ё I ТаТ-пёаёдпёау 67. А аТёйоёГпоаа пёб+ааа уоТ Табп-ёТаёаГТ ёГабёоёаё аТёйоТаТ +ёпёа бёдТааГ Гйб ёёГёё ё ГёдёТё баааГабаоёТГГ Тё ПТТпТаГ Тпой^ ёаёёбпТа. ВаааГабаОёу ПТ! аёёТ Г Та ёд уТабёТё-аТ- ё аа!! ТбёдТаап йб ёёаоТ+i йб ёёГёё уоёб ПТбоТа Га аТПоёааёа ббТаГу 100%. УоТ ТдГа+аао, +оТ ёаёёбПй оТб! ёбТааёё ёё0й ааёГё+Г йа у!-абёТааГГйа б+аПоёё, +оТ ТТдаТёёёТ ТТёб+ёой ёд ёажаТаТ Га аТёаа ТаГТаТ баПоаГёу. Оаабаау Тоа-Гёоа Аёоаёёа оаёжа айааёаГа а аббТ Тб ааГ Тоё-ТТаП ГёдёТё баааГабаоёаё. ТаГаёТ ГаайПТёёё ТТёадаоаёй уоТаТ ТбёдГаёа ТабПёТаёаГ Га Тба-ааёёбТааГёа! бёдТааГ Г йб ТбТоаППТа Гаа аа! !Т-бёдТааГ Гй!ё, а ПёааТё ПТТПТаГТПой^ ёаёёбпТа ё ! ТбоТааГадб ёаё оаёТаТ! б (18,4%). АйбТа бааа-ГабаГоТа То +ёпёа аа! ! ТбёдТааГ Г йб ёбёйобб ПТ-Поааёё 220,0%. Оаёё! ТабадТ!, ТТёб+аГТ аТёаа аабб ПТ! аёёТГ Та То ёажаТаТ ёаёёбпа.
АёПТабпёТГГ йё аГаёёд бадбёйоаоТа бадГ йб ааааоаоёё ТТёадаё, +оТ бадёё+ёу !а®аб ПТбоа-!ё ТТ аПа! ёдб+аа!й! ТТёадаоаёу!, да ёПёё^-+аГёа! ёаёёбПТааГада (ТТёааау ааааоаоёу), аТП-оТаабГй. УоТ ТТдаТёуао даёё^+ёой, +оТ ! ТбоТ-ТабадТааоаёйГйа ТбТоаППй а ёбёйобба Гадба-ёйб дабТайоаё ТоаГёой ТТбаааёу^оПу ааГТоё-ТТ! ПТбоа.
6 5
NSaararea Saaeoee nTSoTa ra e6eu6eaesтaa-iea in vitro a gaaenei Tnoe To 6neTaee auSaUe-aa i ey enoTa iTaT i aoaSeaea naeaa6aeun6a6a6, +ot 6neTaey aoTSTe aaaaoaoee auee aTeaa aeaaTVSe-yoru aey aTeuoemoaa e6euo6Saeuruo VSToan-nTa. Oae, faVSeiaS, +an6T6a eaee6nTaaraga nmoa-aeea 100%, iTSoTaaraga — 81,3%, yiaSeTeaT-e aai i TSegTaaraga — 60,4%. Qia+arey VSegiaeTa VSaaua6uae aaaaoaoee Teagaeenu raneTeueT feffia: 89,8; 59,7 e 21,5% nTToaaonoaar i T. AaSTyoi T, yoT iTffifT Tauynreou eae aarToeVe+aneeie TnTaar-i Tnoyie nTSoTa, oae e eo n'i aoeoe+aneTe Saaeoeae ra egiararea 6neTaee auSaueaarey aTiTS-i uo Sanoaree. Oae, +an6T6a eaee6nTaaraga nTSoa Chinese Spring 6aaee+eeanu fa 17%, a +an6T6a
SegTaaraga nregeeanu ra 50%. DaaaraSaoeTr rua m'TnTarmoeaai iTSegTaai iuo eaee6nTa, raVSToea, Teagaeenu auoa VSe auSaueaaree enoTaiTaT iaoaSeaea a oaVeeoa. yot VTgaTeeeT VTe6+eou a nSaarai 5 SaaaraSaroTa to TaiTaT eaee6na, a 6 laeToTSuo nTSoTa — aT 10 Sanoaree fa eaee6n.
Oaeei TaSagTi, iu iT^ai naaeaou auaTa, +oT i TSoTaa i ag e Saaa i aSaoey Sanoa i ee a e6euo6Sa i agSaeuo gaSTauoae in vitro TVSaaaeyloony aa-i ToeVTi nTSoa Voaieou. OaeoTSTi, eeieoeS6-^uei SaaaraSaoe^ Sanoaree eg iTSoTaanTaT eaee6na, yaeyaony SegTaarag. NTSoa, oaSaeoaSe-g6^ueany raeaTeaa aunTeTe +an6T6Te SaaaraSaoee Sanoaree, i Ta6o auou enVTeugTaaru aey i an-nTaTaT VTe6+arey nTiaeeTrTa.
EeoaQaooQa
1. Larkin P. Heritable somaclonal variation in wheat / P. Larkin, S. Ryan, R. Dretted // TAG. — 1994. — V. 13. - 1 2.
2. Mochmand A. Somaclonal variant plant of wheat derived from mature embryo explants of three genotypes / A.Mohmand, M.Nabors // Plant Cell Rep.
- 1990. - i 9.
3. 0g|3 A. Aafaoe+aneay egiaf+eamou IToTinoaa Sanoaree, VTe6+arru6 eg TagSaeuo gaSTau0ae VTn-ea TaSaaToee aaiia-ege6+areai // AaTaoeea. — 2000.
- i 1.
4. A* Taa O.A. Aa raoe+aneee eT ToSTeu oToe'Moaro-r T noe Sanoeoaeu Tuo eeaoT e a e6euo6Sa in vitro // Tr-oTaaTag. - 2003. - i 4.
5. Auy+6e I.A. TnTaaumoe eaee6nTTaSagTaarey
e SaaaraSaoee SanoaTee a e6euo6Sa nTiaoe+aneeo oeaTae SanoaTee nTSoTa iyaeTe e oaaSaTe ySTaTe V0areou / I.A. Auy+6e, I.I. [TnTaa, N.E. O6+eT // NaeuneToTgyenoaarray aeTeTaey. - 1990. - i 3.
6. AaVTTareT A. ITe6+area nTiaeeTraeuruo ee-Tee 6 geaeTa / A. Aa'mareT, I. 1 aeeeTa, A. T oSeiaT-eT e aS. // ATeeaau A I NNND. - 1985. - O. 283. - i 6.
7. Eaea0 r eeT aa A.A. Aeey Tea aarToeVa e 6neT aee e6euoeaeSTaarey gaSTau0ae ySTaTe V0areou Ta VSToannu eaee6nTaaraga e iTSoTaaTaga // Ega. ONOA.
- 1999. - i 3.
8. 0ayoi aoTa E.O. DTeu aa rToeVa e nTnoaaa nSaau a oTSi eSTaaree i TSoTaar TTaT eaee6na V0areou // Aanoree Aa0eeSneTaT 6reaaSne6a6a. - 2001. - i 2.
9. EaeeT A.O. AeTiaoSey. - 1., 1990.
