CC BY
33
Вестник КазНМУ, №4(2) - 2013
УДК 61:37.022-001.76
А.А. АБДУХАЛЫКОВ, Г.Б.АБАСОВА, Э.Ж.ИСКАНДИРОВА, К.А.САРТАЕВА, Г.А.ШАГИЕВА, Ж.Б.ЖАКСЫБАЕВА
Ц. Яссауи атындагы ХЦТУ ОЦМФА
ШЫГЫС МЕДИЦИНАСЫН ОКЫТУДА ЖАЦА ИННОВАЦИЯЛЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ КОЛДАНУ ТЭЖ1РИБЕС1
ДэстYPлi цытай медицинасы элемге кец таралган, оны мецгерудщ e3iHdiK ерекшелiктерi бар, замануи жэне шыгыс медицинасы бойынша терец 6rniMdi талап emedi. Электронды ктаптар ке^нен цолданылады, мультимедиалдыц цурылымдар, аурикулотерапия, мануалды терапия, HYкmeлiк массаж бойынша видеоматериалдар, рефлексотерапия эдiсmeрiнiц замануи эдiсmeрi цолданылады.
ДэстYPлi кытай медицинасы (ДКМ) Шыгыс Азия елдер^ тэн жэне де бYкiл элемдт медицинаныц салаларыныц бiрiне жататын ез алдына калыптаскан Yлкен бiлiм. Ол кез келген аукытта медицина кызметкерлер^ц жэне карапайым адамдардыц аса кызыгушылыкпен караган казiрri заманда гы медицинаныц бiр белiri. СССРО-да, соныц iшiнде Каза кстанда тарихи калыптасуы мен медицинаныц даму ерекшел^ер^ байланысты шыгыс медицинасына акупунктура емдей эдiсi (инешаншу мен KYЙдiру) ке цiнен орын алып отыр. БYriнгi та нда су-джок, мануальды терапия мен остеопатия, цигун фиторапия, шыгыс массажы ете жылдам дамып келе жатыр [1].
Шыгыс медицинасына кызыгушылыктыц артуына байланысты осы сала бойынша бiлiмi терец жэне практикалы; да гдылары жа ксы децгейдеп, ;а г1рп заманауй медицинаны жэне дэстYPлi медицинаны игерген мамандарды дайындаудыц езектiлiri бYriнгi KYннi ц Yлкен мэселеане айналып отыр. Бiздi ц елде б^л мэселе КЯсауи атындагы халыкаралык казак-тYPiк университетiнiц медицина факульетепнц крамында дипломга дейнп шыгыс медицина мамандарын дайындау аркылы iске асты.
Алгашкы рет Каза кстанда б^л KYPДелi мэселенiн кщыктык жэне юридистикалык нормативтерi толыгынан шешмдк Республика келемiнде «Шыгыс медицина» мамандыгы бойынша дипломга дейiнгi бЫм берудiц типтт жэне ж^мыс багдарламалары к¥растырылды. Олар Кытай халык республикасыныц Монголия, Индия, Тибет медициналык мектептерiнi ц Казастанда гы жо гаргы медициналык оку мекемелерш ц оку багдарламаларыныц неriзiнде крастырылды. Осы непзп к¥жаттарга CYене отырып 1995 жылы «Шыгыс медицина» - 0407 мамандыгы бектлд^ ал 1996 жылы каза кстан республикасыныц непзп жогаргы медициналык бiлiм Мемелекеттiк стандарты кайта каралды.
Сонда, Шыгыс медицинасын окыту кандай гылыми непзделген принциптерге CYЙенедi? Ец алдымен, шыгыс медицинасы маманы езiнiц ой-ерiсiн езгерту кажет, адами касиеттерiн дамытып, салауаттылык деген ^гымдарды жете TYсiнуi кажет [2]. Студенттердiц фундаментальдi бiлiмi казiрri заманауи жалпы медициналык, философиялык концепцияларды жэне шыгыстыц буддистiк философиясын, тибеттiк медицинаны (Джуд-ши), Абу Али Ибн синаныц "Медициналык гылымныц каноны", "У-синь", "Инь-Ян", "Ци-сюе",«Чжан-фу», «Цзан-фу» т.б теориялар мен концепцияларды зерттеу аркылы калыптасуы кажет. Жогарыда айтылган филисофиялык эбеби трактаттарды зерттеу болашак шыгыс медицинасы
дэр^рлер^ ц адам денсаулыгы жэне жалпы патология туралы кез карасын калыптастыруда ма цызы зор.
Шыгыс медицинасын зерттеудц практикалык жагы функдаментальды е цбектерге CYЙенедi, онда салауатты емiр CYPУ, тагамдарды дурыс колдану жэне дурыс тама ктану, турмыстык-салттык жэне ецбектенудеi денсаулыкты сактау Yшiн дурыс пайдалану эдiстерi айтылады, жэне де осы зацдылыктарды ауру пайда болганда пайдалану туралы талкыланады [3]. Шыгыс медицинасында ауруды емдеу Yшiн кешендi эдiстер (инешаншу, KYЙдiру, каналу, цип-унтерапия, т.б.), сонымен катар табигы заттар (фитотерапия, минералотерапия, аллопатия, т.б.) кецнен колданады. Екiншi кезекте европалык медицина ЖYЙеd аурудыц себептерiн патопэнезi мен манопэнезш, диапностикасы мен емдеу эдiстерiн зерттеуде Yлкен жетiстiктерпэ жетп. Сондыцтан, бул жа цалыктардыц бэр i оку багдарламаларында тисп орын алады, жэне олардыц келемi мен мазмуны республикада гы жогаргы медициналык оку орындарындагы келемпе сэйкес келедi.
Бiрдiц ойымызша, жаца мен кене йлiмдердi зерттеу кезiнце Yлкен са ктык болу керек, бул келешек практикалык дэрiперлердi дайындау кезшде киындыктардан кутылуга MYмкiндiк бередi. Нервпк аурулар жэне шыгыс медицина кафедрасында дипломга дейiнri "Шыгыс медицина" мамандарын дайындайда Yлкен Fылыми-тэжiрибелiк, оку-эдктемелт жэне емдеу жумыстары ЖYрriзiлдi. Емдт-консультативтж жумыстар барысында жа ца заманауи эдктер ке цнен колданылды- олар квантты медицина жа цалыктары, электранальпэзия эдiстерi,
микроакупунктура эдiстерi, аурикулотерапии, су-джок тера пия, т.б..
Кафедра республиканыц жэне баска аймактардаFы тэстYPлi медицина орталыктарымен жэне мамандарымен тыFыз байланыста оку-эдiстемелiк, Fылыми жумыс аткарады, бул студенттердi окытудыц сапасын едэур бикке кетередi. Соныц iшiнде айта кетепндер, дэпiпэрлердi ц йлiмiн жеплдру институтыныц дэстYPле медицина кафедрасы жэне оныц кызметкерлерi профессор Чемерис А.В., профессор Тулеусаринов А.М., профессор Красноярова З.И., т.б. БYпi нп та цда кафедрада жа ца инновациялык бшм беру технолопиялары кецнен колданылуда, соныц iшiнде мультимедиалык кондыр Fылар, жа ца аудио жэне видеоконды^ылар, электонды окулыктар,
инешаншудыц аурикулотерапияныц жэне су-джоктерапияныц жа ца электронды атластары ке цнен орын алып отыр. Кафедрада студенттер окытушылардыц
Вестник КазНМУ, №4(2) - 2013
басшылыгымен жэне де жеке eздерi
аурикулодиагностикадан, мануальды терапиядан жэне пульсдиапностика эдктер^н о;у бейне-кдоалдарын жасады [4].
Университета ц кепсалалы жеке клиникасында машыцтану дагдыларын игерiге жэне же■riлдiруre толы; MYмкiндiкре жасалынган. Инешаншу, мануальды терапия, лазеротерапия о;у бeлмелерiнде о;ушылар непзп диагностикалы; жэне емдеу эдктерш зерттейдi жэне практикада игеред^ соныц iшiнде электропунктура, электроанальгезия, квант-терапия, лазеротерапия, магнитт резонанс терапия ерекше орын алады. Сонымен ;арат, компьютерлiк диагностикалы; диодараку, аурикулодиагностика ЖYЙелерiн игередi Кафедра кдоылгалы берi 100 астам ма;алалар мен гылыми е цбектер жары; кeрдi, оныц шнде ;аза; жэне
орыс тiлдерiнде жазылган "Ине шаншу жэне KYЙдiру", «Избранные лекции по восточной медицине», «Теоретические основы традиционной китайской медицины в алгоритмах и таблицах», «Шыгыс медицинасыныщ теоретикалы; непздерЬ>, «ДэстYPлi кытай медицина непздерш ц диагностикалы; алгоритмдерЬ>, «ДэстYPлi кытай медицинасында гы непзп синдромдардыц емдiк алгоритмдерЬ> окулыктар мен оку к¥ралдарын атап ету керек. ^аэрп кезе ндеп заманауй жа на инновациялы; технологиларды колдану о;ыту сапасын жа на децгейлерге кетерт, дипломга дейнп мамандарды дайындау сапасын жа на де цгейге жетмзд/, практикалы; машьктану да гдыларын игер^ кеп MYмкiндiк жасады, шыгыс медицинасыныц непзп емду эд/стерш игеруге жа на MYмкiндiктер тудырды.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 А.М.Абдухалыков, Г.А.Шагиева, Э.Д.Искандирова, К.А.Сартаева, Б.О.Сахова// Инновационные направления в медицинском образовании//материалы международного семинара «Болонский процесс и реформы в системе высшего образования Казахстана». - Туркестан: 17-18 ноября, 2011
2 Zhu Ming, The Medical Classic of The Yellow Emperor.- FLP. - Beijing. - China: 2001.
3 Современная трактовка Желтого Владыки: Основы восточной медицины /Перевод с древнекитайского и комментарии Д.Аланова. - Ника-Центр. - 2006. - 312 с.
4 Молчанова Е. Диагностика в традиционной медицине. Учебно-методическое пособие. - Благовещенск: 2005.
А.А.АБДУХАЛЫКОВ, Г.Б.АБАСОВА, Э.Ж.ИСКАНДИРОВА, ^.А.САРТАЕВА, Г.А.ШАГИЕВА, Ж.Б.ЖАКСЫБАЕВА
ПРАКТИКА ИСПОЛЬЗОВАНИЕ НОВЫХ ИНОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИИ В ОБУЧЕНИИ ВОСТОЧНОЙ МЕДИЦИНЫ
Резюме: Традиционная китайская медицина имеет широкое распространение во всем мире, ее изучение имеет свои особенности, требует широких знании по современной и восточной медицине. Широко используются электронные учебники, мультимедииные установки, видеоматериалы по аурикулотерапии, мануальной терапии, по точечному массажу, используются современные методы рефлексотерапии.
A.A.ABDUHALYKOV, G.B.ABASOVA, E.ZH.ISKANDIROVA, A.SARTAEVA, G.A.SHAGIEVA, ZH.B.ZHAKSYBAEVA
THE EXPERIENCE OF USING THE NEW INNOVATIVE TECNOLOGIES IN TEACHING THE EASTERN MEDICINE
Resume: Traditional Chinese medicine has a broad spreading all over the world, her(its) study has their own particularities, requires the broad knowledge on modern and east mediane. Widely used online tutorials multimediinye installation videos on auriculotherapy, manual therapy, acupressure, reflexology modern methods.
