CC BY
20ГТАХР 04.21.31
СЕН1М ФЕНОМЕН ТYСIНУДЕГI ТЕОРИЯЛЬЩ АЛГЫШАРТТАРЫ
А.Б. Сарсенова 1, А.Э. Рустемова 2 1 PhD,
2 6М050100-Элеуметтану мамандыгынын 1 курс магистранты 1,2 Казак мемлекеттiк цыздар педагогикалык университетi, Казакстан, Алматы к., email: assel.sarsenova@inbox.ru
Макалада сешм тYсiнiгiне тужырымдалатын классикалык жэне каз1рг1 замангы теориялар карастырылган. Сонгы онжылдык постиндустриалды заманында сенiм мэселесi когамнын ен езекп мэселелерiнiн бiрiне айналды. Э. Гидденстщ жэне Т. Парсонстын элеуметтанулык теориялары сенiм мэселесiн зерттейтiн элеуметтанушылар Yшiн идеялардын негiзгi кезi болды. Дж. Клоумен жэне П. Штомка енбектерiнде сенiм элеуметтiк капитал призмасы аркылы талданады. Казiргi когамдагы индивидтердiн арасындагы сенiмдi мшез-кулыктын кiрiгудiн мацыздылыгы мен кажеттшп туралы корытынды жасалынды.
Туйт свздер: сетм, цогам, контекст, функционалдылъщ, царым-цатынас, сер1ктест1к, тужырымдама, топ
Сешм - бул табигаттагы курдел1 элеуметпк кубылыс, когамдагы барлык катынастардын турактылыктын курамдас белштершщ б1р1. Мэселеш зерттеуге арналган эртурл1 теориялык тэсшдерд1 ескере отырып, сешмнщ б1рнеше сипаттамаларын атап карастыруга болады. Зерттеушшердщ кеп белш сешм мэселесш зерттеу барысында, б1рынгай кезкарасты колдайды.
Тек кана тулгааралык емес, жалпыга ортак элеуметпк катынастар сипатын аныктайтын манызды факторлардын б1р1 - бул сешм. Ол когамнын интеграциясы мен турактылыгын камтамасыз ететш тенкке нкелей байланысты. Когамдык ем1рд1 уйымдастырудагы сешмдшктщ релш атап еткен белгш американдык элеуметтанушы А.Селигменнщ айтуынша, б1раз уакыт бил1к, устемдш жэне зорлык-зомбылык элеуметпк тэртштщ мэселесш, енбек белшюш уйымдастыруды шешу1 мумкш, б1рак «олар узак мерз1мд1 перспективада осы баганы сактау ушш непз бере алмайды [1;17].
Эр турл1 кезендерде Г.Гроций, Дж.Локк, И.Кант жэне Э.Дюркгейм сиякты ойшылдар сешм мэселесше токталды. Олар «келгамшарттык» элеуметпк карым-катынастардын басталуына талдау жасау тургысынан сешм бшд1рд1. Сешм такырыбы элеуметтiк катынастарды элеуметпк алмасу ретiнде карайтын элеуметтiк теориялар аркылы еткiзiледi (П.Блау, Дж.Хоманс). Б1р немесе б1рнеше нысанда бул мэселеш Т.Парсонс шешп. Американдык элеуметтанушынын пшршше, когамнын езш-ез1 камтамасыз ету1 (когамнын езш жуйе ретшде сактау) физикалык орта мен баска жуйелермен езара карым-катынастардын туракты сипаты, сондай-ак жеке адам мен когам арасындагы туракты катынастармен камтамасыз етшу1 керек. «Когам ез мушелершщ ю-эрекеттер1 когамнын жумыс ютеуше улес ретшде кызмет ететшше сешм артатын дэрежеде гана езш-ез1 камтамасыз ете алады», - деп «Каз1рп когамдардын жуйесЬ> ютабында жазган [2;21]. Когам ез мушелершщ адал ниеттерш орындайтын, «нормативп турде белгшенген м1ндеттемелердЬ> орындаганы жэне осы когамнын мушелер1 ретшде сезшетшш «кутуде», баскаша айтканда, «кутедЬ> (умгг кутпрмейтш сэтте, толык сешмс1зд1кн камтиды). Егер сешм1м1зд1 кез-келген ю-кимылды жузеге асыруда езара карым-катынас куту ретшде тусшд1рсек, онда Т.Парсонс сешмшщ тужырымдамасында элеуметпк турактылыкты камтамасыз ететш жагдайлардын б1р1 болып табылады. Когамнын юш1 жуйелер1 арасында ресурстармен алмасу тужырымдамасынын шенбершде оган сешм мэселес карастырылады. Атап айтканда, интеграциялык юш1 жуйемен алмасу кез1нде, саясат когамнын сешмше ужымдык максаттарды тшмд1 юке асыру бойынша мшдеттемелерд1 алмастырады. Сайлаушылардын сешмдшп несие берудщ б1р тур1 болып табылады.
Заманауи когамдарды модернизациялаудан туындаган когамдык-саяси езгерютер, посткоммуниспк кещспктеп тураксыздыктын пайда болуы когамдык катынастарды куру принцип репнде сешмге деген гылыми кызыгушылыкты арттырды. Кептеген танымал галымдар жана гылыми контекстте сешм сипатын зерттей бастады. Олардын ш1нде - Б.Барбер, Э.Гидденс, Н.Луман, А.Селигмен, С.Айзенштадт, Ф.Фукуяма, П.Штомпка.
109
Элеуметпк езара эрекеттеснкп кызметтермен, кундылыктармен (ресурстармен) алмасу ретiнде карастырсак, когамдык тэртшн сактауда сенiм факторыныц мацыздылыгы айкын керiнедi. взара мiндеттемелердi орындау шарттармен белгiленуi жэне санкциялармен кепiлдендiрiлуi мYмкiн. Бiрак барлык катынастар ресми емес «келюмшарттык» нысандарды кабылдамайды (олар соцгы кездерi басым, ец алдымен экономика жэне саясат саласында). Элеуметтанушылардыц айтуынша, отбасы, серiктестiк, достык карым-катынас жэне баска да карым-катынастардагы алмасулар эрштеснкке, адалдыкка, достыкка жэне езара жауапкершшкке деген тетiктерге негiзделген. Сонымен катар, А.Г.Эфендиевтщ айтуынша, келюмшарттъщ айырбастаудыц каншалыкты катац нысандары бола алатынына карамастан, олар сондай-ак кYту мен сешмдшк сиякты катал емес мэселелерге непзделген. «Когамдагы адамдар арасындагы алмасудыц непзп белiгi, - деп жалгастырып, тэуекел негiзiнде, езара карым-катынас пен сенiмдi кYту аркылы жYзеге асырылады» [3; 172-173].
«Каушшздшн белгiлi бiр кауштшк жиынтыгы бейтараптандырылган немесе азайтылган жагдай ретiнде аныктауга болады. Каушшздш тэжiрибесi эдетте сенiмдiлiк пен колайлы тэуекелге негiзделедi », - деп жазады британдык социолог Э.Гидденс [4;35-36]. Сешмдшк катынастарында «колайлы тэуекел» турактылыгы баска адамдардыц немесе мекемелердщ белгiлi бiр эрекеттерiн кYтуде белгiлi бiр белгшздштщ болуына байланысты болады. Поляк социологы П.Штомпка тYсiндiрмесiнде сенiм баска адамдардыц болашак ыктимал ю-кимылдарына байланысты болады. Бул болашакты болжау кабшетшщ сезiмiн азайтуга мYмкiндiк бередi [5;196].
Э.Гидденстщ тужырымдамасына тагы да токталып етешк, социологтыц езi екi тYрлi сешмш: жеке мiндеттемелерге (осы тYрдi «дербестецщретш» деп аталатын) жэне дерексiз жYЙелерге («жасырын емес» деп аталатын) сешмиз мiндеттемелерге негiзделмейтiн адамдарга деген сенiмдi атап еткен. Дерексiз жYЙелер - бул материалдык жэне элеуметтiк ортаны уйымдастыратын символикалык белгiлер (мысалы, акша айырбастау куралы, саяси легитимизация куралдары) жэне сарапшы жYЙелер - техникалык орындау немесе кэсiби сараптама жYЙесi. Социологтыц пiкiрiнше, казiрri замангы дэуiрде сенiмнiц соцгы тYрi калыптасады. Э.Гидденстщ ойы бойынша логикалык тургыдан сешмдшк саласы тек кана жеке тулгааралык катынастарды гана емес, сонымен бiрге саяси жэне экономикалык карым-катынастарды, институттар мен уйымдарды, символдык жYЙенi жэне тутастай алганда элеуметтiк тэртiптi камтиды. Мысалы, сiз демократия, Yкiмет, мемлекетпк сактандыру, улттык валюта, гылыми жэне кэшби бiлiм принциптерiне сене аласыз. Британдык элеуметтанушы езi эртYрлi сешм тYрлерiнде тYрлi функцияларды орындайды. Бул когамдагы ец мацызды функцияны орындайтын дерексiз жYЙелерге деген сенiм ^нделшн карым-катынастардыц сенiмдiлiгiн сезiнудi камтамасыз етед^ взара ынтымактастык, жауапкершiлiк сенiмдiлiк репнде тYсiндiрiледi» [1; 12]. Баскаша айтканда, сенiм тетiгi аркылы Гидденстщ сездерiнде «жеке магынаны жогалту» каут барынша азайтылады [4;102]. Белгiлi социологтыц осы мэлiмдемесiмен ынтымактаса отырып, бiз адамныц кажеттшгш канагаттандыру тургысынан, езiн-езi танытуга, туракты достыкка, курметке жэне адщр-^асиетке деген кажеттшкке, жеке басыныц кажеттшгше (кауымдастыкка тиесiлi) деген кажеттшктердi канагаттандыру тургысынан сенiммен караймыз. Сонымен катар, сешмнщ дербестендiрiлген тYрлерi, сондай-ак бейiмделмеген кYнделiктi емiрге туракты жэне сенiмдi сипат беруге арналган. Практика керсеткендей, дерексiз жYЙелерге деген сешм ынтымактастык, жанашырлык жэне достык сезiмiне негiзделген жеке адамга деген сешмнщ мацызын ауыстыра алмайды. Сонымен катар, «сешмиздш синдромы» (белгiлi поляк социологы П.Штомпка) термин саяси режимге, когамга тутас алганда экономикалык жэне элеуметпк жYЙеге (уксас жагдай посткоммунистiк кещспкте де байкалады). Сонымен катар, бiр-бiрiн толыктырып, когам мэдениетiне жэне жеке адамга тэн касиеттерге ие болады. Бул дербестецщршмеген сенiмдi жаца сапа - непзп сешм калыптастырады.
Сешмнщ когамдык функцияларына токталайык. Ец алдымен, сешм когамныц турактылыгы мен интеграциясын колдайтын факторлардыц бiрi ретiнде карастырылуы керек. Бул проекцияга деген сешмнщ болуы келденец жэне тiк когамдык катынастардыц курылысында оныц релiн керсетед^ Бiрiншi жагдайда траст топтык сэйкестiктердi калыптастыру (кез-келген командамен, когамдастыкта жалпы катысуды бiлу), ынтымактастык пен оныц жаца катынастары, когамдык бiрлестiктердiц (элеуметпк жэне бастамалык козгалыстар, саяси партиялар, мYДделер клубы, этникалык бiрлестiктер, дши конфессиялар), езiн-езi камтамасыз ету топтары. Азаматтык бiрлестiктердi эртYрлi уйымдастыру принциш^ негiзiнде куруга болады, алайда оларга мYшелiк жалпы кабылдау, белгiлi бiр мiндеттемелердi кабылдаудагы ерiксiздiк жэне езара сешмдшк аркылы
аныкталады. Осылайша, сешм ерекше кубылыстыц - элеуметпк капиталдыц квбеюiне ыкпал етедг «Элеуметпк капитал» тужырымдамасы П.Бурдье, Г.Лоури, Дж.Коулмен, Р. Патнэм жэне Ф. Фукуяма гылыми дискурска енгiзiлдi. Аталган зерттеушшердщ сенiм тужырымдамасын элеуметтiк капитал угымы аркылы тYсiндiруге талпыныс жасады.. Олардыц пiкiрiнше, элеуметтiк капитал -«адам капиталы» - белгiлi 6ip тулганыц бiлiмi мен дагдысы, карым-катынас жасау мYмкiндiгi. Адам капиталы жеке максаттарда колданылады. Элеуметтiк капитал элеуметпк карым-катынастар аркылы калыптасады, ол «кем емес, вйткеш ол тек жеке адамдардыц карым-катынасы» [6;12]. Зерттеушiлер элеуметпк капиталдыц эртYрлi функционалдык аспектiлерiне назар аударады. Дж.Колменнiц айтуынша, ол вцщрютш кызметт жецiлдетiп, топтык ынтымактастыктыц тшмдшшн арттыра алады. «Толык сенiмдiлiк пен абсолютпк сенiмдiлiк бар топ осы касиеттерге ие емес топтан элдекайда квп орындауга кабшетп» [6; 12]. Зиян келтiруден бас тарту, ынтымактастык рухында адал жYрiс-турыска, взара квмекке дайындыкка, вндiрiс корпорацияларыныц кэаби мшез-кулык кодексiне енгiзiлгенiне карамастан, Ф.Фукуяманыц айтуынша, экономикалык вркендеуге кол жеткiзуге ыкпал етедi. Ф.Фукуяма атап кврсеткендей, саяси демократиялык институттардыц тшмдшшн камтамасыз етуде элеуметтiк капитал аткарады [7;156]. Р.Патнэм элеуметтiк капиталды тшмдшкпен демократиялык баскару мен эл-аукаттыц всуiмен байланыстыратын корытындыларга келдi. Когамдык вмiрге тарту жэне азаматтык бiрлестiктердiц кызметше катысу саяси сауаттылыкты арттырады жэне тутастай алганда «жеке азаматтык кузыреттшк» ужымдык максаттарга кол жеткiзуге Yйретедi [8;210-211]. Р.Патнэм тужырымдамасы, атап айтканда, оныц эдiстемелiк жэне эмпирикалык негiзi гылыми когамдастыкта екi жакты реакция тугызса да, негiзгi компонентi жеке адамдар арасындагы сенiмдiлiк болып табылатын элеуметтiк капитал «демократия жумыс ютеуЬ> Yшiн кажетп шарт болып табылады.
Казiрri элемде сенiмнiц тагы бiр мацызды функциясын - элеуметтiк жэне мэдени эр турлшкп реттеу жэне тецгерiмдеу функциясын атап втейiк. Ка^рп замангы когамдардыц плюрализмi вмiр салты мен мэдениеттердiц Yзiлуiнде, элеуметтiк идентификацияныц ескi нысандарын бузып, жацаларын жацгыртуда кврiнiс табады. ЭртYрлiлiкке умтылу казiрri элемдегi жаhандану YPдiсiнiц табиги квршга ретiнде мэдениет пен вмiр салтын бiрiктiру Yрдiстерiне жауап болып отыр. Дiн, жыныс, вмiр салты, ортак эстетикалык квзкарас пен шындыктыц багалауы сиякты взiн-взi тану критерийлерiне непзделген топтык ынтымактастык пен взара сешмнщ жалпыга бiрдей байкалатын всуiн дерлш тYсiндiретiн мэдени сэйкестiктi жэне жеке тулганы сактауга деген умтылыс. Казiргi дамудыц бул ерекшелiгi квптеген эйгш элеуметтанушылармен аныкталады, оны эмбебап жэне жеке адам арасындагы кактыгыс репнде аныктайды. Н.Смелзердiц пiкiрiнше, ынтымактастык пен взшдш ерекшелiктердегi революция уксас нысанда кврiнедi, Дж.Нэсбит - «адамныц жаца жещи». Осылайша, казiргi замангы когамдардыц элеуметпк-мэдени кецiстiгi мозаикага айналды. Жеке тулгалар мен топтар кYнделiктi мэдени эртурлшкпен бетпе-бет кездескен «бейтаныс» адамдар сиякты сезiнуi мYмкiн. Осылайша, соныц салдарынан сенiмсiздiктiц всу кврiнiстерi пайда болады. Демек, «сенiмге деген сешмдшк» дамуы айырмашылыктарды тецестiруге жэне тYрлi топтар арасындагы кооперативтiк катынастарга кетлдш беруге арналган фактор болып табылады. Осылайша, сешм твзiмдiлiк катынастарыныц кажетп курамдас бвлiгi болып табылады. Твзiмдiлiк тек кана айырмашылыктар мен бейтараптыкты тану гана емес, сонымен катар бул «баска» жагдайды курметтеу болып табылады. взгелерге тецдесi жок кукыктарды тану, эдет-гурыптар мен наным-сенiмдерге, вмiрлiк стильге, кундылык багдарларына бостандыктыц кврiну бостандыгы кукыгы бiр мезгiлде баска жакка сенедi, бул бiз Yшiн уксас кукыктарды да таниды.
Сешм вертикалды когамдык катынастардыц курылысында мацызды рвл аткарады. Атап айтканда, билш органдарын колдауга арналган элеуметтiк база жэне олар жYргiзген саяси жэне экономикалык багытты камтамасыз ететiн зацдастырушы билiктiц механизмiмен тiкелей байланысты. Белгш болгандай, демократияда билiктi зацды турде таратудыц негiзгi тэртiбi сайлау болып табылады. Сайлау жагдайы взiн-взi баскарудыц болашак шешiмдерiне азаматтарга элеуметтiк колдау алмасу ретiнде колданылады. Белгiлi саясаткерлерге сешм арту жэне баска адамдарга колдау кврсетуден бас тарту аркылы сайлаушы белгiлi бiр тэуекелдi кабылдайды. Бiрак бул сайлаушыны тYсiнудегi кауш-катер болашакка катысты коркыныш пен белгiсiздiктердi барынша азайтуга мYмкiндiк бередi.
Осы мэселеш зерттеген элеуметтанушылар Yшiн непзп сенiм дамыту проблемасыныц взектiлiгiнiц айкындыгы элеуметтiк дамудыц казiргi кезецiнiц ерекшелiктерiмен байланысты. Бiрiншiден, сенiмнiц сипаты айтарлыктай взгердi. Казiргi адамныц мiнез-кулкы сырткы
санкциялармен, дэстурлермен жэне сезшз билшпен аныкталады. ^a3ipri когамдагы сешм K63Î бурынгыдай туыстык жэне дiни байланыстар бола алмайды. Казiрri когамдагы сешмнщ сипаты адамдардыц езгелердщ Yмiттерiне сай эрекет етуге деген epiKTi ниетiне байланысты. Екшшщен, сенiмге деген кажеттшк, техникалык прогреске карамастан жэне элем туралы бiлiмдi айтарлыктай арттыруга карамастан, когам «тэуекел когамы» болып калады. К^рп когамныц ерекшелiгi ретiнде тэуекел идеясын алдымен немiс социологы У.Бек жариялады, содан кейiн Э.Гидденс дамытты. Оныц птрш, Э.Гидденстiц айтуынша бул емiр бурынгыга караганда кауiптiрек екендiгi бiлдiрмейдi. Бiрак тэуекел тужырымдамасы «элеуметпк ортага катысты шешiмдердi эзiрлеуде мацызды рел аткарады ...» [4; 110].
Тэуекелге эрекет етудщ сындарлы нысаны ретшде эрекет ету. Сонымен бiрге, белгюздш пен кауiп-катер керiнiстерiнiц кебеюi туралы айтуга болады. Атап айтканда, сешм мэселес келесi жагдайлармен жацартылады:
1. Согыс каупi, терроризм, экологиялык тэуекелдер.
2. Курылымдык жэне релдiк дифференциацияны терендету салдарынан когамныц кYPделiлiгiнiц артуы. Релдiк жэне курылымдык мемлекеттердiц кеппп адамныц элеуметтiк байланыстарын киындатты жэне баска адамдармен жэне мекемелермен элеуметпк байланыстардыц санын улгайтты.
3. К^рп замангы когамда адамныц аткарган элеуметпк релдерш дурыстау. Адамдар релдiк мшдеттерге негурлым кеп катысса, олардыц сапа керсеткiштерi каншалыкты аз болатынына кешлщк берiлуi мYмкiн. Американдык элеуметтанушы А.Селменмен атап еткендей, релдi кYту мен релдш мiнез-кулык арасындагы кактыгыс ыктималдыгы артып, релдердi жYзеге асыруга сешмдшк дэрежесш шектейдi [1;73]. Эзгелердiц ю-эрекеттерше абсолюттi сенiмнiц болмауы сенiммен етелуi мYмкiн.
4. Курылымдык элементтер саныныц кебеюi жэне олардыц езара эрекеттесушщ кYPделiк желiлерiн калыптастыру, кепшiлiкке тэн емес («жасырын») элеуметтiк дамуга непзделген зацдардыц тYсiнiксiздiгiн сезiнедi. Окигалар тусшкшз жэне кYтпеген болып керiнедi.
5. Кептеген элеуметпк мшдеттемелер мен релдердi кабылдауда ерiктiлiкке гана емес, олар калай жYзеге асатынын тацдаудагы автономиямен байланысты адамныц ерюцщк дэрежесiнiц улгаюы. Сенiмнiц баскалардыц iс-эрекет бостандыгына деген реакциясы ретiнде калыптасатындыгы осы мэселеш зерттейтiн элеуметтанушылар Ymrn ортак болады. Баска адамдардыц ю-эрекеттервде тацдау еркшдш болмаган жагдайда, олардыц iс-эрекеттерi катац бакыланатын жерде сенiм кецейе бермецщ.
6. Э.Гидденс атап еткендей, сешмнщ езектшгш тудыратын тэуекелдiц жаца сипаты казiргi элемнiц плюрализмiнен туындайды. «Казiргi замангы заманауи» когамныц бул ерекшелш оныц абсолюттi беделiне ие болмагандыктан жэне жеке адамныц элеуметтiк объекпс абстрактiлi жYЙелер усынатын ыктимал баламалар арасындагы тацдаудыц туракты жагдайы болып табылады
[4;99].
Корытындылай келе, когамдагы сешм - казiргi тацда ете кYPделi жYЙе. Негiзгi жалпы сешмдшк эр адамга ездтне жэне элемге тэн байланыс. Бул - езiн-езi тану жэне оны коршаган ортага деген сешмдшк. Жеке децгеш оныц сипаты мен адамныц психологиялык курылымына, элеуметтiк ортада болатын процесiне байланысты. Сешмнщ элеуметпк децгеш зерттеуд элеуметпк топтар мен элеуметпк релдердщ езара карым-катынасын, топ мYшелерiне сенiм децгешнщ жогары децгейiмен сипаттайды. Мэдени сешм децгеш сешмнщ накты мэдени ерекшелiктерi аркылы тYрлi улттык когамдарда айкындалады. Когамга сенiмнiц деген кебею цикл белгiлi бiр дэрежеде калыптасады. Когамдык кубылыс, сенiмдiлiк, тутастай алганда элеуметпк жYЙенiц мYлкi ретiнде индивидуалды жеке тулга калыптасады.
ПайдаланFан эдебиеттер
1. Селигмен А. Проблема доверия / Пер. с англ. - М: Идея-Пресс, 2002.
2. Парсонс Т. Система современных обществ /Пер. с англ. - М.: Аспект Пресс, 1998.
3. Эфендиев А.Г. Социальные взаимодействия: формы, типы и принципы регуляции / Общая социология: Учебное пособие / Под общ. ред. А. Г. Эфендиева. - М.: ИНФРА-М, 2000.
4. Giddens A. The consequences of modernity. - Stanford: Stanford univ. press, 1990.
5. Sztompka P. Mistrusting Civility: Predicament of a Post-Communist Society // Real Civil Society. Dilemmas of Institutionalization / Ed. by J. C. Alexander. - Guitdford, Surrey: Biddies Ltd., 1998.
6. Коулман Дж. Капитал социальный и человеческий // Общественные науки и современность. 2001. № 3.
7. Фукуяма Ф. Доверие. Социальные добродетели и созидание благосостояния //Новая индустриальная волна на Западе. Антология /Под ред. В. Л. Иноземцева. - М: Academia, 1999.
8. Патнэм Р. Чтобы демократия сработала. Гражданские традиции в современной Италии. -М.: Ad Marginem, 1996.
ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ПОДХОДЫ К ПОНИМАНИЮ ФЕНОМЕНА ДОВЕРИЯ
А.Б. Сарсенова 1, А.А. Рустемова 2 1PhD
2 магистрант 1 курса специальности 6М050100-Социология 1,2 Казахский государственный женский педагогический университет, Алматы, Казахстан, email: assel.sarsenova@inbox.ru
В данной статье представлены классические и современные теории, в которых концептуализируется понятие доверия. В последние десятилетия доверие стало одной из самых актуальных проблем современного постиндустриального общества. Социологические теории Э. Гидденса и Т. Парсонса стали основным источником идей для социологов, исследующих проблему доверия в обществе. В работах Дж.Коулмена и П.Штомпки доверие анализируется через призму социального капитала. Делается вывод о важности и необходимости интеграции в современное общество доверительного поведения между индивидами.
Ключевые слова: доверие, общество, контекст, функциональность, отношения, партнерство, концепция, группа
THEORETICAL APPROACHES TO UNDERSTANDING THE PHENOMENON OF TRUST
A.B. Sarsenova1, A.A. Rustemova2 1 PhD
2 Master student in speciality 6M050100-Sociology 1,2 Kazakh State Women's Teacher Training University Almaty, Kazakhstan, email: assel.sarsenova@inbox.ru
This article presents classical and modern theories in which the concept of trust is conceptualized. In recent decades, trust has become one of the most pressing problems of modern post-industrial society. Sociological theories of A. Giddens and T. Parsons became the main source of ideas for sociologists who study the problem of trust in society. In the works of J. Coleman and by P.Sztompka trust is analyzed through the prism of social capital. The conclusion is made about the importance and necessity of integration into modern society of trusting behavior between individuals.
Keywords: trust, society, context, functionality, relationships, partnership, concept, group
