САЯСИ-әЛЕУМЕТТіК МәТіНДЕРДі АУДАРУДАғЫ МәДЕНИ КОМПОНЕНТ МәСЕЛЕСі Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

Проблемы переводоведения

101

Итак, вариант перевода не является дословным или описательным, что говорит о том, что переводчики заметили оригинальную англоязычную игру слов и решили подобрать адекватный эквивалент в русском переводе. Контекст диалога и даже всего сериала, в котором родился этот неологизм, основанный на игре слов, дает нам основание полагать, что им это вполне удалось.

Преодоление трудностей, связанных с передачей игры слов, еще раз подтверждает тезис о творческом характере переводческой деятельности и возможности постоянного совершенствования перевода.

Список литературы:

1. Бархударов Л.С. Язык и перевод (Вопросы общей и частной теории перевода). - М.: Международные отношения, 1975. - 240 с.

2. Большая советская энциклопедия. - 3-е изд. - М.: Эксмо, 2008. - 672 с.

3. Виноградов В.С. Перевод. Общие и лексические вопросы. - М.: Просвещение, 2004. - 240 с.

4. Влахов С.Н., Флорин С.К. Непереводимое в переводе. - М.: Международные отношения, 1980. - 416 с.

5. Рецкер Я.И. Теория и переводческая практика. - М.: Р. Валент, 2007. -244 с.

6. Швейцер А.Д. Осноы общей теории перевода (лингвистические проблемы). - М.: Наука, 1988. - 215 с.

САЯСИ-ЭЛЕУМЕТТ1К МЭТ1НДЕРД1 АУДАРУДАГЫ МЭДЕНИ КОМПОНЕНТ МЭСЕЛЕС1

© Желдибаева Р.С.

Абай атындаты Кдз¥ПУ-нщ магистранты, Алматы

Казакстан мен езге шет елдер арасындагы саяси карым-катынаста-стьщ дамуы атылшын жэне казак тшдерш прагматикалык тустан зерде-леу кажетгшгш тугызып отыр. Бул фактор, тш-аудиторията ыкпал ету-дщ бiрден-бiр куралы екешн дэлелдейдi. Бер1лген жумыстыц максаты -саяси-элеуметтж мэтiндердi казак тшнен атылшын тшне (жэне керiсiн-ше) аударудаты ец тиiмдi тэсшдерд карастыру. Аталмыш тылыми-зерт-теу жумысы саяси-элеуметтж мэтiндердi аудару ерекшелжтертн, экстра-лингвистикалык аударма мэселелертн жэне саяси-элеуметтж мэтшдерд аударудаты мэдени компонент мэселестн зерттеуге батытталтан.

Kinm создер: Коммуникативтт нускау, прагматикалык компонент, баламалыктыц нелдж керсеткiшi, мэдени конфликт.

Казакстанныц элемдак саяси аренага енуi жэне интернет, компьютер технологияларыныц элем бойынша жэне мемлекет шшде курт есуi - ел1-

102

ЯЗЫК И КУЛЬТУРА

м1здщ шет мемлекеттермен саяси, экономикалык жэне элеуметпк байланы-старыныц ныгайуы саяси-элеуметпк мэтшдерд1 халыкаралык агылшын тшнен мемлекетпк казак тшне жэне керюшше казак тшнен агылшын ть лше сапалы тYPде аударуды талап етеда. Ел1м1здщ элемд1к нарык пен демо-кратиялык когамга сэтп ену1 ушш жэне шет мемлекеттер мен б1здщ ел ара-сындагы келюсездер утымды ету1 ушш аударма барысында аудармашыдан тек лингвистикалык дагдылар гана емес сонымен катар езге мемлекеттщ элеуметпк-мэдени курылымын тYсiну, мэтшнщ астарлы прагматикасын кабылдаушыга жетшзу дагдылары талап етшеда.

Казакстанныц езге дамыган шет мемлекеттермен бырлык децгейде ты-гыз сер1ктестш жэне Еуропа саяси аренасына кадам басуы ел1м1здеп аударма мэселесш езекп етеда.

Аударма - сейлеу фрагмент (сейлем, абзац, мэтш) мазмуныныц б1р тлден ешнш1 тшге трансформациялау удерюш курайтыны бэрше мэл1м. Ау-дармага деген ец басты талап - барабарлык, нактылайтын болсак, тупнуска-ныц курылысы мен мазмунын тецбе-тец эдютер аркылы накты жетк1зу. Ба-рабар аударма акпаратты кабылдаушыда акпарат ж1берушшщ коммуника-тивт нускауына сэйкес реакция тудырады.

Аударма барысында мазмунныц денотативт жэне коннотативп курам-дас белшектершен баска, айтылым мен коммуникацияга катысушылардыц (акпарат ж1беруш1 мен акпарат кабылдаушы) байланысына жауапты, праг-матикалык компонент те ескершу1 шарт. Аударма барысында тупнуска мэ-■пннщ прагматикалык бешмделу удерш жYзеге асады (тупнуска жэне аударма мэтшш кабылдаушылардыц арасындагы мэдени-элеуметпк, психоло-гиялык айырмашылыктарына байланысты, аударма мэтшне кейб1р тузету-лер енпзу). Аударма барысында кос тшдщ тлдак жYЙесiн салыстыру удерш мэдени езгешелштерд1 салыстырумен катар журедг

Бэр1м1здщ бшетшм1здей, адамзаттыц б1р т1лде гана емес, б1рнеше мыц-даган тлдерде сейлейтшдшнен барып аударма кажеттшп туындайды. Тш-дердщ кеп турл1 болуына биологиялык тургыдан алганда еш непз жок. 0йткеш барлык адамзат балалары биологиялык б1р тур екшдерше жатады. Шындыгында, адам тек нэалдш белгшер1 бойынша: тершершц тусше, бас суйектершц келем1 мен формасына, кан курамына жэне т.б. белгшер1 бойынша гана б1рнеше топка беданеда. Осыны непзге алсак, онда элемде бес-алты тш гана болуы тшс еда. Кдз1рп заманда, эртурт есептеулер бойынша элемде терт-бес мыцга жуык т1лдер бар кершедг Жалпы бар тшдердщ накты санын беру ете киын екендапн де айта кеткен жен, ейткеш кеп жагдайда сез кандай да б1р дербес тш туралы элде сол тшдщ диалекп туралы болып жаткандыгын ажырату киын. Сонымен, мундагы мэселе биологиялык се-бептен мулдем баскада жатыр деген сез. Эрине, адамзат тек кана биология-лык-табиги ем1рлш багдарлама шепнде калып коймай, езшщ жаратылыс табигатынан тыскары жаткан, одан мулдем белек зандыльщтарга, ягни шы-

Проблемы переводоведения

103

найы адами-мэдени элем зандыльщтарына да тэуелдiлiк танытатыны бэ-р1м1зге аян.

Француз аудармашысы жэне аударма теоретип Э. Кари аудармага бе-ршген аныктамалардагы алуантурлшкп келесвдей тусшд1редй “Аударма утымы, шындап келгенде, ете курдел1 утым. Бул аударманын б1здщ заманы-мызда кездесетш турлер1нщ кептшнен тана туындап отырган жок. Ол аударманын гасырлар бойы эрдайым езгерш отыруына да байланысты ку-былыс. Мумшн, нак осы жагдай езшшнен бурын бершген аныктамалармен не кел1сш, не оны жокка шытарып отырган талымдардын ез ойларын ту-жырымдауын киындататын да болар” [1, 5].

Fылыми терминнщ утымдылыгы онын б1рмагыналыгы, б1р1здшпнде болса, онда, ен алдымен, аударма сез1нщ ондай талапка сай еместшн, ягни кепмагыналы екендшн айта кеткен жен. Ол, ен аз дегенде, ек1 угымга ка-тысты: аударма - мэдени-интеллектуалды эрекет, ягни процес ретшде алын-ган аударма жэне аударма - сол эрекеттщ, сол процестщ нэтижеа, эрекет ешм1 ретшде алынган аударма, баскаша айтканда, аудармашы жасаган сез туындысы ретшде алынган аударма. Аударма жасау нэтижесшде пайда болтан жана туындыны талымдар езара “транслат” деп те атайды.

Сонгы жылдары ел1м1зде аударма мэселеамен катар саяси-элеуметпк мэпндерд1 зерттеуге деген кызыгушылык артуда. Турл1 саяси айтылымдар-ды аудару маныздылыгына байланысты саясатты зерттейтш тш бшмш де карастырута болады. Саяси тш улттык т1лдщ дэнекеру ол саяси коммуника-цията багытталган: турл1 идеялардын пропагандасы, кауымта эмоционалды эсер беру, оларды кандай да б1р саяси эрекеттерге итермелеу, элеуметпк консенсусты дамыту, саяси жэне элеуметпк шеш1мдерд1 кабылдау.

Турл1 такырыпта,турл1 авторлар жазтан эр саяси макалада езшдш идеясы болады жэне автор езшщ аргуменгтерш дэлелдеу ушш турл1 лексикалык жэне риторикалык эдастер колданады. Сонымен, саяси макалаларда езшдш сездш кор болады (клише, лозунг), сонымен катар, авторлар макаланы жазу барысында, белгш стилистикалык жэне риторикалык курылымды устанады.

Кез келген саяси мэпнде автор окырманды белгш б1р идеяга итермелеу максатында турл1 «кескшдердш колданады, олар саяси немесе элеуметпк жагдаяттарта байланысты болуы мумшн. Олар б1рнеше типке белшедт Бь ршш1 тип тшелей когамнын бейнест Автор элемдш котам бейнесш суреттей отырып ез1ндш «шынайылыкты» керсетуге умтылады. Бул бейнеде каз1рп когамнын накты жагдайы жэне онын шындыкка сэйкеспп бейнелену1 ттс.

Б1здщ зерттеп отырган мэдениеттанулык тылым аясындагы аударма мэселеа туралы сез болганда, ен алдымен, аударманын - когамдык-мэдени кубылыс екендшн айта кету керек. Ягни аударма тек кана абстрактш ойлау кабшеп бар, езш коршаган орта туралы кезкарастарын шартты белгшерге айналдыра алатын, сейтш, сол белгшердщ мэн-магынасы туралы келшмге келе алатын жеке адамдар ем1р суретш когамда, сол когам туындататын мэдениетте орын алады.

104

ЯЗЫК И КУЛЬТУРА

Осы жогарыда айтылган аударма тусшпнде “аудару дегенiмiз туану” деген тезиске де e3iH^K орын табылады. Сез бул жерде бетен т1лден ез тшце аударып тYсiнyде гана емес, ягни “eзiмдiкi / езгенш” аракатынасында гана емес, сез бул жерде “езщдшн e3iHrnH туанущде” де болуы мумк1н. Баскаша айтар болсак, мэселе “iшкi аудармада” деген сез. 0з тiлiиде жазыл-ган мэтiндi тYсiнy процесiнiн eзi езге т1лден ез тiлiне аудару процесiне парапар кушп кажет ететш курдел1 процесс. Немесе, бiр тiлдiн eзiнiн еск1 турь нен, не болмаса, диалектiсiнен сол плдщ казiргi эдеби кYЙiне аудару мэсе-лесi де жогарыдагылар катарына жатады.

Аудармага коммуникациялык теория тургысынан бершген аныктама Р.К. Миньяр-Белоручевке тиесiлi: “Аударма туралы гылымныц нысанасы -ею тiлдi колдану аркылы жузеге асатын жай гана коммуникация емес, туп-нусканыц аудармашы мен кабылдаушыныц езара эрекеттесуш корреляция-лайтын кызметтен куралатын коммуникация. Бул коммуникацияныц орта-лык буыны аудармашыныц кызметiне барып лреледр немесе сeздiк эрекет-тщ ец кYрделi тyрлерiнiн бiрi болып табылатын аударма осы сeздiн толык магынасындагы аударма болып есептеледi” [2, 25].

Демек, аударма нэтижесшде ек1 сез туындысы мен ек1 кабылдаушы калыптасады. Аударма кандай да болсын коммуникация компоненттерш косарландыра тYседi. Аударма теориясын уксастык туралы, шынайы элем заттарыныц уксастыгы туралы, шынайы элемнiц адам санасында кeрiнiс табуыныц уксастыгы мен адамзат тiлдерiнiц ерекше керкем мумюндште-рiнiц уксастыгы туралы iргелi бшм деуге болады.

Бiз тiлдердiц шындыкты турл1ше белшектеп, бiрдей кубылыстар мен заттарды олардыц алуан турл1 белгшерше назар аудара отырып, тyрлiше тузш, турл1ше “дауыс берiп”, eмiрдi турл1 бояуларда кeрсететiндiгiн бiлемiз. Алайда, турл1 мэдениет пен алуан турл1 т1лдш сана иегерлерi мундай айыр-машылыкты тYсiне бiлyге де кабiлеттi. Сондыктан, егер аударманы бiр шындыкты баска тшдщ кeмегiмен бейнелеyдiц куралы ретшде карастырсак, онда “аударылмайтын угымдар” мэселеа мулдем туындамай, аударма про-блемасы оцай шешiлетiн болады.

Аударма - кундылыкты кайта таныту. Егер кез келген сез туындысы шындыктыц фрагментшщ индивид санасы аркылы бейнеленyi болса, онда аударма бейненщ бейнесi, кершстщ кeрiнiсi болып табылады. Аударма шындыктыц тiкелей тура eзiнiц емес, оныц басканыц санасымен сарапталган керша болады, ейткеш бiз фактшщ бейнеленyiн емес, факт туралы баска бь реyдiц ойын аударамыз. Аударма Басканыц ойын каншалыкты анык жетюзе алады жэне ол каншалыкты кажет, аудармашылык “адалдыктыц” шекарасы кайда? Осындай сурактар легi аудармамен айналысатын эрбiр адам алдында толассыз туындап отырары сeзсiз [3, 28].

Аударманыц аныктамаларынан аудармашы тулгасын да жалпы турде бей-нелеу мумюндшн табамыз. Аудармашы - ец аз дегенде, ек1 мэдениетке бет бурган, екiжакты Янус секiлдi, ек1 (элде одан да кеп) тiлдi тулга. Аудармашы-

Проблемы переводоведения

105

льщ кызмет котамныд букш ем1р1мен байланысын танытып, аударманыд ерке-ниет дамуындагы рел мен орнын керуге мумкщдк бередг Мундай тэжрбиет иемдену баска тшдердеп элемд баскаша тужырымдау, керуден, баскаша дуниетаным тэшрбиесшен, элемд баскаша тану жолдарынан керЫс бередг

Осы 1здешс жумысында аударманы мэдениеттанулык мэселе етш жада б1р кырынан карастыруды кездеп отыртанымыз белгш. Б1рак сол 1здешс барысында аударманы арнайы зертгеу пэш кылатын аудармаганудан б1ржола кара узш кетуге де болмайды, ейткеш ол тылым саласыныд аудар-мага енд1 тана пэнаралык аймак реинде “ауыз сала бастаган” мэдениетта-нудан гер1 жинактаган маглуматтары да, эдю-тэалдемелер1 де жетерлж. Жалпы, аударманы, оны арнайы зерттейтш тылыми пэндерге катысты жаз-тан авторлардыд аныктамаларын тужырымдай келе, аударманыд мэдениет-танулык мэселе екендшн мойындаута, сейш, аудармага жада б1р мэдениеттанулык аныктама беруге эбден болатын сиякты. Осы орайда, б1з, мэдени айырмашылык салдарынан туындайтын кейб1р мэселелерд карастырдык:

> Сез MaFMHacMHMHMH конфликт!»

Тупнуска тшндеп мэдени мэш бар сездщ аударма тшнде накты аналога болмауы ыктимал. Ятни, бер1лген сездердщ денотациясы б1р болтаны-мен, коннотациясы айрыкша, т1пт1 б1р-б1рше кайшы болуы мумк1н. Сез ма-ганасыныд конфликта деп осы кубылысты айтута болады. Мундай сездер аукымы сездак корда кептеп кездеспеу1 мумк1н. Алайда, аударма барысында мундай сездерд1 назардан тыс калдырута болмайды. Аудармашыныд мундай сездерге деген аздаган салтырттыты улкен мэселе туындатуы эбден мумк1н. Б1здщ назарымыз батыс газет мэтшдер1нде кедшен колдатылатын жэне АКШ БАК-дарында едэу1р орын алатын «Султан» сезше ауды. Будан баска, бер1лген сез «Султанизм» термишмен катар колданылады. Аталмыш сезге казак туанд1рме сездйг келеа аныктама берген:

С¥ЛТАН: 1. Шьныс елдершдеп жергiлiктi билеушiлiрдiн лауазы-мы. 2. Ауысп. Ец жаксы, ед Tayip.

Бул аныктамадан б1з еш окыс магына байкамаймыз. Шын мэтнде де, «Султан» сез1 казак халкыныд туаншнде куш, даналык, батылдык утымда-рымен уйлеседа жэне тек позитивт коннотацияларта ие, бутан дэлел ретшде кещнен таралтан, дэу1рлер бойы улкен сураныска ие «Султан» еамш кели-руге болады. Кдзак журты нэрестелер1 адал, шыншыл, батыл болып есед1 деген умилен осы еаммен атаган.

Дегенмен, АКШ жэне кей батыс елдер1 ушш «Султан», эаресе, «Султанизм» сездер1 терю матынага ие. «Oxford Paper Back» сездш «Султан» сезь не келеа аныктама бередк

Султан - Мусылман елiнiц басшысы.

Алайда, атылшын тусшд1рмел1 сездштер1нде «Султанизм» феноменше накты аныктама бер1лмеген, бул жайт аталмыш терминнщ б1ршама жада

106

ЯЗЫК И КУЛЬТУРА

екетнен болуы мумин. Дегенмен, 6i3 атап еткендей, «Султанизм» термит батыс жэне американдьщ БАК^-дарында Kepi коннотацияда колданылуда.

Демократияльщ емес peжимдepдi саралау барысында «Султанизм» модeлiн жиi колданатын Хуан Линтсу мен Альфред Стипен сынды саяси га-лымдар бул модeльдiн басты бeлгiлepi peтiндe « когам емipi жэне мемлекет-тж баскару саласына кузipeтi жогары адамнын узд^аз,деспотикалык кол сугуы» деп кеpсeтeдi.(0pинe, мундай адамнын «Султан» деп атануы шарт емес, бул Осман империясымен байланысты жалгыз ишара) [4].

Турл1 энциклопедиялар мен макаласына байланысты жазылган авторлардын кeлeсi аныктамаларын усынамыз:

- Султанизм - Патримониализмнщ бip тypi. Саяси куш мура аркылы бepiлeдi, жэне билeушi патриархтык дэстурге мулдем батынбайды. Бул Yдepiс кебiнe куйреуге экелш соктырады [4].

- Султанизм - деспотизмнщ баска атауы, авторитарлык билж бeлгiсi, ягни, билeушi баскарудын эр саласын камтиды.

- Султанизм термит «Султан» сезшен шыккан, бул Мусылман елде-piндeгi толыкканды, тэуeлсiз монарх деген лауазымды бiлдipeдi [5].

Сонымен, мэдени конфликтiсi немесе коннотативтi матынасы бар сездi немесе айтылымды аудару барысында сiлтeмe жасау немесе тYсiндipмe эдiсiн колдану аудармадаты мэдени компонент сэт жетк1зу максатында пайдаланган жен.

> Балама сездщ нeлдiк кeрсеткiшi

Бул аударма тiлiндe балама сездщ болмауын бiлдipeдi. Агылшын тш сездш корында казак тiлi сездiк корында мулде кeздeспeйтiн лексикалык бipлiктep жетерлщжэне кepiсiншe, казак тш сездiк корында кездесетш лексикалык бipлiктep акылшын тiлi лексиконында орын алмауы ыктимал. Бул дeгeнiмiз, «баламалыктын нелдiк керсетишп» алайда, бepiлгeн киындыктар турл1 тэсшдер аркылы шeшiлeдi:

1) Транслитерация мен транскрипция тэсшдерг

Транслитерация тэсiлi тупнуска т1лден аударма тше сездiн графикалык формасын, ягни алфавиттiк курылымын жетюзу аркылы бepiлeдi.

Baltimore - Балтимор

Washington Post - Вашингтон Пост

Транслитерация эдаа аркылы бершетш сездер тупнуска сездiн айтылу зандылыгына батынбайды, тек жазылу Yлгiсiн сактайды. Жогарыда келп-piлгeн сездер агылшын тшнде кeлeсi турде айтылады: [Балтимор]; [Уо-шингтон Поуст]. Транскрипция эдiсiнiн максаты тупнуска сездiн эpiбi мен сездш курылысын емес, дыбыстык жYЙeсiн накты жетк1зу болып табылады:

«know how» - «ноу-хау»

«General Motors» - «Дженерал моторс»

Проблемы переводоведения

107

2) Калькалау.

Тупнуска тiлiндегi баламасыз лексиканын эр белшн тура аудар-ма(сезбе-сез) аударма аркылы аудару.

White House - Ак Yй

Head of the government - Yкiмет басшысы

3) TYciндiрме эдici.

Аударманын бул эдici тупнуска тiлiндегi сез немесе айтылымнын тусш-дармесше(аныктамасына) тиеciлi. Берiлген Yдерic келеа жагдайларда орын алады:

а) аударма тшнде белгiлi бiр угымнын жоктыгына байланысты:

maverich - азамат(езге адамдардан дэрежеci белек адам)

б) ею тшдщ грамматикалык курылысы мулде езгеше болуына байланысты:

The general was maneuvered out of the presidency in 1974.

Карсыластарынын ю-эрекеттертн нэтижесшде генерал 1974 жылы

nрезиденттiк орнынан кетуге мэжбур болды.

Берiлген аудармадагы егжей-тегжей нактылау мен аударма мэтанге ко-салкы «мэжбур болды» Нркесшщ жалгануы мэлiметтi кабылдаушыга «was maneuvered out of the presidency» айтылымынын туатказ болу еcебiнен жасалган.

Дегенмен, казак тш саяси мэтiндердi аудару барысында, бiз эквивалент-тiлiгi нелдш дэрежедегi cездердi аударманын екi тэсшн де (транслитерация жэне туciндiрме эдютеру) колдану cэттi аударма кеniлi екендшн ащардык.

Мысал келтiретiн болсак, казактын «Мэжiлic» cезi агылшын тiлдеc мемлекеттерде кездеcnейдi, бул жайт берiлген сездщ агылшын тiлiнде ба-ламасы жоктыгын элелдейдi.

Алайда, бул cездi аудару барысында тек транслитерация эдеш колдану жеткшказ, cебебi акпаратты кабылдаушы бул сездщ магынасын мулде ту-ciнбеуi мумюн, буган себеп ею елдщ саяси жуйеciнiн езгешелiгi. Сондык-тан, аудармашы туciндiрме эдiciн колдана отырып, берiлген сезге косалкы аныктама беруi жен.

- Мэжiлic - Казакстан Республикасы Пaрлaменгiнiн теменгi палатасы. (Majilis is the lower house of the bicameral parliament of Kazakhstan).

> ¥лгтык психологияныц езгешелМ

¥лттык психология мемлекеттщ психологиялык устанымдары мен функ-цияларын курайды, оган кенл-куй, мшез-кулык, дiни кезкарас жэне турлi кун-дылыктар жатады. ¥лттардын мэдени ерекшелiкгерi,эрине, улттык психоло-гиянын езгешелштерш тудырады. Бул езгешелiк адам баласынын сейлеу мэне-рi, журic-гyрыcы, тшп ой-ерiciне де cеnтiгiн тигiзедi. Нэтижесшде, мэдениета-ралык коммуникация мен мэдениетаралык аударма киындыктары туындайды.

Агылшын когамы Бiрiншi Дуниежузшк согыс жылдарында согыскумар болганы бэрше мэлiм. Бул жайт аталмыш халыктын cездiк корына да тже-

108

ЯЗЫК И КУЛЬТУРА

лей эсер еткен. Келеа сездер мен сез TipKecrepi б^ган дэлел бола алады: warlike,warring, militant, battle, clash, combat, revolt, riot,r.6. Сонымен катар, trigger-happy (политик - авантюраеа щумар адам,политикалъщ авантюрист) сынды сез тipкecrepi кещнен колданылган.

Кeлeci сез Тркес finger on the button (щаруды басуга дайын болу) - б^л сез пркесше балама periндe согысща деген толыщ щанды дайындыщ айты-лымын алуга болады.

Ендiгi карастыратынымыз - gap сездк бipлiгi. Бершген cездiн казак тшн-дeгi коннотациясы «мжеле». Осыган орай, бiз сетмджк дагдарысы сез тдрке-ciн crisis of trust щскасында аударудан геpi credibility gap деп аударганымыз жен. Себебр crisis of trust лркеа кене болып табылады, ал credibility gap лркеа саяси мэтщдерге белгш рен косу максатында колданылатын заманауи клише.

Аударма YДepiciн мэдени т^ргыдан зерттеу, аударматануды зерттеу эдicтepiнiн тек бipi болып табылады. Ол аударманы зерттеу аясындаты мэ-ceлeлepдiн барлыгын шеше алмайды. Бepiлгeн эдic аударма юш зepтreудeгi баска да эдютермен тыгыз байланысты. 1ргелес эдicтepдiн дамуы мэдение-таралык аударманын дамуына Yлec косады. Дорыта келгенде, аударманы мэдени к¥рамы жатынан зерделеу баска аударма тэсшдерше кайшы емес косалкы болып табылады.

Эдебиеттер:

1. Эмерсон К. Переводимость / К. Эмерсон // Бахтинский сборник. -2004. - Вып. 5. - С. 186-192.

2. Миньяр-Белоручев Р.К. Общая теория перевода и устный перевод. -М.: Воениздат, 1980. - 237 с.

3. Смирнов Л.Н. Отражение взаимодействия культур в художественном переводе / Л.Н.Смирнов // Встречи этнических культур в зеркале языка (в сопоставительном лингвокультурном аспекте). - М.: Наука, 2002. - С. 378-394.

4. Чехаби Х.Е., Юан Дж. Султанинский режим. - Лондон: Издательство университета Джона Хопкинса, 2010.

5. http://en.wikipedia.org/wiki/Sultanism.

ПЕРЕВОД НАУЧНОЙ СТАТЬИ «ТЕОРИЯ ВЕЖЛИВОСТИ П. БРАУНА И С. ЛЕВИНСОНА»

(НА МАТЕРИАЛЕ ФРАНЦУЗСКОГО ЯЗЫКА)

© Логунова Н.Ю.*

Национальный исследовательский Томский государственный университет,

г. Томск

В статье ставится задача рассмотреть теорию Брауна и Левинсона, различные средства и приемы, которые смягчают речевой акт, устрой-

Студент.