Научная статья на тему 'Роль государства в «Тройной спирали» новой инновационной системы страны'

Роль государства в «Тройной спирали» новой инновационной системы страны Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
200
94
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
æаҳон / глобалї / æараён / низоми инноватсионö / захираҳои зеҳнї / демократияи иќтисодї / силсилаи сегона / наноиќтисодиёт / сармояи инсонї / Мир / глобальные прблемы / РУСЛА / инновационная система / интеллектуальный потенциал / демократия экономики / тройной спираль / наноэкономика / Человеческий капитал / world / Global problems / Branches / the innovative system / the intellectual potential / the democracy of economy / three staged / nanoecomics / human capital

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мирсаидов Аброр Бобоевич

В статье анализируется современное состояние инновационных процессов в Республике Таджикистан, рассматривается теория «тройной спирали» и её значение в формировании и совершенствовании новой инновационной системы. Обосновывается необходимость формирования инновационной экономической системы в республике и влияние на неё государства. Инновационная система рассматривается через призму глобальных процессов и требований международного рынка труда. В статье также говорится о взаимосвязях науки и государства, разработке и развитии инновационных богатств, роли человеческого капитала в процессе производства, необходимости инновационного развития производства и в целом роли государства в развитии названной системы.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The given article analysis the modern condition of innovative processes in the republic of Tajikistan, the theory of -three staged and its meaning in the formation and improvement of the new innovative system is considered in this article. The necessity of the formation of innovative economic system and its influence on the government is settled down. The innovative system is considered through the prism of global processes and the demands of international labor market. The article also mentions about the correlations of science and government, the cultivation and the development of innovative wealth, the role of human capital in the process of production, the necessity of innovative development of production and the role of government in the development of mentioned system.

Текст научной работы на тему «Роль государства в «Тройной спирали» новой инновационной системы страны»

Исмаилова М.М.

Мировой финансовый кризис и проблемы государственной поддержки развития

предпринимательства

Статья посвящена экономической политике Таджикистана в условиях воздействия мирового финансового кризиса. Воспринимая развитие предпринимательства как основное средство для снижения бедности и повышения общего экономического развития страны, автор рассматривает достижения и возможные направления развития частного сектора в нашей стране. За последние годы осуществлено много мер по развитию национальной экономики. Достигнутые в 2009 году результаты свидетельствуют о том, что реализация мер, предусмотренных Стратегией снижения уровня бедности РТ на 2007-2009 гг. и Национальной стратегии развития РТ на период до 2015г., заложила реальную основу для устойчивого развития национальной экономики. Немалую роль в этом деле сыграли правовые реформы. С целью улучшения климата предпринимательства и инвестиций, роста их показателей, государство и правительство РТ продолжают совершенствовать законодательство и процедуры, регулирующие деятельность частного сектора, защиту прав предпринимателей и инвесторов, совершенствование системы налогообложения и других нормативно-правовых документов.

Ismailova M.M.

World financial crisis and problems of the state support of business development

Article is devoted economic policy of Tajikistan in the conditions of influence of world financial crisis. The author considers achievements and possible directions of development of a private sector in our country. Many measures on national economy development are carried out during the last years. A considerable role in this business have played the legal reforms. For the purpose of improvement of a climate of business and investments, growth of their indicators, the state and government of RT continue to improve the legislation and the procedures regulating activity of a private sector, protection of the rights of businessmen and investors, perfection of a taxation system.

Мирсаидов Аброр Бобоевич,-

доктори илмпои иктисод'1,профессор ноибректори илми ДД^БСТ

НАКШИ ДАВЛАТ ДАР «СИЛСИЛАИ СЕГОНАИ»

НИЗОМИ НАВИ ИННОВАТСИОНИИ КИШВАР

Дар жах,они муосир, бахусус дар кишваршои мутараккии лашон низоми глобалии инноватсионо руи кор омада, жараёни он хеле суръатнок идома дорад. Ва ин малрои созандаро агар бо асри бист такозо кунем, пас ислох,оти куллии ин низом зуд ба чашм мерасад. Дар кишваршои тавлидгари неъматшои инноватсиош мух,лат ва ё фосилаи ихтироъ, коркарду тах,ия ва истеъмоли неъматшои инноватсионо хеле фишурда шуда, доираи

истеъмолгарони онх,о дар шароити лашонишавх афзyда истодааст. Бо ибораи дигар, доираи бозори неъматх,ои инноватсион0 бо арзy тÿл пах,но0 ëфта, саросари æаx,онро фаро гирифтааст.

Барои Тоæикистон масаъалаи эæоди низоми нави инноватсион0, ки хдмкадами æаx,они муосир бошадy захирах,ои зех,нии сох,ибистеъдоди мо низ, дар инкишофи илми æаx,онö х,иссагузор гарданд, такозои вакт мебошад. Аз ин рÿ, фарохдм овардани заминаи «такомули шуури техник0 ва иктисодии æoMea» вазифаи аввалиндараæаи них,одх,ои марбут ба ин сохд мебошад. (1,3)

Агар мо ба низоми маорифу илми кишвар назар афканем, пас мебинем, ки тавлиди донишх,ои нав ба ÿшдаи них,оду муассисах,ои илмии академияв0 ва ë сох,ав0, муассисах,ои тах,силоти ол0 вогузор шудааст. Аммо дар шароите, ки таркибу сохтори иктисодиëт тагйир ëфтааст, яъне лои иктисоди накшавиро иктисоди бозориву демократияи иктисод! иваз кардааст, метавон гуфт, ки накши пешбари (доминантии) давлат дар инкишофи инноватсион0 кошиш ëфтааст. йарчанд давлат барои ташкили истех,соли донишх,о, ки оншо вазни неъмати æамъиятиро дороанд, масъул мебошаду вазифаи муккадаси он шам ба шисоб меравад, аммо вай кобилият надорад, ки худ дониш тавлид кунад. Чаро низоми инноватсионии имрÿз мах,з корхонах,оро мухдррики асосии иноватсион0 мепазирад. Лекин 4ï тавре ки тах,лилх,о нишон медихднд, таклифоти корхонах,о ба неъматх,ои инноватсион0, раванди татбики натиæаx,ои илм0-техник0, маблаFгyзории худи онх,о барои тадкикотх,ои илм0 ва f. каноаткунанда намебошад. Бояд таъкид кард, ки асоси иктисоди милл аввал истешсолот, фаъолияти судманду созанда ва ë иктисоди воки ва баъд тилорат-хариду фyрÿши коло мебошад. «Вале дар кишвари мо иктисоди бозорие ба вулуд омад, ки доираи фаъолияти вай хариду фyрÿш аст. Чунин иктисоди бозор'х барои фаъолият намудани корхонашои мÿштол ба илм шавасманд нест, зеро ташкил ва фаъолсозии истешсолот нисбати хариду фyрÿши коло кори серташвишу камдаромад аст».(6,3)

Чи тавре дар боло ишора шуд, зарурати ташаккули тамсилаи инноватсионии миллии нав, ки аз низоми инноватсионии кабл'х фарк мекунад, ба миëн омадааст. Мазмуну маънии низоми нав, ба назари мо, тамсилаи «силсилаи сегона»-ро (давлат, илм, сошибкорҐ) бояд ташкил дишад. Дар ин «силсилаи сегона» - накши муассиру пешбари давлат дар раванди инноватсион0 бояд фаъол бошад (2.123). Дарвокеъ «шикаст^ои» (фиаско) бозор дар масоили татбики неъматх,ои инноватсион0, умуман технологияи инноватсион0 давлатро маæбyр месозад, ки бештари вазифах,ои ташкил0, молияв0 ва них,одиро дар маæрои инноватсион0 ба зиммаи худ гирад.

Дар шакикат, кулли таъFироте, ки х,ам дар мамлакатх,ои алох,ида ва х,ам дар æаx,он ба вyкÿъ омадааст, шашодат медишанд, ки тамоили нав (дар ин ë он шакл) дар муносибатх,ои тарафайнии давлат, илм ва сох,ибкор0 ба вукуь омада, тамсилаи «силсилаи сегона» ва ë шабаках,ои стратегии инноватсион0 ташаккул ëфтааст. Шаклх,ои алоках,ои тарафайнии миëни ин се иштирокдорон ва ë фаъолияти мустакилонаи х,ар яки онх,о дар шароити вокеан таърихии имрÿза, метавон гуфт, ки натиæаи судманд бахшидааст. Дар ин модел х,ар як

нишод аз шисоби пайванд ва ë гибриди шаклшои нишодö, ки номуаяйнишоро паст карда, низоми истешсоли донишро таъмин менамояд, пайдо шудааст.

Тибки тамсилаи «силсилаи сегона» дар занæири инкишофи низоми инноватсионö нишодшое, ки барои бyнëди донишшои нав масъуланд, накши афзалиятро доро мебошанд. Зимнан бояд таъкид кард, ки мантики инкишофи илмшо имрÿз бештар тамоили синтетиш ва ë омезиширо доранд: яъне омезиши шам тадкикотшои бyнëдö ва шам амалö сифату пажушиши

байнифанниро гирифтааст. Ана шамин тамоили муосири инкишофи илмшо сабаби асосии пайдоиши тамсилаи «силсилаи сегона» шудааст (2,126). Дар ин раванд бахшшои алошидаи илмшои омезишëфта, ки иктидори инкишофи инноватсионии оянда (био ва нантехнология, технологияи иттилоото,

наноиктисодтет, иктисоди неклассию ва f.)- ро ташаккул медишанд, тавлид ëфта, алокаи миëни олимон, технологшо, сошибкорон ва шамзамон вазифашое, ки шар яки оншо дар алошидагё ба иæро мерасонанд, сифатан нав мегардад.

Илова бар ин сармояи инсош ба унвони омили истешсолот маъниву мафшуми тозае касб кардааст. Алшол он на таншо сарчашмаи арзиши иловагист, балки боз омили даромади рентаи шосила аз инноватсия мебошад. Яъне, дар лашони имрÿза машз фаъолияти инноватсиош манбаи фоидаи иKтисодï ва ракобатпазирии корхонашо мебошад. Дар сатши миллï ва байналмилалï мубориза барои азхудкунии ин рента ва барои пайдо кардани шакки моликият ба машсули сармояи инсош торафт тундутезтар мешавад. Ин шол мушаххассозии тадбиршои ширкати тамоми субъектшои муносабатшои ламъиятï (шахсони воке'].', тилорат ва нишодшои оммав:і) - ро дар рушди низоми инноватсионии милл такозо дорад. Пайваста бо ин самт иктисоддат низ инкишоф меëбад. Истешсоли арзишшои нав ва ë иловашуда, асосан машсулу шосилаи донишшои нав мебошад: оншо дар силсила ва ë занæири «глоб&т», дар сатши хеле баланд, ташшин (консентратсия) мешаванд.

Шароитшои беруна тадриæан ба илму инноватсия ташавуллот мепазирад, ки

он раванди гузаришро ба иктисодиëти донишшо суръат бахшида, ба пайдоиши ташкили нави фаъолияти иктисодö ва илмï мусоидат мекунад. Фарошам овардани фазову шароити судманд дар æомеа, ба хотири он ки ба неъматшои инноватсионö натаншо сошибкорони алошида, балки пеш аз шама иктисоди миллï дар малмÿъ талабгор мебошад, шадафи асосии тамсилаи «силсилаи сегона»-ро ташкил медишад.

Пайдоиши тамсилаи «силсилаи сегона» бо чунин таFЙироте, ки дар илму иктисоджт ва сиëсат ба ву^ъ омадааст, низ алокамандö дорад. Якум. Низоми иктисоди бозор'ї.', ки дар он иттилоъи ассиметрö (номуаяйн) шоким аст, сатши номуаяйнро бахусус дар бахши инноватсионö, аз он æyмла дар тамоми æyзъшои «зинашои истешсолö»-и дониш - хароæот, натиæа, алока бо мушити беруна ва f. хеле баланд мекунад. Алокашои мутакобилаи иштирокдорони раванди инноватсионö, ки бо тарзу услуби анъанавии санæишy сашв (проб и ошибок) ва назорат сурат мегирад, феълан хосияти «рефлексö» (нусхабаста) дорад ва метавон гуфт, ки асосан барои пешнишоди шисоботшои илмиву «шустан»-и маблаFx,о самт дорад. Ин майдони сарбастаи

алокашои манфии мтени истешсолгарон, истеъмолгарон ва мданаравшоро тавлид мекунад. Аз ин æост, ки дар муносибату алокашои иштирокдорон (давлат, илм ва сошибкорö) ва æараëни эæодy бyнëди неъматшои инноватсионö «^узъи пешбар» (ведушая звенно) æои худро иваз кардааст. Яъне, накши давлат дар ин раванд шалкунанда мебошад. Дуюм. Дар натиæаи инкишофи объективö ва инертсионии иктисодиëти æомеа чун æyзъи иктисоди æашонö зарурати ташкили шаклшои самараноки алокашои тарафайнии се субъектшои инкишоф (давлат, сошибкорö ва илм) ва эæоди низоми нави ташкили ин алокашо - шабакашои коммyникатсионö ба миëн омадааст. Пашноии ин шабакашо табиист, ки зарурати дигаргунишоро дар инкишофи инноватсионии вазифашои давлат, муассисашои илмиву ташсилоти олö ва корхонашо такозо мекунад. Сеюм. Дар замони муосир маæрои æашонишавö бо раванди инноватсионö натаншо омезиш меëбад, балки таршу тамоили онро муаяйн мекунад. Таъсири он ба кишваршои мухталиф асосан бо туфайли фаъолияти ширкатшои байналмилалö, иттишодияшову алянсшои æашонö ва f. сурат мегирад. Вазифашои ташкил ва идораи фаъолияти инноватсионö, ки каблан давлат дар асоси сохторшои иерархï ба иæро мерасонид, акнун оншо ба талаботи шароити нав мутобик набуда, тагйиротро шам барои иæрокyнандагон ва шам барои фишангшои идораи он такозо менамояд. Иктисодтет, ки сифатшои иктисоди донишшоро мегирад, воридшавии илм дар доираи манфиатшову шавасмандии истешсолии корхонашо æойгоши мушим бояд пайдо кунад. Чи тавре ки дар боло ишора шуд, баланд шудани маъсулияти давлат дар инкишофи инноватсиош, хосияти асосии ин равандро ташкил медишад.

Акнун саволе ба мтен меояд, ки оë барои ин се нишоди æyдогонаи динамию, ки конуниятшои мустакили инкишофи худро доро мебошад, имконияти чунин ташкилоте, ки алокаву инкишофи устувори оншоро чун низоми том таъмин мекарда бошад, шаст? Дар низоми назорати маъмул давлат ба дигар иштирокдорон, зинашои «силсилаи сегона» набояд бо тарики директивö ва ë бюрократ таъсир расонад, балки ба дигар намуди муносибатшо, масалан, ба мисли шамкории муштарак (партнерства) ва шартномашои иæтимоö мегузарад. Дар ин асно метавон гуфт, ки расман имконияти муоширати зичу пуршиддат миëни мyштариëн дар мавриди кабули кароршо, созишу мониторинг, дар татбики лоишашо ба вyæyд меояд. Ин албатта, имконият медишад, ки лоишашои инноватсионö дар нусхашои алтернативö, бидуни афзудани хароæотшои гарон коркард шаванд ва шамзамон татбики шартномашои Fайрисамаранок бартараф гарданд.

Барои кишвари мо, ки дар давраи гузариш карор дорад, дар ин арафаи тавлид маæбyр шастем ба шошроши низоми инноватсионии æашонишавï ворид гардем. Зеро, таъсири бозори глобалö водор мекунад, ки давлат ва ë сошибкорö дар раванди азхудкунии технологе бо ширкатшои байналмилалö ва кишваршои душ иштирок намояд. Машз бозори глобалö интихоби технологияшои ракобатпазирро ба öчро мерасонад ва ин вазъият метавонад ба ташакули низоми иноватсионии кишвар суръат бахшад. Бyнëди низоми

инноватсионии нав, яъне бозорö дар кишварамон, ба назари мо, бояд бо ин се самт идома гирад: ташкили нишодшои нав ва фишангшо, эæоди шароитшо барои пашншавö ва эътирофи æамъиятии зарурати гузаронидани стесат оид ба рушди иктисоди дониш; таъмини фишангшои тилоратикунонии дониш ва шам трансфер дар сошашои нави татбик; ворид кардани донишшои нав ба омил ва ë захираи иктисод:і. Татбики амалии дониш чунон сурат гирад, ки кулли субъектшои манфиатдор ба он иттилоъ дастрас бошанд (3,56). Пайваста ба ин доираи маъсулияти давлат, махсусан дар маршилашои аавали бyнëди низоми иноватсионö, хеле васеъ мегардад, шарчанд имконияти бyæавии дастгирии илм танг мебошад.

Барои Толикистон тамсилаи «спирали сегона» хусусиятшои хос дорад. Ин асосан бо он вобастагї дорад, ки шалми асосии тадкикотшои илмии сифати бyнëдидошта на ба дÿши донишгошшо, чун дигар кишваршо, балки вобастаи ниходшои Академияи илмшо мебошад. «Бешак анломи ташкикоти «будадії» хазинаи илми лашониро пурбор месозад, вале имконоти шозираи пажÿшишгошшои мо барои илрои ташкикоти дорои сатши лашонии «будадії» нокифоя аст. Дар акси шол агар чунин ташкикот сатши лашош надошта бошад, вай бyнëдï буда наметавонад - меафзояд А.Шарифов. Биноан акидаи олимоне, ки ба ташкикоти «будадії» машгул шастанду он баъди дашсолашо самар меоварад, факат акидаи оншосту асоси илмï надорад, вале ин акида алшол ба оншо имкон медишад, ки солшои сол бо шамон сармояи лумшур:і, агарчï хеле ночиз шудааст, фаъолияти беашамияти худро барои иктисоди имрÿзаи лyмшyрï давом дишанд» (6.3). Дар навбати худ муассисашои ташсилоти ош, ки асосан ба тайëр кардани мутахассисон вобаста мебошанд, барои пажушишшои бузурги илмö чандон заминашои илмï ва шалми маблаггузоришои заруриро доро намебошанд. Бyнëди инфрасохторшо барои нерÿ бахшидан ба инкишофи алокашои мтени илм ва сошибкорö дар ин низом вазифаи душвор аст, зеро барои ташаккули инфрасохторшо дар атрофи донишгошшо норасоии захирашои илм'].', аммо дар мавриди бушди оншо дар атрофи муассисашои илмï бошад, норасоии кадршои лавон монеа элод мекунад. Стесати инновасионö ва илмьтехнию, дастгирии самтшои муаяйни пажÿшишшои илмï дар ихтиëри як катор вазоратшову агентишо карор дорад, ки инкишофи шамгироии алокашои мтени оншо хеле заиф мебошад. Ба гайр аз вазорату агентишо, дар сохторшои идораи давлат' боз макомотшои координатсиош, машваратï ва лаласавï мавлуд мебошанд. Дар таркиби он намояндагони вазорату сохторшои манфиатдор шомил шастанд, аммо оншо, бештар амал'!' гардонидани манфиатшои худро пеш мегиранд (лоббизм), на координатсияи кароршоро. Сохтори ташкилии танзими давлатии сошашои илм ва фаъолияти инноватсиониро дар кишвар имрÿз метавон ба шакли мутамарказикунонида ва ë анъанавии сошав:і, ки аз низоми шÿравï мерос мондааст, дохил кард. йамин тарик метавон гуфт, ки хусусияти илм дар кишвар дар æyдогона ва ë худмухтор (изолированно) фаъолият кардани ташкилотшои илмï ва муассисашои ташсилоти олö бидуни алокашо аз фаъолияти сошибкорö, балки аз якдигар низ мебошад. Бояд кайд кард, ки

имрÿзшо тагйиротшо дар самти хосияти чандирö бахшидан ба ин низом, ба ташаккули сохторшо, ки дар раванди коркарду ташияи стратегияшо, на таншо намояндагони макомоти давлат, балки дигар иштирокдорони низоми инноватсионии кишвар (академияи илмшо, илми донишгошиву сошавï ва тоифаи сошибкорон) шомил мешаванд, ба чашм мерасад.

Бояд икрор шуд, ки дар бахши инноватсионö сошибкории калон шанÿз сару кор надорад. Дар тÿли якчанд сол факат 9-10 фоизи корхонашои саноат каме аз нигоши инноватсиош фаъол мебошанду халос. Аммо вобаста ба он ки дар зери технологияи инноватсиош чï дар назар аст, сатши фаъолнокии инноватсиш фарк мекунад. Сошибкорони толик инноватсияро дар татбик кардани талшизоти сатши технологиаш баланд мебинанд ва бинобар он шам воридоти оншо дар кишвар назаррас аст. Дар вокеъ воридоти талшизоти хорил! барои корхонашо бо як катор сабабшо судовар шам аст: нархи нисбатан арзон, сифати баланди талхизоти пешнишодшаванда, тарзи осони пардохти маблаги он ва г. ftавасмандï ба азнавкуниву талдиди технологияшо, асосан пас аз соли 1998 ба ву^ъ омадааст ва дар ин раванд стратегияи инкишофи корхонашо, пеш аз шама ба маблаггузории хорилï асос гирифтааст. Мувофикан, азнавкуниву талдид аз шисоби иваз кардани технологияи каблö ба технологияи хорил сурат гирифт, аммо ин маæро на шама вакт технологияшои навтаринро ворид кардааст. Илова бар ин чунин ивазкунишо бо бок' мондани кафомонии технологї идома шам ëфт. Умуман мушошидашо нишон медишанд, ки корхонашо бештар ба такмили нопурраи техникиву технологï (яъне то ин ки дар шароити ташаккyлëфтаи имрÿз муросо кунанд), саргарм шастанду халос.

Алокашои зичи давлат ва илм, асосан факат бо сектори давлатии илм барласта аст. Бой дигар илмшо, аз нигоши ташкилï чун як фишанги том ташаккул наëфтааст, бинобар он имконияти баркароркунии алокашои аксии оншо бо сохтори давлат' машдуд мебошад. Дар навбати худ муассисашои илмие, ки пештар ба сектори сошавии илм марбут буданду дар раванди хусусигардош он кошиш ëфт, мушаррик ва азхудкунандагони асосии технологияшо ба шисоб мерафтанд. Аз ин лишоз, мавлуд набудани сиëсати yмyмï дар бахши фаъолияти инноватсиош нишон медишад, ки компонентшои илмï дар «силсилаи сегона», мошиятан аз нуктаи назари таъсири мутакобила бо дигар субъектшо заиф мебошанд. Умуман, аслшои алокашои илму давлат амалан аз асри гузашта (аз даврони шÿравï) тагйироти кулл пайдо карда набуд. Дар айни замон «осори» захирашои илмï то имрÿз дар пояи инертсиош инкишоф ëфта истодааст. Метавонад вай мушаррики нерÿбахш пайдо кунад, албатта дар мавриде, ки дар илм мисли сошибкорö муносибат ва ë нишодшои нав элод гардад. Аз тарафи дигар, шароити мушими ташаккули низоми инноватсионии бозорö ислошоти кулии тарзу услуб ва модели фаъолияти худи давлатро такозо дорад. Гузариш аз идораи давлато ба сиëсати эътиноии (реагированияи) чандирö ва шарикии илтимоï бояд самти асосии ислошоти актyалï дар ин бахш бошад.

Вожашои калидТ: жадон, глобал!, жараён, низоми инноватсионо, захирадои зедн!, демократияи иктисод!, силсилаи сегона, наноиктисодиёт, сармояи инсон!.

Ключевые слова: мир, глобальные прблемы, русла, инновационная система,

интеллектуальный потенциал, демократия экономики, тройной спираль, наноэкономика, человеческий капитал.

Key words: world, global problems, branches, the innovative system, the intellectual potential, the democracy of economy, three staged , nanoecomics, human capital.

Адабиёт:

1. Галиченко О.Г. Национальная инновационная система России: состояние и пути развития.- М: Наука, 2006. - С. 232.

2. Дежина И. Киселева В. «Тройная спираль» в инновационной системе России.// Вопросы экономики. - 2007. № 12. - С.123 - 136.

3. Иванова Н.И. Национальные инновационные системы. -М.:Наука, 2002. -С.56.

4. Инновационная экономика./ Под. ред. А.А. Деникина, Н.И.Ивановой. -М.: Наука, 2004. - С.56.

5. Паёми Президенти Лумхурии Тожикистон ба Мажлиси Олии Лумхурии Тожикистон, (15 апрели соли 2009).- Душанбе, 2009, с.19.

6. Шарифов А.Илм бо истешсолот зинда аст.//рузномаи «Лумшурият», 10 апрели соли 2010, с.3.

Мирсаидов Аброр Бобоевич,-

доктор экономических наук, профессор, проректор по науке ТГУПБП.

Роль государства в «тройной спирали» новой инновационной системы

страны

В статье анализируется современное состояние инновационных процессов в Республике Таджикистан, рассматривается теория «тройной спирали» и её значение в формировании и совершенствовании новой инновационной системы. Обосновывается необходимость формирования инновационной экономической системы в республике и влияние на неё государства. Инновационная система рассматривается через призму глобальных процессов и требований международного рынка труда. В статье также говорится о взаимосвязях науки и государства, разработке и развитии инновационных богатств, роли человеческого капитала в процессе производства, необходимости инновационного развития производства и в целом роли государства в развитии названной системы.

Mirsaidov A.B.

The role of government in “three staged “ of the new innovative system of the country

The given article analysis the modern condition of innovative processes in the republic of Tajikistan, the theory of “-three staged “ and its meaning in the formation and improvement of the new innovative system is considered in this article. The necessity of the formation of innovative economic system and its influence on the government is settled

down. The innovative system is considered through the prism of global processes and the demands of international labor market. The article also mentions about the correlations of science and government, the cultivation and the development of innovative wealth, the role of human capital in the process of production, the necessity of innovative development of production and the role of government in the development of mentioned system.

Абдусамадов Ганиджон Самадович,-

д.э.н., профессор, декан факультета компьютерных

технологий и учёта ТГУПБП

ПРЕДПОСЫЛКИ ФОРМИРОВАНИЯ СОЦИАЛЬНООРИЕНТИРОВАННОЙ РЫНОЧНОЙ ЭКОНОМИКИ В РЕСПУБЛИКЕ ТАДЖИКИСТАН

Социально - ориентированная рыночная экономика является продуктом естественно - исторического развития общества, она присуща всем странам рыночной экономики. Одним из ранних истоков формирования идейного фундамента социально - ориентированной рыночной экономики является новейшая историческая школа. Цель развития народного хозяйства историческая школа видела «в согласовании наибольшего производства с возможно справедливым распределением».1 Она доказывала, что как рыночная свобода, частная собственность, так и частное предпринимательство должны быть ограничиваемы в целях общей пользы, а государственная власть должна ставить границы вредным сторонам хозяйственной свободы, но не убивать последнюю в корне.2

Очень важным теоретическим источником формирования доктрины экономического строя, основанного на социально - рыночном хозяйстве, бесспорно, является немецкая экономическая школа. Представители этой школы формально придерживались «неолиберальных» экономических взглядов, однако их концепция фактически выходила за рамки неолиберализма и провозглашала создание «третьего пути», альтернативного «чистому капитализму» и коллективному (социализму). Для их методологии был характерен подход к явлениям хозяйственной жизни преимущественно с макроэкономических позиций, причём обоснованием необходимости государственного вмешательства считались преимущественно институциональные основы конкуренции, ценообразования и распределения доходов. Они видели непосредственную причину кризисов, безработицы и инфляции в подрыве совершенной конкуренции и монополизации хозяйственной деятельности, нарушающих действие рыночных регуляторов производства.3

1 Иванюков И.И. История хозяйственного быта. СПБ., 1909. - С.391.

2 Там же. С. 392.

3 Пальков В.С. Германский неолиберализм //История экономических учений. Современный этап: Учебник// Под общей ред. А.Г.Худокормова. - М., 1999. - С. 76.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.